Медиация – дауларды шешудің баламалы жолы

Қазіргі таңда дауларды сот арқылы шешуден басқа баламалы шешудің түрлері көп, соның бірі медиацияның құқықтық реттелуі англосаксондық құқық жүйесінен бастау алған. Ұлыбританияда 1989 жылы «Медиатордың қатысуымен дауларды шешудің балама тәсілі (медиация процедурасы) туралы» федералды заң қабылданып, Дауларды тиімді шешу орталығы құрылды. Орталық қазіргі уақытқа дейін медиаторларды дайындап, медиациямен шешілген даулардың статистикасын шығарады.

Британдық заң тәжірибесіне қатысты күмәнді тарату үшін қоғам қайраткерлерін, заңгерлерді, отставкадағы судьяларды Азаматтық медиация кеңесіне біріктіріп, оставкадағы судьялар мен танымал заңгерлердің кандидатуралары медиатор ретінде ұсынылды. Қазіргі кезде көптеген елдермен, соның ішінде Қазақстан Республикасымен заңдастырылған отставкадағы судьялардың кәсіби медиаторлар ретінде қызмет етуі XX ғасырда Азаматтық медиация кеңесінің идеясы болған.

Ұлыбританияда соттар тараптарды дауларды шешудің баламалы әдістері туралы хабардар етіп, оларды тиісті істерде қолдануды ынталандыруға міндетті және бірқатар қатынастардан, соның ішінде отбасылық қатынастардан туындайтын дауларды шешу кезінде медиацияны қолдану міндетті болып табылады.

Англияның әр түрлі салалардағы дауларды шешуде медиация процедурасын қолдануды ілгерілетудегі тәжірибесін талдау әр түрлі салалардағы дауларды шешуде медиация процедураларын қолдануда дауларды балама шешудің осы әдісінің кәсіби заңгерлердің күш-жігерін біріктіру, сондай-ақ қалыптасқан тәсілдерді қолдану Қазақстан Республикасында медиацияның сәтті дамуына нақты мүмкіндік береді.

Әл-Фараби атындағы

ҚазҰУ Заң факультеті

Азаматтық құқық және азаматтық іс жүргізу,

еңбек құқығы кафедрасы

Атаханова С.К.

Ергеш Е.Б.