Алихан Бөкейханов

«Қазақтың қазақ деген атауын бүгін қайтармасақ ,

Ертең тарихта қалуымыз ,екі талай» деп айтқан Әлихан Бөкейханов еді. Қазақ атын , қазақ ұлтын, қазақ ойының айнасы мен көзі болған ұлағатты адам. Ұлтымызды алдыға тартып ,ойын ашық айтуға шақыруға арналған автономия құрған болатын. Ол автономияға қазақ жерінің түкпір-түкпірінен табылған интелегент адамдар кірген, және сол автономияның құрушысы Әлихан Бөкейханов.

Замандастары мен халқы қадірлеп «Әлекең» деп атап кеткен Әлихан Бөкейханов – бүкіл саналы өмірін қазақ халқының ұлттық саяси бостандығы мен дербестігі үшін арнаған аяулы ұлы тұлғамыз. Ата тегі жағынан төрелер тұқымынан екені мәлім.

Сталинге тура шығып ,елі үшін жан таласқаны үшін күнәсіз айып тағылды…Абақатыға қамалып,ату жазасына кесілді. Осы оқиға ұлы да ұлтты «Алаш Орда»-ның репрессияға ұшырауына әсер етті. Артынан ол автономия құрамына кірген адамдардың барлығын өлімге қиған еді. Осының мәнісін, нәтижесін біле тура елі үшін жан таласып ,біршама мәселе шешкеніне қуана көз жұмды…

Міне, Әлихан Бөкейхановтың осындай белсенді саяси қимылдары патша өкіметін сескендіріп, оны қазақ даласынан аластап, Самара қаласына жер аударады. Әлекең, онда 1908-1917 жылдары тұрып, қазақ қоғамының тыныс-тіршілігінен қол үзбей «Қазақ» газетіне «Қыр баласы» деген атпен ел тіршілігінің өткір де түйткіл мәселелеріне ден қойған мақалалар жазады.