Орындаған;Әбілқасым Зарина

Журналистика 3 курс,2 топ

Алматы қаласындағы жастар жұмыссыздығы: қазіргі жағдайы, себептері және шешу жолдары

Жастар – кез келген қоғамның болашағы, оның экономикалық, әлеуметтік және мәдени дамуының негізі. Қазақстанда жастардың саны едәуір, бұл елдің демографиялық және экономикалық әлеуетін көрсетеді. Дегенмен, жастар арасындағы жұмыссыздық мәселесі өзекті болып отыр. Бұл құбылыс тек экономикалық қана емес, сонымен қатар әлеуметтік тұрақтылыққа да әсер етеді. Сондықтан, жастар жұмыссыздығының себептерін, салдарын және оны шешу жолдарын зерттеу маңызды.

Зерттеудің мақсаты:Осы зерттеудің негізгі мақсаты – Қазақстандағы жастар жұмыссыздығының қазіргі жағдайын талдау, оның негізгі себептерін анықтау және тиімді шешу жолдарын ұсыну.

Зерттеудің міндеттері:

1. Қазақстандағы жастар жұмыссыздығының статистикалық мәліметтерін талдау.

2. Жастар жұмыссыздығының негізгі себептерін анықтау.

3. Жастар жұмыссыздығын азайтуға бағытталған мемлекеттік бағдарламаларды қарастыру.

4. Жастар жұмыссыздығының әлеуметтік және экономикалық салдарын зерттеу.

5. Қазақстанда жастар жұмыссыздығын азайтуға бағытталған ұсыныстар әзірлеу.

Зерттеудің өзектілігі: Жастар жұмыссыздығы мәселесі әлемнің көптеген елдерінде өзекті болып табылады. Қазақстанда бұл мәселе ерекше назар аударуды талап етеді, себебі елдегі жастардың үлесі жоғары және олардың жұмыссыздығы экономикалық өсімге, әлеуметтік тұрақтылыққа және демографиялық жағдайға әсер етеді. Сондықтан, бұл мәселені зерттеу және тиімді шешу жолдарын іздеу Қазақстанның тұрақты дамуы үшін маңызды.

Зерттеудің әдістері: Зерттеуде статистикалық талдау, салыстырмалы талдау, әдеби шолу және сұхбат әдістері қолданылды. Негізгі дереккөздер ретінде Қазақстан Республикасының Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігінің Ұлттық статистика бюросының мәліметтері, мемлекеттік бағдарламалар, ғылыми мақалалар және халықаралық ұйымдардың есептері пайдаланылды.

Алматы қаласы Қазақстанның ең ірі мегаполисі ретінде жастардың білім алуы, жұмысқа орналасуы және кәсіпкерлікпен айналысуы үшін көптеген мүмкіндіктер ұсынады. Алайда, жастар арасындағы жұмыссыздық мәселесі өзекті болып қала береді. Бұл зерттеуде Алматы қаласындағы жастар жұмыссыздығының қазіргі жағдайы, оның себептері, салдары және шешу жолдары талқыланады.

Алматы қаласындағы жастар жұмыссыздығының қазіргі жағдайы:

Алматы қаласы жастар арасындағы жұмыссыздық деңгейі бойынша елдегі ең жоғары көрсеткіштердің біріне ие. 2021 жылғы мәліметтерге сәйкес, қаладағы жастар жұмыссыздығы 5,4%-ды құрады, бұл республикалық орташа көрсеткіштен жоғары . Сонымен қатар, 2024 жылғы мәліметтер бойынша, 15 пен 34 жас аралығындағы жастар арасындағы жұмыссыздық деңгейі 3,1%-ды құрады . Бұл көрсеткіштердің айырмашылығы деректердің әртүрлі жылдары алынғандығымен және есептеу әдістемелерінің ерекшеліктерімен түсіндіріледі.

Жастар жұмыссыздығының негізгі себептері: Алматы қаласындағы жастар жұмыссыздығының бірнеше негізгі себептері бар

1. Жұмыс тәжірибесінің жетіспеушілігі: Көптеген жұмыс берушілер тәжірибелі мамандарды іздейді, бұл жас мамандардың жұмысқа орналасуын қиындатады.

2. Мамандық пен еңбек нарығының сұранысы арасындағы сәйкессіздік: Жастардың таңдаған мамандықтары мен еңбек нарығындағы сұраныс арасында сәйкессіздік байқалады, бұл жұмыссыздықтың өсуіне әкеледі.

3. Білім беру сапасының төмендігі: Кейбір оқу орындарының білім беру сапасы еңбек нарығының талаптарына сәйкес келмейді, бұл түлектердің бәсекеге қабілеттілігін төмендетеді.

4. Аймақтық көші-қон: Алматы қаласына еліміздің басқа өңірлерінен жастардың көптеп келуі еңбек нарығындағы бәсекелестікті арттырады және жұмыссыздық деңгейінің өсуіне ықпал етеді .

Жастар жұмыссыздығының бірнеше теріс салдары бар:

Әлеуметтік оқшаулану: Жұмыссыз жастар қоғамнан оқшауланып, әлеуметтік байланыстарын жоғалтуы мүмкін.

Қылмыстың өсуі: Жұмыссыздық қылмыстық әрекеттердің көбеюіне ықпал етуі мүмкін.

Экономикалық шығындар: Жұмыссыз жастардың әлеуеті пайдаланылмай, ел экономикасына шығын әкеледі.

Миграция: Жұмыс таба алмаған жастар шетелге кетуге мәжбүр болады, бұл елдегі кадр тапшылығына әкеледі.

Жастар жұмыссыздығын азайтуға бағытталған мемлекеттік бағдарламалар

Алматы қаласында жастар жұмыссыздығын азайтуға бағытталған бірнеше мемлекеттік бағдарлама іске асырылуда:

“Еңбек” мемлекеттік бағдарламасы: Бұл бағдарлама аясында жастарды жұмыспен қамту, кәсіптік оқыту және кәсіпкерлікті дамыту шаралары жүзеге асырылады.

“Жастар практикасы” бағдарламасы: Жас мамандарға жұмыс тәжірибесін жинақтауға мүмкіндік береді.

“Дипломмен – ауылға” бағдарламасы: Ауылдық жерлерде жұмыс істеуге ниетті жас мамандарды қолдауға бағытталған.

“Бастау Бизнес” жобасы: Жастарды кәсіпкерлік негіздеріне оқыту және бизнес бастауға қолдау көрсету мақсатында жүзеге асырылады.

Жастар жұмыссыздығын шешу бойынша ұсыныстар: Жастар жұмыссыздығын азайту үшін келесі шараларды ұсынуға болады:

1. Білім беру жүйесін реформалау: Еңбек нарығының талаптарына сәйкес келетін білім беру бағдарламаларын әзірлеу және енгізу.

2. Кәсіптік бағдар беру: Мектептерде және жоғары оқу орындарында кәсіптік бағдар беру жұмыстарын күшейту.

3. Кәсіпкерлікті дамыту: Жастар арасында кәсіпкерлік мәдениетін қалыптастыру және қолдау көрсету.

4. Аймақтық даму: Елдің басқа өңірлерінде де жастарға арналған мүмкіндіктерді арттыру арқылы Алматы қаласына көші-қонды азайту.

Қорытындылай келе, Алматы қаласындағы жастар жұмыссыздығы көпқырлы мәселе болып табылады және оны шешу үшін кешенді шаралар қажет. Мемлекеттік бағдарламаларды тиімді іске асыру, білім беру жүйесін жетілдіру және жастарды кәсіпкерлікке тарту арқылы бұл мәселені шешуге болады.

Пайдаланған әдебиеттер тізімі;

1) https://almaty.tv/kz/news/obschestvo/almatyda-zhumyssyz-zhastardyn-m-selesi-kalai-sheshilude

2) https://www.facebook.com/almaty.gov.kz/photos/-%D0%B0%D0%BB%D0%BC%D0%B0%D1%82%D1%8B%D0%B4%D0%B0-%D0%B6%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%80-%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%81%D1%8B%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D2%93%D1%8B-%D0%B6%D2%B1%D0%BC%D1%8B%D1%81%D1%81%D1%8B%D0%B7%D0%B4%D1%8B%D2%9B-%D0%B4%D0%B5%D2%A3%D0%B3%D0%B5%D0%B9%D1%96-56-%D0%B4%D0%B0%D0%BD-45-%D2%93%D0%B0-%D0%B4%D0%B5%D0%B9%D1%96%D0%BD-%D1%82%D3%A9%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B4%D0%B5%D0%B4%D1%96-%D0%B6%D0%B0%D1%81/833032952336812/?utm_source=chatgpt.com

3) https://www.minber.kz/2024/11/zhumyssyzdyqtyng-kolengkesinde-almaty-zhastary-ozin-ozi-zhumyspen-qamtudy-zhon-koredi-nege/?utm_source=chatgpt.com

4) https://m.youtube.com/watch?v=ELigyVB6L2w

5) https://primeminister.kz/news/kazakstanda-zhastar-arasyndagy-zhumyssyzdyk-dengeyi-tomendedi-s-shapkenov-269519