Бөлім:

5.2.Сақтар

Педагогтің аты-жөні:

Күні:

11;12;13.12.2023ж.

Сынып: 5

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

«Алтын адам» археологиялық олжасы.

Зерттеу сұрағы: Есік обасынан табылған «Алтын адам» кім болды?

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаты:

5.2.3.1 қазақстандық ғалымдардың археологиялық жаңалықтарын білу

5.2.2.4 Есік обасынан табылған «Алтын адам» археологиялық олжасының ерекшеліктерін анықтау

5.2.1.2 ежелгі тайпалардың дүниетанымын сипаттау

Сабақтың мақсаты

Қазақстандық ғалымдардың археологиялық жаңалықтарын білу

Есік обасынан табылған «Алтын адам» археологиялық олжасының ерекшеліктерін анықтау

Ежелгі тайпалардың дүниетанымын сипаттау

Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңі//уақыты

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Ұйымдастыру

Өзін-өзі тексеру

5 мин

Өткен білімді еске түсіру

Амандасу, жағымды ахуал қалыптастыру;

Оқушыларды түгендеу;

Пәнаралық байланыс пен құндылық туралы айту;

Сабақ тақырыбы, оқу мақсаты, бағалау критерийімен таныстыру

Оқушыларға Есік қорғанынан табылған «Алтын Адам» суреті көрсетіледі.

Оқушыларға келесідей сұрақтар қойылады.

- Қандай белгілер көріп отырсыздар?

- Бүгінгі таңда қандай маңыздылыққа ие?

-Қазақстанның қай қаласында бұл мүсін көрініс табады?

Тақырыпты бекіту мақсатында келесі видео көрсетіледі.

https://ok.ru/video/180146472413 - Алтын Адам құпиясы.

Видео көру барысында оқушылардың келесі сұрақтар төңірегінде ойлануларын қамтамасыз етіңіз.

• «Алтын киімді» адам кай жерден табылды?

• «Алтын киімді» адамды тапқан белгілі ғалым-археолог кім?

• Қорымды зерттеу не септі қиын болды?

• Сақ жауынгері мүрдесі басы кай жакка каратылып жерленген?

• Қабірдің қай бөлігінен ыдыстар, зергерлік бүйымдар табылды

• Қабірден табылған қолөнер заттары қандай стильде бейнеленген?

Оқушылар тақырыпты анықтап болғаннан кейін келесі қадам сабақ мақсатымен танысу.

Мұғаліммен амандасады;

Сабақтың мақсатқа сәйкес ой қосады;

Білім алушылар жеке мүмкіндіктері мен қабілеттерін ескере отырып, сабақ мақсатына жету жолдарын анықтайды;

Бағалау критерийлерімен танысады.

Сұрақтарға жауап береді.

Оқушылар өз ойларын ортаға салады.

Оқушылар жауаптары арқылы жаңа тақырыпқа көшу

ЕББоқушыға тапсырма шығарылып беріледі.

Оқушылардың көңіл-күйін және сабаққа дайындығына ынталандыру сөздері: «Жарайсың, керемет», т.б.;

ҚБ 1-10 балл;

https://ok.ru/video/180146472413

Жаңа білім

10 мин

15 мин

1-тапсырма. Дерекпен жұмыс: Алтын адам тарихы

Б/Ж. Видео барысында жазылып алынған ақпарттар негізінде, топтар деректегі ақпаттарды танысып постер қорғайды.

Критерийлері:

1. Тапсырманың мазмұнын ашу

2. Образды ашуда сақ мәдениетінің ерекшеліктерін көрсету (стиль, бұйымдар, қару – жарақтары, өмірге қажетті

3. Креативті таныстыру,жеткізу

ЕБҚ оқушылар негізгі термин сөздерді мәтіннен анықтайды;

Алтын адам мұржайына саяхат

Бейнематериал «Ұлы дала өркениеті. Алтын адам» атты мұражайға онлайн саяхат

https://www.youtube.com/watch?v=ExI0nAh1ntw

Видеобаян негізінде ақпарттармен танысып, архелогпен сұхбат атты рөлдік ойын ұйымдастырыңыз.

2- тапсырма. РАФТ. «Архелогпен сұхбат»

Зерттеу мен талдау

Сақтардың дүниетанымыны ерекшеліктерін талдау арқылы оқушылардың келесі зерттеу сұрақтарына жауап беруін ұйымдастырыңыз.

Ал, қазақ халқының ежелгі бабалары болып келетін сақтардың, көшпенділердің дүниетанымына, діни наным-сеніміне келер болсақ, ғалымдар қазірге дейін толығымен зерттемегендіктен шешімді пікірге келе алмай отыр. Сақтардың қазірге дейін табылған мұраларына қарағанда, олар да басқа халықтар секілді табиғаттың тылсым күштеріне – күнге, оның күркіреуіне, нажағайға, жел-дауылға табынған, осынау құбылыстар оларға Құдай бейнесі секілденіп көрінген. Сондай-ақ жерлеу материалдарына қарағанда, сақтарда ата-баба аруағына, отбасылық-рулық әулиелер мен желеп-жебеушілерге сыйыну ғұрыптары болған. Бұл ғұрыптардың шығуы өлген тумаларының мәңгі жасайтынына, өлгендер өзінің рулық қайымының салттары, үйреншікті ғұрыптары мен ережелері бойынша өмір сүре беретін о дүние бар деген сенімге негізделген. Осыдан келіп өлген адаммен бірге оның беделі мен қауымдағы алатын орнына лайық мүліктің көмілуі, әрбір тайпаға немесе тайпалар тобына тән сол қауымның жеріндегі зиратында атқарылатын күрделі жерлеу ғұрпы шыққан. Сондай-ақ таулы Алтай мен Қазақстан аумағындағы сақтар зираттарын ашып-қазу сақ қоғамының ерекше ақсүйек өкілдері үшін мәйіттерді бальзамдау мен мумиялау қолданылғанын көрсетеді.

Дінтанушы, қари, Шохаев Еркінбек Керімбекұлы

1. Не себепті аңдық стиль? Аң мен адам арасында қандай байланыс болуы мүмкін?

2. Табиғат құбылыстарына табыну қаншалықты сақ өмірінде орын алды?

3. Сол кездегі дүниетаным қазіргі кезде қалай көрініс табуда? Отқа табыну – аластау

ЕБҚ оқушы (көру және есту қабілеті төмен) сұрақтарға жауапты жазбаша ұсынады.

Мәтінмен жұмыс

Мәтіннен негізгі идеяны анықтайды

Оқушылар археолог болатын төмендегі тапсырмаларды рөлге бөліп,ауызша орындайды. Оқушылардың біреуі сақ қорғаның зерттеген археолог болып, қалған оқушылар сұрақтар қояды.

Мәтінмен жұмыс

ҚБ Мұғалім оқушылар жауабын мұқият тыңдап кері байланыс беріп отырады

Бағалау балы:

-Тапсырманың мазмұнын ашу. 1б

-Образды ашуда сақ мәдениетінің ерекшеліктерін көрсету 1 б

-Стиль, бұйымдар, қару – жарақтары, өмірге қажетті заттарын анықтау 1б

-Креативті таныстыру, жеткізу 1б

Жалпы: 4 балл

Бағалау балы:

- археологтар мен сұхбат жүргізу 1б

- РАФТ әдісі арқылы тапсырма орындау 1б

- Тақырыпты талдау 1б

- Өз ойын еркін жеткізу 1б

Жалпы 4 балл

Ақпараттық мәтін

https://www.youtube.com/watch?v=ExI0nAh1ntw

Ақпарат

тық мәтін

Үлестірмелі қағаздар

Бекіту

5 мин

Сабақты қорытындылау

«Сақ қоғамының бізге жеткен өнер туындыларын көрсетіп, сақтардың қолжеткен жетістіктерін қалайша бағалайсыңдар?» атты сұрақ негізінде түйін жасайды

Үйге тапсырма

Алтын адам

Сабақтың тақырыбын қорытындылау

Бағалау балы:

- сұраққа жауап беру 1б

- қорытынды жасау 1 б

Жалпы: 2 балл