Қысқа мерзімді жоспары

Бөлім

I бөлім. Ақпаратты ұсыну

Педагогтың аты-жөні

Молдиярова Г.М.

Күні: 27.09.2023ж

Сынып: 5 «Б»

Қатысушылар саны 12

Қатыспағандар саны

Сабақтың тақырыбы:

1.4. Екілік ақпаратты ұсыну.

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары

5.2.1.4-компьютерге арналған барлық ақпарат екілік түрінде ұсынылғанын түсіндіру

Сабақтың мақсаты:

• Символдар мен кодтардың сәйкестігі арнайы код кестесінің көмегімен кодтауды білу.

• Графикалық ақпаратты ұсыну ұғымына анықтама береді.

• Санау жүйелердің кодтарын ажыратады.

Бағалау критерийі

• Ақпаратты екілік кодтау түрлерін біледі.

• ASCII коды кестесімен жұмыс істей алады.

• Екілік кодпен кодтау және декодтау жасай алады.

Ерекше білім беруді қажет ететін оқушылар үшін

-Қарым-қатынас деңгейінде сөздік қорын, сипап сезу дағдыларын дамыту

-Көруінде кемістігі бар балаларды алдынғы қатарға отырғызу және өз ойын жеткізуге жағдай жасау. Ауызша жауап беруге деген ынтасын ескеру

( практика түрінде жауап беруге жағдай жасау)

Ойлау дағдыларының деңгейі

Білу,түсіну, қолдану

Сабақтың кезені/ уақыт

Педагогтың әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

1.Оқушылармен амандасу.

2.Сабақтың тақырыбы мен мақсаттарымен таныстыру.

3. Откен сабақты пысықтау.«Банбозе» әдісі

4.Жаңа тақырыпқа шолу.

1. Есептеуіш техникасының пайда болуы

2. Санау жүйесінде қолданылған құралдар

3. Паскаль дөңгелектері (Паскалево колесо)

4. Лейбниц арифмометрі

5. Бэббидждің аналитикалық машинасы

6. Алғашқы бағдарламалаушы Августа Ада Лавлейс

7. Герман Холлериттің табуляторы

5. Жаңа тақырыпты пысықтау үшін есептер шығару ASCII коды кестесімен есептер шығару.

6. Жаңа тақырыпты пысықтау. «Шыбын ұрғыш» әдісі

1.Мұғаліммен амандасады.

2.Сабақтың тақырыбын дәптерге жазады.

3.Сабақтың мақсаттарымен танысады.

Фигуралар арқылы бағалау

Сабақтың ортасы

Жаңа тақырыпты түсіндіру.

Ұсыну түрлеріне қарай ақпаратты екілік кодтаудың негізгі 3 түрі бар:

• Ақпаратты кодтаудың мәтіндік түрінде әріптер мен символдар сол мәтін жазылған алфавиттің символдарымен кодталады.

• Ақпаратты кодтаудың сандық түрінде сандық ақпарат кодталады.

• Ақпаратты кодтаудың графикалық түрінде ақпарат суреттермен, кескіндермен кодталады.

ASCII коды кестесінен көрініп тұрғандай, әрбір символға немесе әріпке 8 биттен тұратын бір байттық код сәйкес келіп тұр.

ASCII кодтау кестесінде 16 жол, 16 баған бар. Кесте стандартты және баламалы екі бөліктен тұрады. Стандартты бөлік алғашқы 0-ден 127-ге дейінгі 128 символдық код цифрларынан, латын алфавитінің әріптері мен компьютер жұмысын басқаратын арнайы символдардан құралған.

Баламалы бөліктегі 128-ден 255-ке дейінгі кодтар ұлттық алфавиттерде (орыс, қазақ, тағы басқа) берілген.

Бүгінгі таңда ASCII кодымен таңбаланатын 256 символдың өзі компьютерде жапон, қытай тілдерінің алфавитін кодтауға жетпейді. Бұл алфавитте, иероглифтерде символдар саны 256-дан көп. Осы мәселені шешу үшін өткен ғасырдың 90-жылдарының басында Юникод кодтау кестесі жасалды. Бастапқы Юникод кодтау 2 байт, яғни 16 биттен тұрды, 16 битпен 65536 символды кодтауға болады.

Ондық санау жүйесі

• Сандарды бізге үйреншікті жазылу жүйесі ондық жүйе деп аталады. Кез-келген санды жазу үшін 0-ден 10-ға дейінгі 10цифр қолданылады, оның негізі 10-ға тең.

• Санды ондық жүйеде жазу ережесін толық қарастырайық. Санды жазғанда біз оны санау жүйесінің негізі болатын 10 санының дәрежелерінің қосындысы ретінде өрнектейміз. М: 777 саны жеті жүздіктің, жеті ондықтың және жеті бірліктің қосындысын білдіреді.

2 1 0

777= 7∙10²+7∙10¹+7∙10⁰

• Сандарды бізге үйреншікті жазылу жүйесі ондық жүйе деп аталады. Кез-келген санды жазу үшін 0-ден 10-ға дейінгі 10цифр қолданылады, оның негізі 10-ға тең.

Екілік санау жүйесі

• Компьютерде, әдетте ондық емес, позициялық екілік санау жүйесі, яғни негізгі «2» санау жүйесі қолданылады.

• Екілік жүйеде кез келген сан екі 0 және 1 цифрларының, көмегімен жазылады және екілік сан деп аталады.

• Сандар екілік санау жүйесінде жаймаланған, негізі 2 болатын дәрежелердің қосындысы түрінде 0 немесе 1 коэффиценттерімен жазылады. Мысалы, екілік санау жүйесінде:

• М: 227₁₀= 11100011₂ .

Сегіздік санау жүйесі

• Сегіздік санау жүйесі, яғни негізі 8 болатын санау жүйесінде сандар сегіз цифрдың көмегімен өрнектеледі: 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7.

• Мысалы, 110 саны сегіздік жүйеде 156 түрінде бейнеленеді.

1∙8²+5∙8¹+6∙8⁰ = 64+40+6=110

156₈ =110₁₀

ОНАЛТЫЛЫҚ САНАУ ЖҮЙЕСІ

• Он алтылық санау жүйесі көп жағдайда мәліметтерді өрнектеу үшін және компьютерлерде жадыны адрестеу үшін қамтиды. Он алтылық санау жүйесінде ондық санау жүйесінің 10цифры және латын алфавитінің цифрлар рөлін атқаратын алғашқы 6 әрпі қолданылады.

• М: 1532 саны он алтылық жүйеде

Сұрақтар:

1. Шифрлауды не үшін қолданылады?

2. Ақпарат сөзі қай тілден шыққан?

3. Ақпаратты ұсынудың неше түрі бар? (5)

4. Морзе әліппесін кім ойлап тапты және нешінші жылы шықты?

( Американдық ғалым Сэмюэл Морзенің (1791-1872))

5. Ақпаратты қорғаумен айналысатын арнайы ғылым саласы бар? (Криптология) грек тілінен шыққан « cryptos», «logos» деген сөздерінен шыққан.

6. Біздің айналамыздағы ақпарат?

7. Ақпарат беру?

8. Санды екілік жүйеден ондық санау жүйесіне қалай ауыстырады?

9. Он алтылық санау жүйесінде санды жазу үшін қандай цифрлар қолданылады?

10. Санау жүйелері неше түрге бөлінген?

Жаңа сабақты пысықтауға арналған тапсырма

(Есептер шығару)

Мұғалімді тыңдайды

ASCII коды кестесімен танысады

1-тапсырманы орындайды

3-тапсырманы орындайды

Әртүрлі санау жүйесінің "Алфавиті

Стикер

6 балл

Стикер

2 балл

Стикер

2 балл

ASCII коды кестесі

Оқулық

Карточка

Карточка

Сабақтың соңы

1.Оқушыларға өзін-өзі бағалауды ұйымдастырады.

2.Кері байланыс:

Топты бағалау

Үй тапсырмасы

§ 1.4, 19-22бет 1,2,3-тапсырма