Тәрбие сағаты

Ақпараттық қауіпсіздік және қорғау жолдары

Күні

03-07.02.25ж.

Сынып жетекші:

Аты-жөні

Сынып

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың мақсаты:

Оқушыларға интернет кеңістігіндегі қауіпсіздік қағидаттарын түсіндіру, әлеуметтік желілерде дұрыс әрекет ету жолдарын көрсету және ақпараттық құралдар арқылы жеке ақпаратты қорғаудың маңыздылығын ұғындыру.

Құндылықтарды дарыту

Оқушылар интернетте қауіпсіздік сақтау жолдарын түсінеді.Әлеуметтік желілерде қауіпсіздік ережелерін сақтауға дағдыланады.Ақпараттық әлемдегі заң бұзушылықтардың алдын алу жолдарын біледі.

Апта дәйексөзі

Ақпан – жасампаздық және жаңашылдық

Жасампаздық – бәрімізге өнеге

Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңі/ уақыт

Мұғалім әрекеті

Оқушы әрекеті

Ресурстар

Ұйымдастыру кезеңі (17 мин)

Ұйымдастыру кезеңі

Оқушылармен амандасу, түгендеу.

Сабақтың тақырыбы мен мақсатын таныстыру.

«Мен кіммін?» тренинг

Оқушыларға өздерін сипаттайтын бірнеше сөздер жазуды ұсынады: мысалы, «Мен ... адаммын», «Менің ең үлкен күшім ...», «Менің әлсіз тұстарым ...» деген сияқты.

Оқушыларға жеке түрде осы сөздерді аяқтау тапсырмасын береді.

Тапсырма орындағаннан кейін, әр оқушы өз пікірін бөлісіп, топтық талқылау ұйымдастырады.

Ақпараттық әлемнің қауіпсіздігі туралы түсінік.

Интернеттің жағымды және жағымсыз жақтары.

Цифрлық әлемдегі негізгі қауіптер (фишинг, кіру құпияларының ұрлануы, интернет алаяқтық).

Әлеуметтік желілерде қауіпсіздік шаралары: жеке мәліметтерді қорғау, анонимділік сақтау.

Мұғалім:

Құрметті оқушылар!

Бүгін біз "Цифрлық әлемнің қауіпсіздігі" тақырыбында әңгімелесетін боламыз. Қазіргі уақытта интернет біздің өміріміздің ажырамас бөлігіне айналды. Біз оқу, жұмыс, қарым-қатынас жасау, ойындар ойнау және көптеген басқа әрекеттерді интернет арқылы орындаймыз. Бірақ, интернетті пайдалану кезінде қауіптер де туындайтынын ескеруіміз қажет.

Интернетте өзіңіздің жеке ақпаратыңызды қорғау өте маңызды. Әсіресе, жеке деректер, құпиясөздер және қаржылық ақпаратты қорғау керек. Құпиясөздеріңізді ешкіммен бөліспеңіз және оларды күрделі етіп жасаңыз. Қарапайым сөздер мен атаулардан аулақ болыңыз.

Екінші мәселе — әлеуметтік желілердің қауіпсіздігі. Әлеуметтік желілерде жариялаған ақпараттардың барлығы жұртшылыққа қолжетімді болуы мүмкін екенін ұмытпаңыз. Бұл ақпаратты бөліскенде, сіздің жеке өміріңізді, достарыңыздың немесе туыстарыңыздың жеке мәліметтерін қорғау маңызды.

Әрине, интернетте жаман адамдар да бар, олар алаяқтық жасау үшін түрлі қулықтар қолданады. Мысалы, кейбіреулер сізге электронды хаттар арқылы түрлі сілтемелер жіберіп, сіздің жеке мәліметтеріңізді алуға тырысады. Сондықтан, күмәнді хаттар мен сілтемелерді ашпаңыз, және жеке мәліметтеріңізді ешкімге бермеңіз.

Цифрлық тәуелділік мәселесі де өте маңызды. Интернетті тым көп пайдалану денсаулыққа зиян келтіруі мүмкін. Оны пайдалы мақсаттар үшін ғана пайдаланып, уақытты дұрыс бөлуді үйреніңіз.

Сондай-ақ, құқықтық аспектілерді ұмытпау керек. Интернеттегі барлық іс-әрекеттеріңіз заңға сәйкес болуы тиіс. Көшіру, тарату немесе басқа адамдардың жұмысын заңсыз пайдалану — бұл құқық бұзушылық болып табылады.

Сұрақ-жауап: Оқушыларға интернеттегі қауіпсіздік мәселелері бойынша сұрақтар қою, олардың пікірін тыңдау.

Мұғаліммен амандасады.

Сабақтың мақсатымен танысады.

Сабаққа қатысуға дайындалады.

Жазылған сөздерді ойланып, өз сезімдерін, мінез-құлқын, күшті және әлсіз жақтарын сипаттайды.

Өздерін сипаттау барысында пікірлерін топпен бөліседі.

Презентацияға назар аударады.

Цифрлық қауіптер мен әлеуметтік желілердегі қауіпсіздік ережелерін тыңдайды.

Өздеріне таныс болатын жағдайларды атап, мұғаліммен бірге талқылайды.

Тәжірибелік жұмыс

Топтарға бөлініп, жұмысқа кіріседі.

Әр топқа берілген тапсырмаларды орындап, талқылауға қатысады.

Интернеттегі қауіпсіздікті сақтау бойынша өз ұсыныстарын жасайды.

Әлеуметтік желіде жеке ақпаратты қорғаудың негізгі ережелерін қарастыру.

Интернет қауіпсіздігін қамтамасыз ету бойынша оқушыларға тапсырмалар беру (мысалы, әлеуметтік желілерде қауіпсіздікті сақтау бойынша пост жасау, дұрыс пароль таңдау).

Ақпараттық плакаттар, бейнемазмұндар, презентациялар.

Компьютер, проектор, интернетке қосылған құрылғылар.

Әлеуметтік желілер мен интернетте қауіпсіздікті сақтау жөніндегі ақпараттық материалдар.

Сабақ ортасы (10 мин)

Қауіпсіздік сабағы

Кәмелетке толмаған бала заңды жауапкершілікке тартылуы мүмкін бе?

Сабақтың мақсаты: кәмелетке толмаған баланың қай жастан бастап заңды жауапкершілікке тартылуы мүмкін екенін және не үшін екенін анықтау.

Негізгі міндеттер:

1. Құқықтық жауапкершіліктің не екенін түсіндіріңіз.

2. Кәмелетке толмағандар үшін құқық бұзушылық түрлері мен жазалартуралы айту.

3. Құқықтық мәселелерден қалай аулақ болу керектігін көрсетіңіз.

Материалдар мен ресурстар:

- Кәмелетке толмағандардың құқықтық жауапкершілігі туралы презентация.

- Заңды сақтау ұсыныстары бар үлестірме материалдар.

Сабақтың барысы

1. Кіріспе (2 минутқа дейін):

-Талқылау: құқықтық жауапкершілік дегеніміз не және ол неге маңызды (кәмелетке толмағандардың азаматтық-құқықтық жауапкершілігі біреуге мүліктік зиян келтіргені немесе денсаулығына, ар-намысы мен қадір-қасиетіне зиян келтіргені үшін туындайды)?

2. Негізгі бөлім (6 минутқа дейін):

Құқық бұзушылықтар үшін заңды жауапкершіліктің 4 түрі бар:

 Қылмыстық жауапкершілік – қылмыстық кодексте көзделген заңдарды бұзғаны үшін жауапкершілік. Қылмыстық заңда көзделген қоғамдық қауіпті, қоғамдық жүйеге, меншікке, жеке тұлғаға, азаматтардың құқықтары мен бостандықтарына, қоғамдық тәртіпке қол сұғатын қылмыс. (кісі өлтіру, тонау, зорлау, қорлау, ұсақ ұрлық, бұзақылық). Қасақана бұзақылық, ұрлық, зорлау үшін қылмыстық жауапкершілік 14 жастан басталады.

 Әкімшілік жауапкершілік әкімшілік құқық бұзушылық туралы Кодексте көзделген құқық бұзушылықтар үшін қолданылады. Әкімшілік бұзушылықтарға мыналар жатады: жол ережесін бұзу, өртке қарсы қауіпсіздікті бұзу. Әкімшілік құқық бұзушылықтар үшін 16 жастан бастап жауапқа тартылады. Жаза: айыппұл, ескерту, түзету жұмыстары. ҚР азаматы 16 жасқа толса, Әкімшілік кодекске (ӘҚБтК) сәйкес белгілі бір теріс қылықтары үшін айыппұл салынады. Бірақ Кодекстің 66-бабында жаза сомасы 10 АЕК немесе 34 500 теңгеден аспайтыны көрсетілген. «Құқық бұзушылықтардың алдын алу туралы» Қазақстан Республикасының 2010 жылғы 29 сәуірдегі № 271-IV Заңы, «Кәмелетке толмағандар арасындағы құқық бұзушылықтардың профилактикасы және балалардың қадағалаусыз және панасыз қалуының алдын алу туралы» Қазақстан Республикасының 2004 жылғы 9 шілдедегі N 591 Заңы.

3. Қорытынды (2 минут):

- Сабақты қорытындылау.

- Заңды сақтау ұсыныстары бар жадынамалар тарату.

Пайдалы сілтемелер:

https://youtu.be/UemLbhBjDLg?si=XBSTt5oEB2ZKY9uA https://drive.google.com/file/d/1LfkYbutUBJZz-Z8Pfl0YWH39FaQWGEKI/view https://drive.google.com/file/d/1kCDJjSxctHcbpmyKdpYhADL0AAplMIL4/view

 Тәртіптік жауапкершілік дегеніміз – Еңбек міндеттерін бұзу, яғни Еңбек заңнамасын бұзу, мысалы: жұмысқа кешігіп келу, себепсіз сабаққа келмеу.

 Азаматтық-құқықтық жауапкершілік мүліктік қатынастарды реттейді. Құқық бұзушыға жаза: зиянды өтеу, залалды төлеу.

 Презентация: кәмелетке толмағандар үшін құқық бұзушылық пен жаза түрлері (кәмелетке толмағандар құқық бұзушылық жасаған кезде, құқық бұзушылық

субъектілері, ең алдымен, оның ата-анасы. Әкімшілік жауапкершілік 16 жастан бастап, ерекше жағдайларда (ҚР ӘҚБтК-нің 435-бабы бойынша ұсақ бұзақылық жасағаны үшін – 14 жастан басталады. Қылмыстық жауапкершілік 16 жастан, ауыр және аса ауыр түрлерді жасағаны үшін – 14 жастан басталады).

Топтық талқылау: құқықтық мәселелерден қалай аулақ болуға болады (заңдарды білу, ата-аналармен қарым-қатынас жасау, ережелер мен нұсқауларды сақтау, заңсыз әрекеттерден аулақ болу, келісімдер мен рұқсаттар алу, көмек сұрау)?

Ортасы (15 мин)

Мұғалім:

Сонымен, интернеттің көптеген пайдалы жақтары бар, бірақ оны қауіпсіз пайдалану үшін барлық ережелерді сақтау қажет. Интернет — бұл сіздің жеке кеңістігіңіз, сондықтан оны дұрыс қорғап, қауіпсіздікті сақтау сіздің міндетіңіз.

Қауіпсіз цифрлық әлем — бұл әрқайсымыздың дұрыс шешімдер қабылдауымызға байланысты. Біздің мақсатымыз — интернетте қауіпсіз болу, ақпаратты қорғау және дұрыс пайдалануды үйрену.

Талқылау және сұрақ-жауап кезеңі:

Өз пікірін айтып, интернет қауіпсіздігі туралы талқылауға қатысады.

Әлеуметтік желілер мен интернеттің қауіптері туралы сұрақтарға жауап береді.

Топ мүшелерімен бірге сабақта талқыланған жағдайларға қатысты өз пікірін білдіреді.

.

Ақпараттық плакаттар, бейнемазмұндар, презентациялар.

Компьютер, проектор, интернетке қосылған құрылғылар.

Әлеуметтік желілер мен интернетте қауіпсіздікті сақтау жөніндегі ақпараттық материалдар.

Соңы

3 мин

Қорытынды

Сабақ барысында алынған білімді қорытындылау.

Оқушыларға цифрлық әлемде қауіпсіздікті сақтау бойынша кеңестер беру.

Оқушылардың сабақты қалай қабылдағанын сұрау.

Мұғалімнің сөздеріне назар аударады.

Оқылған материалдар бойынша өздерінің білімдерін қорытындылайды.

Сабақта айтылған ережелерді есте сақтайды.

Ақпараттық плакаттар, бейнемазмұндар, презентациялар.

Компьютер, проектор, интернетке қосылған құрылғылар.

Әлеуметтік желілер мен интернетте қауіпсіздікті сақтау жөніндегі ақпараттық материалдар.