Бөлім:

1-бөлім: «Дананың сөзі- ақылдың көзі»

Педагогтің тегі, аты, әкесінің аты :

Күні:

Сынып: 8

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы

Ақтамберді Сарыұлы. «Күлдір-күлдір кісінетіп» толғауы

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары

8.1.4.1 - көркем шығармалардан алған үзінділерді өз көзқарасын дәлелдеу үшін орынды қолдану.

Сабақтың мақсаты

Көркем шығармалардан алған үзінділерді өз көзқарасын дәлелдеу үшін орынды қолдана алады.

Сабақтың кезеңі/ уақыт

Педагогтің әрекеті

Білім алушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың

басталуы

7 минут

Сабақтың

ортасы

5 минут

8 минут

10 минут

10 минут

Сабақтың соңы

5 минут

Ұйымдастыру кезеңі

Амандасу. Оқушылармен амандасу, қатысуын түгендеу.

Психологиялық ахуал тудыру кубигі

1.Амандас

2. Құшақтас

3.Тілек айт

4.Мақта

5.Күлкі сыйла

6.Би қимылдарын бірге қайтала

Қызығушылықты ояту кезеңі

Ақтамберді Сарыұлын неге жырау деп атаған?

Ақтамберді жырау

Танымдық ақпарат

Ақтамберді Сарыұлы (1675-1768) – жырау, қолбасы, қазақтың көне жыраулық мектебінің белді өкілі, дипломат.

Қазіргі Оңтүстік Қазақстан облысында дүниеге келген. «Он екіде аттанып, қылыш ілдім білекке» дегеніне қарағанда күреске ерте араласқан жауынгер жырау санатына жатады. Тұрмыстың қыр-сырын, отбасы, елдік, ерлік, жер мәселелерін жырларында жақсы бейнелеген. Қысқа, нақыл, шешен сөздердің шебері.

Ол 1742 жылы Орта жүз ру басшыларының Орынборда ант беру жиналысына өкіл болған. 1738-1752 жылдары қазақ-қалмақ арасында болған қанды қақтығыстардың барлығына дерлік қатысқан. «Ақтабан шұбырынды» оқиғасының зұлмат қан кешуін бастан өткерген. Ес білгеннен бастап 70 жыл бойы ат үстінен түспей елі мен жерін қорғаған қас батыр, айтулы шешен, қабырғалы би, атақты жырау болған. Қазақ жауынгерлерінің азаттық, құлдық жөніндегі түсініктері, көшпелі халықтың тыныс-тіршілігі болашаққа деген сенімі, адалдық-жауыздық, қиянат, әділетсіздік хақындағы таным-түсініктері Ақтамберді талғамынан өтіп жыр-толғауға айналған.

Ақтамберді жырау өз ғұмырнамасын толғауларына көркемдік қуаты зор, келісті нақыштармен түсірген. Шығармалары зиялы зергердің қолтаңбасын танытады. Әлі де қолға түспеген толғаулары ел аузында сақталуы ықтимал. Қазіргі қолда бары 300 жолдан аспайды. Азғантай қазынасының өзі афоризмдерге толы. «Күмбір-күмбір кісінетіп», «Уа, қарт Бөгенбай», «Менімен ханым ойнаспа», «Жауға шаптым ту байлап», «Заманым менің тар болды» және тағы да басқа өлең-толғаулары батылдыққа, ізгілікке, патриоттық күй-сезімдерге толы.

Ақтамбердінің «Балаларыма өсиет» деп аталатын толғауы соңғы туындыларының бірі болса керек. Жырау балаларын тірліктегі бірлікке, талап-мұратқа, татулыққа үндейді. Жас ұрпақтың бір жағадан бас, бір жеңнен қол шығаруы елді мақсатына жеткізерін ескертеді. Халықты алауыз мінездерден сақтандырады.

Ақтамберді толғаулары мен жырлары С.Мұқановтың «Қазақтың 18-19 ғасырдағы әдебиетінің тарихынан очерктер», «Ертедегі әдебиет нұсқалары», «Алдаспан», «15-18 ғасырдағы қазақ поэзиясы», «Бес ғасыр жырлайды» жинақтарына енгізілген.

Ақтамберді жыраудың толғаулары:
1.“Күлдір - күлдір кісінетіп”,
2.“Уа, қарт Бөгембай”,
3.“Менімен ханым ойнаспа”,
4.“Жауға шаптым ту байлап”,
5.“Заманым менің тар болды”
6. “Балаларыма өсиет”
7. «Түйе мойнын тұз кесер»
8. “Жылқыдан асқан мал бар ма?”
9. “Балпаң - балпаң кім баспас”
10. “Жауға шаптым”
11. “От басар орны отаудай”

1-тапсырма

Ақтамберді жыраудың «Күлдір-күлдір кісінетіп» толғауын мәнерлеп оқу. Толғаудың тақырыбы мен идеясын анықтаңдар.

Анықтаған идеяңызды «ПОПС» формуласы бойынша жазбаша түсіндіріңіз.

• Бірінші сөйлем: «Менің ойымша, ертегідегі басты идея - .....»

• Екінші сөйлем: «Себебі, мен оны былай түсіндіремін ….»

• Үшінші сөйлем: «Оны мына фактілермен, мысалдармен дәлелдей аламын … »

• Соңғы сөйлем: «Осыған байланысты мен мынадай қорытынды шешімге келдім.... ».

2-тапсырма

Ақынның асқақ арманын қатысты ойтолғау жазыңыз. Өз көзқарасыңызды дәлелдеуде берілген үзінділерді қажетінше қолданыңыз.

..Өзім бір бөлек жайласам,

Жігіттен нөкер сайласам,

Ойпаң жерге он отау,

Қыраң жерге қырық шатыр тігіп,

Қонағымды жайғасам!..

3-тапсырма

Ойыңызды жеткізіңіз.

Күлдiр де күлдiр кiсiнетiп,

Күреңдi мiнер ме екемiз,

Күдерiден бау тағып,

Ақ кiреуке киер ме екемiз!

деген ақын сөзінен нені аңғаруға болады?

2.Алғайдың құба жонына

Жайылған қойым сыймаса,

Жүз бүркеншік, жүз қоспен

Қатар жүріп жинаса...... ақын нені армандады?

Ақтамберді Сарыұлы туралы айтып бер. Қай ғасырда өмір

сүрген? Қосымша дереккөздерді пайдалана отырып, жырау туралы материалдар жинаңдар. Материалдарды ретімен кестеге түсіріңдер.

Үйге тапсырма: 6-тапсырма

Рефлексия 3-2-1

Оқушылар таратпа қағаздарға сөз және сөз тіркестерімен жауап береді.

1.Сабақта маған пайдалы болды.

1. ................... 2. .............................. 3. .........................

2. Маған көмек қажет?

1. ................... 2. ..............................

3. Сабақта алған ақпаратты қайда қолдана аламын?

1. ...................

Психологиялық ахуал тудыру кубигі арқылы кубиктердегі

тапсырмаларды бірге қайталап, оқушылар өз бойларына жағымды ахуал қалыптастырады.

Ақтамберді Сарыұлы жайлы білетін ақпараттарын топтастыру арқылы жинақтайды.

Ақтамберді

Сарыұлының өмірі мен шығармашылығы жайлы ақпарат алады. Шығармаларына талдау жасайды.

Өлеңді мәнерлеп оқиды. Толғаудың тақырыбы мен идеясын анықтайды.

Анықтаған идеяны «ПОПС» формуласы бойынша жазбаша түсіндіреді.

Ақынның асқақ арманына қатысты ойды өрбітіп жазады. Өз көзқарастарын дәлелдеуде берілген үзінділерді қажетінше қолданады.

Сұраққа жауап беріп, өз ойын жеткізе береді.

Қосымша дереккөздерді пайдалана отырып, жырау туралы материалдар жинақтайды. Материалдарды ретімен кестеге түсіреді.

1.Амандас

2. Құшақтас

3.Тілек айт

4.Мақта

5.Күлкі сыйла

6.Би қимылдарын бірге қайтала

Ауызша мадақтау арқылы бағалау Жарайсың! Тамаша!

Керемет!

Барлық тапсырмаларды медальон арқылы бағалау

Дескриптор

Білім алушы

-бірінші сөйлемде шығарманың идеясын анықтайды;

-екінші сөйлемде идеяны таңдау себебін түсіндіреді;

-үшінші сөйлемде идеяны нақтылауға қатысты толғаудан

2 дәлел келтіреді;

-төртінші сөйлемде идеяға қатысты өзіндік тұжырым жасайды

Дескриптор

Білім алушы

-өз көзқарасын білдіреді;

-көзқарасын дәлелдеуде үзінділерді

орынды қолданады

Оқулық

8-сынып

«Атамұра» баспасы

2018жыл

https://kk.wikipedia.org/wiki/

Қалыптас

тырушы бағалау тапсырма

лары

ОҚЫТУДА

ҒЫ ЖАҢА ӘДІС-ТӘСІЛДЕР ҚОРЖЫНЫНАН ЕСБОСЫН НАҒИША ҚОЖАҚ

ҚЫЗЫ