Ашық сабақ : "Мыс, мырыш және оның маңызды қосылыстары" 10 сынып

Сыныбы 10

Күні 18.02.2016ж

Сабақтың тақырыбы

Мыс, мырыш және олардың маңызды қосылыстары

Мақсаты

Мыс, мырыш және олардың маңызды қосылыстары туралы мағлұмат беру, ашылу тарихына тоқталу, қасиеттерін түсіндіру, есептер шығаруда шеберліктерін шыңдау, салыстыру және биологиялық маңызын ашу т.б.

Күтілетін нәтижелер

Мыс пен мырыш туралы негізгі ақпаратты біледі, химиялық қасиеттеріне теңдеулер жаза алады, теңдеулерін есептеулерде қолдана біледі, ұқсастықтары мен айырмашылықтарын салыстырып, ажырата алады, зертханалық сапалық реакцияларын жүргізіп, қолдану салаларын ажырата алады.

Керекті жабдықтар

Интерактивтік тақта, Д.И.Менделеев жасаған химиялық элементтердің периодтық кестесі, Н.Бекетовтың металдардың электрохимиялық кернеу қатары, ҚР географиялық картасы, слайдтар, суреттер, постерлер, бағалау парағы, бояулар, мыс, мырыш пластинкалары және олардан жасалынған бұйымдар, есептеу құралдары, үлестірме қағаздар, қималар, қажетті реактивтер мен құрал — жабдықтар т.б.

Сабақ барысы:

Сабақ кезең дері

Мұғалім әрекеті

Оқушы әрекеті

Кіріспе

Сыныппен амандасу, танысу

Сыныпты 3-топқа бөлу.

І топ, Әктас, ІІ топ, Мәрмәр, ІІ топ, Ұлутас, Топ мүшелерін «Көшбасшы», «хатшы», « баяндамашы», «уақыт сақшысы», «бақылаушы» ролдерін тағайындату.

Оқушылар сабағымызды

Адамның басшысы-ақыл,шолушысы-ой,жетекшісі-талап,қорғаушысы-сабыр,сынаушысы-халық, таусылмайтын-арман,ең қымбаттысы-ар сақтау,бәрінен ардақтысы-өмір сүру, соның ішінде ең тәттісі-сыйластық!” эпиграфпен бастайық және бүгінгі сабақта мен сіздерге тілерім

Бір мен екі алмаңдар,

Үшке алданып қалмаңдар.

Кілең төрттік алғандар,

Бесті ғана армандар.

Оқушыларды бағалауды

 Бағдаршам әдісі және екі жұлдыз, бір ұсыныс бағалау критерийлері бойынша жүргізу

Оқушылар сабаққа дайындалады бір-бірін таныстырады

Топта ролдерге бөлінеді

Сабақ жоспарымен танысады

Тұсау кесер

Сабақтың  жоспары:

І. Кіріспе:                                            2 минут

а) Ұйымдастыру;

ә) Топ жасақтау;

ІІ. Тұсау кесер:                                  5 минут

а) Оқушылар зейінін сабаққа аудару;

ә) Сабақ жоспарымен, мақсатымен, бағалау парағымен таныстыру;

ІІІ. Негізгі бөлім:                             30 минут

а) Үй тапсырмасын тексеру;      8 минут

ә) Жаңа материалды меңгеру;   15 минут

б) Жаттығулар орындау;             7 минут

ІҮ. Қорытынды:                               8 минут

а) Сабақты бекіту,  қортындылау;

ә) Бағалау;

б) Рефлексия, үйге тапсырма беру.

Интерактивтік тақтадағы слайдқа зейіндерін аудара отырып тыңдайды,  маршурттық картаны басшылыққа ала отырып сабаққа кіріседі.

Негізгі бөлім

Үй тапсырмасын әр топқа интерактивтік тақтаның көмегімен бес — бес сұрақтан қояды.

І топқа

1. Кермек судың құрамында қандай иондар болады?

2. Әктас деген атпен белгілі химиялық қосылыс?

3. Қайнату әдісі арқылы жойылмайтын кермектік қалай аталады?

4. «Сөндірілген әк» деп аталатын химиялық зат?

5. Сілтілік ерітінді екенін қалай анықтаймыз?

ІІ топқа

1. Кермек суға қандай қасиеттер тән және кермектіктің неше түрі бар, атаңыз?

2. Корбанаттық керметтік дегеніміз не, олы қалай жоюға болады?

3. Жасыл өсімдіктердегі хлорофильге түс беретін қандай металл?

4. Не себепті ІІ топтың негізгі топша элементтері сілтілік жер металдары деп аталады?

5. D — элементтерінің сырқы қабатында электрондар саны нешеден аспайды?

ІІІ топқа

1. Суды дистилдеу қандай әдіспен тазаланады?

2. Неге жеңіл және берік қальций ұшақ және кеме жасауда қолданылмайды?

3. Әк суы дегеніміз қандай зат?

4. Техникада сөндірілмеген әкті қалай алады?

5. Спорттық гимнастикада қолданылатын қандай зат?

Оқулық бойынша № 5, 6 , 13, 14 есептер 161, 162 беттегі тексеріледі.

№5 , №6, №14 есептерді тақтаға шығарылады.

№13есеп «Джиксо» әдісі бойынша оқушылар тексереді.

Үй тапсырмасын бекіту үшін ББҮ кестесін береді.

Сабақты өз бетімен меңгеруге І топқа және ІІ топқа мыс пен мырыштың физикалық, химиялық қасиеттері, ІІІ топқа мыс пен мырыштың алынуы мен қолданылуы беріледі. Тақырыптарды өз бетімен оқуға 5 минут уақыт беріледі. Оқушыларға нұсқау, бағыт беріп отырады.

Бағыт картасы

•       Әр топ берілген тақырыпты жекелей оқу;

•       Өзара ой бөлісу;

•       Ортақ шешімге келе отырып, постерге түсіру;

•       Постерді қорғау;

•       Қарсы топтың жұмысына “Екі жұлдыз, бір ұсыныс” айту

( Ескерту уақытты тиімді пайдалану ескеріледі )

Мыс пен мырыштың периодтық жүйедегі орны және атом құрылысы.

Табиғатта таралуы

Алынуы

1.Пирометаллургиялық әдіс .

2 Гидрометаллургиялық әдіс.

Физикалық қасиеттері.

Химиялық қасиеттері
Жай заттармен әрекеттесуі

Күрделі заттармен әрекеттесуі

Сабақты бекітуге графикалық диктант берілді, оган оқушылар «ия» немесе «жоқ» деп жауап берулері керек

І. Графикалық диктант / дұрыс + , қате — /

1.Мыс ІІ топтың негізгі топшасында орналасқан

2.Мырыштың сыртқы энергетикалық деңгейінде 2е бар.

3.Мырыш жай заттармен әрекеттескенде тотықтырғыш  қасиет көрсетеді:

4.Мыс қиын балқитын металл.

5.Мырыш екідайлы қасиет көрсетеді.

6.Zn атомы ядросының құрамында 30 р +, 35 n бар.

7.Мыс электр тоғын жақсы өткізеді.

8.Сумен және кәдімгі қышқылдардың ерітінділерімен жеке мыс әрекеттеседі.

9.Мырыш темірден жасалған бұйымдарға қорғаныш, қаптамалар жасау үшін қолданылады.

10.Адам организмінде  мыс жетіспесе , қаназдық    (анемия) ауруы пайда болады.

әр топқа өз тақырыптарынан есептер беріледі.  Оқушылардың есепті шығару бағытын қадағалайды, нәтижесін тексереді.

ІІ. Вен диаграммасы. Екі металды салыстырып ұқсастықтары мен айырмашылықтарын интерактивті тақтаға жазады.

ІІІ. Деңгейлік тапсырмалар. Әр топтқа тапсырмалар үлестіріледі, деңгей бойынша тақтаға шығып орындайды.

І топ

А деңгейі

СuO →Cu →CuCl₂ →Cu(OH)₂ →CuSO₄

В деңгейі

Мыс (II) хлоридінің ерітіндісіне темір тақташасын салған кезде 3,2 грамм металл мыс бөлінді. Мыс хлоридінің массасын табыңдар.

С деңгейі

Массасы 40г мыс пен мыс ІІ оксидінің қоспасын сутекпен тотықсыздндырғанда 6г су түзілген. Қоспадағы әрбір ұүрауыштың массалық үлесін анықтаңдар.

А деңгейі

ІІ топ CuCl₂ →Cu →CuO→Cu(NO₃)₂ →Cu(OH)₂

В деңгейі

Металл мысқа концентрлі азот қышқылымен әсер еткенде 6,72 л (қ.ж.) газ бөлінді. Реакцияға түскен мыстың массасын ептеңдер.

С Деңгейі

Массасы 30г мыстың мырышпен құймасын күкірт қышқылымен өңдегенде, 4,4л қ.ж сутек бөлінген. Бұл құймадағы мырыштың массалық үлесін есептеңдер.

ІІІ топ

А деңгейі

Zn →ZnCl₂→ Zn(OH)₂ →Zn₃(PO₄)₂

В деңгейі

Мыс хлоридінің ерітіндісіне массасы 5,6г темір тақташаны салды. Темір толық еріді. Бөлінген мыстың массасы қандай?

С Деңгейі

Массасы 78г жез Сu +Zn құймасы тқз қышқылынан 13,44 л қ.ж газды ығыстырады. Құймадағы мыстың массалық үлесін табыңдар.

Әр топ мүшелері өздеріне берілген сұрақтарға орындарынан тұрып жауап береді. Топ жетекшісі бағалап отырады. Жаңа тақырыпты дәптерлеріне жазады. Мұғалім берген оқулықтан тыс ақпаратты тыңдап, жазып отырады.

І топ Мыс пен мырыштың физикалық қасиеттері мен алынуы.

ІІ топ Мыстың химиялық қасиеттері, қолданылуы.

ІІІ топ Мырыштың химиялық қасиеттері, қолданылуы.

Берілген тақырыпты топпен бөлісе отырып,  меңгереді. Ұжымдаса отырып ортақ шешімге келе постерге түсіреді. Оны топпен немесе жекелей ортаға шығып қорғайды.   Қарсы топтар бір – бірінің баяндауын тыңдап, «екі жұлдыз, бір ұсыныс айтады». 

Бірінші топтан бір – екі оқушыдан шығып мыс пен мырыштың физикалық қасиеттері мен алынуын айтады.

 Екінші топтан мыстың химиялық қасиеттері мен қолданылуын тақтаға бірнеше оқушы шығып химиялық теңдеулерін аяқтап, қажетті коэфициенттерімен теңестірді. Қалған оқушылар өздерінің жазғандарын тақтамен тексеріп, түзетіп отырады.

Үшінші топтан мырыштың химиялық қасиеттері мен қолданылуын тақтаға бірнеше оқушы шығып химиялық теңдеулерін аяқтап, қажетті коэфициенттерімен теңестірді. Қалған оқушылар өздерінің жазғандарын тақтамен тексеріп, түзетіп отырады.

Жазылған реакция теңдеулерді дәлелдеу үшін І, ІІ топ оқушылары зертханалық тәжірибе көрсетеді.

Мыс оксиді + күкірт қышқылы = мыс сульфаты

Мыс + күміс нитраты ( мыс тиын)

Мыс сульфаты +натрий гидроксиді (көгілдір тұнба)

Мырыш+ тұз қышқылы = газ

Мырыш сульфаты + натрий гироксиді (сапал. Реак)

Мырыш гидроксиді +кальций гидроксиді

Сабақтан алған теориялық білімдерін интерактивтік тақтадан графикалық диктант сұрақтарына «ия» немесе «жоқ» деп жауап берді. Топ басшылары оқушылардың жауаптарын бағалау парақтарына түсіріп бағалап отырды.

Қорытынды

Бағалау парағымен тағы да бір таныстырып өтеді.

 1.        Кітаптан оқу  1 балл

2.        Кітап сөзімен жатқа айту 2 балл

3.        Түсініп өз сөзімен айту 3 балл

4.        Мысалдар келтіре отырып, өмірмен байланыстыру  4 балл

1.        Есептің берілгенін ғана жаза алса 1 балл

2.        Берілгенін және табу керекгін дұрыс жазса 2 балл

3.        Есептің теңдеуін дұрыс жаза білсе 3 балл

4.        Есептің шығарылу алгорифмін дұрыс орындаса 4 балл

5.        Есепті соңына дейін дұрыс шығарса 5 балл

1.        18-23 ұпай “5”

2.        13-17 ұпай “4”

3.        6-12 ұпай “3”

4.        5 ұпайға дейін “2”

Үйге тапсырма береді. §6.2. 6.3 №6  173 бет №5,7 179 бет

Бағалауға нұсқау беру, көшбасшыларға бағалауға коментерий бергізу, оқушылармен қоштасу,

Топ басшысы бағалап отырады. Топтан Топ басшысы сабақ бойына алған балдарын есептеп мектеп бағасына айналдырады. Бағалауын таныстырып, коментарий беріп өтеді.

Сабақтың өзіндік талдауы:

Сабақ бойынша өзгертулер