№20 Сабақ |
Химия |
|
| Сабақ тақырыбы: | Күкірт және оның қосылыстары. Күкірттің аллотропиялық түрөзгерістері, күкіртсутек, күкірт оксидтері |
| Сілтеме: | 9 ( жаратылыстану- математикалық бағыт) оқулық. Н. Нұрахметов, К.Жексембина, Н.Заграничная |
| Жалпы мақсаттар: | 1 Күкірттің периодтық кестедегі орнын атом құрылысы тұрғысынан қарастырып, оның аллотропиясы, физикалық және химиялық күкірттің оттекті қосылыстарына салыстырмалы сипаттама беру.2.Жоспарды пайдалана отырып, өз бетінше жауап беру біліктілігін қалыптастыру, негізгі ойды бөліп қорытындылап, салыстыра білуге үйрету.
3.Уақытты бағалауға, өз бетінше жұмыс істеп, қорытындылай білуге үйрету |
| Күтілетін нәтиже | Күкірт және оның қосылыстары мен химиялық қасиеттері туралы білім қалыптасады. Күкірттің қандай заттармен әрекеттесу реакция теңдеулерін жаза алады. Оқушылар диалог әдісі арқылы сыни тұрғыдан ойлана алады. Критерий арқылы оқушылар бір-бірін бағалайды. |
| Түйінді идеялар | Күкірт және оның қосылыстары. Диалог әдісі арқылы оқушылар сыни тұрғыдан ойлану. Тапсырмаларды орындау арқылы оқушылар бір-бірін критерий арқылы бағалау. Кеңейтілген тапсырмалар арқылы талантты және дарынды оқушылар айқындау. Топтық жұмыста көшбасы оқушылардың айқындалуы. |
| Сабақтың әдісі | Топтық, жеке, жұптық тапсырмалар, диалог әдісі, өздік жұмыстар |
| Сабақтың көрнекілігі | Күкірт, темір ұнтағы, тұрғы, индикаторлар, сынауықтар, құты, зат жағатын қасық, спирт шамы.
|
Ұйымдастыру кезеңі
| Оқушылармен сәлемдесу, түгелдеу.Оқушыларды топқа бөлу. Оқушыларға бағалау парақшалары таратылады. |
| Үй тапсырмасын сұрау | Үйге берілген жаттығу жұмыстарын тексеру
|
«Ой қозғау » | Осы затпен ескі үйді аластайды,түсіне қарасаң алтынға ұқсайдыбұл не деп ойлайсыңдар, балалар? Иә , бұл күкірт.Ендеше бүгінгі сабағымызда «Күкірт және оның қосылыстары» туралы әңгімелейтін боламыз.
|
Жаңа сабақ
| Мағынаны тану. Мәтінмен жұмыс.Сыныпты 3 топқа бөлу. «Күкірт және оның қосылыстары» тақырыбы бойынша оқушылардың слайд бойынша жұмыстарын қорғауы. І топ «Күкірт» ІІ топ «Күкіртсутек» ІІІ топ «Күкірттің (ІV,VІ ) оксидтері
1- топ Күкірттің периодтық жүйедегі орны және атом құрылысыКүкірт VІ А топ элементі.Электрондық формуласы: S 1s2 2s2 2p6 3s2 3p4 Физикалық қасиеттеріКүкірт –сары түсті,қатты кристалды затОның үш аллотропиялық түр өзгерісі болады: ромбтық, моноклинді, пластикалықҚалыпты жағдайда күкірт молекуласы сақина түрінде тұйықталған сегіз атомнан тұрадыСуда күкірт ерімейді, спирт пен эфирде нашар ериді;б ензолда, күкіртті көміртекте және т.б. жақсы еридіХимиялық қасиеттері Күкірт химиялық реакцияларда тотықтырғыш та, тотықсыздандырғыш та бола аладыкүкірттің жай заттармен әрекеттесуікүкірт жоғары температурада сутекпен әрекеттеседіЖоғары температурада күкірт фтормен және оттекпен әрекеттеседі (жанады)Табиғатта таралуыКүкірттің табиғи қосылыстарыБалқаш, Шығыс Қазақстан облысында сульфидтер (ZnS,PbS, FeS,т.б) күйінде болса, сульфаттары (СаSO4. 2 H 2O, Na 2SO4.10H2O, MgSO4. 7H2O) т.б боладыКүкірт қосылыстары мұнайда және тас көмірде де кездеседіБос күйіндегі күкіртті тау жыныстарынан балқыту арқылы алады2- топ КүкіртсутекТабиғатта таралуы және физикалық қасиеттеріКүкіртсутек –шіріген жұмыртқа йісті,түссіз газ.-60°с-та сұйық күйге ауысады.ал -86° с-та қатады.Күкіртсутек табиғатта жанартау атқылағандағы газдардың құрамында,емдік қасиеті бар минерал суларда кездеседі (Алма-Арасан т.б)Күкіртсутек өте улы, оның өте аз мөлшерімен тыныс алғанда адам есінен танып, тіпті өліп те кетуі мүмкін.Күкіртсутек тыныс алғанда гемоглобинмен байланысып,сал ауруын туғызады.Күкіртсутекпен уланған адамды тез арада таза ауаға шығару керек. Химиялық қасиеттері Күкіртсутеке тотықсыздандырғыш қасиет тән.2Н2S +O2→2S+2H2O S- тот-с-ш , O2- т-т-шМеталдармен әрекеттесіп сутек бөледі, активтік қатарында сутекке дейін тұрған металдармен:Н2S+Mg → Mg S+ Н2↑Галогендермен әрекеттескенде сәйкес галогенсутек қышқылдарын түзеді: Br2 + Н2S →2HBr+SКүкіртсутек екі негізді қышқыл болғандықтан, орта (сульфидтер) және қышқыл тұздар (гидросульфаттар) түзеді. Н2S+КОН →КНS+H2O Алынуы:Зертханада: Н2S Кипп аппаратында алынады:ҒеS+ 2HCI → Н2S↑ + ҒеCI2Қолданылуы:Күкіртсутек емдік қасиеті бар, буын ауруларын емдеуде күкіртті сутек ванналарында қолданыладыКүкірттісутектің тұздарымен түсі әр түрлі тұнба түзуі аналитикалық химияда ерітіндіден сәйкес металл катиондарын бөлуде және анықтауда қолданылады3- топ Күкірт окидтері Физикалық қасиеттеріКүкірт екі түрлі оксид түзеді:S (ІҮ) оксиді-SO2 (күкіртті газ немесе күкірттің диоксиді), бұл-өткір тұншықтырғыш иісі бар, түссіз газS (ҮІ)оксиді-күкірт ангидриді- SO3,ұшқыш,түссіз сұйықтық; олар суда жақсы ериді, нәтижесінде күкіртті қышқыл Н2SO3 және күкірт қышқылы Н2SO4 түзіледі, олай болса бұлар қышқылдық оксидтерАлынуы:Зертханада: Күкіртті ауада жағу арқылы 2S+O2→ SO2Өндірісте: 2ZnS+3O2 → 2ZnO+ 2SO22SO2+O2 → 2SO3Химиялық қасиеттері:Негіздік оксидпен әрекеттесіп тұз түзеді: SO2+Na2O→Na2SO3Негізбен әрекеттескенде тұз және су түзе жүредіSO2+2 NaOH →Na2SO3+H2OҚолданылуы:SO2-қантты,маталарды,сабынды ағарту үшін,қоймаларды аластау үшін қолданылады
|
| Тапсырмалар | Өздік жұмыс.І топ 1.Күкірттің химиялық таңбасы 2.Электрондық формуласы3.Мүмкін болатын валенттігі 4.Мүмкін болатын тотығу дәрежесі ІІ топ Мына қосылыстардың ішінен күкіртті қосылыстардың формуласын тауып ,атын ата: СаО,Н2S, NaOH ,SO2, H 2O, HNO3,MgCI2 ,Fe2 (SO 4)3 2.Күкірттің (ІҮ) оксиді ....оксид деп аталады Күкірттің (ІҮ) оксиді сумен әрекеттесіп,түзеді 4.Күкірт қышқылының формуласы
ІІІ топ 1.Күкірт қышқылына және оның тұздарына қай зат сапалық реактив болып табылады ? 2.Күкірт қышқылының физикалық қасиеттері қандай? 3.Мына реакция теңдеуін аяқта: а) Mg+H2S O4→ ә) Zn O+ H2S O4→ б) Na3 PO4 + H2S O4→
|
| Кейінгі тапсырмалар | Оқулықтағы жаттығу жұмыстарын орындау |
| Бағалау | Формативті бағалау : екі жұлдыз,бір ұсыныс.Топтағы оқушылар бағалау парақшаларына критерий арқылы бағалайды
|
| Кері байланыс | Бүгінгі сабақта не үйрендім? Оқушы рефлексиясы стикерге жазу |
| Үйге тапсырма | §15 |
19 Маусым 2018
3562
4 рет жүктелген
Дайын ҚМЖ. Барлық пәндерден 2022-2023 оқу жылына, жаңа бұйрыққа сай жасалған