Пән: қазақ әдебиеті

Бөлім: Мен балаң жарық күнде сәуле қуған...

Тақырыбы: С. Мұратбеков "Жусан иісі"

Мектеп: Тасшағыл орта мектебі

Күні:

Мұғалімнің есімі: Құбашева Айгүл

СЫНЫП: 6

Қатысқандар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабаққа негізделген оқу мақсаты (мақсаттары)

6.1.3.1 әдеби туындыдағы кейіпкердің типтерін тек тұрғысынан сипаттау;

6.3.3.1 шығармадағы кейіпкерлер қарым-қатынасын отбасылық құндылық тұрғысынан талдап, әдеби эссе жазу;

Сабақ мақсаттары

Әдеби туындыдағы кейіпкердің типтерін тек тұрғысынан сипаттайды, шығармадағы кейіпкерлер қарым-қатынасын отбасылық құндылық тұрғысынан талдайды, эссе жазады.

Жетістік критерийлері

• кейіпкерді тек тұрғысынан сипаттау

• кейіпкерлер қарым-қатынасын отбасылық құндылық тұрғысынан талдау

• эссе жазу

Тілдік мақсат

Оқушылар орындай алады:

Салыстырады, талдайды, эссе жазады, өмірмен байланыстырады

Пәнге қатысты сөздік қор мен терминдер:

Метафоралық бейне,

Диалог құруға/шығарма жазуға арналған пайдалы тіркестер:

Талқылауға арналған сұрақтар:

-Неліктен Бейбарыс сұлтан саудагерлерге жусан әкелуді тапсырады?

-Ал біз оқып жатқан хикаяттың «Жусан иісі» деп аталуының себебі неде?

-Неліктен жусан шөбінің иісі Бейбарыс сұлтанға туған жерге деген сағынышпен байланысты, ал Аян үшін әкесіне деген сағынышпен байланысты?

-Бұл хикаятты басқаша атауға бола ма?

- Барлық пікірлерді салыстырып келіп, хикаяттың басқаша емес, тура осылай аталуы себебіне аргумент келтір.

Алдыңғы оқу

С. Мұратбеков "Жусан иісі" хикаяты

Жоспар

Жоспарлан-

ған уақыт

Жоспарланған жаттығулар

Ресурстар

Сабақтың басы

7 мин.

Психологиялық ахуал. Оқушылармен амандасу, түгендеу.

Топқа бөлу. Жусан шөбінің суреттері арқылы (дәрмене жусан, талшық жусан, тықыр жусан, ермен).

Бейнежазба. Сұлтан Бейбарыстың Дешті Қыпшақтан келген саудагерлерге жусан алдырып, туған жерінің иісін аңсайтыны туралы.

"Сұрақ-жауап" әдісі.

-Неліктен Бейбарыс сұлтан саудагерлерге жусан әкелуді тапсырады?

-Ал біз оқып жатқан хикаяттың «Жусан иісі» деп аталуының себебі неде?

-Неліктен жусан шөбінің иісі Бейбарыс сұлтанға туған жерге деген сағынышпен байланысты, ал Аян үшін әкесіне деген сағынышпен байланысты?

-Бұл хикаятты басқаша атауға бола ма?

- Барлық пікірлерді салыстырып келіп, хикаяттың басқаша емес, тура осылай аталуы себебіне аргумент келтір.

(Әкесінің суреті де жоқ, тоннан шыққан жусан шөбінің иісі ғана әкесін есіне түсіреді. Сондықтан "Жусан иісі" деп аталған дұрыс сияқты.)

https://balapan.kaztrk.kz/news/dara-tulga/mysyr-sultany-beibarys-118500

Сабақтың ортасы

10 мин.

10 мин.

1-тапсырма. Хикаяттың басты кейіпкерінің тұлғалық болмысын тек тұрғысынан талдау.

1-топ. Шығарманың басты кейіпкерінің тұлғалық болмысын «Ментальді картаға» түсіріп, іс-әрекеттеріне баға беру

Аян

дәлел дәлел

дәлел

дәлел

2-топ. Сызбаны пайдалана отырып, шығармадағы Аянның жағдайы мен көңіл күйінің өзгеру динамикасын көрсет.

"Көңіл күй графикасы"

3-топ. Соғыс кезіндегі балалар өмірі мен қазіргі кездегі балалар өмірін салыстыру.

4-топ. "Метафоралық бейне табу" әдісі арқылы Аянның бейнесін ашу.

Аянды неге ұқсатамыз? Коллаж жасау.

ҚБ. Сағат тілі арқылы өзара бағалау.

2-тапсырма. Шығармадағы кейіпкерлер қарым-қатынасын отбасылық құндылық тұрғысынан талдап, "Әке-асқар тау" атты әдеби эссе жазу.

− Әй, мен сендерге бір қызық айтайын ба,- деді ол сүйінші сұрап тұрғандай қуанышты үнмен. -Мен бүгін таң алдында түсімде ағамды көрдім. Рас айтам. Түнде жатарда ағамның пальтосын басыма жастап, көпке дейін иісін иіскеп жатқам. Ағамның иісі сіңіп қапты. Бір түрлі жусанның иісі сияқты жақсы иіс. Мен бүйтіп жағасына мұрынымды тығып алдым да ұзақ-ұзақ иіскедім... Әжем ылғи: «ағаңды анау Жусандытөбенің үстінде, мал қайырам деп жүргенде, айдалада тапқанмын» дейтін... Менің ағамда жусанның иісі содан қалған... Сөйтіп жатып ұйықтап едім, түсіме кірді...

− Мен де ылғи көкемнің пальтосын жамылып жатамын. Менің көкемнің пальтосынан да жусанның иісі шығып тұрады - деді бір бала.

Сөйткенше болған жоқ, тұс-тұстан жамырай дуылдап соғыста жүрген әкелеріміздің, ағаларымыздың үйде қалған киімдерін еске алып, олардан шығатын иісті сөз етіп кеттік. Және бір қызығы - көпшілігіміз ол иісті жусанның - дәл өзіміздің ауылдың іргесіндегі жусанның иісіндей дестік. Онан бір кезде Аян:

− Менен де жусанның иісі шығып тұрады, ағама тартқанмын,-деді.

-Авторға қандай сұрақ қояр едіңдер?

Ментальді карта

Дескриптор:

Кейіпкердің іс әрекетіне баға береді;

Ментальді картаға түсіреді;

Кейіпкердің тұлғалық болмысын анықтайды.

Дескриптор:

Шығармадағы Аянның жағдайына байланысты көңіл күйін түсінеді;

Өзгеру динамикасын жасайды;

Түсіндіре алады.

Дескриптор:

Шығарма мазмұны бойынша екі кезеңдегі балалар өмірін салыстырады;

Ұқсастығын табады;

Айырмашылығын табады.

Дескриптор:

Метафораны түсінеді;

Аян бейнесін метафора арқылы ашады;

Аян бейнесіне Коллаж жасайды.

Венн диаграммасы

Коллаж жасауға

қар, жаңбыр, су, ағаш, жүрек, т.б. суреттер беру

Дескриптор

Сабақтың соңы

5 мин.

-Сабақ басында қойған мақсатты жеттік пе?

Рефлексия

Үйге тапсырма

- Аянның арғы тағдыры қалай дамыды деп ойлайсыңдар? Болжам жасап, Әңгімені жалғастырып жазу.