Пәні:

Физика

Бөлім:

9.3 В Тербелістер мен толқындар

Педагогтің аты-жөні:

Сегизбаева Улмира Абдибековна

Күні:

30.01.2025

Сынып:

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

Тербелмелі қозғалыс

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаты:

9.2.5.1 еркін және еріксіз тербелістерге мысалдар келтіру;

9.2.5.2 эксперименттік әдіспен амплитуда, период, жиілікті анықтау;

9.2.5.3 формулаларды қолданып, период, жиілік, циклдік жиілікті анықтау

Сабақтың мақсаты

Білім алушылар тербелмелі қозғалыс түрлерімен және оларды сипаттайтын шамаларды танысады, формулаларын есеп шығаруда қолданады

Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңі//уақыты

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Ұйымдастыру

Өзін-өзі тексеру

Сабақтың басы

10 минут

Өткен білімді еске түсіру

Жаңа білім

10 минут

Бекіту

10 минут

Сабақтың соңы

10 минут

Кері байланыс

5 минут

Үй тапсырмасы

Оқушылармен сәлемдесу, оқушыларды түгелдеу. Психологиялық ахуал қалыптастыру, «Өрмекші торы» тілек білдіру арқылы торды құрайды

Үй тапсырмасын сұрау

«Кім жылдам» сақталу заңдары тарауына платформада тест орындау (2 минут)

«Кроссенс» әдісі

Тақырыпқа байланысты суреттер берілген ортақ ойларын айтады

Жаңа тақырып

Тербелмелі қозғалыстың түрлеріне мысалдар:

Сағат маятнигінің тербелісі;

Біздің жүрегіміздің соғуы және т.б.

Тербелмелі қозғалыс – бұл дененің уақыт бойынша белгілі бір тепе-теңдік күйінің айналасында қайталанып қозғалу түрі. Тербелмелі қозғалысқа келесі мысалдарды келтіруге болады:

1. Сағаттың маятнигі – сағаттың ішіндегі маятник бір қалыпты тербеліс жасап тұрады.

2. Гитараның немесе домбыраның ішегі – ішекті тартқан кезде, ол тербеліп дыбыс шығарады.

3. Серіппеге ілінген жүк – жүк жоғары-төмен тербеледі.

4. Баланы әткеншекте тербету –әткеншек тұрақты түрде алға-артқа қозғалады.

5. Су бетінде пайда болған толқындар – мысалы, көлге тас тастасаңыз, су беті толқып тербеледі.

6. Ауырлық күші әсерінен тербелетін маятник – мысалы, физика сабақтарында қолданылатын жай маятник.

7. Дыбыстық толқындар – ауа бөлшектерінің тербелуі арқылы дыбыс таралады.

Тербелмелі қозғалысқа анықтаманы оқушылар өздері айтады.

Тербелмелі қозғалысты сипаттайтын шамалар Амплитуда, тербеліс периоды, тербеліс жиілігі

«Төңкерілген сұрақтар» конверттегі сұрақтар (3 минут)

1.Периодты түрде өзгеріп отыратын сыртқы күштердің әсерінен болатын тербелістер

Жауабы: Қандай тербелістерді еріксіз тербелістер деп атайды?

2 Дененің тепе теңдік күйінен шығарылған соң жүйеде ішкі күштердің әсерінен болатын тербелістер

Жауабы: Қандай тербелістер еркін тербелістер деп аталады?

3. Бірдей уақыт аралығында қайталанып отыратын қозғалыс

Жауабы: Тербелмелі қозғалыс дегеніміз не?

4.Жүйенің толық бір тербеліс жасайтын уақыты

Жауабы: Период деп қандай шаманы айтамыз?

5. Тербелмелі жүйелер

Жауабы: Еркін тербелістер жасауға арналған жүйелер қалай аталады?

6.Жиілік

Жауабы: Жүйенің бірлік уақыт аралығында тербеліктер саны қалай аталады?

Практикалық тапсырма: Математикалық және серіппелі маятниктерде, денелердің тербелісін сипаттайтын шамаларды анықтайды, сағаттың периодын жиілігін анықтайды

«Бос орынды толтыр » тақырыпқа байланысты формулаларды жазады

«Т кестесі» әдісі

Қорытынды

«Рефлексиялық шеңбер»

Оқушылар бағалау парағы арқылы сабақты бағалайды

27 тақырып оқуға

-5,1 жаттығу 3-6 есептер шығаруға беріледі

Оқушылар өткен тақырып сұрақтарына жылдам жауап беріп, бүгінгі тақырыппен танысады.

Оқкшылар тербеліске өз ойларымен жауап беруге тырысады

Оқушылар тербелісті сипаттайтын шамалармен танысады

Бинебаянды тамашалайды

Тақырып бойынша берген тапсырмаларды орындайды Тербелмелі қозғалыстың басты белгісі, олардың барлығы қайталанып отырады.

Механикалық тербеліс деп дененің бірдей уақыт аралығындағы дәлме-дәл немесе жуықтап қайталанып отыратын қозғалысын айтады.

Оқушыларға қорытынды жасайды.ындайды

Оқушылар кері байланыс береді

Бағалау критерийлері

Дескриптор:

-сақталу заңдарын біледі

-есептерін шығарады

2 балл

Дескриптор:

-тербеліс көздерін біледі

-тербелмелі қозғалысқа анықтама айтады

-тербелістің түрлерін ажырата алады

1 балл

Дескриптор:

-тербелістердің түрін ажыратады

-тербелісті сипаттайтын шамаларды біледі

1 балл

Дескриптор:

-математикалық маятниктің периодын, жиілігін есептейді

-серіппелі маятниктің периодын, жиілігін есептейді

- сағат тілінің периодын, жиілігін есептейді

2 балл

Дескриптор:

-тербелісті сипаттайтын шамалардың формулаларын біледі

- өлшем бірліктерін ажыратады

1 балл

Дискриптор

-Есептің берілгенін дұрыс жазады.

-Қажетті формуланы дұрыс қолданады.

-Есептеу жолын дұрыс жүргізеді.

3 балл

Жалпы балл 10 бойынша бағаланады.

Оқулық

Слайд

Суреттер топтамасы

Маятник түрлері, сағат секундомер

Конвертке салынған сұрақтар