Ашық сабақ:«Батыр Баян» поэмасының композициялық құрылымы

Бөлім: БАЛА­ЛАР МЕНҮЛ­КЕН­ДЕР

Мектеп: «Матақ ауылының ЖББ №15»КММ

Күні:

Мұғалімнің аты-жөні: Долда Умит

Сынып:7

Қатысқан оқушылар:5

Қатыспағандар:5

Сабақтың тақырыбы

«Батыр Баян» поэмасының композициялық құрылымы

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары:

7.1.1.1 Әдеби шығарма сюжетінің құрамдас бөлшектерін талдау;

7.1.2.1 әдеби шығармадағы тұлғалық болмысты гуманистік тұрғыдан талдау;

Сабақ мақсаты

Барлық оқушылар: шығарма эпизодтары мен бейнелерді біледі

Оқушылардың көбісі: «Батыр Баян» шығармасын басқа шығармалармен салыстырады;

Оқушылардың кейбірі: Әдеби шығарма сюжетінің құрамдас бөлшектерін талдау, ұқсас шығармалар бойынша өз пікірлерін ортаға салады, әдеби шығармадағы тұлғалық болмысты гуманистік тұрғыдан талдау жасайды .

Сабақтың кезеңі/ уақыт

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

Сабақтың ортасы

Ұйымдастыру кезеңі: Оқушылар назары сабаққа аударылады.

Ынтымақтастық атмосферасын құру. «Сенімділік» жаттығуы

Шарты: оқушыларға ақ парақтар таратылып, ортасынан екіге бөлу тапсырылады. Бір бөлігіне өздерінің жақсы қасиеттерін, екінші бөлігіне жағымсыз қылықтарын жазады. «Балалар, осы парақтың сіздердің жақсы азамат не азаматша болып өсуіңізге көмектесетін бөлігін жыртып, өзіңізге алып қалыңыз, екінші бөлікті (жағымсыз қылықтарды) умаждап, қоқыс жәшігіне салыңыз.

І. Қызығушылықты ояту

-Балалар, композиция дегеніміз не? Сюжет дегеніміз не?

Оқушыларға оқу мақсаты мен бағалау критерийлері, дескрипторлар түсіндіріледі.

Зар заман

ІІ. Мағынаны тану.

1-тапсырма. Сізге поэманың қай бөлімі ұнады? Неліктен?

Дескриптор:

• Поэмадағы өзіне ұнаған бөлімді анықтайды;

• Бөлімдегі оқиға желісін анықтайды;

• Ұнаған себебін дәлелдейді.

ҚБ

2-тапсырма. Топ ішінде «Әдеби шеңберге» қатысыңыз. Мына рөлдердің бірін таңдап, жыр бөлімдерін талқылаңыз.

«Әдеби шеңбер»

1) Талқы себепшісі – жыр бойынша 5 сұрақ құрастырады (кейіпкерлері, сюжеті, қарым-қатынас, автор позициясы, т.б. бойынша).

2) Белгілеуші – жырдың қай бөлімі ең маңызды деп санайды, ойын дәлелдейді.

3) Байланыстырушы – оқиғалардың бірін өмірмен байланыстырады, дәлелдейді.

4) Қорытындылаушы – көтерілген мәселені қорытындылайды.

1. Кіріспе- пролог. Ақын монологы

2. Экспозиция – Көкшенің сұлу табиғаты.

3. Оқиғаның байланысы - батырлардың бас қосуы

4. Шегініс – Батыр Баянның жорықтан қалмақ қызын алып келуі, батырдың қалмақ қызына деген ыстық сезімі.

5. Оқиғаның дамуы – Ноянның қалмақ қызына ғашық болуы, қыздың айласы

6. Оқиғаның шиеленісуі - Қос ғашықтың елден қашуы

7. Оқиғаның шарықтау шегі – Батыр Баянның қос ғашықты атып өлтіруі

8. Оқиғаның шешімі – Батыр Баянның отанын қорғау жолында ерлікпен қаза табуы

9. Эпилог. Ер есімі – ел есінде.

Дескриптор:

• шығарманы композициялық құрылымына талдайды;

• талдау барысында өз ойын нақты жеткізеді.

• рөлдік тапсырмаға қатысады;

• шығарма сюжетін анықтайды;

• поэма бөлімдерін талдайды.

ҚБ

3-тапсырма. Баян бойындағы адамгершілік қасиеттер туралы поэмадан дәлелдер келтіре отырып талдаңыз.

Дескриптор:

• кейіпкердің адамгершілік қасиеттерін таниды;

• кейіпкер бейнесін гуманистік тұрғыдан талдайды;

• тақырып бойынша ойын қорытындылайды.

ҚБ

Оқушылар назары сабаққа аударылады.

Ынтымақтастық атмосферасын құру.

Оқушылар әдебиет теориясы бойынша білімдерін еске түсіреді.

Бүгінгі тақырыппен байланысын анықтайды.

Поэмадағы өзіне ұнаған бөлімді анықтайды;

Бөлімдегі оқиға желісін анықтайды;

Ұнаған себебін дәлелдейді.

Шығарманы композициялық құрылымына талдайды;

Талдау барысында өз ойын нақты жеткізеді.

Рөлдік тапсырмаға қатысады;

Шығарма сюжетін анықтайды;

поэма бөлімдерін талдайды.

Кейіпкер бейнесін гуманистік тұрғыдан талдайды;

Тақырып бойынша ойын қорытындылайды.

ҚБ

ҚБ

ҚБ

ҚБ

7-сынып «Қазақ әдебиеті» оқулығы

Қима қағаздар

А3 парағы, фломастерлер

Әдебиет хрестоматиясы

«Батыр Баян» поэмасы

Сабақтың соңы

Кері байланыс:

Тапсырмаларды орындау қаншалықты қиын болды?

Келешекте неге назар аударар едіңіз?

Үйге тапсырма:

Кейіпкерлердің тарихтағы бейнесі туралы мәлімет ізденіп келу.