Сабақтың тақырыбы : «
Қысым» тарауы бойынша есептер шығару
және қайталау.
Сабақтың
мақсаты: Б .Газ, сұйық ,қатты
денелердің қысымы туралы
білімдерін пысықтау, бекіту, жүйелеу.
Д.Өмірден, табиғаттан
техникадан,күнделікті тіршілік-
тен мысалдар келтіре отырып,оқушы ойын
дамыту,пәнге
деген қызығушылығын арттыру.
Т. Оқушыларды ұқыптылыққа,өзбетінше
ізденуге,алғырлық-
қа,жинақы болуға тәрбиелеу .
Сабақтың
түрі: жарыс
сабағы.
Сабақтың
типі: қайталау,пысықтау
сабағы.
Әдісі:
жеке,
топпен жұмыс,тест,тәжірибелер көрсету.
Пәнаралық
байланыс: ағылшын және орыс
тілдері.
Сабақтың
көрнекілігі: Интерактивті тақта, физик
–ғалымдардың суреттері,
тесттер,кестелер ,Паскаль
шары,мензурка,иіс су,таразы,
стикерлер.
Сабақтың жоспары: I.
Ұйымдастыру кезеңі.
II. Негізгі бөлім
.
-
«Бәйге» жарысы.
-
Полиглот
-
Ойлан ,тап!
-
Сергіту сәті.
-
Физик –ғалымдар.
-
Физикалық тест.
-
Топбасшылар сайысы.
III. Қорытынды.
IV.Үйге тапсырма.
Сабақтың
барысы:
I.Ұйымдастыру.
Оқушыларды топқа бөліп,бүгінгі
сабақтың мақсатын таныстырып өту.
II. Негізгі
бөлім.
-
«Бәйге» жарысы.
Бұл
жарыста оқушыларға өткен тақырыптарды қайталап, пысықтау мақсатында
эстафеталық білім картасы таратылады.
Картаны
толтыруға 7 минут беріліп, жауаптар жиналады да,әр дұрыс жауапқа 1
ұпайдан есептеледі.
Эстафеталық білім
картасы.
Тобы: Аты –
жөні:
№
|
Физикалық шамалар
|
Математикалық өрнегі
|
Өлшем бірлігі
|
Өлшейтін құрал
|
1
|
Жылдамдық
|
v=s/t
|
м/с
|
Спидометр
|
2
|
Уақыт
|
t=s/v
|
с
|
Сағат,секундомер
|
3
|
Масса
|
m=ρV
|
кг
|
Таразы
|
4
|
Көлем
|
V=m/ρ
|
м
|
Мензурка, сызғыш
|
5
|
Ауырлық күші
|
F=mg
|
Н
|
Динамометр
|
6
|
Салмақ
|
P=mg
|
Н
|
Динамометр
|
7
|
Қысым
|
P=F/S
|
Па
|
Барометр
|
-
Полиглот.
Полиглот
бөлімінде физикалық шамалардың белгіленуі беріледі,оқушылар осы
физикалық шамалардың қандай шама екенін тауып, қазақ,орыс, ағылшын
тілдерінде интерактивті тақтамен тексереді.
№1.
№
|
Физикалық шамалар
|
Қазақ тілінде
|
Орыс тілінде
|
Ағылшын тілінде
|
1
|
V
|
Көлем
|
Объем
|
Volume
|
2
|
F
|
Үйкеліс күші
|
Сила трения
|
The working
power(Force
power )
|
3
|
t
|
Уақыт
|
Время
|
Time
|
4
|
ρ
|
Тығыздық
|
Плотность
|
The
mass
|
5
|
F
|
Ауырлық күші
|
Сила тяжести
|
Power
weight
|
6
|
h
|
Биіктік
|
Высота
|
Higher
|
№2.
№
|
Физикалық шамалар
|
Қазақ тілінде
|
Орыс тілінде
|
Ағылшын тілінде
|
1
|
S
|
Аудан
|
Площадь
|
Sguare
|
2
|
F
|
Архимед күші
|
Архимедова сила
|
Archimedes power
|
3
|
l
|
Ұзындық
|
Длина
|
The
long
|
4
|
P
|
Салмақ
|
Вес
|
Weight
|
5
|
v
|
Жылдамдық
|
Скорость
|
The
speed
|
6
|
s
|
Жол
|
Дорога
|
Way
|
Ағылшын мен орыс тілі
мамандары оның дұрыс оқылуына қарап бағалайды. Әрбір дұрыс жауапқа
1 ұпайдан беріледі.
3. Ойлан
,тап!
Әрбір топқа өткен тақырыптарға
есептер шығарту мақсатында жазылған карточкалар
таратылады.Есептердің жауаптары 5 ұпаймен
бағаланады.
№1.Көлемі 6 м³ гранит бағанасының
табан ауданы 1,5 м² болса, ол Жерге қандай қысым
түсіреді?
№2.
Массасы 5 кг кір тасы үстел
үстінде тұр.Кірдің табанының диаметрі
5 см болса,үстел бетіне қандай қысым түсірер
еді?
№3. Адам 9 м тереңдікке
дейін сүңги алады.Осы тереңдіктегі адамға әрекет ететін су қысымын
есептеп табыңдар.(Теңіз суының тығыздығы 1030
кг/м3)
№4. Вагонның барлық доңғалақтарының рельспен жанасқан ауданы
0,001м2.Бұл вагонның массасы 30 т болса,ол жерге қандай қысым
түсіреді?
4.Сергіту сәті.
5. Физик
–ғалымдар.
Бұл кезеңде физик-ғалымдардың
суреттері жасырылады. Әр топбасшы шығып,сурет таңдап алады. Ондағы
суреті шыққан ғалымның аты-жөнін, қай елдің ғалымы екенін, физика
ғылымына қосқан үлесін айтып өтеді.(әль-Фараби,Коперник,Ньютон,
Паскал,Галиллей. )
6. Физикалық
тест.
10 сұрақтан тұратын тест
алынады.
Физикалық
тест.
1.Деформация дегеніміз
не?
А) Дененің
өзгеруі
В) Дененің
тоқтауы
С) Дененің сынуы
Д) Сыртқы күштің әсерінен
дененің көлемі мен пішінінің өзгеруі
2. Сұйыққа немесе газға
түсірілген қысым барлық бағыт бойынша бірдей беріледі.Кімнің
заңы?
А)
Инерция заңы
В) Паскаль
заңы
С) Ньютон заңы
Д)
Коперник заңы
3.
Қысымының негізгі формуласы
А) p=F/S
В)
p=ρgh
С)
p=gt
Д) p=
mV
4. Пішіні мен көлемі
өзгерген денені қандай дене дейді?
А)
пластикалық
В)
деформацияланған
С) серпімді
Д) өзгертілген
5. Күшті өлшейтін
құрал?
А) тонометр
В) динамометр
С) альтиметр
Д) амперметр
6. Ауырлық күші
дегеніміз-
А) салмақ
түскендегі күш
В) механикалық
күш
С) дененің Жерге тартылу
күші
Д) сырттан әсер етуші
күш
7. Тығыздық
бірлігі
А) м/с
В) м
С) сағ
Д)
кг/м3
8. Бір дене екінші дене
бетімен қозғалғанда пайда болатын күш ……
деп аталады.
А) ауырлық
В) серпімділік
С) қысым
Д) үйкеліс
9. Нормаль қысым күшін …….
әрпімен белгілейді.
А)
N
В) R
С) ρ
Д) μ
10. Гук заңын өрнектейтін
теңдеу.
А)
F=mg
В) F=mN
С) F=-kx
Д)
ρ=m/V
7. Топбасшылар
сайысы.
Тәжірибе
түрлері мынадай:
-
Паскаль шарымен тәжірибе
көрсету,Паскаль заңын айту. Суы бар поршеньдегі цилиндрді
төмен қарай итергенде су жан-жаққа шашырайды.
Қатты денелер, сұйықтар және газдар өзіне түсірілген қысымды қалай
жеткізеді?.
-
Шаңғымен және аяқ киіммен
тұрғандағы қысымдарды салыстыру.
-
Оймақ,жуан және жіңішке
инлер,пышақ.
-
Суретпен жұмыс.Қысымды қалай көбейтіп,азайтуға
болады?
-
Мензуркамен кішкентай дененің көлемін қалай
анықтауға болады?
-
Бал,су,сұйық май ,осы үшеуі
арқылы қандай тәжірибелер жасауға болады?
-
Кішкентай денелердің
өлшемдерін тұрмыстық жағдайда қалай
анықтаймыз?
-
Диффузия құбылысына тәжірибе
көрсету.(Иіс су,марганцовка
түйіршіктері)
III.Қорытынды.
Оқушыларды бағалап,озып шыққан топты
анықтап,мадақтау.
Физика-тілдесер
табиғаттың тілі екен ғой,
Көз тартар сұлулықтың сыры екен
ғой.
Аттасаң аяғыңды алдыңды
орап,
Артыңнан қалмайтұғын тірі екен
ғой.
Салсаң ән,айтылған сөз,ішілген
ас,
Ғарыш кемесі,атылған тас екен
ғой.
Аққан су,соққан дауыл, айтылған
жыр
Бәрінің бағынары физика
ғой.
Сондықтан, табиғаттың сырын
терең,
Оны зерттеп оқып, білем деп
ем.
Демесең болсын егер еңбегім
еш,
Әуелі физиканы оқы дер
ем!
IV. Үйге тапсырма: «Қысым»
тарауы бойынша қайталау.
132-149-бет.
-
Деформация дегеніміз не?
-
Гук заңын өрнектейтін теңдеу.
-
Сұйыққа немесе газға түсірілген қысым барлық
бағыт бойынша бірдей беріледі.Кімнің заңы?
-
Нормаль қысым күшін ……. әрпімен
белгілейді.
-
Қысымының негізгі
формуласы
-
Бір дене екінші дене бетімен қозғалғанда пайда
болатын күш ……
деп аталады.
-
Пішіні мен көлемі өзгерген денені қандай дене
дейді?
-
Тығыздық бірлігі
-
Күшті өлшейтін құрал?
-
Ауырлық күші дегеніміз-
Эстафеталық білім картасы.
Тобы: Аты –
жөні:
№
|
Физикалық шамалар
|
Математикалық өрнегі
|
Өлшем бірлігі
|
Өлшейтін құрал
|
1
|
Жылдамдық
|
|
|
|
2
|
Уақыт
|
|
|
|
3
|
Масса
|
|
|
|
4
|
Көлем
|
|
|
|
5
|
Ауырлық күші
|
|
|
|
6
|
Салмақ
|
|
|
|
7
|
Қысым
|
|
|
|
Жалпы
балы:
Эстафеталық білім
картасы.
Тобы: Аты –
жөні:
№
|
Физикалық шамалар
|
Математикалық өрнегі
|
Өлшем бірлігі
|
Өлшейтін құрал
|
1
|
Жылдамдық
|
|
|
|
2
|
Уақыт
|
|
|
|
3
|
Масса
|
|
|
|
4
|
Көлем
|
|
|
|
5
|
Ауырлық күші
|
|
|
|
6
|
Салмақ
|
|
|
|
7
|
Қысым
|
|
|
|
Жалпы балы :
№
|
Физикалық шамалар
|
Қазақ тілінде
|
Орыс тілінде
|
Ағылшын тілінде
|
1
|
V
|
|
|
|
2
|
Fүйк
|
|
|
|
3
|
t
|
|
|
|
4
|
ρ
|
|
|
|
5
|
Fа
|
|
|
|
6
|
h
|
|
|
|
|
|
|
|
|
№
|
Физикалық шамалар
|
Қазақ тілінде
|
Орыс тілінде
|
Ағылшын тілінде
|
1
|
S
|
|
|
|
2
|
Fа
|
|
|
|
3
|
l
|
|
|
|
4
|
P
|
|
|
|
5
|
v
|
|
|
|
6
|
s
|
|
|
|
№
|
Физикалық шамалар
|
Қазақ тілінде
|
Орыс тілінде
|
Ағылшын тілінде
|
1
|
S
|
|
|
|
2
|
Fүйк
|
|
|
|
3
|
l
|
|
|
|
4
|
P
|
|
|
|
5
|
v
|
|
|
|
6
|
p
|
|
|
|
№
|
Физикалық шамалар
|
Қазақ тілінде
|
Орыс тілінде
|
Ағылшын тілінде
|
1
|
S
|
|
|
|
2
|
Fа
|
|
|
|
3
|
l
|
|
|
|
4
|
P
|
|
|
|
5
|
v
|
|
|
|
6
|
p
|
|
|
|
-
Паскаль шарымен тәжірибе
көрсету,Паскаль заңын айту. Суы бар поршеньдегі
цилиндрді төмен қарай итергенде су жан-жаққа шашырайды.
Қатты денелер, сұйықтар және газдар өзіне түсірілген қысымды қалай
жеткізеді?
-
Шаңғымен және аяқ киіммен
тұрғандағы қысымдарды салыстыру.
-
Оймақ,жуан және жіңішке
инлер,пышақ.
-
Суретпен жұмыс.Қысымды қалай көбейтіп,азайтуға
болады?
-
Мензуркамен кішкентай дененің көлемін қалай
анықтауға болады?
-
Бал,су,сұйық май ,осы үшеуі арқылы қандай
тәжірибелер жасауға болады?
-
Кішкентай денелердің өлшемдерін тұрмыстық
жағдайда қалай анықтаймыз?
-
Диффузия құбылысына тәжірибе көрсету.(Иіс
су,марганцовка түйіршіктері)
№1.
Көлемі 6 м³ гранит
бағанасының табан ауданы 1,5 м² болса, ол Жерге қандай қысым
түсіреді?
№2.
Массасы 5 кг кір тасы үстел үстінде тұр.Кірдің
табанының диаметрі 5 см болса,үстел бетіне қандай қысым түсірер
еді?
№3.
Адам 9 м тереңдікке дейін
сүңги алады.Осы тереңдіктегі адамға әрекет ететін су қысымын
есептеп табыңдар.(Теңіз суының тығыздығы 1030
кг/м3)
№4.
Вагонның барлық
доңғалақтарының рельспен жанасқан ауданы
0,001м2.Бұл вагонның массасы 30 т болса,ол жерге қандай қысым
түсіреді?
Бағалау парағы.
Тобы: Ауырлық
күші
№
|
Аты-жөні
|
Бәйге(же
ке жұ
мыс)
1 ұпай
|
Полиглот
(топтық жұмыс)әр
қатысқан
оқушы
1 ұпай
|
Ойлан
тап!
(топ
тық жұмыс)
5 ұпай
|
Физик-
ғалым
дар
(топтық
жұмыс)
5 ұпай
|
Тест
(жеке
жұмыс
әр дұрыс
жауап
1 ұпай
|
Топ басшылар
сайысы
5 ұпай
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1.
|
|
|
|
|
|
|
|
2.
|
|
|
|
|
|
|
|
3.
|
|
|
|
|
|
|
|
4.
|
|
|
|
|
|
|
|
5.
|
|
|
|
|
|
|
|
6.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ауырлық күші Ауырлық
күші
Ауырлық күші Ауырлық
күші
Ауырлық күші Ауырлық
күші
Ауырлық күші Ауырлық
күш
Бағалау парағы.
Тобы: Серпімділік
күші
№
|
Аты-жөні
|
Бәйге(же
ке жұ
мыс)
1 ұпай
|
Полиглот
(топтық жұмыс)әр
қатысқан
оқушы
1 ұпай
|
Ойлан
тап!(топ
тық жұмыс)
5 ұпай
|
Физик-
ғалым
дар
(топтық
жұмыс)
5 ұпай
|
Тест
(жеке
жұмыс
әр дұрыс
жауап
1 ұпай
|
Топ басшылар
сайысы
5 ұпай
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1.
|
|
|
|
|
|
|
|
2.
|
|
|
|
|
|
|
|
3.
|
|
|
|
|
|
|
|
4.
|
|
|
|
|
|
|
|
5.
|
|
|
|
|
|
|
|
6.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Серпімділік күші
Серпімділік күші
Серпімділік күші
Серпімділік күші
Серпімділік күші
Серпімділік күші
Серпімділік күші
Серпімділік күші
Бағалау парағы.
Тобы: Үйкеліс
күші
№
|
Аты-жөні
|
Бәйге(же
ке жұ
мыс)
1 ұпай
|
Полиглот
(топтық жұмыс)әр
қатысқан
оқушы
1 ұпай
|
Ойлан
тап!(топ
тық жұмыс)
5 ұпай
|
Физик-
ғалым
дар
(топтық
жұмыс)
5 ұпай
|
Тест
(жеке
жұмыс
әр дұрыс
жауап
1 ұпай
|
Топ басшылар
сайысы
5 ұпай
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1.
|
|
|
|
|
|
|
|
2.
|
|
|
|
|
|
|
|
3.
|
|
|
|
|
|
|
|
4.
|
|
|
|
|
|
|
|
5.
|
|
|
|
|
|
|
|
6.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Үйкеліс күші Үйкеліс
күші
Үйкеліс күші Үйкеліс
күші
Үйкеліс күші Үйкеліс
кү
Бағалау парағы.
Тобы: Нормаль қысым
күші
№
|
Аты-жөні
|
Бәйге(же
ке жұ
мыс)
1 ұпай
|
Полиглот
(топтық жұмыс)әр
қатысқан
оқушы
1 ұпай
|
Ойлан
тап!(топ
тық жұмыс)
5 ұпай
|
Физик-
ғалым
дар
(топтық
жұмыс)
5 ұпай
|
Тест
(жеке
жұмыс
әр дұрыс
жауап
1 ұпай
|
Топ басшылар
сайысы
5 ұпай
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1.
|
|
|
|
|
|
|
|
2.
|
|
|
|
|
|
|
|
3.
|
|
|
|
|
|
|
|
4.
|
|
|
|
|
|
|
|
5.
|
|
|
|
|
|
|
|
6.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Нормаль қысым күші
Нормаль қысым күші
Нормаль қысым күші
Нормаль қысым күші
Нормаль қысым күші
Нормаль қысым күші
Нормаль
қысым
күші