АУҒАННЫҢ ЛАУЛАҒАН ЖАЛЫНДАРЫ

1979 жыл 25- желтоқсан бейбіт тұрғындар үшін сұрапыл уақыт. КСРО қарулы күштерінің Ауғанстанға басып кіріп оның ішкі істеріне қол сұғуының нәтижесінде туындаған соғыс. Бұл соғысқа 22000 адам қатысып, олардың 761-і қаза тапты. 21 адам хабарсыз кетті. Бүгінде «Ауған соғысының» аяқталуына 35 жыл толып отыр.

Ауған соғысының бас аяғында жүрген өз көзімен көрген ардагерлердің қай-қайсысымен тілдессен де барлығының айтар жауабы: “сол бір сәтті тіпті есімеде алғым келмейді...”. Расымен, ол сұрапыл кезді еске алғанда, дене тітіркеніп, адам бойыңда жүрек қанжарлаған сезім туындайды. Өкініштісі, дәл осындай ерлікпен қаза тапқан, елі үшін қан майданда жаның берген «Ауғанның отты ардагерлерің» жас буын таныса, енді бірі мүлдем естіп көрмегенің айтады.

Осы орайда, дәл осы сұрапыл уақытты бастан аяқ толыққанды суреттейтін, бүгінгі арайлаған бейбіт таңымыз қасіретті қан майданда арпалысумен келгенін айқын бейнелейтін Бақытбек Смағұлдың «Мен көрген соғыс» атты кітабың көрермен назарына ұсынғым келіп отыр. Бұл кітап ішінде «Ауған соғысының» не себепті басталғанын, әрбір ошақтың асқар таудай әкелерінен, мұзбалақтай аға-бауырларынан қан майданда айырылғандары жайлы жүрек тебірентер жайттар суреттеледі. Және ең маңыздsсы, 8 қыз ішіндегі жалғыз тұяғынан айырылған ата-ана өксігі кез-келген жанды телегей тау теңізге алып кетері сөзсіз...

Асыл есімді 3-курс студенті өзіндік бойыңдағы батылдық пен қайсарлығының аарқасында өз еркімен қан майданға аттануға өтініш білдіреді. Отбасына бұл жайында тіс жармайды. Себебі, айтқан күннің өзінде ата-анасының жалғыз сұңқарынан айырылғылары келмейтінін сезеді, біледі. Дәл осы батылдықтың арқасында өкінішке қарай Асыл қан майданда ерлікпен көз жұмады.Бұл қаралы хабарды естіген ата-анасы, қарындастары бастарына қара бұлт үйірілегендей, демсіз қалады.. Автор дәл осы қайғылы сәтті ерекше айшықтап жазу арқылы тұла бойың билеген өксікті өлең жолдары арқылы шығарады:

Өтсе-дағы сан жылдар, ғасырларым...

Есімдесің Ақ Самат, Асылдарым.

Ажал құшқан айбынды азаматтар,

Қанды көйлек қарулас досым бәрі...

Ағайындар ардақты осындағы

От шарпыған шындықтан шошынбағын,

Тауда-өрді, тірлікте- төрді бермес,

Арыс еді жоғалған қос ұл-дағы.

Қыздай едің Асылым, ұяң едің,

Кім сені сұм ажалға қияр еді,

Сегіз қыздың ішінде, әулетіңде,

Әкеден жалғыз белгі, тұяқ едің.

Өр мінезді өжет ең, Саматым-ай,

Жалт еттің де өштің сен шам отындай.

Соққан жүрек мәңгіге тоқтаса да,

Қолыңда соғып жатты сағатың-ай...

Қайрылған жастық шақта қанаттарың,

Қайдасың Асылым мен Саматтарым...

Бақытбек Смағұл

Кітапты оқыған әрбір оқырман өзіңе үлкен сабақ түйеді. Қазіргі қоғамда актуалды мәселенің біріне айналған «Жастар бойыңдағы патриоттық сезімді ояту» аясында ерекше рөл атқарады. Жас буынды Отансүйгіштікке, патриотизмге, ұлтқа деген жанашырлыққа баулиды. Бұл кітаптың көрерменге берер азығы мол...

Асылбайқызы Маржан

Е.Сиқымов атындағы орта мекептің

11«А» сынып оқушысы

Жетісу облысы

Ақсу ауданы

І.Жансүгіров ауылы