Балабақша –бақыт баспалдағы

Қызылорда облысы

Арал ауданы

Аққұм аылдық округі

Аяулым жеке бақшашасы

Ибрашова Гулзия Сергалиевна

Әр күн сайын балабақшаға келіп, кеудемді керіп тұрып құшарлана балабақша ауасымен демаламын. Мен бұл жерден жанға жағымды және теңдесі жоқ ауа бар екенін сезіндім. Сіз менен ол жерден қандай иісі сезінгенімді сұрасаңыз айтайын. Бұл жерде "Балалық шақ пен ғажайыптың иісі!» бар. Өйткені, балабақша-бұл таңғажайып мүмкіндіктер әлемі!

Адам өсіп келеді. Оның өмірі балалық шақ атты жаңа таңынан басталады. Біздің әрқайсымыз күлімсіреп аузымыздан кетпейтін кезді еске аламыз,ол кез - балалық шақ. Балалық шақ - адам өмірінің маңызды кезеңі, болашаққа дайындық емес, шынайы, жарқын, ерекше өмір. Балалық шақтың қалай өткені, бала кезінде алған тәрбиесі, баланың ертеңгі күні қандай адам болатынына байланысты. Сондықтан баланың осы уақыт туралы естеліктерінде өте жарқын және қымбат нәрсе қалуы маңызды. Әр бала сол кезден бастап әсерлі, ерекше нәрсені есте сақтауы керек.

Балабақша-бұл балалар өмір сүретін ерекше әлем. Мен үшін балабақша-бұл, ең алдымен, баланы қоршаған адамдар, оның өмірін махаббат пен жақсылықпен толықтырады. Олар балалардың мүдделерімен өмір сүреді және сонымен бірге олармен тәжірибе мен біліммен бөліседі. Немқұрайлылық-бұл баланың жан дүниесін бұзады және бақытты балалық шақты өлтіреді. Сондықтан бала тәрбиесінде немқұрайылықдеген нәрсеге орын жоқ. Тәрбиеші балабақшаның табалдырығын аттап өтіп, балалық шақты қызықты және ұмытылмас етуге, яғни баланы бақытты етуге міндетті.

Қазіргі әлемдегі тәрбиенің мақсаты-баланы тәуелсіз болуға, жан-жақты дамуға және өмірде сенімді жүруге үйрету.

Бала көңілді болып қана қоймай, өмірдің алғашқы дағдыларын игеріп, ойын арқылы әлемді біліп, шығармашылығын дамытып, дені сау және мықты болып, алғашқы достарын табуы керек.

Балалық шақтың осы таңғажайып әлеміне үңіліп, есікті ақырын ашып, топтың ішіне үңілейік.

Міне, қыздар мен ұлдар үлкен текшелерден бірдеңе салады, мүмкін олар ханшайымға сарай, мүмкін үлкен көпір салады. Ал балалар үстелдерге жиналып, үлкен қағазға бояулармен сурет салады. Олардың барлығы таңғажайып қиял әлеміне енді және олар не істеп жатқанына назар аударады, олар айналасында ештеңе байқамайды.

Күнделікті ізденімпаз балалар балабақшаға келіп, жаңа ойын ойлап табады, содан кейін олар құрылысшылар, сиқыршылар, дәрігерлер. Баланың бақытты болғаны керемет емес пе және ол сезіледі. Өйткені, ол сүйікті тәрбиешісіне қарай балабақшаға қуана жүгіреді. Олар шағын зертханаға жиналып, тәрбиешімен бірге приборкаларда бір нәрсені араластырады, микроскоптарда зерттейді, содан кейін кітап оқиды, серуендейді және көптеген қызықты нәрселер бар. Бала бақытты болған кезде, періште күледі!

Балабақшаға алғаш келген кезеде кейбір балалар жаңа жағдайларға тез және жақсы үйренеді. Басқалар үшін бұл процесс күрделі және қиын және жүйке кернеуіне, бұзылуға әкелуі мүмкін. Бейімделу процесін жеңілдету көбінесе ата-аналарға, тәрбиешілерге және бала орналасқан ортаға байланысты. Осыған байланысты бейімделу кезеңінде оңтайлы жағдай жасау мұқият зерттеуді қажет етеді.

Бүгінгі тұрақсыз әлемде бала өзін қауіпсіз және жайлы сезінбейді. Демек, балабақша балаларға жақсы болатын жағдайларды қамтамасыз етуі керек. Балабақшадағы жайлы жағдайда ғана тұлғаның дамуы мүмкін.

"Жайлы жағдайлар" деген сөзбен не түсінеміз?

Н. М. Шанскийдің этимологиялық сөздігінде "жайлылық" сөзі "қолдау, нығайту"дегенді білдіреді. Осылайша, балабақшаның өзекті практикалық міндеттерінің бірі балалардың өзін-өзі дамытуы мен шығармашылық іске асыруы үшін педагогикалық жағдайларды жасауға және бейімдеуге ықпал ететін тиімді технологияларды енгізу арқылы балалар үшін жайлы, экологиялық, психологиялық салауатты білім беру ортасын құру болып табылады. Балабақша балаға өзінің білім беру қажеттіліктерін, адамдық принциптерін қанағаттандыруға, дүниетанымның оң жүйесін дамытуға көмектесуі керек; әлеуметтік ортаға бейімделуге мүмкіндік беру.

Мұның бәрін адам, жеке тұлға абсолютті мақсат болған кезде білім берудегі жеке көзқарас жағдайында ғана жүзеге асыруға болады. Менің ойымша, балабақшаны бағалаудың барлық көрсеткіштерінің ішінде мектеп жасына дейінгі баланың әл-ауқатын басты деп санау керек.

Баланың мектепке дейінгі білім беру мекемесіне келуімен оның өмірінде бірқатар елеулі өзгерістер орын алады: күн тәртібін сақтау, жақындарының, туыстарының болмауы, құрдастарымен үнемі байланыста болу және т.б. жаңа жағдайларға бейімделу кейбір қалыптасқан ерте байланыстардың бұзылуын және жаңаларының тез қалыптасуын талап етеді.

Балалар-біздің болашағымыз, ал бүгін оның қандай болатыны бізге байланысты. Қазіргі қоғамда балалардың физикалық, психикалық, жеке дамуына қойылатын талаптардың артуы байқалады.

Мектепке дейінгі білім беру мекемесі білім берудің бірінші кезеңі бола отырып, көптеген функцияларды орындайды. Міндеттердің ішінде бастысы-баланың жеке басын жан-жақты дамыту.

Күннің көп бөлігін балабақшада өткізген нәресте оны екінші үй ретінде қабылдайды. Екінші үйде ол тыныш және жайлы болуы өте маңызды. Баланың проблемаларына немқұрайлы қарамаңыз, кез-келген келіспеушіліктер араласуды және шешуді қажет етеді, өйткені бұл сіздің балаңыздың денсаулығы мен әл-ауқаты туралы.

Әрбір бала, ең алдымен, балалар қауымдастығының мойындауына мұқтаж, соның арқасында ол сәтті әлеуметтене алады. Мұнда оны ойыншы ретінде тану ерекше маңызға ие. Баланы балалар қауымдастығына, әсіресе ойынға енгізу олардың мәртебесін, жайлылық сезімін тудырудың негізі ретінде тану фактісін білу үшін өте маңызды. Біздің тәрбиешілер топтағы әр баланың мәртебесін жақсы біледі, балалардың бақылауларын еркін ойын әрекеттерінде қолданады және олардың арасындағы тұрақты қатынастардың картасын жасайды.

Баланың біз үшін жайлылығын қамтамасыз етудің екінші маңызды факторы-баланың ересектермен қарым-қатынасы. Бұл қарым-қатынасты құрудың негізгі шарты-бұл баланың мектепке дейінгі жастағы осындай қарым-қатынасқа деген қажеттілігінің өзгеруін ескеру, және бұл қарым –қатынас формаларының өзгеруін ерте жастағы қарапайым қайырымды назардан, орта есеппен ынтымақтастық пен серіктестік арқылы, таным көзі ретінде қарым-қатынасқа және, сайып келгенде, баланың түсінуіне байланысты, үлкен мектепке дейінгі жаста, ересек - дағдылары, білімі, әлеуметтік-адамгершілік нормалары, қатал және мейірімді аға досы бар адам.

Осыған сүйене отырып, біздің ұжымның барлық тәрбие-білім беру жұмысы диалогтық ( монологиялық емес) қарым-қатынасқа негізделеді, ол балалардың жалпы қажеттілігін де (ізгі ниетпен) де, жас ерекшелігімен де жүзеге асырады. Сонымен, жас балалармен сабақ өткізу кезінде тәрбиешілер, ең алдымен, балалармен тікелей қарым-қатынасқа сүйенеді.

Үлкендермен-мұғалімдердің ұстанымы өзгереді: ол балалар білім алушылар қауымдастығының ұйымдастырушысы ретінде әрекет етеді, онда әр бала кез-келген тапсырманы өз бетінше де, басқа балалардың көмегімен де, оны түсінетін ересек адамның көмегімен де жеңе алатындығына сенімді, табысты сезінеді.

Балабақша балаға қоршаған әлемді зерттеуге және білуге ғана емес, сонымен бірге онымен үйлесімді өмір сүруге, әр күн сайын, оның қызметінің әртүрлілігінен, сәтті орындалған тапсырмадан немесе тілектен ләззат алуға мүмкіндік беруі керек. Осы тұрғыдан алғанда, мектепке дейінгі мекеменің жағдайларын, кеңістігін ұйымдастырудың маңызы зор. Баланы қоршап тұрған барлық нәрсе оның көңіл-күйін анықтайды, заттарға, іс-әрекеттерге және тіпті өзіне деген көзқарасты қалыптастырады. Баланы қоршап тұрған барлық нәрсе (ересектер) оған қажетті психологиялық жайлылықты дамытып, қамтамасыз етуі керек.

Бала болашағымыз, еліміздің ертеңі. Сондықтан балалардың бал мекені балабақша бала үшін ең жайлы орта болуы тиіс. Сүйкімді балалардың шат күлкісіне толы ордасы мен үшінде жайлы мекен. Балаларымыз аман болсын!