Назар аударыңыз. Бұл материалды сайт қолданушысы жариялаған. Егер материал сіздің авторлық құқығыңызды бұзса, осында жазыңыз. Біз ең жылдам уақытта материалды сайттан өшіреміз
Шағым жылдам қаралу үшін барынша толық ақпарат жіберіңіз
Сіздің сұранысыңыз сәтті жіберілді!
Жақын арада сайт әкімшілігі сізбен хабарласады
Материалдар / Баланы мектептегі оқуға дайындаудың психологиялық бағыттары
2023-2024 оқу жылына арналған
қысқа мерзімді сабақ жоспарларын
жүктеп алғыңыз келеді ма?
ҚР Білім және Ғылым министірлігінің стандартымен 2022-2023 оқу жылына арналған 472-бұйрыққа сай жасалған
Баланы мектептегі оқуға дайындаудың психологиялық бағыттары
Бұл бетте материалдың қысқаша нұсқасы ұсынылған. Материалдың толық нұсқасын жүктеп алып, көруге болады
Материалдың толық нұсқасын жүктеп алып көруге болады
Баланы мектептегіоқуға дайындаудың психологиялық бағыттарыҚазақстан Республикасының Білім беру жүйесін реформалаубарысында әрбірбаланымектептегі оқу және әлеуметтік ортаға еркінбейімделеалатындай жағдай жасау аса маңызды міндет. Демек, қазіргі талапбойынша мектептің біріншісыныбынакелетін балалардың физиологиялық жағынан мықты, адамгершілік, мәдениеттілік, еңбексүйгіштік қасиеттері мол, ерік-жігері күшті, жұмыс қабілеттеріне ие, білімге қызығушылық сипаттары мол болуы қажет. Сондықтан да мектеп пен мектепкедейінгі мекеменің, ата-аналардың бастыміндеті - баланымектептегі оқуға, мектеп өміріне даярлау.Мектепке алғаш бару - бала өміріне үлкен жаңалық, өзгеріс енгізеді, қоғамдағы жаңа орынға көшуі мен өсіп-жетілуінің бірбастамасы. Баланы мектепкедайындаудегенде көптеген ата-аналар балаға әріптерді және санауды үйретумен ғана шектеледі. Әрине баланың оқуға дайындығын ақыл-ойының даярлығымен ғана шектеліп қоймай, оның оқуға психологиялық жағынан даярлауды қарастыру қажет. Яғни, бұл баланың мотивациялық-қажеттілік және психикалық үрдістерінің дамуы оқуда, қарым-қатынаста қиындыққа кезікпеуіне мүмкіндік береді. Бұл қауырт кезеңде мектепбірінші күннен бастап оқушыға бірнешеталаптар қойып және баланы ұқыптылық пен зейінділікке тәрбиелейді. Сондықтан да балалар оқу ісіне машықтануға, қимыл-әрекетерінің ықтиярлы басқарылуы қабілетін, ақыл-ой еңбегін, мақсаткерлігін, дағдысын қалыптастыруға аса көңіл бөлінеді. Бүгінгі күнде «мектептегі оқуға дайындық» ұғымы комплексті және баланың барлық өмірінің сферасын қамтиды.Мектепкедейінгі баланың өмірінде әлеуметтік, психологиялық жағынан және физиологиялық жағынан да қиын кезең.Бұл кезеңде мектеп өмірімен танысады, әлеуметтік ортасы өзгеріп және оқушының жаңа әлеуметтік рөлін меңгере бастайды.Белгіліорыспсихологтары А.Н. Леонтьев, А.В. Запорожец, А.А. Люблинскаямектепкедаярлау ұғымына баланың оқу тапсырмаларын түсінуін,әрекеттерді орындау тәсілдерін меңгеруін, ерік қасиеттерінің дамуын, өзін-өзі бақылау және өзін-өзі бағалау дағдыларын, мұғалімді тыңдау, материалдыеске сақтау біліктілігін жатқызады.Е.Е. Кравцова мектептегі оқуға психологиялық даярлығы бұл баланың дамуында «қарым-қатынас» негізгіролді атқарады деген тұжырымға келді. Ал Л.И. Божовичмектепкекелетін баланың таным қызығушылықтары дамыған, әлеуметтік ортаға енеалубіліктілігі және оқуға дегенынтасы болу қажет дегенпікіргекелді. Р.В. Овчарова тұжырымдамасында, мектептегі оқуға дайын бала өзінің әрекеттерін жоспарлап және бақылай алады,қоршаған дүниенің заңдылықтарын,заттардың жасырын қасиетін бағдарлайды,оларды өз әрекеттерінде қолдана алады,басқа адамды тыңдай біледі және логикалық ойлау тәсілдерін орындайалубіліктілігін жатқызады [3].Алайда, мектепкедаярлау мәселесі Қазақстан ғалымдары Б. Баймұратова, Қ. Сейсенбаев, Н. Айғабылов, Б. Дабылова еңбектерінде біршамазерттелгенібелгілі. Дегенмен, мектептегі оқуға даярлау мәселесі әліде өзекте мәселелердің біріболып қала бермек. Мектепке психологиялық даярлықты жүзеге асыруісін ғалымдар түрліше жіктейді. И. Шванцар, Л.И. Божовичзерттеулеріне сүйене отырып, мектепке даярлықты жүзеге асыруісін үш бағытта жүргізу қажет деп тұжырымдайды. Ал Е.Е. Кравцова мектепке даярлықтың төрт бағытын қарастырды:1 бағыт - балалардымектептегі оқуға қажетті нақты іскерліктер мен дағдыларды қалыптастыру;2 бағыт – мектепжасынадейінгі кезеңнің аяғында байқалатын жаңа құрылымдар мен бала психикасындағы өзгерістерді зерттеу;3 бағыт - оқу әрекеттерінің алғы шарттары;4 бағыт - баланың берілгенережелер мен ересектерталабынасаналы түрде бағыну іскерлігі [1].Демек, баланымектепке психологиялық жағынан даярлау тақырыбын зерттеп жүрген психологтер (В.В. Холмовский, Л.А. Венгер, Н.И. Непомнящая т.б.) даярлықтың төменгі бағыттарын бөліп көрсетті: Баланың мектепте табысқа жетуінде бұл бағыттар аса маңызды болғандықтан, әрбір бағыт жайлы ақпаратпен қамтамасыз етуді жөн көрдім.1. Ақыл-ойының даярлығы. Бұл мектепкедейінгі баланың білімі және біліктілігі. Кез-келген бала жазып және санаумен ғана шектеліп қана қоймай, ең маңыздысы салыстырабілуді,талдауды, ойлайбілуді, өздігінен қорытынды жасайбілуітиіс. Көрнекі -әрекеттік ойлау қабілеттілігі жоғары бала көрнекі үлгімен жұмыс істегенде,заттардың кейпімен, мөлшерін ұйқастырғанда, қойылған міндеттердішешудетиімді әрекеттердің барлық түрін орындап шығады.Соныменбірге баланың сөйлеу тілінде кемістіктің болмауы және өзіне сөйлеген сөздің мағынасын түсініп,өзінің ойынжеткізеалуы қажет. Бала өзбетімен сөйлем құрастырып, ұқсас дыбыстіркестерін анық айтаалуы маңызды. Әрбір бала әңгімені құрастырумен қатар әрі бала заттарды, суреттерді, әрекетттерді бейнелеп және оның мазмұнын айтыпберуі қажет. Яғни, баланың сөздік қорының мөлшері, таным үрдістерінің даму деңгейі, логикалық операциялардыорындайалуы, баланың оқуда білімдітабыстымеңгеруінің негізіболыптабылады.Ақыл-ой дайындығының көрсеткіштері
Бейнелі компонент
Вербалді компонент
1. Заттың сипатын, қасиетін қабылдау қабілеттілігі.2. Бейнелінегіздегі көру есі.3. Зат не құбылыс туралы ұғымдарды қорытындылау біліктілігі.4. Ойлау тәсілдерінің (синтез, салыстырут.б.) дамуы.5. Белсенділік, тапқырлық.
1. Заттардың әртүрлі қасиеттерін айтабілу және айырабілу қабілеттілігі.2. Сөйлеу негізіндегіестуесі.3. Біртекті ұғымдарды,заттарды жалпылау қабілеттілігі.4. Ойлау тәсілдерінің дамуы.5. Қисынды ойлау
2. Биологиялық кемелденуі.Мектептегі оқу әрекеті - бұл ағзаның барлық жүйелерінің қатты жұмыс істеуін қажет ететін үрдіс. Баланың ағзасында жаңа ережелер мен іс-әрекеттерге үйрену өзгерістер туғызады. Оқушы мектептің талаптарынорындап, жаңа күн режиміне, сабақтарда тәртіп сақтап отыруыға дағдылануы қажет. Алайдакез-келген баланың денсаулық жағдайы мұндай өзгерістерге бірденбейімделеалмайды. Сондықтан баланың денсаулық жағдайы (дене салмағы, бойының ұзындығы т.б.) нормадағы 6-7 жасар баланың дене көрсеткіштеріне сәйкес болуытиіс. Соныменбірге көру ,есту, моторикасының дамуы және жүйке жүесінің физиологиялық жағдайын жатқызуға болады.3. Жеке басының қалыптасуы мен әлеуметтік даярлығы.Мектепкекелген бала оқимын дегенниетпенмектеп табалдырығын аттайды. Бірақ кейде бала оқуға барғым келедідегенмен, оның мотиві әртүрлі болады. Біреуімектепте
Материал ұнаса әріптестеріңізбен бөлісіңіз
Материал жариялап тегін сертификат алыңыз!
Бұл сертификат «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық жұмысын жарияланғанын растайды. Журнал Қазақстан Республикасы Ақпарат және Қоғамдық даму министрлігінің №KZ09VPY00029937 куәлігін алған. Сондықтан аттестацияға жарамды
Ресми байқаулар тізімі
Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!
Материал іздеу
Сіз үшін 400 000 ұстаздардың еңбегі мен тәжірибесін біріктіріп, ең үлкен материалдар базасын жасадық. Төменде пәніңізді белгілеп, керек материалды алып сабағыңызға қолдана аласыз