«Бейімбет Майлин – Қазақ әдебиетінің кемеңгері»

Тақырып бойынша 11 материал табылды

«Бейімбет Майлин – Қазақ әдебиетінің кемеңгері»

Материал туралы қысқаша түсінік
«Бейімбет Майлин – Қазақ әдебиетінің кемеңгері» атты тәрбие сағаты қазақ әдебиетінің көрнекті өкілі, жазушы, ақын, драматург Бейімбет Майлиннің өмірі мен шығармашылығына арналды. Шараның мақсаты – студенттерге жазушының әдеби мұрасын таныстырып, оның шығармалары арқылы қазақ халқының ұлттық құндылықтарын, мәдениетін, салт-дәстүрлерін түсіндіру. Іс-шара барысында Майлиннің өмір жолы мен шығармашылық қызметі талқыланып, «Шұғаның белгісі» шығармасы таныстырылды. Студенттер көркем оқу сайысына қатысып, «Дұрыс-қате» ойыны арқылы жазушының өмірі жайлы білімдерін бекітті. Іс-шара соңында Б.Майлиннің қазақ әдебиетіндегі орны мен тарихи маңызы қорытындыланып, студенттер алған әсерлерімен бөлісті.
Материалдың қысқаша нұсқасы


Түркістан облысының білім басқармасының

«Д.Қонаев атындағы аграрлық техникалық колледжі»МКҚК




«Бейімбет Майлин - Қазақ әдебиетінің кемеңгері»

атты тәрбие сағаты жоспары

Қатысқандар: Колледж студенттері

Орындаған: Кітапхана меңгерушісі Б.Раимкулова














Қарабұлақ-2024ж





Тақырыбы: "Бейімбет Майлин - Қазақ әдебиетінің кемеңгері"

Мақсаты:

  • Студенттерге қазақ әдебиетінің көрнекті өкілі, жазушы Бейімбет Майлиннің өмір жолы, әдеби мұрасы мен қоғамдағы рөлі туралы түсінік беру.

  • Б.Майлиннің шығармалары арқылы студенттердің әдебиетке, тарихи және мәдени құндылықтарға деген қызығушылығын ояту.

  • Жазушының туындылары арқылы қазақ халқының ұлттық құндылықтарын, мәдениетін, салт-дәстүрлерін ұғындыру.

Кітапханашы:

Құрметті студенттер, ұстаздар, қадірлі қонақтар!

Бүгін біз қазақ әдебиетінің қайраткері, ұлтымыздың рухани мұрасына өлшеусіз үлес қосқан көрнекті жазушы Бейімбет Майлиннің өмірі мен шығармашылығына арналған шараға жиналып отырмыз. "Бейімбет Майлин - Қазақ әдебиетінің кемеңгері" атты тәрбие сағатымызда біз қазақ әдебиетінің алтын қорына енген осы бір ұлы тұлғаның өмір жолын, оның шығармашылық мұрасын еске аламыз.

Бейімбет Майлин (1894-1938) – қазақ әдебиетінің көрнекті өкілі, жазушы, драматург, ақын. Ол 1894 жылы 15 қарашада қазіргі Қостанай облысының Таран ауданында дүниеге келген. Бір жасқа толмай жатып әкесінен, алтыға шығарда шешесінен айрылған. Жетімдік зардабын шегіп, байларға жалданады. Кедей отбасынан шыққан Майлин бала кезінен оқу-білімге құштар болды. Өзінің алғашқы білімін ауыл мектебінде алған, кейін Троицкідегі "Уазифа" медресесінде және Уфадағы "Ғалия" медресесінде оқыды.Әжесі көне жырларды көп білетін, өзі де аздап өлең шығаратын ақынжанды адам екен. Соның әсері болса керек, Бейімбет қаршадайынан өнерге құмартып өлеңге әуестенеді. Майлин алғаш рет ауыл молдасынан сауат ашып, хат таниды. Содан соң есігінде жүрген бай үйінде тұратын Әбдірахман Сатыбалдин деген татар мұғалімінен дәріс алады. Одан әрі іргелес көрші ауылдағы басқа бір Әбдірахман Арғынбаев дегеннің медресесіне түсіп, екі жыл (1910-1912) оқиды. (Шұғаның белгісіндегі бас кейіпкердің мұғалім болуы және Әбдірахман атануы тегін емес-ті). Өз бетінше кітап оқып, көп ізденеді; қалаға барып, білімін одан әрі көтеруге талаптанады.
Майлиннің әдебиетке деген сүйіспеншілігі ерте кезден басталды. Ол өз шығармаларында қазақ халқының тұрмыс-тіршілігін, әлеуметтік жағдайын, салт-дәстүрлерін шынайы бейнелеп, қоғамдағы әділетсіздік пен теңсіздікке қарсы болды. Майлиннің қаламынан шыққан көптеген поэзия, проза және драмалық шығармалары қазақ әдебиетінің алтын қорына енді.

Оның ең танымал шығармаларының бірі – "Шұғаның белгісі". Бұл повесть қазақ әдебиетіндегі алғашқы романтикалық әңгімелердің бірі болып саналады. Сонымен қатар, "Қараш-Қараш оқиғасы" атты повесінде қазақ қоғамының күрделі мәселелерін, әділетсіздік пен озбырлыққа қарсы тұруды сипаттайды.




Бейімбет Майлиннің еңбектері қазақ әдебиетіне үлкен үлес қосып, оны халықтың рухани құндылығына айналдырды. Өкінішке қарай, 1937-1938 жылдардағы саяси қуғын-сүргін кезінде ол "халық жауы" деп айыпталып, ату жазасына кесілді. Майлиннің есімі кейін ақталып, оның шығармалары халыққа қайта оралды. Бейімбет Майлин қазақ әдебиетінің кемеңгері, ұлттық мұра қалдырған ұлы тұлға ретінде мәңгі есте сақталады.



Презентация: Жазушының өмірбаяны, шығармашылық жолы, қоғамдық қызметі.


Талқылау: Студенттерден Майлин туралы не білетінін сұрау.


Шығармаларды таныстыру:

Көркем оқу: 1-2 студентке шығармадан үзінді оқу.

"Кедейге"

Сенің арың зарлайтыным өмірде.
Сенің арын арлайтыным өмірде.
Сен не көрсең, мен де соны көремін,
Белді біғам ауырға да, жеңілге.
Сен жыласаң, көзден жасым тамшылар,
Сен қуансаң, қайғы-шерім аршылар.
Айт өлеңді, ен даланы жаңғыртып,
Қойшы-қолаң, кеше жүрген малшылар!

"Шұғаның белгісі" - сюжетті таныстыру, негізгі тақырыптар.

Бейімбет Майлиннің "Шұғаның белгісі" шығармасы – қазақ әдебиетінің алтын қорындағы ерекше туындылардың бірі. Бұл повесть романтикалық бағыттағы алғашқы қазақ прозаларының бірі болып саналады және ұлттық әдебиетімізде махаббат тақырыбына терең бойлаған туындылардың негізін қалаған шығарма ретінде танымал.
"Шұғаның белгісі" повесінде екі жас арасындағы адал махаббат пен сол сезімнің қоғам мен тағдыр тарапынан кездескен кедергілері баяндалады. Шығармадағы Шұға мен Әбдірахманның махаббаты – қазақ даласындағы тазалық пен пәктіктің символы.
Повесте ғашықтардың махаббат жолындағы қиындықтары мен қайғылы тағдыры

көрініс табады. Шұғаның өмірден озуы – бұл махаббаттың нәзіктігі мен тағдырдың қаталдығын сипаттайтын терең драмалық сәт.
Повесте тек махаббат оқиғасы ғана емес, сол заманның қоғамында орын алған салт-дәстүрлер мен әлеуметтік мәселелерге де сын көзбен қарау байқалады.



Шұғаның әкесінің байлық пен беделге басымдық беруі екі жастың тағдырына кері әсерін тигізеді.
Бұл шығарма қазақ прозасына романтикалық әңгіме жанрын енгізген және ұлттық әдебиетті жаңа деңгейге көтерген туынды ретінде бағаланады.

"Дұрыс-қате" әдісі:

  • Әр үстелге немесе қабырғаға Бейімбет Майлиннің өмірінің негізгі кезеңдері жазылған мәліметтер (кейбірі дұрыс, кейбірі қате) беріледі.

  • Студенттер оның нақты өмір деректерін хронологиялық ретке келтіріп, оларды оқып, талқылайды.

Тапсырма үшін аралас деректер:

  1. 1894 жылы 15 қарашада Бейімбет Майлин дүниеге келді. (дұрыс)

  2. 1923 жылы "Шұғаның белгісі" повесі жарық көрді. (қате: бұл оқиға 1922 жылы болған)

  3. Бейімбет Майлин "Қоңсылар" әңгімесін 1923 жылы жазды. (дұрыс)

  4. 1915 жылы "Ғалия" медресесін бітіріп, туған ауылына оралды. (қате)

  5. 1929 жылы "Раушан-коммунист" жарық көрді. (дұрыс)

  6. 1939 жылы саяси қуғын-сүргінге ұшырады. (қате: 1938 жылы болған)

  7. 1912 жылы "Ғалия" медресесінде оқып жүрген кезінде алғашқы өлеңдері жарияланды. (дұрыс)

  8. 1920 жылы "Еңбекші қазақ" газетінің редакторы болды. (қате: ол бұл қызметке 1925 жылы келді)

  9. 1922 жылы "Шұғаның белгісі" повесі жазылды. (дұрыс)

  10. 1913 жылы "Садақ" журналында "Шұғаның белгісі" жарияланды. (қате: бұл жылда оның өлеңдері жарияланған, ал повесть 1922 жылы шықты)

  11. 1916 жылы Бейімбет Майлин ауыл мұғалімі болып жұмыс істей бастады. (дұрыс)

  12. 1930 жылы "Қоңсылар" әңгімесі жарық көрді. (қате: ол 1923 жылы жазылды)

  13. 1938 жылы Бейімбет Майлин саяси қуғын-сүргін құрбаны болды. (дұрыс)

  14. 1914 жылы "Раушан-коммунист" шығармасы жарияланды. (қате: ол 1929 жылы жарық көрді)

  15. 1937 жылы Бейімбет Майлиннің толық шығармалар жинағы басылып шықты. (қате: мұндай жинақ оның көзі тірісінде басылмады)

  16. 1912 жылы Бейімбет Майлиннің алғашқы өлеңі "Шағым" жарық көрді. (қате: "Шағым" өлеңі 1913 жылы жарық көрді.)

  17. 1936 жылы Бейімбет Майлин "Жалбыр" пьесасын жазды. (дұрыс)

  18. 1934 жылы Бейімбет Майлиннің "Раушан-коммунист" повесі жарияланды.(қате: бұл шығарма 1929 жылы жазылған.)

  19. 1925 жылы Бейімбет Майлин "Күлпаш" әңгімесін жазды. (дұрыс)

  20. 1937 жылы Бейімбет Майлин "Айт күндері" өлеңін жариялады. (қате: бұл өлең 1920 жылы жазылған.)



Қорытынды:

Бүгінгі таңда Бейімбет Майлин қазақ әдебиетінің аса көрнекті классигі ретінде мойындалған. Оның әдеби мұрасы қазақ халқының ұлттық мақтанышы болып табылады.

Майлиннің шығармалары қазақ халқының мәдени-рухани өмірінің айнасы ретінде бағаланып, театр сахналарында қойылып, жаңа буын оқырмандарына қайта ұсынылуда.

Қазақстанда Майлиннің құрметіне көше, мектеп, мәдени орталықтар аталған.

Оның шығармалары әлем тілдеріне аударылып, халықаралық деңгейде танылуда.

Бейімбет Майлиннің өмірі мен шығармашылығы – ұлт руханиятының биік шыңы. Оның әдеби мұрасы қазақ әдебиетінің дамуында ерекше орын алып, болашақ ұрпаққа шабыт беріп, рухани азық бола береді.

Майлиннің шығармалары халықтың жүрегінде мәңгі сақталып, ұлт руханиятының алтын қазынасы болып қала береді.


Барша қатысушыларға алғысымызды білдіреміз, қош сау болыңыздар!




Жүктеу
bolisu
Бөлісу
ЖИ арқылы жасау
Файл форматы:
docx
05.04.2025
265
Жүктеу
ЖИ арқылы жасау
Бұл материалды қолданушы жариялаған. Ustaz Tilegi ақпаратты жеткізуші ғана болып табылады. Жарияланған материалдың мазмұны мен авторлық құқық толықтай автордың жауапкершілігінде. Егер материал авторлық құқықты бұзады немесе сайттан алынуы тиіс деп есептесеңіз,
шағым қалдыра аласыз
Қазақстандағы ең үлкен материалдар базасынан іздеу
Сіз үшін 400 000 ұстаздардың еңбегі мен тәжірибесін біріктіріп, ең үлкен материалдар базасын жасадық. Төменде керек материалды іздеп, жүктеп алып сабағыңызға қолдана аласыз
Материал жариялап, аттестацияға 100% жарамды сертификатты тегін алыңыз!
Ustaz tilegi журналы министірліктің тізіміне енген. Qr коды мен тіркеу номері беріледі. Материал жариялаған соң сертификат тегін бірден беріледі.
Оқу-ағарту министірлігінің ресми жауабы
Сайтқа 5 материал жариялап, тегін АЛҒЫС ХАТ алыңыз!
Қазақстан Республикасының білім беру жүйесін дамытуға қосқан жеке үлесі үшін және де Республика деңгейінде «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық материалыңызбен бөлісіп, белсенді болғаныңыз үшін алғыс білдіреміз!
Сайтқа 25 материал жариялап, тегін ҚҰРМЕТ ГРОМАТАСЫН алыңыз!
Тәуелсіз Қазақстанның білім беру жүйесін дамытуға және білім беру сапасын арттыру мақсатында Республика деңгейінде «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық жұмысын жариялағаны үшін марапатталасыз!
Министірлікпен келісілген курстар тізімі