Ұзақ мерзімді жоспардың тарауы

8.4А

Бейорганикалық қосылыстардың негізгі кластары. Генетикалық байланыс

Мектеп: Кентау қаласы А.С.Пушкин атындағы №6 жалпы орта мектеп

Күні:

Мұғалімнің аты-жөні: Тойлыбаева Г.

Сынып: 8 сынып

Қатысқандар:

Қатыспағандар:

Сабақтың тақырыбы:

Бейорганикалық қосылыстар арасындағы генетикалық байланыс

Сабаққа негізделген оқу мақсаты

8.3.4.12-бейорганикалық қосылыстардың негізгі кластары арасындағы генетикалық байланысты зерттеу

Сабақ мақсаттары

Оқушылар:

- бейорганикалық қосылыстардың негізгі класстарына анықтама бере алады,

-бейорганикалық қосылыстар арасындағы генетикалық байланысты зерттеп, түзілу жолдарын түсіндіре алады;

-генетикалық қатар құрастыра алады

-бейорганикалық қосылыстардың негізгі кластары арасындағы генетикалық байланысқа арналған есептеулер жүргізе алады

Бағалау критерийлері

- бейорганикалық қосылыстардың негізгі кластары арасындағы генетикалық байланысты зерттейді,

-бейорганикалық қосылыстардың арасындағы геникалық қатарды құрастырады, реакция теңдеулерін жазады

Ойлау дағдысының деңгейлері

қолдану, жоғары деңгей дағдылары

Тілдік мақсат

Оқушылар орындай алады: генетикалық байланыс қатарды құрастырып, түзілу жолдарын түсіндіред

Негізгі сөздер мен тіркестер: негіздер, қышқылдар, оксидтер, тұздар, генетикалық байланыс

Сыныптағы диалог :

• Генетикалық байланыс дегеніміз не?

• Бейметалдардың генетикалық қатары қалай түзіледі?

• Металдардың генетикалық қатары қалай түзіледі?

Құндылықтарға баулу

Оқушының бойында сын тұрғысынан ойлау, шығармашылық және зерттеушілік қабілеттерін қалыптастыру арқылы бәсекеге шыңдау,өмір бойы оқуға дайын болу құндылықтарына баулу.

Пәнаралық байланыс

Биология: «генетика» ұғымын түсіндіру;

Алдыңғы оқу

8.3.4.7 -оксидтердің химиялық қасиеттерін сипаттайтын реакция теңдеулерін құрастыру

8.3.4.8-қышқылдардың химиялық қасиеттерін сипаттайтын реакция теңдеулерін құрастыру

8.3.4.9-негіздердің химиялық қасиеттерін сипаттайтын реакция теңдеулерін құрастыру

8.3.4.10-тұздарды алудың әртүрлі әдістерін білу, сәйкес реакция теңдеулерін құрастыру

8.3.4.11- химиялық қасиеттерін сипаттайтын реакция теңдеулерін құрастыру

Жоспар

Сабақтың жоспарланған кезеңдері

Жоспарланған жаттығу түрлері

Ресурстар

Сабақтың басы /10мин/

2 мин

8 мин

I.Ұйымдастыру кезеңі: Сәлемдесу,оқушыларды түгелдеу. Сәлемдесу. Психологиялық ахуал қалыптастыру. «Жағымды мадақ айту» арқылы көңіл-күйлерін көтеру

Формулалар жазылған карточкалар арқылы төрт топқа бөлу:

1. Оксидтер

2. Негіздер

3. Қышқылдар

4. Тұздар

Бұл тапсырма арқылы оқушылардың бейорганикалық қосылыстардың жіктелуіне білімдері тексеріледі.

(ТЖ) 1-тапсырма: Оқушылардың бейорганикалық қосылыстар туралы алдыңғы білімдерін тексеру мақсатында «Тұжырымдамалық карта» әдісі бойынша әр топ өз классының қосылыстары туралы берілген жоспар бойынша картаны толтырады:

1.Анықтамасы /оксидтердің, қышқылдардың, тұздардың немесе негіздердің/

2.Жіктелуі

3.Физикалық қасиеттері

4.Химиялық қасиеттері

5.Алынуы

Дескриптор:

1.Оксидтердің / қышқылдардың, тұздардың немесе негіздердің/ анықтамасын жазады

2. Оксидтердің / қышқылдардың, тұздардың немесе негіздердің/ жіктелуін түсіндіреді, мысалдар келтіреді

3.Физикалық қасиеттерін анықтайды

4.Химиялық қасиеттеріне реакция теңдеулерін жазады

5.Алу жолдарын түсінідіреді

Топтар бір-бірін бағалайды, қажет болса жауаптарын толықтырады, ұнаған топтың жауабына стикермен бағалайды.

Формулалар жазылған карталар

Флипчарт, маркер, стикерлер

Сабақтың ортасы

/25 мин/

5 мин

5 минут

5 мин

3мин

7 мин

Жаңа сабақты түсіндіру /мұғалім баяндайды/: жай заттардың және қосылыстардың химиялық қасиеттерін есімізге түсірсек, бір заттың басқа затқа айналу заңдылықтары қатарын құра аламыз. Мысалы;

Металл —негіздік оксид —негіз —тұз

Са— СаO —Са(ОН)₂—СаСІ₂

Бейметалл—қышкылдық оксид—қышқыл— тұз

С—СО2 —H₂СO₃ —Na₂CO₃

Бұл сызбадан қандай қорытынды шығаруға болады? Бұдан көретініміз, екі жағдайда да тұз түзіледі. Металдар мен бейметалдардың генетикалық қатарындағы күрделі заттар өзара тұз түзе әрекеттеседі. Бұл байланыс химиялық реакция кезінде, яғни бір зат екінші затқа айналғанда жүзеге асады. Яғни, бір зат басқа заттан түзіледі. Грекше «пайда болу», «шығу тегі» - «генезис». Демек,заттар кластарының арасындағы байланыс генетикалык байланыс деп аталады.Генетика - XX ғасырдағы жаңа ғылым. Организмдердің тұқым қуалағыштығын зерттейді. Ген - тұқым қуалайтын тек. Генетикалық байланысты химияда қалай түсінуге болады? Яғни,

Тегі металл болса —негіз түзіледі

Тегі бейметалл болса— қышқыл түзіледі

Оқушыларға генетикалық байланыстың шығу тегін, есептердің шығару жолын үйретеді. Тақтада слайд көрсетеді

(Жж) № 2 тапсырма «Жалғасын тап» әдісі бойынша берілген карточкалар арқылы генетикалық байланысты құрастырып, реакция теңделурін жазыңдар: Cu, CuO, СuSO₄, Cu(OH)₂,CuO, CuCl_2, С, СO₂, H₂CO₃, CaCO₃, CaO, CaCl_2, O₂; Н₂O; H₂; КОН; NаОН; Nа₂SO₄; SO₃; НСІ; Nа₂О; Nа

Дескриптор:

1.Мыстың генетикалық қатарын құрастырады

2.Көміртектің генетикалық қатарын құрастырады

3.Натрийдың генетикалық қатарын құрастырады

4.Тиісті реакция теңдеулерін жазады

Бағалау: тапсырма дұрыс орындалған жағдайда карталардың артынан мағыналы сөз шығады. Мысалы: оксид, негіз, қышқыл

№ 3 тапсырма

(ТЖ) «Ойлан, жұптас, бөліс» әдісі арқылы берілген генетикалық байланыстың реакцияларын жазыңдар:

І- топқа:

Ca → CaO → Ca(OH)₂ → CaCO₃ → Ca(HCO₃)₂ 
2Ca + O₂ → 2CaO 
CaO + 2H₂O → Ca(OH)₂↓ 
Ca(OH)₂ + CO₂ → CaCO₃↓ + H₂O 
CaCO₃ + H₂O + CO₂ = Ca(HCO₃)₂ 
2- топқа:
Fe→ FeCl₂ → Fe(OH)₂ → Fe(OH)₃ → Fe₂O₃ → Fe 
Fe + 2HCl → FeCl₂ + H₂ 
FeCl₂ + 2NaOH → Fe(OH)₂ + 2NaCl 

3-топқа:
Al → Al₂O₃ → AlCl₃ → Al(OH)₃ → Al(NO₃)₃ 

4Al + O₂ = 2Al₂O₃ 
Al₂O₃ + 6HCl = 2AlCl₃ + 3H₂O 
AlCl₃ + 3NaOH = Al(OH)₃↓ + 3NaCl 
Al(OH)₃ + 3HNO₃ = Al(NO₃)₃ + 3H₂O 

4 топқа:

Zn→ ZnO → ZnSO₄ → Zn(OH)₂ → ZnCL₂

→Na₂ZnO₂

2Zn+O₂→2 ZnO

ZnO + H₂ SO₄→ ZnSO₄+H₂O

ZnSO₄+ 2NаОН → Zn(OH)₂ + Nа₂SO₄

Zn(OH)₂ +2HCl → ZnCL₂ +2 H₂O

Zn(OH)₂ + 2NаОН → Na₂ZnO₂ + 2H₂O

Дескриптор:

1. Генетикалық байланысты жүзеге асырады

2.Реакция теңдеулерін дұрыс жазады, теңестіреді

Бағалау: «бағдаршам» әдісімен топтардың бағалауы

№ 4 тапсырма

(Ж). «Адасқан формулалар» әдісі арқылы

айналымды жүзеге асыру үшін белгісіз затты табуға есептер береді.

1. K → X → K2SO4 →BaSO₄

2. S → SO₂ → Y → H₂SO₄ → MgSO₄

3) C → X → Na₂CO₃ → CO₂

Дескриптор:

• Айналымдағы белгісіз затты табады

• Реакция теңдеулерін дұрыс жазады, теңестіреді

Бағалау: өзара бағалау (дұрыс жауабын тақтада көрсету)

(Ж) № 5 тапсырма «Біліміңді сынап көр!» әдісі

А-деңгей:

Массасы 20 г темір (III) гидроксидін тұз қышқылының артық мөлшерімен өңдегенде түзілетін тұздың массасын есептеңдер

В деңгей

10 г калий оксидін 200 г суда еріткенде түзілген негіздің массасы, ерітіндідегі тұздың массалық үлесі

С деңгей
Көлемі 6,72л /қ.ж/ хлор темірмен әрекеттескенен түзілген тұз натрий гидроксиді ерітіндісінде тұнба түзеді. Тұңбаның массасын есептеңдер.

Дескриптор:

• Есептің шартын жазады

• Реакция теңдеуін жазады

• Шығару жолы мен жауабын анықтайды

Бағалау: түрлі түсті фишкалармен

Диалог

АКТ слайд

Сабақтың соңы

5 минут

«Сыныптаң шығу билеті» әдісімен сабақты пысықтаймын. Оқушылар билет-сұрақты алып, жауап береді

1. Генетикалық байланыс дегеніміз не?

2. Металдардың генетикалық қатары қалай түзіледі?

3. Бейметалдардың генетикалық қатарын түзуге болады ма?

4. Генетикалық байланысты құруда нені негізге алу керек?

Рефлексия : «Екі жұлдыз, бір тілек» әдісі

Стикерлер, билеттер.

Келесі сабаққа тапсырма

Үйге тапсырма: бейметалдың және металдың генетикалық байланысын құрып, теңдеулерін жазу

Саралау- Сіз қандай тәсілмен көбірек қолдау көрсетпексіз?Сіз басқаларға қарағанда қабілетті оқушыларға қандай тапсырмалар 1. күрделендіруді қалай жоспарлайсыз?

Бағалау- оқушылардың үйренгенін тексерудің қалай жоспарлайсыз?

Пәнаралық байланыс Қауіпсіздік және еңбекті қорғау ережелері АКТ мен байланыс, құндылықтардағы байланыс

Үлгерімі төмен оқушыларға бейорганикалық қосылыстарды жіктеуге карточкалар беремін; Орта деңгейдегі оқушыларға бейорганикалық қосылыстардың химиялық қасиеттері бойынша реакцияны аяқтауға тапсырма беремін. Үлгерімі жоғары оқушыларға күрделілігі жоғары есептер шығаруға тапсырма беремін: тізбектегі алғашқы заттың массасы берілсе соңғы заттың массасын есептеу және тағы басқа

Қалыптастырушы бағалау кезінде,

оқушыларды мақтау,мадақтау, көтермелеу, қолдау, смайликтер арқылы және қалыптастыруші бағалау арқылы бағаладым.

Отансүйгіштікке патриоттық тәрбие беру.

Сабақ барысында оқушылар қауіпсіздік техникасы ережелері мен тазалық-гигиеналық талаптарды сақтайды

ҚБ тапсырмалары

Рефлексия

Сабақ / оқу мақсаттары шынайы ма?Бүгін оқушылар не білді? Сыныптағы ахуал қандай болды? Мен жоспарлаған саралау шаралары болды ма? Мен берілген уақыт ішінде үлгердім бе? Мен өз жоспарыма қандай түзетулер енгіздім және неліктен?

Төмендегі бос ұяшыққа сабақ туралы өз пікіріңізді жазыңыз. Сол ұяшықтағы Сіздің сабағыңыздың тақырыбына сәйкес келетін сұрақтарға жауап беріңіз.

Қорытынды бағамдау.Қандай екі нәрсе табысты болды(оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)?

1.

2.

Қандай екі нәрсе сабақты жақсарта алды (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)?

1.

2.

Сабақ барысында мен сынып немесе жекелеген оқушылар туралы менің келесі сабағымды жетілдіруге көмектесетін не білдім?