Білім алушылардың кәсіптік бағдарын анықтау және кәсіптік диагностикалау

Темірбек Жүргенов атындағы №123 мектеп-лицей

Білім алушылардың кәсіптік бағдарын анықтау және кәсіптік диагностикалау

Әдістемелік құрал

Жалағаш кенті , 2021 жыл

.

Рецензия бергендер:

Б.Ж.Әбжаппарова . Л.Н. Гумелев атындағы Еуразия ұлттық университетінің халықаралық қатынастар кафедрасының профессоры, тарих ғылымдарының докторы

Бағдарламаны құрастырушы: Темірбек Жүргенов атындағы №123 мектеп-лицейдің мектеп директорының бағдарлы оқыту жұмыстар жөніндегі орынбасары Д.М.Ильясов, №118 орта мектептің бағдарлы оқыту жұмыстар жөніндегі орынбасары Ж.О Есжанов,Әбдікәрім Оңалбаев атындағы №117 орта мектептіңбағдарлы оқыту жұмыстар жөніндегі орынбасары Ә.Ә.Ибраев, облыстық оқу орталығы әдіскері Ж.М.Байсейтова

Мақсаты мен міндеті:

- қоғамның кадрлық сұранысы мен адамның жекелей ерекшеліктеріне сәйкес білім алушыларда өз бетімен кәсіптік анықтауды қалыптастыру.

- кәсіп таңдауда өзіндік мақсаттары қалыптасуын анықтайтын негізгі факторлардың білім жүйесіне сүйене отырып білім алушылар арасында мақсатты кәсіптік бағдар беру жұмыстарын жүргізу.

- кәсіптік бағдар, кәсіпке қызығушылығын қалыптастыру, кәсіптік қызметті таңдау және жоспарлау, денсаулық жағдайы, өзіндік бейімділігі және жеке қызығушылығын есепке ала отырып жұмыс түрлерін жүргізу.

Кәсіптік бағдарлау жұмысы әрбір оқушының қажеттіліктерін, қызығушылығын және бейімділігін барынша анықтау мақсатында педагогтарды, психологтарды, әлеуметтік педагогтарды, оқытушыларды қатыстыра отырып өздігінен анықтау әдістерін, анкеталарды, сауалнамаларды қолданар алдында білім алушылардың жетістіктері мен жеке психологиялық сипаттамаларын зерделеп жүргізіледі.

Оқушылардың кәсіби бағыттылығын анықтау

Адамның кәсіби өзін табу бағдарына көптеген факторлар әсер етеді, соның ішіндегі ең маңыздылары:

• мамандық және оның қажеттілігі туралы білу ;

• бейімділіктер (қызығушылық, еңбек түрткісі, ынтасы );

• қабілеттер, денсаулық (ішкі мүмкіндіктер мен шектеулер );

• Ықылас деңгей мен өзін - өзі бағалау;

• ата – ананың, отбасының көзқарасы;

• құрбы – достарының көзқарасы;

• мұғалімдер мен мамандардың көзқарасы;

• жеке кәсіби жоспар – адамның кәсіби салада неге және қалай жету керектігі жөніндегі пайымдар жүйесі;

Оқушының өз қызығушылығын және кәсіби бағытын анықтау үшін төмендегідей зерттеу жұмыстарын жүргізуге болады.

1. Оқушылардың кәсіби ой – ниетін анықтау

Мақсаты: Оқушылардың негізгі мектепті бітіргеннен кейінгі ой – ниетін анықтау, яғни ересектердің айтқан ақыл кеңесін, өзі таңдаған мамандығының мазмұны мен оның адамға қоятын талабы туралы не біледі, өзінің қабілеттерін қалай дамытады, жасаған жоспарын қалай жүзеге асырады, қосымша нұсқалары барма деген алуан түрлі сұрақтарға жауап іздеу.

2.Оқушылардың мамандық туралы хабардарлығы

Мақсаты: оқушылардың жеке пікірі бойынша өзінің бойында дарындылықтың қандай түрі бар екендігі ; мамандықты игеруде қандай кедергілердің болуы мүмкін ; таңдау аясы тар болған жағдайда қандай мамандық түрін таңдар еді ; адамның қандай кәсіби сипатын ерекше бағалайды ; өзі таңдаған мамандығына қандай талаптар қоятыны туралы анықтау. .

3 . Табандылықты зерттеу.

Мақсаты: алға қойған мақсатқа жетуде байқалатын табандылық дәрежесін анықтау.

4 Кәсіби- тұлғалық типті бағалау .

Мақсаты: тұлғаның әлеуметтік бағытын анықтау және кәсіби типін бағалау.

5.Оқушылардың кәсіби қызығушылығы мен бейімділігі..

Мақсаты : оқушылардың кәсіби қызығушылығы мен бейімділігін анықтау.

6.Оқушылардың қызығушылығы.

Мақсаты: оқушының түрлі қызмет аясындағы негізгі қызығушылықтарының

бағытын анықтау.

7.Кәсіптік ынталануын зерттеу

Мақсаты : кәсіптік қызметтегі ынта, түрткілерін зерттеу.

Бейіналды даярлық жұмыстарын екі кезеңде ұйымдастыруға болады.

1 кезең: Жасөспірімдерді мамандықтар әлемімен және әр мамандықтың адамға қояр талаптарымен тереңдей таныстыру.

2 кезең: Бейіндік бағдарды анықтау, мұндағы басты мақсат түрлі қызмет саласындағы тұлғаның қызығушылығы мен қажеттілігін, бейімін анықтау.

Оқушылардың кәсіби бағытылығын диагностикалауды анықтауға

арналған тапсырмалар

Қорытынды

Блум таксономиясына сәйкес ойлаудың деңгейі

Ата-аналарға арналған анкета

Құрметті ата-аналар!

Сіздердің жауаптарыңыз оқушыларды мамандық таңдауға даярлау жөніндегі оқу-тәрбие жұмысын ұйымдастыруда біздерге көмек болады. (жауабы өз ойыңыздан шықса астын сызып көрсетіңіз, болмаса өз жаубыңызды жазыңыз).

Оқушының фамилиясы, есімі--------------------------------------------------------------

Толтырған күні--------------------------------------------------------------------------------

1. Балаларыңызды қандай еңбек саласында болғанын армандайсыздар?

Өнеркәсіп орнының жұмысшысы;

Қызмет көрсету саласының қызметкері;

Мемлекеттік мекеменің қызметкері;

Әскери қызметкер;

Инженер-техник қызметкер;

Мұғалім;

Медицина қызметкері;

Өнер қызметкері;(өзіңіз көрсетіңіз)

2. Сіз балаларыңыз үшін оқуды жалғастырудың қандай жолын таңдағыңыз келер еді?

Орта мектеп

Кәсіптік-техникалық

Техникум

Жоғары оқу орны

3. Сіз қандай кәсіптерді басқаларынан артықшылығы бар деп санайсыз?

Жұмысшы: Қызметші:

Құрылысшы инженер

Станокшы мұғалім

Шахтер дәрігер

Химик актер

Тамақ ғылыми қызметкер

өнеркәсібі, мемлекеттік мекеме қызметкері

сатушы, әскери қызметкер.

даяршы

тігінші

4. Сіздің бақылауыңызда балаңызды бәрінен де көп қызықтыратын нәрселер не?

Техника, медицина,өнер,әскери іс,табиғат,қоғам туралы ғылым,балалар тәрбиесі, спорт.

5. Сіздің пікіріңізше, балаңыздың мамандық таңдауы нелермен айқындалуы тиіс?

мазмұнды творчествалық жұмыс

жақсы ақы төленетін жұмыс

семьяға мұра болып жатқан кәсіп

балалар әкесінің, анасының кәсібін таңдауға тиіс

Отанға мүмкіндігінше көп пайда келтіру.

6. Балаңыздың таңдаған мамандыққа бейімі бар екеніне кәміл сенесіз бе?----------------------------------------------------------------------------------------------------------

7. Өзіңіз туралы мынадай мәліметтерді хабарлауыңызды өтінеміз:

1. Қайда және қандай жұмыс істеп жүрсіз?

Әкесі---------------------------------------------------------------------------------------------

Анасы-------------------------------------------------------------------------------------------

2. Біліміңіз қандай? жоғары, арнаулы орта, орта, ортадан төмен, бастауыш-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Семьяңызда қанша бала бар?-----------------------------------------------------------

Қолыңыз: -------------------------

Ү-ҮІІ класс оқушыларына арналған анкета

Фамилиясы-------------------------------Есімі-----------------------------------------

Мектебі----------------------------Класы------------------Жасы----------------------

Толтырған күні---------------------Үйдің адресі------------------------------------

Төменде сіздің кәсіптік ой-ниетіңіз және болашаққа деген жоспарларыңыз жөнінде бірнеше сұрақ қойылып отыр. Ұсынылған сұрақтарға мүмкіндігінше шын және толығырақ жауап беруіңізді өтінеміз. (Сіздің ойыңызша ,өзіңіз жөнінде дұрыстарының астын сызып қойыңыз)

1.Сізді мына қызметтердің немесе білімдердің қай саласы бәрінен де гөрі көбірек қызықтырады;

жаратылыстану-ғылымы(Математика, физика, химия, биология, медицина,геология, география,ауыл шаруашылығы);

қоғамдық -ғылыми (тарих, философия, экономика, юридиция);

гуманитарлық(әдебиет,журналистика, лингвистика,педогогика,психология);

ө