Курс Олимпиада Дайын ҚМЖ ЖИ көмекші Материалдар
Аттестация Іс-шаралар Байқау Турнир Орталық туралы
Материалдар Журнал Көпшілік талқылауына арналған
білім беру бағдарламаларының белсенді жобалары Орталық туралы
ЖИ көмекші
Қауымдастық

"Биофизика негіздері" авторлық бағдарлама

Тақырып бойынша 28 материал табылды

"Биофизика негіздері" авторлық бағдарлама

Материал туралы қысқаша түсінік
«Биофизика негіздері» пәнінен авторлық бағдарламаның негізгі мақсаты – оқушыларға адамның ағзасының құрылымы мен қызметі туралы терең білім беру, физиологиялық процестерді түсінуге және денсаулықты сақтау жолдарын үйретуге бағытталған. Бағдарлама арқылы оқушылардың ғылыми ойлау қабілетін дамыту, өздігінен зерттеу жүргізу дағдыларын қалыптастыру және практикалық өмірде қолдануға қажетті білімдер мен дағдыларды меңгерту көзделеді.
Материалдың қысқаша нұсқасы





Биофизика негіздері


УДК 373

ББК 74.243.5


Рецензенты:

Мұқатаев О.О. педагог мастер, Қазақстан Республикасы «Өркениет» ғылыми- әдістемелік орталығының аға ғылыми қызметкері;


Биофизика негіздері /құрастырған Алимбекова Баян Боранбаевна / Түркістан облысы, 2024. – 115б.





ISBN 978-601-2268-39-7

«Биофизика негіздері» атты авторлық бағдарлама қазіргі заманғы талаптарға сай, ғылыми-әдістемелік деңгейі жоғары, практикалық маңыздылығы мол бағдарлама ретінде бағаланады. Бағдарлама оқушылардың жан-жақты дамуына, олардың ғылыми зерттеулерге қызығушылығын арттыруға және алған білімдерін тәжірибеде қолдануға бағытталған.




УДК 373

ББК 74.243.5

«Өркениет» ғылыми-әдістемелік орталығының 2024 жылғы «11» қарашадағы №1 хаттамасына сәйкес сараптау комиссиясының шешімімен баспаға ұсынылды









Textbox 4

978-601-2268-39-7

ISBN

© ҚР «Өркениет» ҒӘО, 2024ж.

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ

«ÓRKENIET» ҒЫЛЫМИ-ӘДІСТЕМЕЛІКТІҢ БАСПАСЫНА ҰСЫНЫЛДЫ





Рецензент:

Рецензенттер: «Órkenіet» ғылыми-әдістемелік орталығының аға ғылыми қызметкері О.О. Мұқатаев

Құрастырған:

Түркістан облысы Шардара қаласы «М.Горький атындағы жалпы білім беретін мектеп» КММ физика пәні мұғалімі Алимбекова Баян Боранбаевна























© Қазақстан Республикасы «Órkenіet» ҚР ҒӘО, 2024ж.

Түсінік хат

Бағдарламаның өзектілігі: «Биофизика негіздері» пәні адамның ағзасының құрылымы мен қызметін зерттеуге арналған маңызды пәндердің бірі болып табылады. Бұл пән адамның денсаулығын сақтау мен оның жүйелерін тиімді басқару үшін қажетті білімді береді. Қазіргі заманғы қоғамда Биофизика негіздерін түсіну медицина, спорт, дене тәрбиесі, психология және басқа да көптеген салаларда маңызды орын алады. Бағдарлама жасөспірімдер мен студенттерге денсаулықтарын сақтауға және ағзаның түрлі процестерін түсінуге көмектеседі.

Жұмыстың ғылыми-әдістемелік деңгейі: Бағдарлама ғылыми негіздерге сүйеніп, физиология саласындағы заманауи зерттеулер мен жаңалықтарды ескере отырып жасалған. Жұмыс барысында ғылыми мақалалар, зерттеулер, медициналық оқу құралдары мен оқу бағдарламалары қолданылды. Сонымен қатар, бағдарламада түрлі әдістемелік тәсілдер, соның ішінде тәжірибелік сабақтар, зертханалық жұмыстар, интерактивті оқыту әдістері мен жобалық жұмыстар қолданылады.

Бағдарламаның жаңашылдығығы: Бағдарламада жаңа технологиялар мен әдістерді қолдану арқылы оқыту процесі жаңартылды. Мысалы, STEM (Science, Technology, Engineering, Mathematics) технологияларын қолдану арқылы оқушылардың қызығушылығын арттырып, олардың білім деңгейін көтеру көзделеді. Жаңа зерттеу әдістері мен техникалары, сондай-ақ, интерактивті құралдар мен цифрлық ресурстар бағдарламаның басты ерекшелігі болып табылады.

Педагогикалық орындылығы: Бағдарлама оқушылардың жас ерекшеліктерін, білім деңгейін және физиология пәніне деген қызығушылығын ескере отырып жасалған. Сабақтар оқушылардың өз бетімен жұмыс жасау қабілетін, аналитикалық ойлауын, топпен жұмыс істеу дағдыларын дамытуға бағытталған. Сонымен қатар, бағдарламаның құрылымы мен мазмұны оқушылардың физиология саласындағы білімдерін тереңдетуге және практикалық дағдыларын қалыптастыруға мүмкіндік береді.

Теориялық маңыздылығы: Бағдарлама теориялық негіздерге сүйене отырып, адамның физиологиялық процестерін түсінуге бағытталған. Бұл пәннің мазмұны биология, химия, физика, математика және басқа да жаратылыстану ғылымдарымен тығыз байланысты. Теориялық білімдер адамның ағзасындағы процестерді, олардың өзара байланысын және организмнің жалпы жұмыс істеу механизмдерін түсінуге көмектеседі.

Практикалық маңыздылығы: Бағдарламада алынған білімдер мен дағдылар оқушылардың күнделікті өмірде денсаулықтарын сақтауына, дұрыс тамақтану, спортпен айналысу, стресс пен аурулардың алдын алу сияқты маңызды мәселелерді түсінуге мүмкіндік береді. Практикалық сабақтар мен зертханалық жұмыстар оқушыларға физиологиялық процестерді тікелей бақылауға және зерттеуге, сондай-ақ өздерінің денсаулығын бағалауға көмектеседі.

Бағдарламаны апробациялау: Бағдарламаны апробациялау кезеңінде оны әртүрлі мектептерде, лицейлерде және гимназияларда қолданып көру

жоспарланған. Апробация нәтижесінде бағдарламаның тиімділігі бағаланып, қажетті өзгерістер енгізіледі. Мұғалімдер мен оқушылардың пікірлері ескеріліп, оқыту процесін жақсарту үшін ұсыныстар жасалады. Бағдарламаның апробациялау кезеңі оның сапасын арттыруға және практикалық қолдануға дайын екенін тексеруге мүмкіндік береді.

STEM технологиясын қолдану: Бағдарламада STEM технологияларын қолдану арқылы оқушылардың қызығушылығын арттыру және олардың білім деңгейін көтеру мақсатында түрлі әдістер мен құралдар пайдаланылады. Мысалы:

  • Ғылым: Оқушылар физиология саласындағы ғылыми зерттеулермен танысып, өз бетінше тәжірибелер жүргізеді.

  • Технология: Цифрлық құралдар мен ресурстарды пайдалану арқылы оқыту процесі интерактивті және қызықты болады.

  • Инженерия: Адам ағзасының моделдерін құру және зерттеу арқылы оқушылардың инженерлік ойлау қабілеті дамиды.

  • Математика: Физиологиялық процестерді математикалық модельдеу және есептер шығару арқылы оқушылардың аналитикалық ойлау қабілеті артады.

Бұл бағдарлама қазіргі заманғы оқыту талаптарына сай келетін, жаңашыл және тиімді оқыту құралдарын ұсынады. STEM технологияларын қолдану арқылы оқушылардың физиология пәніне деген қызығушылығы артып, олардың білімдері мен дағдылары нығая түседі.

Бағдарламаның мақсаты мен міндеттері Бағдарламаның мақсаты

«Биофизика негіздері» пәнінен авторлық бағдарламаның негізгі мақсаты – оқушыларға адамның ағзасының құрылымы мен қызметі туралы терең білім беру, физиологиялық процестерді түсінуге және денсаулықты сақтау жолдарын үйретуге бағытталған. Бағдарлама арқылы оқушылардың ғылыми ойлау қабілетін дамыту, өздігінен зерттеу жүргізу дағдыларын қалыптастыру және практикалық өмірде қолдануға қажетті білімдер мен дағдыларды меңгерту көзделеді.

Бағдарламаның міндеттері

  1. Адам ағзасының құрылымын және оның жүйелерін үйрету:

    • Адамның негізгі физиологиялық жүйелері (жүйке, жүрек-қан тамырлары, тыныс алу, ас қорыту, эндокриндік және басқа жүйелер) туралы терең білім беру.

    • Әр жүйенің қызметі мен олардың өзара байланысын түсіндіру.

  2. Физиологиялық процестерді түсіндіру:

    • Адам ағзасындағы негізгі физиологиялық процестерді (мысалы, тыныс алу, қан айналымы, ас қорыту, зат алмасу) талдау және түсіндіру.

    • Физиологиялық процестердің реттелу механизмдерін түсіндіру.

  3. Ғылыми-зерттеу дағдыларын дамыту:

    • Оқушыларға ғылыми зерттеу әдістерін үйрету және оларды қолдану дағдыларын қалыптастыру.

    • Зертханалық жұмыстарды жүргізу және олардың нәтижелерін талдау.

  4. Денсаулықты сақтау және нығайту жолдарын үйрету:

    • Денсаулықты сақтау үшін қажетті шараларды (дұрыс тамақтану, дене белсенділігі, гигиена) түсіндіру.

    • Стресс пен аурулардың алдын алу жолдарын үйрету.

  5. STEM технологияларын қолдану арқылы оқыту:

    • Оқыту процесінде заманауи технологиялар мен әдістерді (мысалы, цифрлық құралдар, интерактивті бағдарламалар) пайдалану.

    • STEM бағытындағы тапсырмалар мен жобаларды орындау арқылы оқушылардың қызығушылығын арттыру.

  6. Проблемалық және жобалық оқыту әдістерін қолдану:

    • Проблемалық оқыту әдістерін қолданып, оқушылардың аналитикалық ойлау қабілетін дамыту.

    • Жобалық жұмыстарды ұйымдастырып, оқушылардың топпен жұмыс істеу және шығармашылық дағдыларын дамыту.

  7. Практикалық өмірде қолдану үшін қажетті дағдыларды қалыптастыру:

    • Оқушылардың алған білімдерін күнделікті өмірде қолдануға, өз денсаулықтарын бағалауға және бақылауға үйрету.

    • Практикалық сабақтар мен тәжірибелер арқылы оқушылардың физиологиялық процестерді тікелей бақылау және зерттеу дағдыларын дамыту.

Бағдарламаның мақсаттары мен міндеттері оқушылардың физиология саласындағы білімдерін тереңдетуге, ғылыми-зерттеу дағдыларын қалыптастыруға және денсаулықты сақтау жолдарын үйренуге бағытталған. STEM технологияларын қолдану арқылы оқыту процесін қызықты және тиімді ету көзделеді.


Күтілетін нәтижелер және оларды тексеру тәсілдері Күтілетін нәтижелер

  1. Анатомия және физиология туралы білімнің артуы:

    • Оқушылар адам ағзасының негізгі жүйелері мен олардың қызметтері туралы терең білім алады.

    • Физиологиялық процестерді және олардың ағзадағы өзара байланысын түсінеді.

  2. Ғылыми-зерттеу дағдыларын қалыптастыру:

    • Оқушылар ғылыми зерттеу әдістерін қолдана отырып, тәжірибелер жүргізуді және олардың нәтижелерін талдауды үйренеді.

    • Ғылыми-зерттеу жұмыстарын өз бетінше жоспарлап, жүргізе алады.

  3. Практикалық дағдыларды меңгеру:

    • Оқушылар физиологиялық процестерді тікелей бақылауға және зертханалық жабдықтармен жұмыс істеуге дағдыланады.

    • Денсаулықты сақтау және нығайту үшін қажетті шараларды қолдануды меңгереді.

  4. Аналитикалық және сыни ойлау қабілеттерін дамыту:

    • Оқушылар аналитикалық ойлау дағдыларын дамытады, мәселені талдауға және шешім қабылдауға үйренеді.

    • Сыни тұрғыдан ойлап, физиологиялық мәліметтерді сын тұрғысынан бағалауды үйренеді.

  5. STEM технологияларын қолдану дағдыларын дамыту:

    • Оқушылар STEM технологияларын тиімді қолдану арқылы оқу процесін жақсартады.

    • Цифрлық құралдар мен интерактивті ресурстарды пайдалана отырып, өз білімдерін кеңейтеді.

  6. Топпен жұмыс істеу және коммуникациялық дағдыларды дамыту:

    • Оқушылар топпен жұмыс істеу дағдыларын дамытады, бірлескен жобаларда белсенді қатысады.

    • Коммуникациялық дағдыларды жетілдіріп, өз идеяларын нақты және анық жеткізе білуге үйренеді.

Нәтижелерді тексеру тәсілдері

  1. Теориялық білімді тексеру:

    • Жазбаша және ауызша тесттер арқылы оқушылардың анатомия және физиология туралы білім деңгейі тексеріледі.

    • Аралық және қорытынды емтихандар өткізу арқылы оқушылардың оқу материалын меңгеру деңгейі анықталады.

  2. Практикалық дағдыларды тексеру:

    • Зертханалық жұмыстар мен тәжірибелердің орындалуын бақылау арқылы оқушылардың практикалық дағдылары бағаланады.

    • Практикалық тапсырмаларды орындау барысында алынған нәтижелерді талдау арқылы оқушылардың зерттеу дағдылары тексеріледі.

  3. Жобалық жұмыстарды бағалау:

    • Оқушылардың топтық және жеке жобалық жұмыстарын бағалау арқылы олардың зерттеу дағдылары, шығармашылық және топпен жұмыс істеу қабілеттері анықталады.

    • Жобалық жұмыстардың презентациясы және қорғауы арқылы оқушылардың коммуникациялық дағдылары тексеріледі.

  4. STEM технологияларын қолдануды бағалау:

    • Цифрлық құралдар мен интерактивті ресурстарды қолдану арқылы орындалған тапсырмаларды бағалау.

    • STEM бағытындағы жобалар мен тапсырмалардың орындалуын бақылау арқылы оқушылардың технологияларды қолдану дағдыларын тексеру.

  5. Оқушылардың өзін-өзі бағалауы:

    • Оқушылардың өз білімдері мен дағдыларын өздері бағалауға арналған рефлексиялық жұмыстар.

    • Өзіндік бағалау анкеталары мен күнделіктер арқылы оқушылардың оқу процесіне деген көзқарасын және жетістіктерін бағалау.

  6. Мұғалімдердің бақылауы және бағалауы:

    • Сабақ барысында мұғалімдердің оқушылардың белсенділігін, қатысуын және оқу материалын меңгеруін бақылауы.

    • Мұғалімдердің оқушылардың даму динамикасын талдауы және оларға қажетті кері байланыс беруі.

Осы тәсілдер арқылы оқушылардың "Биофизика негіздері" пәні бойынша алған білімдері мен дағдыларын тиімді тексеруге және бағалауға мүмкіндік беріледі.

Күнтізбелік-тақырыптық жоспары


№

Тақырыбы

Сағат саны

Күні

Ескертулер

1.

Кіріспе. Биофизика негіздеріна жалпы шолу

1



2.

Жасуша физиологиясы

1



3.

Ұлпалар физиологиясы

1



4.

Жүйке жүйесінің физиологиясы

1



5.

Орталық жүйке жүйесінің физиологиясы

1



6.

Перифериялық жүйке жүйесі

1



7.

Сенсорлық жүйелер физиологиясы

1



8.

Тыныс алу жүйесінің физиологиясы

1



9.

Жүрек-қан тамырлары жүйесінің

физиологиясы

1



10.

Қан физиологиясы

1



11.

Иммундық жүйе физиологиясы

1



12.

Ас қорыту жүйесінің физиологиясы

1



13.

Метаболизм негіздері

1



14.

Энергетикалық алмасу

1



15.

Эндокриндік жүйе физиологиясы

1



16.

Гормондар және олардың әсерлері

1



17.

Зәр шығару жүйесінің физиологиясы

1



18.

Су-тұз алмасуы

1



19.

Қаңқа-бұлшықет жүйесінің физиологиясы

1



20.

Бұлшықеттердің жұмыс істеуі

1



21.

Репродуктивтік жүйе физиологиясы

1



22.

Жыныстық жетілу және гормондар

1



23.

Жүктілік және босану физиологиясы

1



24.

Балалар физиологиясы

1



25.

Ересектердің физиологиялық ерекшеліктері

1



26.

Қартаю физиологиясы

1



27.

Физиологиялық бейімделу механизмдері

1



28.

Стресс және оның физиологиялық әсерлері

1



29.

Ұйқы және ояну физиологиясы

1



30.

Дене шынықтыру және физиология

1



31.

Тамақтану және физиология

1



32.

Токсикология негіздері

1



33.

Ағзаның қорғаныс механизмдері

1



34.

Қорытынды және қайталау

1



Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2021 жылғы 16 қыркүйектегі № 472 бұйрығына сәйкес қысқа мерзімді сабақ жоспарлары


Бөлім


Педагогтің аты-жөні


Күні:


Сынып:

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы

Кіріспе. Биофизика негіздеріна жалпы шолу

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары

Сабақтың мақсаты:

  1. Биофизика негіздеріның негізгі ұғымдарын, функцияларын және жүйелерін түсіндіру.

  2. Адам ағзасындағы негізгі жүйелердің қызметін талдау және түсіну.

  3. Практикалық тапсырмалар арқылы білімдерін бекіту.


Сабақтың барысы

Сабақтың

кезеңі/уақыт

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

Oқушылapмен

сәлемдесу, оқушыларды түгeлдeу, oқушылapдың нaзapын caбaққa aудapу.

Мұғаліммен амандасады.


Түрлі – түсті доптар


Сабақтың тақырыбы мен мақсаттарымен таныстыру, жаңа

тақырыпқа шолу

Сабақтың тақырыбын дәптерге жазады, сабақтың мақсаттарымен танысады.



Психологиялық ахуал орнату

«Түрлі – түсті доптар» жаттығуы

Мақсаты: оқушылардың есту арқылы есте сақтауын дамыту

Қағаз бетіне екі кішкентай қызыл және жасыл доп, қызыл доп пен жасыл

доптың ортасына үлкен көк доп сал, ал жасыл доптың

жанына кішкентай сары доп сал.


Сабақтың

Жаңа тақырыпты

Мұғалім ұсынған



ортасы

түсінуге бағытталған

тапсырмаларды орындайды


бағытталған



оқыту ортасын құрады


Теориялық материал:

  • Graphic 6 Физиология ұғымы: Физиология – тірі ағзалардың функцияларын зерттейтін ғылым.

  • Биофизика негіздеріның негізгі жүйелері:

    • Жүйке жүйесі

    • Қанайналым жүйесі

    • Тыныс алу жүйесі

    • Ас қорыту жүйесі

    • Зәр шығару жүйесі

    • Жыныстық жүйе

  • Негізгі функциялар:

    • Жүйке жүйесі: ақпаратты қабылдау, өңдеу және жауап қайтару.

    • Қанайналым жүйесі: қан арқылы ағзаға қажетті заттарды тасымалдау.

    • Тыныс алу жүйесі: газ алмасу процесін жүзеге асыру.

    • Ас қорыту жүйесі: тағамды қорыту және ағзаға қажетті қоректік заттарды сіңіру.

    • Зәр шығару жүйесі: метаболизм өнімдерін шығару.

    • Жыныстық жүйе: ұрпақ жалғастыру.

Практикалық тапсырмалар

Тапсырма 1: Қанайналым жүйесінің құрамын толтырыңыз

Компоненттер

Сипаттама

Жүрек


Артериялар


Капиллярлар


Веналар


Тапсырма 2: Тыныс алу жүйесінің схемасын толтырыңыз Сурет (мысалы, бос схемасы)

Схема бөліктері

Сипаттама

Мұрын қуысы


Көмей


Трахея


Бронхтар


Өкпелер


Тапсырма 3: Ас қорыту жүйесінің бөліктерін сәйкестендіріңіз

Ас қорыту мүшелері

Сипаттама

Ауыз қуысы


Өңеш


Асқазан


Аш ішек


Тоқ ішек


STEM технологиясын қолдану тәжірибесі


Тапсырма: Физиологиялық процестердің компьютерлік модельдерін жасау Тапсырма сипаттамасы:

  1. Тақырып: Жүрек жұмысының компьютерлік моделі.

  2. Мақсат: STEM технологиясын қолданып, жүрек жұмысының моделін жасау және оның қызметін зерттеу.

  3. Қадамдар:

    • Бағдарламалық жасақтама: MATLAB, Python (немесе кез келген басқа қол жетімді бағдарламалық құрал).

    • Модельді құру: Жүректің құрылымын және оның функцияларын сипаттайтын компьютерлік модельді жасау.

    • Зерттеу: Модельді пайдаланып, жүрек соғу жылдамдығының әртүрлі факторларға әсерін зерттеу (мысалы, физикалық жүктеме, тыныштық күй).

    • Нәтижелерді талдау: Модельдің нәтижелерін талдап, нақты физиологиялық процестермен салыстыру.

Сабақтың аяғы

Оқушыларға өзін-өзі бағалауды

ұйымдастыру

Кері байланыс орнату

Өзін-өзі бағалау




«Сұрақты өзгерту» әдісі тура жауапты қажет ететін сұрақтың орнына нақты дәлелді талап ететін

сұраққа өзгертіңіз.

Мысалы, «Химия маңызды пән бе?» сұрағын «Химия

пәнінің маңызы неде?» деп өзгертуге болады.

бағалау парақтары


Бөлім


Педагогтің аты-жөні


Күні:


Сынып:

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы

Жасуша физиологиясы

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары

Сабақтың мақсаты:

  1. Жасуша физиологиясының негізгі ұғымдарын, функцияларын және құрылымын түсіндіру.

  2. Жасушаның негізгі құрылымдық элементтерінің қызметін талдау және түсіну.

  3. Практикалық тапсырмалар арқылы білімдерін бекіту.

Сабақтың барысы


Сабақтың кезеңі/уақыт

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

Oқушылapмен

сәлемдесу, оқушыларды түгeлдeу, oқушылapдың нaзapын caбaққa aудapу.

Мұғаліммен амандасады.


Қағаз бланктер


Сабақтың тақырыбы мен мақсаттарымен таныстыру, жаңа

тақырыпқа шолу

Сабақтың тақырыбын дәптерге жазады,

сабақтың мақсаттарымен танысады.



Психологиялық ахуал орнату


«Менің көңіл - күйім» жаттығуы

Мақсаты: көңіл - күйін игере білуге және басқаруға, қадағалауға, дұрыс бағалай білуге

тәрбиелеу. Алдарыңдағы бланкіге өз көңіл -

күйлеріңді суреттеп салыңдар.


Сабақтың

Жаңа тақырыпты

Мұғалім ұсынған



ортасы

түсінуге бағытталған

тапсырмаларды


бағытталған

орындайды


оқыту ортасын құрады



Теориялық материал:

  • Жасуша физиологиясы: Жасуша – тірі организмнің негізгі құрылымдық және функционалдық бірлігі.

  • Жасушаның негізгі құрылымдық элементтері:

    • Жасуша мембранасы

    • Цитоплазма

    • Ядро

    • Органеллалар: митохондриялар, рибосомалар, эндоплазмалық тор, Гольджи аппараты, лизосомалар

  • Негізгі функциялар:

    • Жасуша мембранасы: жасушаның ішкі ортасын сыртқы ортадан бөліп, заттардың тасымалдануын реттейді.

    • Цитоплазма: жасуша ішіндегі сұйықтық орта, онда органеллалар орналасады.

    • Ядро: генетикалық ақпаратты сақтайды және реттейді.

    • Митохондриялар: энергия өндіру.

    • Рибосомалар: ақуыз синтезі.

    • Эндоплазмалық тор: заттардың жасуша ішінде тасымалдануы.

    • Гольджи аппараты: заттардың оралуы және шығарылуы.

    • Лизосомалар: жасуша ішіндегі қалдық заттарды ыдырату.

Graphic 8 Практикалық тапсырмалар

Тапсырма 1: Жасушаның негізгі құрылымдық элементтерін толтырыңыз

Элементтер

Сипаттама

Жасуша мембранасы


Цитоплазма


Ядро


Митохондриялар


Рибосомалар


Эндоплазмалық тор


Гольджи аппараты


Лизосомалар


Тапсырма 2: Жасушаның құрылымын толықтырыңыз Сурет (мысалы, бос схемасы)

Схема бөліктері

Сипаттама

Жасуша мембранасы


Цитоплазма


Ядро


Органеллалар

Митохондриялар, рибосомалар және т.б.

Тапсырма 3: Жасуша мембранасының қызметін сипаттаңыз

Қызметтер

Сипаттама

Тасымалдау


Қорғаныс


Байланыс


Таным


STEM технологиясын қолдану тәжірибесі Тапсырма: Жасушаның виртуалды моделін жасау Тапсырма сипаттамасы:

  1. Тақырып: Жасушаның виртуалды моделін жасау және зерттеу.

  2. Мақсат: STEM технологияларын қолданып, жасушаның құрылымын және функцияларын зерттеу.

  3. Қадамдар:

    • Бағдарламалық жасақтама: Blender, Tinkercad немесе кез келген басқа қол жетімді бағдарламалық құрал.

    • Модельді құру: Жасушаның құрылымын толық көрсететін үш өлшемді виртуалды модельді жасау.

    • Зерттеу: Модельді пайдаланып, жасуша ішіндегі органеллалардың орналасуын және олардың функцияларын зерттеу.

    • Нәтижелерді талдау: Виртуалды модель арқылы жасуша

құрылымының ерекшеліктерін түсіну және нақты физиологиялық процестермен салыстыру.


Бұл тапсырма оқушылардың STEM технологияларын пайдалану қабілеттерін дамытады және жасуша физиологиясының нақты процестерін түсінуге мүмкіндік береді.

Сабақтың аяғы

Оқушыларға өзін-өзі бағалауды

ұйымдастыру

Кері байланыс орнату

Өзін-өзі бағалау


«А,В,С» әдісі

А - сұрақ қояды. В - жауап береді.

С – айтқан жауаптарды бақылайды, толық

болмаса толықтырады.

Оқушылар топта үшеуден отырады. А — сұрақ қоюшы, В – жауап беруші, С — бақылаушы рөлін атқарады.

Бақылаушы қажетті жерлерін түртіп алып, әңгіме соңында

қорытынды береді.

Оқушылар осы сұрақтарға жазбаша стикерге жауап береді. Ұсыныс,

тілектерін айтады.


бағалау парақтары



Бөлім


Педагогтің аты-жөні


Күні:


Сынып:

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы

Ұлпалар физиологиясы

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары

Сабақтың мақсаты:

  1. Ұлпалар физиологиясының негізгі ұғымдарын, функцияларын және түрлерін түсіндіру.

  2. Адам ағзасындағы негізгі ұлпалардың қызметін талдау және түсіну.

  3. Практикалық тапсырмалар арқылы білімдерін бекіту.

Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңі/уақыт

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

Oқушылapмен

сәлемдесу, оқушыларды түгeлдeу, oқушылapдың

Мұғаліммен амандасады.


Түрлі – түсті

доптар

Textbox 9 Textbox 10

Ұлпа түрі

Сипаттама

Эпителий ұлпасы


Дәнекер ұлпасы


Бұлшықет ұлпасы


Жүйке ұлпасы
















нaзapын caбaққa aудapу.


Сабақтың тақырыбы мен мақсаттарымен таныстыру, жаңа

тақырыпқа шолу



Психологиялық ахуал орнату


Сабақтың тақырыбын дәптерге жазады,

сабақтың мақсаттарымен танысады.




«Мен басқаның көзімен» Ортаға бір оқушыдан кезекпен шығып, қалған қатысушылар ол жайлы қандай ой - пікірде екенін айтады. Оқушы өзін басқаның көзімен қандай

адам екенін анықтайды.



Сабақтың ортасы

Жаңа тақырыпты

түсінуге бағытталған бағытталған

оқыту ортасын құрады

Мұғалім ұсынған тапсырмаларды орындайды




Теориялық материал:

  • Ұлпалар физиологиясы: Ұлпалар – ұқсас құрылымы және функциясы бар жасушалар тобы.

  • Негізгі ұлпалар түрлері:

    • Эпителий ұлпасы: дененің сыртқы қабатын және ішкі қуыстарын жабады.

    • Дәнекер ұлпасы: ағзаның құрылымын қолдайды және қоректік заттарды тасымалдайды.

    • Бұлшықет ұлпасы: қозғалысты қамтамасыз етеді.

    • Жүйке ұлпасы: жүйке импульстарын өткізеді және өңдейді.

  • Негізгі функциялар:

    • Эпителий ұлпасы: қорғаныс, секреция, сіңіру.

    • Дәнекер ұлпасы: тірек, қоректендіру, байланыс.

    • Бұлшықет ұлпасы: қозғалыс, жылу өндіру.

    • Жүйке ұлпасы: ақпаратты қабылдау және беру.

Практикалық тапсырмалар

Тапсырма 1: Ұлпалардың түрлерін толтырыңыз







Тапсырма 2: Ұлпалар түрінің схемасын толтырыңыз Сурет (мысалы, бос схемасы)

Textbox 11 Textbox 12

Ұлпа түрі

Қызметтер

Эпителий ұлпасы


Дәнекер ұлпасы


Бұлшықет ұлпасы


Жүйке ұлпасы
















Схема бөліктері

Сипаттама



Эпителий ұлпасы



Дәнекер ұлпасы



Бұлшықет ұлпасы



Жүйке ұлпасы


Тапсырма 3: Ұлпалардың қызметін сипаттаңыз







STEM технологиясын қолдану тәжірибесі Тапсырма: Ұлпалардың виртуалды моделін жасау Тапсырма сипаттамасы:

  1. Тақырып: Ұлпалардың виртуалды моделін жасау және зерттеу.

  2. Мақсат: STEM технологияларын қолданып, ұлпалардың құрылымын және функцияларын зерттеу.

  3. Қадамдар:

    • Бағдарламалық жасақтама: Blender, Tinkercad немесе кез келген басқа қол жетімді бағдарламалық құрал.

    • Модельді құру: Әр түрлі ұлпалардың құрылымын толық көрсететін үш өлшемді виртуалды модельді жасау.

    • Зерттеу: Модельді пайдаланып, ұлпалардың орналасуын және олардың функцияларын зерттеу.

    • Нәтижелерді талдау: Виртуалды модель арқылы ұлпа құрылымының ерекшеліктерін түсіну және нақты физиологиялық процестермен

салыстыру.

Бұл тапсырма оқушылардың STEM технологияларын пайдалану қабілеттерін дамытады және ұлпалар физиологиясының нақты процестерін түсінуге мүмкіндік береді.

Сабақтың аяғы

Оқушыларға өзін-өзі бағалауды

ұйымдастыру

Кері байланыс орнату

Өзін-өзі бағалау




«Айна» әдісі

Оқушылар жұптасып, бір- біріне қарама-қарсы

тұрады (немесе партада отырып та болады).

Олардың біреуі

қолдарымен, аяқтарымен, денесімен, бет-әлпетімен

әртүрлі қимылдар


бағалау парақтары




жасайды, ал екінші оқушы оларды айна секілді

қайталайды: оңды сол қылады, солды оң жасайды. Бір минуттан кейін оқушылар

рөлдерімен алмасады.





Бөлім


Педагогтің аты-жөні


Күні:


Сынып:

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы

Жүйке жүйесінің физиологиясы

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары

Сабақтың мақсаты:

  1. Жүйке жүйесінің физиологиясының негізгі ұғымдарын, функцияларын және құрылымын түсіндіру.

  2. Адам ағзасындағы жүйке жүйесінің қызметін талдау және түсіну.

  3. Практикалық тапсырмалар арқылы білімдерін бекіту.

Сабақтың барысы

Сабақтың

кезеңі/уақыт

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

Oқушылapмен

сәлемдесу, оқушыларды түгeлдeу, oқушылapдың нaзapын caбaққa aудapу.


Сабақтың тақырыбы мен мақсаттарымен таныстыру, жаңа

тақырыпқа шолу



Психологиялық ахуал орнату

Мұғаліммен амандасады.





Сабақтың тақырыбын дәптерге жазады,

сабақтың мақсаттарымен танысады.




«Атомдар мен

молекулалар» әдісі Әр қатысушы - жеке атомдар. Жүргізушінің

айтуы бойынша атомдар қозғалысқа түседі, бір - бірімен жеңіл қақтығысқа

түседі. Жүргізуші қанша атомның қосындысынан


Түрлі – түсті доптар



молекула құралатынын айтады, сол кезде сол санға сай бірігіп тұра қалу керек. Молекула

құрамына кірмей қалғандар ойыннан

шығады.



Сабақтың ортасы

Жаңа тақырыпты

түсінуге бағытталған бағытталған

оқыту ортасын құрады

Мұғалім ұсынған тапсырмаларды орындайды




Теориялық материал:

  • Жүйке жүйесінің физиологиясы: Жүйке жүйесі – ағзаның ішкі және сыртқы ортасын бақылап, үйлестіріп отыратын жүйе.

  • Жүйке жүйесінің негізгі бөліктері:

    • Орталық жүйке жүйесі (ОЖЖ): ми және жұлын.

    • Шеткі жүйке жүйесі (ШЖЖ): барлық перифериялық жүйкелер.

  • Негізгі функциялар:

    • Сенсорлық функция: сыртқы және ішкі тітіркендіргіштерді қабылдау.

    • Интегративті функция: ақпаратты өңдеу және жауап шешім қабылдау.

    • Моторлық функция: жауап ретінде бұлшықеттерді және бездерді белсендіру.

Практикалық тапсырмалар

Тапсырма 1: Жүйке жүйесінің құрылымын толтырыңыз








Тапсырма 2: Жүйке жасушасының (нейронның) схемасын толтырыңыз Сурет (мысалы, бос схемасы)








Тапсырма 3: Жүйке импульсының берілу механизмін сипаттаңыз


Фаза

Сипаттама


Textbox 13 Textbox 14 Textbox 15 Textbox 16

Бөліктер

Сипаттама

Ми


Жұлын


Перифериялық жүйкелер


Сенсорлық жүйке жолдары


Моторлық жүйке жолдары



Схема бөліктері

Сипаттама

Дендриттер


Сома (жасуша денесі)


Аксон


Синапс


Миелин қабығы































Поляризация




Деполяризация



Реполяризация



Гиперполяризация



Синапстық беру


STEM технологиясын қолдану тәжірибесі Тапсырма: Жүйке импульсының берілуін модельдеу Тапсырма сипаттамасы:

  1. Тақырып: Жүйке импульсының берілуін модельдеу және зерттеу.

  2. Мақсат: STEM технологияларын қолданып, жүйке импульсының берілу механизмін зерттеу.

  3. Қадамдар:

    • Бағдарламалық жасақтама: MATLAB, Python (немесе кез келген басқа қол жетімді бағдарламалық құрал).

    • Модельді құру: Жүйке импульсының берілуін толық сипаттайтын компьютерлік модельді жасау.

    • Зерттеу: Модельді пайдаланып, жүйке импульсының берілу процесінің әр түрлі фазаларын зерттеу.

    • Нәтижелерді талдау: Модельдің нәтижелерін талдап, нақты физиологиялық процестермен салыстыру.

Бұл тапсырма оқушылардың STEM технологияларын пайдалану қабілеттерін дамытады және жүйке жүйесінің физиологиясының нақты процестерін түсінуге мүмкіндік береді.

Сабақтың аяғы

Оқушыларға өзін-өзі бағалауды

ұйымдастыру

Кері байланыс орнату

Өзін-өзі бағалау




«Айналмалы бекеттер» әдісі

Әр шағын топты бекетте орналастырып,

арандататын сұрақты

талқылауға және ойларын қағазға немесе тақтаға жазуға 10 минут беріңіз. Уақыт аяқталғанда топ басқа бекетке ауысып

алдағы топтың жұмысын жалғастырады. Ауысу әр 10 минут сайын болып

тұрады, әр топ барлық позицияларда болып шыққанға және барлық топтардың ойларын ойлап

шыққанға дейін жалғаса береді.

бағалау парақтары










Бөлім


Педагогтің аты-жөні


Күні:


Сынып:

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы

Орталық жүйке жүйесінің физиологиясы

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары

Сабақтың мақсаты:

  1. Орталық жүйке жүйесінің физиологиясының негізгі ұғымдарын, функцияларын және құрылымын

түсіндіру.

  1. Орталық жүйке жүйесінің негізгі бөліктері мен олардың қызметін талдау және түсіну.

  2. Практикалық тапсырмалар арқылы білімдерін бекіту.

Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңі/уақыт

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

Oқушылapмен

сәлемдесу, оқушыларды түгeлдeу, oқушылapдың нaзapын caбaққa aудapу.

Мұғаліммен амандасады.


Түрлі – түсті доптар


Сабақтың тақырыбы мен мақсаттарымен таныстыру, жаңа

тақырыпқа шолу

Сабақтың тақырыбын дәптерге жазады,

сабақтың мақсаттарымен танысады.



Психологиялық ахуал орнату


Афирмациялар әдісі

«Ол жасаған іс менің де қолымнан келеді»,« Мен жетістіктің адамымын»,«

Менің жағдайым күннен – күнге жақсаруда»


Сабақтың

Жаңа тақырыпты

Мұғалім ұсынған



ортасы

түсінуге бағытталған

тапсырмаларды


бағытталған

орындайды


оқыту ортасын құрады



Теориялық материал:

  • Орталық жүйке жүйесі (ОЖЖ): ОЖЖ ми және жұлыннан тұрады. Ол ағзаның негізгі бақылау орталығы болып табылады.

  • Мидың құрылымы және функциялары:

  • Graphic 18 Ми қабығы: сезім, қозғалыс, ойлау және сөйлеу орталықтары.

  • Таламус: сенсорлық ақпаратты өңдеу және тарату орталығы.

  • Гипоталамус: гомеостазды реттеу, гормондар өндіру.

  • Мишық: қозғалыс үйлестіру.

  • Ми бағаны: тыныс алу, жүрек соғу, асқорыту процестерін реттеу.

  • Жұлынның құрылымы және функциялары:

    • Сегменттер: әрбір сегменттен шыққан нервтер ағзаның белгілі бір бөлігін басқарады.

    • Рефлекстер: жұлын рефлекстерінің орталығы болып табылады.

Практикалық тапсырмалар

Тапсырма 1: Мидың құрылымдық бөліктерін толтырыңыз

Мидың бөліктері

Сипаттама

Ми қабығы


Таламус


Гипоталамус


Мишық


Ми бағаны


Тапсырма 2: Жұлынның құрылымдық схемасын толтырыңыз Сурет (мысалы, бос схемасы)

Схема бөліктері

Сипаттама

Жұлын сегменттері


Жұлынның сұр заты


Жұлынның ақ заты


Алдыңғы түбіршек


Артқы түбіршек


Тапсырма 3: Рефлекторлық доғаны сипаттаңыз

Компонент

Сипаттама

Рецептор


Сенсорлық нейрон


Жұлындағы интеграция орталығы


Моторлық нейрон


Эффектор


STEM технологиясын қолдану тәжірибесі

Тапсырма: Орталық жүйке жүйесінің жұмысының виртуалды моделін жасау

Тапсырма сипаттамасы:

  1. Тақырып: Орталық жүйке жүйесінің жұмысының виртуалды моделін жасау және зерттеу.

  2. Мақсат: STEM технологияларын қолданып, орталық жүйке жүйесінің құрылымы мен функцияларын зерттеу.


  1. Қадамдар:

    • Бағдарламалық жасақтама: Blender, Tinkercad, MATLAB немесе кез келген басқа қол жетімді бағдарламалық құрал.

    • Модельді құру: Мидың және жұлынның құрылымын толық сипаттайтын үш өлшемді виртуалды модельді жасау.

    • Зерттеу: Модельді пайдаланып, ОЖЖ-нің әр түрлі бөліктерінің қызметін және өзара әрекеттесуін зерттеу.

    • Нәтижелерді талдау: Виртуалды модель арқылы ОЖЖ-нің физиологиялық процестерін түсіну және нақты физиологиялық процестермен салыстыру.

Бұл тапсырма оқушылардың STEM технологияларын пайдалану қабілеттерін дамытады және орталық жүйке жүйесінің физиологиясының нақты процестерін түсінуге мүмкіндік береді.

Сабақтың аяғы

Оқушыларға өзін-өзі бағалауды

ұйымдастыру

Кері байланыс орнату

Өзін-өзі бағалау




«Аквариум» әдісі

«Аквариум әдісі» -

балаларға мәселені «қоғам алдында» талқылауға

ұсынғандағы диалог формасы. Шағын топ белгілі бір мәселе бойынша диалогті жүргізуге кімге сеніп тапсыруға болатынын таңдайды. Кейде тілек білдірушілер бірнеше болуы мүмкін. Қалған барлық оқушылар

көрермен рөлін атқарады. Сондықтан да мұны

«аквариум» деп атайды. Барлық сынып алда өз пікірін білдіргені болмаса, ыстық орындық сияқты.

Олар алтын балыққа арналған аквариумда, басқалары оларға сұрақ қойып түсініктемелер сұрай алады және т.б.

бағалау парақтары



Бөлім


Педагогтің аты-жөні


Күні:


Сынып:

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:





Сабақтың тақырыбы

Перифериялық жүйке жүйесі

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары

Сабақтың мақсаты:

  1. Перифериялық жүйке жүйесінің физиологиясының негізгі ұғымдарын, функцияларын және құрылымын түсіндіру.

  2. Перифериялық жүйке жүйесінің негізгі бөліктері мен олардың қызметін талдау және түсіну.

  3. Практикалық тапсырмалар арқылы білімдерін бекіту.

Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңі/уақыт

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

Oқушылapмен

сәлемдесу, оқушыларды түгeлдeу, oқушылapдың нaзapын caбaққa aудapу.

Мұғаліммен амандасады.


Түрлі – түсті доптар


Сабақтың тақырыбы мен мақсаттарымен таныстыру, жаңа

тақырыпқа шолу

Сабақтың тақырыбын дәптерге жазады,

сабақтың мақсаттарымен танысады.



Психологиялық ахуал орнату


«Таңғажайып дорба» ойыны

Дорбада бірнеше жеміс, көкөніс бөліктері бар.

Бала көзі жабылып,

дорбадағы заттың дәмін татып, оның қай жеміс екенін, дәмі, исі,

формасы, түсі жайында ажырата баяндайды.


Сабақтың

Жаңа тақырыпты

Мұғалім ұсынған



ортасы

түсінуге бағытталған

тапсырмаларды


бағытталған

орындайды


оқыту ортасын құрады



Теориялық материал:

  • Перифериялық жүйке жүйесі (ПЖЖ): ПЖЖ барлық орталық жүйке жүйесінен (ОЖЖ) тыс орналасқан жүйкелер мен ганглийлерді қамтиды.

  • ПЖЖ-нің негізгі бөліктері:

    • Соматикалық жүйке жүйесі: ерікті бұлшықеттерді және сезім мүшелерін басқарады.

  • Graphic 20 Автономды жүйке жүйесі: ішкі ағзалардың жұмысын реттейді, симпатикалық және парасимпатикалық бөлімдерге бөлінеді.

  • Соматикалық жүйке жүйесінің функциялары:

    • Қозғалыс функциясы: ерікті қозғалыстарды қамтамасыз етеді.

    • Сезім функциясы: сыртқы ортадан ақпарат қабылдау.

  • Автономды жүйке жүйесінің функциялары:

    • Симпатикалық жүйе: стресстік жағдайларда ағзаның қызметін күшейтеді.

    • Парасимпатикалық жүйе: тыныштық жағдайында ағзаның қызметін қалпына келтіреді.

Практикалық тапсырмалар

Тапсырма 1: Перифериялық жүйке жүйесінің бөліктерін толтырыңыз

ПЖЖ бөліктері

Сипаттама

Соматикалық жүйке жүйесі


Автономды жүйке жүйесі


Симпатикалық жүйе


Парасимпатикалық жүйе


Тапсырма 2: Перифериялық жүйке жүйесінің құрылымдық схемасын толтырыңыз

Сурет (мысалы, бос схемасы)

Схема бөліктері

Сипаттама

Соматикалық жүйке жүйесі


Автономды жүйке жүйесі


Симпатикалық жүйе


Парасимпатикалық жүйе


Тапсырма 3: Симпатикалық және парасимпатикалық жүйелердің қызметін салыстырыңыз

Қызметтер

Симпатикалық жүйе

Парасимпатикалық жүйе

Жүрек соғу жиілігі



Қан қысымы



Ас қорыту жүйесі



Көз қарашығының кеңеюі



STEM технологиясын қолдану тәжірибесі

Тапсырма: Перифериялық жүйке жүйесінің жұмысының виртуалды моделін жасау

Тапсырма сипаттамасы:

  1. Тақырып: Перифериялық жүйке жүйесінің жұмысының виртуалды моделін жасау және зерттеу.

  2. Мақсат: STEM технологияларын қолданып, перифериялық жүйке жүйесінің құрылымы мен функцияларын зерттеу.

  3. Қадамдар:


  • Бағдарламалық жасақтама: Blender, Tinkercad, MATLAB немесе кез келген басқа қол жетімді бағдарламалық құрал.

  • Модельді құру: Перифериялық жүйке жүйесінің құрылымын толық сипаттайтын үш өлшемді виртуалды модельді жасау.

  • Зерттеу: Модельді пайдаланып, ПЖЖ-нің әр түрлі бөліктерінің қызметін және өзара әрекеттесуін зерттеу.

  • Нәтижелерді талдау: Виртуалды модель арқылы ПЖЖ-нің физиологиялық процестерін түсіну және нақты физиологиялық процестермен салыстыру.

Бұл тапсырма оқушылардың STEM технологияларын пайдалану қабілеттерін дамытады және перифериялық жүйке жүйесінің физиологиясының нақты

процестерін түсінуге мүмкіндік береді.

Сабақтың аяғы

Оқушыларға өзін-өзі бағалауды

ұйымдастыру

Кері байланыс орнату

Өзін-өзі бағалау




«Алфавит» әдісі

Оқушылар әрқайсысы алфавиттің бір-бір әрпін алып, жыл көлемінде

оқыған материалдарынан өздеріне түскен әріпке сәйкес тақырыптарды айтып шығады. Мысалы, Қорытынды сабақтарда, емтиханға дайындықта, есте сақтауын дамытуда көмекке келеді.

бағалау парақтары



Бөлім


Педагогтің аты-жөні


Күні:


Сынып:

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы

Сенсорлық жүйелер физиологиясы

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары

Сабақтың мақсаты:

  1. Сенсорлық жүйелер физиологиясының негізгі ұғымдарын, функцияларын және құрылымын түсіндіру.

  2. Адам ағзасындағы сенсорлық жүйелердің қызметін талдау және түсіну.

  3. Практикалық тапсырмалар арқылы білімдерін бекіту.

Textbox 22

Сабақтың кезеңі/уақыт

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

Oқушылapмен

сәлемдесу, оқушыларды түгeлдeу, oқушылapдың нaзapын caбaққa aудapу.

Мұғаліммен амандасады.


Түрлі – түсті доптар


Сабақтың тақырыбы мен мақсаттарымен таныстыру, жаңа

тақырыпқа шолу

Сабақтың тақырыбын дәптерге жазады,

сабақтың мақсаттарымен танысады.



Психологиялық ахуал орнату


Мен қандай адаммын? әдісі

Әр қатысушы өзінің жағымды, жағымсыз қасиеттерін айтады. Сол бойынша қорытынды

жүргізіледі.


Сабақтың

Жаңа тақырыпты

Мұғалім ұсынған



ортасы

түсінуге бағытталған

тапсырмаларды


бағытталған

орындайды


оқыту ортасын құрады



Теориялық материал:

  • Сенсорлық жүйелер физиологиясы: Сенсорлық жүйелер – сыртқы және ішкі ортаның тітіркендіргіштерін қабылдайтын, өңдейтін және беретін жүйелер.

  • Сенсорлық жүйелердің негізгі түрлері:

    • Көру жүйесі: көз арқылы көру тітіркендіргіштерін қабылдайды.

    • Есту жүйесі: құлақ арқылы дыбыс тітіркендіргіштерін қабылдайды.

    • Дәм сезу жүйесі: тіл мен ауыз қуысы арқылы дәм тітіркендіргіштерін қабылдайды.

    • Иіс сезу жүйесі: мұрын арқылы иіс тітіркендіргіштерін қабылдайды.

    • Сенсорлық (сезім) жүйе: тері және ішкі ағзалар арқылы механикалық, температуралық және ауырсыну тітіркендіргіштерін қабылдайды.

  • Негізгі функциялар:

    • Рецепторлар: тітіркендіргіштерді қабылдайды.

    • Сенсорлық жолдар: сигналдарды орталық жүйке жүйесіне береді.

    • Ми орталықтары: сигналдарды өңдеп, жауап қайтаруды қамтамасыз етеді.

Практикалық тапсырмалар

Тапсырма 1: Сенсорлық жүйелердің құрылымын толтырыңыз


Shape1

Сабақтың барысы

Textbox 25 Textbox 26 Textbox 27 Textbox 28

Схема бөліктері

Сипаттама

Рецепторлар


Сенсорлық жолдар


Ми орталықтары



Компонент

Сипаттама

Көздің құрылысы


Жарықтың қабылдануы


Оптикалық жүйке


Ми орталықтары

























Сенсорлық жүйе

Сипаттама



Көру жүйесі



Есту жүйесі



Дәм сезу жүйесі



Иіс сезу жүйесі



Сенсорлық (сезім) жүйе


Тапсырма 2: Сенсорлық жүйенің схемасын толтырыңыз Сурет (мысалы, бос схемасы)






Тапсырма 3: Көру жүйесінің жұмысын сипаттаңыз







STEM технологиясын қолдану тәжірибесі

Тапсырма: Сенсорлық жүйелердің виртуалды моделін жасау Тапсырма сипаттамасы:

  1. Тақырып: Сенсорлық жүйелердің виртуалды моделін жасау және зерттеу.

  2. Мақсат: STEM технологияларын қолданып, сенсорлық жүйелердің құрылымы мен функцияларын зерттеу.

  3. Қадамдар:

    • Бағдарламалық жасақтама: Blender, Tinkercad, MATLAB немесе кез келген басқа қол жетімді бағдарламалық құрал.

    • Модельді құру: Әр түрлі сенсорлық жүйелердің құрылымын толық сипаттайтын үш өлшемді виртуалды модельді жасау.

    • Зерттеу: Модельді пайдаланып, сенсорлық жүйелердің әр түрлі бөліктерінің қызметін және өзара әрекеттесуін зерттеу.

    • Нәтижелерді талдау: Виртуалды модель арқылы сенсорлық жүйелердің физиологиялық процестерін түсіну және нақты физиологиялық процестермен салыстыру.

Бұл тапсырма оқушылардың STEM технологияларын пайдалану қабілеттерін дамытады және сенсорлық жүйелердің физиологиясының нақты процестерін түсінуге мүмкіндік береді.

Сабақтың аяғы

Оқушыларға өзін-өзі бағалауды

Өзін-өзі бағалау

бағалау парақтары



ұйымдастыру


Кері байланыс орнату


«Ара ұясы» техникасы Мұғалім жұптағы оқушыларға не білгендігі туралы пікір алмасуды және екі сұрақтан дайындауын тапсырады.

Содан кейін әрбір жұп кезектесіп сұрақ қояды, ол сұраққа жауапты мұғалім немесе басқа оқушылар береді. Сонымен берілген осы техника негізінде мұғалімнің берген мәліметтері

қорытындыланылады, өңделеді





Бөлім


Педагогтің аты-жөні


Күні:


Сынып:

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы

Тыныс алу жүйесінің физиологиясы

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары

Сабақтың мақсаты:

  1. Тыныс алу жүйесінің физиологиясының негізгі ұғымдарын, функцияларын және құрылымын түсіндіру.

  2. Тыныс алу жүйесінің негізгі бөліктері мен олардың қызметін талдау және түсіну.

  3. Практикалық тапсырмалар арқылы білімдерін бекіту.

Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңі/уақыт

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

Oқушылapмен

сәлемдесу, оқушыларды түгeлдeу, oқушылapдың нaзapын caбaққa aудapу.

Сабақтың тақырыбы мен мақсаттарымен таныстыру, жаңа

тақырыпқа шолу

Мұғаліммен амандасады.




Сабақтың тақырыбын дәптерге жазады,

сабақтың мақсаттарымен танысады.


Түрлі – түсті доптар


Психологиялық ахуал орнату


Менің

қиыншылықтарым

Қатысушылар бастарынан өткен қиыншылықтарды естеріне түсіріп, ортаға салады, өзгелермен ой

бөліседі.



Сабақтың ортасы

Жаңа тақырыпты

түсінуге бағытталған бағытталған

оқыту ортасын құрады

Мұғалім ұсынған тапсырмаларды орындайды




Теориялық материал:

  • Тыныс алу жүйесінің физиологиясы: Тыныс алу жүйесі – ағзаның оттегімен қамтамасыз етіп, көмірқышқыл газын шығаратын жүйе.

  • Тыныс алу жүйесінің негізгі бөліктері:

    • Мұрын қуысы: ауаны сүзу, жылыту және ылғалдандыру.

    • Көмей: ауаның трахеяға өтуін қамтамасыз етеді.

    • Трахея: ауаны өкпелерге жеткізеді.

    • Бронхтар: ауаны өкпе альвеолаларына тасымалдайды.

    • Өкпелер: газ алмасу процесін жүзеге асырады.

    • Диафрагма: тыныс алуды реттейді.

  • Негізгі функциялар:

    • Газ алмасу: оттегіні қабылдау және көмірқышқыл газын шығару.

    • Қорғаныс функциясы: шаң, микроорганизмдер және басқа да зиянды заттарды сүзу.

    • Дыбыс шығару: көмей арқылы дыбыс шығару.

Практикалық тапсырмалар

Тапсырма 1: Тыныс алу жүйесінің бөліктерін толтырыңыз









Тапсырма 2: Тыныс алу жүйесінің құрылымдық схемасын толтырыңыз Сурет (мысалы, бос схемасы)


Схема бөліктері

Сипаттама



Мұрын қуысы



Көмей



Трахея


Textbox 30 Textbox 31

Тыныс алу жүйесінің бөліктері

Сипаттама

Мұрын қуысы


Көмей


Трахея


Бронхтар


Өкпелер


Диафрагма




















Бронхтар




Өкпелер



Диафрагма


Тапсырма 3: Өкпедегі газ алмасу процесін сипаттаңыз







STEM технологиясын қолдану тәжірибесі

Тапсырма: Тыныс алу жүйесінің жұмысының виртуалды моделін жасау Тапсырма сипаттамасы:

  1. Тақырып: Тыныс алу жүйесінің жұмысының виртуалды моделін жасау және зерттеу.

  2. Мақсат: STEM технологияларын қолданып, тыныс алу жүйесінің құрылымы мен функцияларын зерттеу.

  3. Қадамдар:

    • Бағдарламалық жасақтама: Blender, Tinkercad, MATLAB немесе кез келген басқа қол жетімді бағдарламалық құрал.

    • Модельді құру: Тыныс алу жүйесінің құрылымын толық сипаттайтын үш өлшемді виртуалды модельді жасау.

    • Зерттеу: Модельді пайдаланып, тыныс алу жүйесінің әр түрлі бөліктерінің қызметін және өзара әрекеттесуін зерттеу.

    • Нәтижелерді талдау: Виртуалды модель арқылы тыныс алу жүйесінің физиологиялық процестерін түсіну және нақты физиологиялық процестермен салыстыру.

Бұл тапсырма оқушылардың STEM технологияларын пайдалану қабілеттерін дамытады және тыныс алу жүйесінің физиологиясының нақты процестерін түсінуге мүмкіндік береді.

Сабақтың аяғы

Оқушыларға өзін-өзі бағалауды

ұйымдастыру

Кері байланыс орнату

Өзін-өзі бағалау




«Арқаға жазылған комплименттер» әдісі Әр оқушының арқасына түйрегішпен (немесе скотчпен) А-4

форматындағы қағаз бекітіледі. Оқушылар сынып ішін аралап жүріп, бір-бірінің арқаларындағы

қағаздарға жылы, жұмсақ

бағалау парақтары

Textbox 33 Textbox 34

Фаза

Сипаттама

Оттегінің альвеолаларға өтуі


Оттегінің қанға сіңуі


Көмірқышқыл газының бөлінуі


Газдардың қан арқылы тасымалдануы


















сөздер жазып, бірін-бірі мақтайды. 2-3 минуттан кейін олар қағаздарын алып, шағын топ ішінде бір-біріне жазылған комплименттерді оқып береді.





Бөлім


Педагогтің аты-жөні


Күні:


Сынып:

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы

Жүрек-қан тамырлары жүйесінің физиологиясы

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары

Сабақтың мақсаты:

  1. Жүрек-қан тамырлары жүйесінің физиологиясының негізгі ұғымдарын, функцияларын және құрылымын түсіндіру.

  2. Жүрек-қан тамырлары жүйесінің негізгі бөліктері мен олардың қызметін талдау және түсіну.

  3. Практикалық тапсырмалар арқылы білімдерін бекіту.

Сабақтың барысы

Сабақтың

кезеңі/уақыт

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

Oқушылapмен

сәлемдесу, оқушыларды түгeлдeу, oқушылapдың нaзapын caбaққa aудapу.


Сабақтың тақырыбы мен мақсаттарымен таныстыру, жаңа

тақырыпқа шолу



Психологиялық ахуал орнату

Мұғаліммен амандасады.





Сабақтың тақырыбын дәптерге жазады,

сабақтың мақсаттарымен танысады.




Есте қалған қызықты оқиға

Топ дөңгеленіп отырып, қатысушыларға доп беріледі Допты бір - біріне кезектесіп беріп, есте қалған қызықты

оқиғаларды айтады.


Түрлі – түсті доптар

Сабақтың

Жаңа тақырыпты

Мұғалім ұсынған



Textbox 35 Textbox 36 Textbox 37 Textbox 38 Textbox 39 Textbox 40

Жүйе бөліктері

Сипаттама

Жүрек


Артериялар


Веналар


Капиллярлар



Схема бөліктері

Сипаттама

Оң жақ жүрекше


Сол жақ жүрекше


Оң жақ қарынша


Сол жақ қарынша


Жүрек клапандары



Қан айналымы шеңбері

Сипаттама

Үлкен қан айналымы


Кіші қан айналымы



































ортасы

түсінуге бағытталған бағытталған

оқыту ортасын құрады

тапсырмаларды орындайды




Теориялық материал:

  • Жүрек-қан тамырлары жүйесінің физиологиясы: Жүрек-қан тамырлары жүйесі – ағзадағы қан айналымын қамтамасыз ететін жүйе.

  • Жүйенің негізгі бөліктері:

    • Жүрек: қанды айдайтын бұлшықетті орган.

    • Артериялар: қанды жүректен ағзаға тасымалдайтын тамырлар.

    • Веналар: қанды ағзадан жүрекке тасымалдайтын тамырлар.

    • Капиллярлар: артериялар мен веналар арасындағы микроскопиялық тамырлар, газ алмасу, қоректік заттар және қалдықтар алмасу жүзеге асады.

  • Негізгі функциялар:

    • Қанды айдау: жүрек арқылы қанның үздіксіз айдалуы.

    • Газ алмасу: оттегі мен көмірқышқыл газын тасымалдау.

    • Қоректік заттар мен қалдықтарды тасымалдау: клеткаларға

қоректік заттарды жеткізу және метаболизм қалдықтарын шығару.

Практикалық тапсырмалар

Тапсырма 1: Жүрек-қан тамырлары жүйесінің бөліктерін толтырыңыз







Тапсырма 2: Жүректің құрылымдық схемасын толтырыңыз Сурет (мысалы, бос схемасы)








Тапсырма 3: Қан айналымының үлкен және кіші шеңберлерін сипаттаңыз




STEM технологиясын қолдану тәжірибесі

Тапсырма: Жүрек-қан тамырлары жүйесінің виртуалды моделін жасау Тапсырма сипаттамасы:


  1. Тақырып: Жүрек-қан тамырлары жүйесінің жұмысының виртуалды моделін жасау және зерттеу.

  2. Мақсат: STEM технологияларын қолданып, жүрек-қан тамырлары жүйесінің құрылымы мен функцияларын зерттеу.

  3. Қадамдар:

    • Бағдарламалық жасақтама: Blender, Tinkercad, MATLAB немесе кез келген басқа қол жетімді бағдарламалық құрал.

    • Модельді құру: Жүрек-қан тамырлары жүйесінің құрылымын толық сипаттайтын үш өлшемді виртуалды модельді жасау.

    • Зерттеу: Модельді пайдаланып, жүрек-қан тамырлары жүйесінің әр түрлі бөліктерінің қызметін және өзара әрекеттесуін зерттеу.

    • Нәтижелерді талдау: Виртуалды модель арқылы жүрек-қан

тамырлары жүйесінің физиологиялық процестерін түсіну және нақты физиологиялық процестермен салыстыру.

Бұл тапсырма оқушылардың STEM технологияларын пайдалану қабілеттерін дамытады және жүрек-қан тамырлары жүйесінің физиологиясының нақты

процестерін түсінуге мүмкіндік береді.

Сабақтың аяғы

Оқушыларға өзін-өзі бағалауды

ұйымдастыру

Кері байланыс орнату

Өзін-өзі бағалау




«Арқаға сурет салу»

Бұл ойында барлық

әрекеттерді үнсіз жасау керек. Оқушылар екі топқа бөлініп, бірінің

артынан екіншісі тұрып, сап түзейді. Мұғалім ең артында тұрған

оқушыларға бір заттың атауы жазылған қағаз

ұсынады (мәселен, алма, алмұрт, жүзім, гүл, кітап, ағаш,автомашина т.б).

Тапсырма: соңында тұрған оқушы үндемей, алдында тұрған оқушының арқасына әлгі заттың суретін саусағымен салады.

Арқасына сурет салынған оқушы алдында тұрғанның арқасына өзінің арқасына салынған затты салады.

Суреттер салынып

біткеннен кейін мұғалім

бағалау парақтары




соңғы оқушыдан

арқасына салынған заттың атын сұрап, оны қағазда жазылғанмен

салыстырады.





Бөлім


Педагогтің аты-жөні


Күні:


Сынып:

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы

Қан физиологиясы

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары

Сабақтың мақсаты:

  1. Қан физиологиясының негізгі ұғымдарын, функцияларын және құрамын түсіндіру.

  2. Қанның негізгі компоненттерінің қызметін талдау және түсіну.

  3. Практикалық тапсырмалар арқылы білімдерін бекіту.

Сабақтың барысы

Сабақтың

кезеңі/уақыт

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

Oқушылapмен

сәлемдесу, оқушыларды түгeлдeу, oқушылapдың нaзapын caбaққa aудapу.

Сабақтың тақырыбы мен мақсаттарымен таныстыру, жаңа

тақырыпқа шолу



Психологиялық ахуал орнату

Мұғаліммен амандасады.





Сабақтың тақырыбын дәптерге жазады,

сабақтың мақсаттарымен танысады.




«Ұқсастық шегі» әдісі Қатысушылар жұптасып отырады. Жұбына қарап, ұқсастықты тауып жазады. Ұқсастығын

оқып, ой бөліседі


Түрлі – түсті доптар

Сабақтың ортасы

Жаңа тақырыпты

түсінуге бағытталған бағытталған

оқыту ортасын құрады

Мұғалім ұсынған тапсырмаларды орындайды




Теориялық материал:

  • Graphic 42 Қан физиологиясы: Қан – ағзаның сұйық тінінің бір түрі, ол жасушаларға оттегі, қоректік заттар жеткізеді және қалдық өнімдерді шығарады.

  • Қанның негізгі компоненттері:

    • Эритроциттер: оттегіні тасымалдайтын қызыл қан жасушалары.

    • Лейкоциттер: иммундық жауапты қамтамасыз ететін ақ қан жасушалары.

    • Тромбоциттер: қанның ұю процесіне қатысатын қан пластинкалары.

    • Плазма: қанның сұйық бөлімі, құрамында су, электролиттер, қоректік заттар, гормондар және қалдықтар болады.

  • Қанның негізгі функциялары:

    • Тасымалдау: оттегі, көмірқышқыл газы, қоректік заттар және қалдықтарды тасымалдау.

    • Қорғаныс: инфекциялардан қорғау.

    • Гомеостаз: дене температурасын, рН деңгейін және сұйықтық көлемін реттеу.

    • Ұю: қанның ұюы арқылы қан кетуді тоқтату.

Практикалық тапсырмалар

Тапсырма 1: Қанның компоненттерін толтырыңыз

Компоненттер

Сипаттама

Эритроциттер


Лейкоциттер


Тромбоциттер


Плазма


Тапсырма 2: Қан айналымының схемасын толтырыңыз Сурет (мысалы, бос схемасы)

Схема бөліктері

Сипаттама

Жүрек


Артериялар


Веналар


Капиллярлар


Тапсырма 3: Қанның ұю процесін сипаттаңыз

Фаза

Сипаттама

Вазоконстрикция


Тромбоциттер адгезиясы


Коагуляция


Фибриноген фибринге айналуы


Қан ұйығының пайда болуы


STEM технологиясын қолдану тәжірибесі

Тапсырма: Қанның физикалық қасиеттерін модельдеу Тапсырма сипаттамасы:


  1. Тақырып: Қанның физикалық қасиеттерін модельдеу және зерттеу.

  2. Мақсат: STEM технологияларын қолданып, қанның физикалық қасиеттерін зерттеу.

  3. Қадамдар:

    • Бағдарламалық жасақтама: MATLAB, Python, Blender немесе кез келген басқа қол жетімді бағдарламалық құрал.

    • Модельді құру: Қанның ағысы мен оның физикалық қасиеттерін (тұтқырлық, ағын жылдамдығы және т.б.) сипаттайтын компьютерлік модельді жасау.

    • Зерттеу: Модельді пайдаланып, әртүрлі жағдайларда (мысалы, әртүрлі диаметрлі қан тамырларындағы қан ағысы) қанның

физикалық қасиеттерін зерттеу.

    • Нәтижелерді талдау: Модельдің нәтижелерін талдап, нақты физиологиялық процестермен салыстыру.

Бұл тапсырма оқушылардың STEM технологияларын пайдалану қабілеттерін дамытады және қан физиологиясының нақты процестерін түсінуге мүмкіндік береді.

Сабақтың аяғы

Оқушыларға өзін-өзі бағалауды

ұйымдастыру

Кері байланыс орнату

Өзін-өзі бағалау




«Ассоциативті қатар» Мұғалім тақтаға бір сөз немесе сабақтың

тақырыбын жазады.

Оқушыларға бір бетке

тақтаға жазылған сөзден пайда болған пікірлерін жазуды ұсынады. Сабақ тақырыбына қатысты ассоциация-сөздерді бір қатарға жазып шығу

керек. Оқушылар сөздерді оқып, артық деп санаған сөздерді алып тастап, сабақ тақырыбын

тұжырымдайды.

бағалау парақтары



Бөлім


Педагогтің аты-жөні


Күні:


Сынып:

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы

Иммундық жүйе физиологиясы

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту

Сабақтың мақсаты:


мақсаттары

  1. Иммундық жүйе физиологиясының негізгі ұғымдарын, функцияларын және құрылымын түсіндіру.

  2. Иммундық жүйенің негізгі компоненттері мен олардың қызметін талдау және түсіну.

  3. Практикалық тапсырмалар арқылы білімдерін бекіту.

Сабақтың барысы

Сабақтың

кезеңі/уақыт

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

Oқушылapмен

сәлемдесу, оқушыларды түгeлдeу, oқушылapдың нaзapын caбaққa aудapу.

Мұғаліммен амандасады.


Түрлі – түсті доптар


Сабақтың тақырыбы мен мақсаттарымен таныстыру, жаңа

тақырыпқа шолу

Сабақтың тақырыбын дәптерге жазады,

сабақтың мақсаттарымен танысады.



Психологиялық ахуал орнату


«Мен саған сенемін» әдісі

Әуен ойнап тұрады. Жұп құрып, бір - бірінің көздеріне қарап отырады.

«Мен саған сенемін...» өйткені сен жақсы

адамсың.


Сабақтың

Жаңа тақырыпты

Мұғалім ұсынған



ортасы

түсінуге бағытталған

тапсырмаларды


бағытталған

орындайды


оқыту ортасын құрады



Теориялық материал:

  • Иммундық жүйе физиологиясы: Иммундық жүйе – ағзаны зиянды

микроорганизмдерден, вирустардан, ісік жасушаларынан қорғаушы жүйе.

  • Иммундық жүйенің негізгі компоненттері:

    • Лимфоциттер: Т-жасушалар, В-жасушалар.

    • Макрофагтар: антигендерді танып, жоятын жасушалар.

    • Антиденелер: инфекцияға қарсы жауап беретін белоктар.

    • Иммундық мүшелер: лимфа түйіндері, көкбауыр, тимус, сүйек кемігі.

  • Иммундық жүйенің негізгі функциялары:

    • Қорғаныс: инфекцияларға қарсы қорғаныс.

    • Тану: антигендерді тану және жою.

    • Graphic 44 Жад: бұрынғы инфекцияларды есте сақтау және олармен күресу.

    • Өздігінен және бөгдені ажырату: ағзаның өз жасушаларын бөтен заттардан ажырату.

Практикалық тапсырмалар

Тапсырма 1: Иммундық жүйенің компоненттерін толтырыңыз

Компоненттер

Сипаттама

Лимфоциттер


Макрофагтар


Антиденелер


Лимфа түйіндері


Көкбауыр


Тимус


Сүйек кемігі


Тапсырма 2: Иммундық жауап схемасын толтырыңыз Сурет (мысалы, бос схемасы)

Схема бөліктері

Сипаттама

Антиген


Макрофагтар


Т-лимфоциттер


В-лимфоциттер


Антиденелер


Плазмалық жасушалар


Тапсырма 3: Иммундық жүйенің мүшелерінің қызметін сипаттаңыз

Мүше

Қызметтері

Лимфа түйіндері


Көкбауыр


Тимус


Сүйек кемігі


STEM технологиясын қолдану тәжірибесі

Тапсырма: Иммундық жауаптың компьютерлік моделін жасау Тапсырма сипаттамасы:

  1. Тақырып: Иммундық жауаптың компьютерлік моделін жасау және зерттеу.

  2. Мақсат: STEM технологияларын қолданып, иммундық жүйенің реакцияларын зерттеу.

  3. Қадамдар:

    • Бағдарламалық жасақтама: MATLAB, Python немесе кез келген басқа қол жетімді бағдарламалық құрал.

    • Модельді құру: Иммундық жауаптың процесін (антигеннің танып


білуі, антиденелердің шығарылуы, т.б.) сипаттайтын компьютерлік модельді жасау.

  • Зерттеу: Модельді пайдаланып, әр түрлі антигендерге қарсы иммундық жауаптың қалай өзгеретінін зерттеу.

  • Нәтижелерді талдау: Модельдің нәтижелерін талдап, нақты физиологиялық процестермен салыстыру.

Бұл тапсырма оқушылардың STEM технологияларын пайдалану қабілеттерін дамытады және иммундық жүйенің физиологиясының нақты процестерін

түсінуге мүмкіндік береді.

Сабақтың аяғы

Оқушыларға өзін-өзі бағалауды

ұйымдастыру

Кері байланыс орнату

Өзін-өзі бағалау




«Ассоциацияның көмегімен көрініс

Қатысушылар өздерінің есімдерімен қоса бір затты (пикникке алып шығатын немесе қызығушылығына

байланысты) ұйқастырып айту керек. Мысалы: Есімім – Жантас,

ұнататын сусыным – квас; Есімім – Жанар, ұнататын жемісім – анар т.с.с.

Сабақта өтілген

ұғымдарды өз есімдерімен байланыстырып

айтуларына болады.

бағалау парақтары





Бөлім


Педагогтің аты-жөні


Күні:


Сынып:

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы

Ас қорыту жүйесінің физиологиясы

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары

Сабақтың мақсаты:

  1. Ас қорыту жүйесінің физиологиясының негізгі ұғымдарын, функцияларын және құрылымын түсіндіру.

  2. Ас қорыту жүйесінің негізгі бөліктері мен олардың қызметін талдау және түсіну.

Textbox 46

Сабақтың кезеңі/уақыт

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

Oқушылapмен

сәлемдесу, оқушыларды түгeлдeу, oқушылapдың нaзapын caбaққa aудapу.

Мұғаліммен амандасады.


Түрлі – түсті доптар


Сабақтың тақырыбы мен мақсаттарымен таныстыру, жаңа

тақырыпқа шолу

Сабақтың тақырыбын дәптерге жазады,

сабақтың мақсаттарымен танысады.



Психологиялық ахуал орнату


«Сиқырлы сөздер» ойыны

Мұғалім кез - келген өтінішті айтады, ал оқушы оны әдепті түрде айтуы керек. Мысалы: Айнаш, дәптерді бер.

«Айнаш, өтінемін

дәптерді берші» Ізеттілік туралы ертегі тыңдау.


Сабақтың

Жаңа тақырыпты

Мұғалім ұсынған



ортасы

түсінуге бағытталған

тапсырмаларды


бағытталған

орындайды


оқыту ортасын құрады



Теориялық материал:

  • Ас қорыту жүйесінің физиологиясы: Ас қорыту жүйесі – ағзаның тағамды қабылдау, өңдеу және қоректік заттарды сіңіру процесін жүзеге асыратын жүйе.

  • Ас қорыту жүйесінің негізгі бөліктері:

    • Ауыз қуысы: тағамды механикалық және химиялық өңдеу.

    • Өңеш: тағамды асқазанға тасымалдау.

    • Асқазан: тағамды химиялық өңдеу және сақтау.

    • Аш ішек: қоректік заттардың негізгі сіңірілу орны.

    • Тоқ ішек: суды сіңіру және қалдықтарды шығару.

    • Қосымша мүшелер: бауыр, өт қабы, ұйқы безі – ас қорыту ферменттерін және заттарын өндіру.

  • Ас қорыту жүйесінің негізгі функциялары:

    • Механикалық өңдеу: тағамды ұсақтау және араластыру.

    • Химиялық өңдеу: ферменттер арқылы тағамды қоректік заттарға бөлу.


Shape2

Textbox 49

3. Практикалық тапсырмалар арқылы білімдерін бекіту.

Сабақтың барысы

    • Graphic 50 Сіңіру: қоректік заттарды қанға және лимфаға сіңіру.

    • Қалдықтарды шығару: қорытылмаған қалдықтарды ағзадан шығару.

Практикалық тапсырмалар

Тапсырма 1: Ас қорыту жүйесінің бөліктерін толтырыңыз

Ас қорыту жүйесінің бөліктері

Сипаттама

Ауыз қуысы


Өңеш


Асқазан


Аш ішек


Тоқ ішек


Бауыр


Өт қабы


Ұйқы безі


Тапсырма 2: Ас қорыту жүйесінің құрылымдық схемасын толтырыңыз Сурет (мысалы, бос схемасы)

Схема бөліктері

Сипаттама

Ауыз қуысы


Өңеш


Асқазан


Аш ішек


Тоқ ішек


Бауыр


Өт қабы


Ұйқы безі


Тапсырма 3: Асқазан мен ішектегі ас қорыту процесін сипаттаңыз

Фаза

Сипаттама

Асқазандағы механикалық өңдеу


Асқазандағы химиялық өңдеу


Аш ішектегі ферментативті өңдеу


Аш ішектегі сіңіру


Тоқ ішектегі су сіңіру


Қалдықтардың шығарылуы


STEM технологиясын қолдану тәжірибесі

Тапсырма: Ас қорыту жүйесінің жұмысының виртуалды моделін жасау Тапсырма сипаттамасы:

1. Тақырып: Ас қорыту жүйесінің жұмысының виртуалды моделін жасау және зерттеу.


  1. Мақсат: STEM технологияларын қолданып, ас қорыту жүйесінің құрылымы мен функцияларын зерттеу.

  2. Қадамдар:

    • Бағдарламалық жасақтама: Blender, Tinkercad, MATLAB немесе кез келген басқа қол жетімді бағдарламалық құрал.

    • Модельді құру: Ас қорыту жүйесінің құрылымын толық сипаттайтын үш өлшемді виртуалды модельді жасау.

    • Зерттеу: Модельді пайдаланып, ас қорыту жүйесінің әр түрлі бөліктерінің қызметін және өзара әрекеттесуін зерттеу.

    • Нәтижелерді талдау: Виртуалды модель арқылы ас қорыту жүйесінің физиологиялық процестерін түсіну және нақты физиологиялық процестермен салыстыру.

Бұл тапсырма оқушылардың STEM технологияларын пайдалану қабілеттерін дамытады және ас қорыту жүйесінің физиологиясының нақты процестерін түсінуге мүмкіндік береді.

Сабақтың аяғы

Оқушыларға өзін-өзі бағалауды

ұйымдастыру

Кері байланыс орнату

Өзін-өзі бағалау




«Атаулар туралы үш сұрақ»

Мұғалім сабақ басында жаңа тақырып бойынша үш терминді тақтаға жазып, оқушыларға осы атауларға қатысты мынандай сұрақтарға жазбаша жауап беруді тапсырады:

  1. Қайда? Бұл

терминдерді сіз

бұрынырақта қайда және қандай мағынада кездестіріп едіңіз?

  1. Қалай? Өз

тәжірибеңізбен осы

атауларды қолданудың мысалдарын келтіре

аласыз ба?

  1. Қандай? Осы сабақта бұл атаулар қандай

қолданыста болады деп ойлайсыз?

Әдеттегідей бұл жұмысты оқушылардың жеке, жұппен (шағын топ ішінде) ауызша немесе

жазбаша орындауы

бағалау парақтары




ықтимал. Содан кейін мұғалім бірнеше оқушының пікірін

тыңдайды.

Мұғалімнің сұрақтарды шығармашылық тұрғысынан әр сабақта тақырыпқа байланысты өзгертіп отыруы тиімді.





Бөлім


Педагогтің аты-жөні


Күні:


Сынып:

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы

Метаболизм негіздері

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары

Сабақтың мақсаты:

  1. Метаболизмнің негізгі ұғымдарын, процестерін және олардың маңызын түсіндіру.

  2. Адам ағзасындағы метаболизмнің негізгі кезеңдері мен жолдарын талдау және түсіну.

  3. Практикалық тапсырмалар арқылы білімдерін бекіту.

Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңі/уақыт

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

Oқушылapмен

сәлемдесу, оқушыларды түгeлдeу, oқушылapдың нaзapын caбaққa aудapу.

Сабақтың тақырыбы мен мақсаттарымен таныстыру, жаңа

тақырыпқа шолу


Психологиялық ахуал орнату

Мұғаліммен амандасады.




Сабақтың тақырыбын дәптерге жазады,

сабақтың мақсаттарымен танысады.



«Ең жақсы» ойыны Қатысушылар екі топқа бөлінеді. Әр топқа

мынадай нұсқау беріледі. Берілген мінездеме қай мамандыққа сай екендігін

айту қажет. Ең ақшалы, ең


Түрлі – түсті доптар



жасыл, ең тәтті, ең

күлкілі, ең ұсқынсыз, ең

қарым - қатынасы күшті, ең жауапты, ең салмақты



Сабақтың ортасы

Жаңа тақырыпты

түсінуге бағытталған бағытталған

оқыту ортасын құрады

Мұғалім ұсынған тапсырмаларды орындайды





Теориялық материал:

  • Метаболизм: Метаболизм – ағзадағы барлық химиялық реакциялардың жиынтығы. Ол катаболизм (заттардың ыдырауы) және анаболизм

(заттардың синтезі) процестерінен тұрады.

  • Метаболизмнің негізгі кезеңдері:

    • Катаболизм: күрделі молекулалардың қарапайым молекулаларға ыдырауы, энергияның бөлінуі.

    • Анаболизм: қарапайым молекулалардың күрделі молекулаларға синтезі, энергияның жұмсалуы.

  • Метаболизм жолдары:

    • Гликолиз: глюкозаның пируватқа дейін ыдырауы.

    • Кребс циклы: ацетил-КоА-ның көмірқышқыл газына дейін тотығуы.

    • Тыныс алу тізбегі: электрондардың тасымалдануы арқылы энергияның (АТФ) өндірілуі.

    • Глюконеогенез: глюкозаның жаңа синтезі.

Практикалық тапсырмалар

Тапсырма 1: Метаболизмнің негізгі кезеңдерін толтырыңыз




Тапсырма 2: Гликолиз жолының схемасын толтырыңыз Сурет (мысалы, бос схемасы)







Тапсырма 3: Кребс циклының кезеңдерін сипаттаңыз


Кезең

Сипаттама



Ацетил-КоА



Цитрат



α-Кетоглутарат


Textbox 52 Textbox 53 Textbox 54 Textbox 55

Кезеңдер

Сипаттама

Катаболизм


Анаболизм



Схема бөліктері

Сипаттама

Глюкоза


Пируват


АТФ


НАДН























Сукцинат




Малат



Оксалоацетат


STEM технологиясын қолдану тәжірибесі

Тапсырма: Метаболизм жолдарының компьютерлік моделін жасау Тапсырма сипаттамасы:

  1. Тақырып: Метаболизм жолдарының компьютерлік моделін жасау және зерттеу.

  2. Мақсат: STEM технологияларын қолданып, метаболизмнің негізгі жолдарының құрылымы мен функцияларын зерттеу.

  3. Қадамдар:

    • Бағдарламалық жасақтама: MATLAB, Python немесе кез келген басқа қол жетімді бағдарламалық құрал.

    • Модельді құру: Метаболизмнің негізгі жолдарын (гликолиз, Кребс

циклы, тыныс алу тізбегі) сипаттайтын компьютерлік модельді жасау.

    • Зерттеу: Модельді пайдаланып, метаболизм жолдарының әр түрлі фазаларын және олардың өзара әрекеттесуін зерттеу.

    • Нәтижелерді талдау: Модельдің нәтижелерін талдап, нақты физиологиялық процестермен салыстыру.

Бұл тапсырма оқушылардың STEM технологияларын пайдалану қабілеттерін дамытады және метаболизмнің нақты процестерін түсінуге мүмкіндік береді.

Сабақтың аяғы

Оқушыларға өзін-өзі бағалауды

ұйымдастыру

Кері байланыс орнату

Өзін-өзі бағалау




«Ашық және Жабық сұрақтар»

Жабық сұрақтар пайдалы болуы мүмкін, алайда

олар абстрактілі ойлау, талқылау дағдыларын қолдануға септігін тигізбейді және аса

түсінікті болмайды. Ашық сұрақтар керісінше әсер

етеді, сол арқылы оқу үдерісін жақсартады.

Мысалы, Сіз өткен кеште бір жаққа шықтыңыз ба? Сіз кеше мектептен кейін не істедіңіз?

Жұмыс үлгісі:

Оқушыларға белгілі бір тапсырма берер алдында олардың сұрақтарды

анағұрлым анық түсініп,

бағалау парақтары





бағалау критерийлерін қанағаттандыру үшін не істеу қажеттігін түсіну үшін мысалдар келтіріңіз. Оқушылар бағалау критерийлерін қолдана отырып, жұмыс үлгісіне баға қоя алады. Бұл не

талап етілетінін және бұл үдеріспен қалай

байланыста болатынын түсінуді модельдеуге көмектеседі.






Бөлім


Педагогтің аты-жөні


Күні:


Сынып:

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы

Энергетикалық алмасу

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары

Сабақтың мақсаты:

  1. Энергетикалық алмасудың негізгі ұғымдарын, процестерін және олардың маңызын түсіндіру.

  2. Адам ағзасындағы энергетикалық алмасудың негізгі кезеңдері мен жолдарын талдау және түсіну.

  3. Практикалық тапсырмалар арқылы білімдерін бекіту.

Сабақтың барысы

Сабақтың

кезеңі/уақыт

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

Oқушылapмен

сәлемдесу, оқушыларды түгeлдeу, oқушылapдың нaзapын caбaққa aудapу.


Сабақтың тақырыбы мен мақсаттарымен таныстыру, жаңа

тақырыпқа шолу



Психологиялық ахуал орнату

Мұғаліммен амандасады.





Сабақтың тақырыбын дәптерге жазады,

сабақтың мақсаттарымен танысады.




«Жағдайлы волейбол» ойыны

Мұғалім әділдік пен

әділетсіздікті көрсететін


Түрлі – түсті доптар



жағдайларды айтады, сол арада дұрыс жауапқа бала допты қағып алады, бұрыс

жауапқа қағып алмайды.



Сабақтың ортасы

Жаңа тақырыпты

түсінуге бағытталған бағытталған

оқыту ортасын құрады

Мұғалім ұсынған тапсырмаларды орындайды



Теориялық материал:

  • Энергетикалық алмасу: Энергетикалық алмасу – ағзада энергияның өндірілу және жұмсалу процесі. Бұл процесс катаболизм (заттардың ыдырауы) және анаболизм (заттардың синтезі) арқылы жүзеге асады.

  • Энергетикалық алмасудың негізгі кезеңдері:

    • Гликолиз: глюкозаның пируватқа дейін ыдырауы және АТФ өндірілуі.

    • Кребс циклы (лимон қышқылы циклы): ацетил-КоА-ның көмірқышқыл газына дейін тотығуы, энергияның бөлінуі.

    • Тотығу фосфорлануы: митохондрияларда электрондардың тасымалдануы арқылы АТФ синтезі.

  • Энергетикалық алмасудың маңызы:

    • Энергия өндіру: жасушалардың тіршілігін қамтамасыз ету үшін қажетті энергияны өндіру.

    • Зат алмасу: жасушаларда синтез және ыдырау процестерін реттеу.

Практикалық тапсырмалар

Тапсырма 1: Энергетикалық алмасудың негізгі кезеңдерін толтырыңыз






Тапсырма 2: Гликолиз жолының схемасын толтырыңыз Сурет (мысалы, бос схемасы)







Тапсырма 3: Кребс циклының кезеңдерін сипаттаңыз


Кезең

Сипаттама



Ацетил-КоА



Цитрат



Изоцитрат



α-Кетоглутарат


Textbox 57 Textbox 58 Textbox 59 Textbox 60

Кезеңдер

Сипаттама

Гликолиз


Кребс циклы


Тотығу фосфорлануы



Схема бөліктері

Сипаттама

Глюкоза


Пируват


АТФ


НАДН

























Сукцинил-КоА




Сукцинат



Фумарат



Малат



Оксалоацетат


STEM технологиясын қолдану тәжірибесі

Тапсырма: Энергетикалық алмасу процестерінің компьютерлік моделін жасау

Тапсырма сипаттамасы:

  1. Тақырып: Энергетикалық алмасу процестерінің компьютерлік моделін жасау және зерттеу.

  2. Мақсат: STEM технологияларын қолданып, энергетикалық алмасудың негізгі жолдарының құрылымы мен функцияларын зерттеу.

  3. Қадамдар:

    • Бағдарламалық жасақтама: MATLAB, Python немесе кез келген басқа қол жетімді бағдарламалық құрал.

    • Модельді құру: Энергетикалық алмасу процестерінің (гликолиз, Кребс циклы, тотығу фосфорлануы) компьютерлік модельдерін жасау.

    • Зерттеу: Модельді пайдаланып, энергетикалық алмасу процестерінің әр түрлі фазаларын және олардың өзара әрекеттесуін зерттеу.

    • Нәтижелерді талдау: Модельдің нәтижелерін талдап, нақты физиологиялық процестермен салыстыру.

Бұл тапсырма оқушылардың STEM технологияларын пайдалану қабілеттерін дамытады және энергетикалық алмасудың нақты процестерін түсінуге мүмкіндік береді.

Сабақтың аяғы

Оқушыларға өзін-өзі бағалауды

ұйымдастыру

Кері байланыс орнату

Өзін-өзі бағалау




«Аяқталмаған сөйлем» тәсілі

«Мұғалімге жеделхат» тақтасына оқушылар стикер жапсыру арқылы орындалады.

Оқушылар өздеріне жақын сөйлемді таңдап, айтылған ойды

жалғастырады:

  • бүгінгі сабақта

мен....түсіндім, ...білдім,

....көзімді жеткіздім.

  • бүгін сабақта қуантқаны.....

бағалау парақтары





  • мен өзімді үшін

мақтар едім.

  • маған ерекше ұнағаны.....

  • сабақтан соң маған келді.

  • бүгін маған сәті

түсті.

  • қызықты болғаны.....

  • қиындық тудырды.

  • менің түсінгенім.....

  • енді мен аламын.





Бөлім


Педагогтің аты-жөні


Күні:


Сынып:

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы

Эндокриндік жүйе физиологиясы

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары

Сабақтың мақсаты:

  1. Эндокриндік жүйе физиологиясының негізгі ұғымдарын, функцияларын және құрылымын түсіндіру.

  2. Адам ағзасындағы эндокриндік жүйенің негізгі мүшелері мен олардың қызметін талдау және түсіну.

  3. Практикалық тапсырмалар арқылы білімдерін бекіту.


Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңі/уақыт

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

Oқушылapмен

сәлемдесу, оқушыларды түгeлдeу, oқушылapдың нaзapын caбaққa aудapу.

Сабақтың тақырыбы мен мақсаттарымен таныстыру, жаңа

тақырыпқа шолу


Психологиялық ахуал орнату

Мұғаліммен амандасады.




Сабақтың тақырыбын дәптерге жазады,

сабақтың мақсаттарымен танысады.



«Кездесу» ойыны

Жай әуенмен екі шеңбер

болып қарама – қарсы


Түрлі – түсті доптар



айналады, әуен тоқтаған кезде бір - біріне қарап,

баланың қасиетін айтады.



Сабақтың ортасы

Жаңа тақырыпты

түсінуге бағытталған бағытталған

оқыту ортасын құрады

Мұғалім ұсынған тапсырмаларды орындайды




Теориялық материал:

  • Эндокриндік жүйе физиологиясы: Эндокриндік жүйе – гормондарды өндіретін және реттейтін бездер жиынтығы, олар ағзадағы әртүрлі

процестерді бақылайды.

  • Эндокриндік жүйенің негізгі мүшелері:

    • Гипоталамус: гормондардың өндірілуін және бөлінуін бақылайды.

    • Гипофиз: басқа эндокриндік бездердің қызметін реттейді.

    • Қалқанша безі: метаболизмді реттейді.

    • Бүйрек үсті бездері: стресс жағдайларына реакцияны және метаболизмді бақылайды.

    • Ұйқы безі: қандағы қант деңгейін реттейтін инсулин мен глюкагон гормондарын өндіреді.

    • Жыныс бездері (аналық бездер және аталық бездер): жыныстық гормондарды өндіреді және жыныстық функцияларды реттейді.

  • Гормондардың негізгі функциялары:

    • Реттеу: метаболизм, өсу, даму, көбею және гомеостазды сақтау.

    • Координация: ағзадағы әртүрлі жүйелердің жұмысын үйлестіру.

    • Бақылау: биологиялық ырғақтарды және стресс жағдайына жауап беру.

Практикалық тапсырмалар

Тапсырма 1: Эндокриндік жүйенің мүшелерін толтырыңыз









Тапсырма 2: Эндокриндік жүйенің құрылымдық схемасын толтырыңыз Сурет (мысалы, бос схемасы)


Схема бөліктері

Сипаттама



Гипоталамус



Гипофиз



Қалқанша безі


Textbox 62 Textbox 63

Эндокриндік мүшелер

Сипаттама

Гипоталамус


Гипофиз


Қалқанша безі


Бүйрек үсті бездері


Ұйқы безі


Жыныс бездері



















Бүйрек үсті бездері Ұйқы безі

Жыныс бездері

Тапсырма 3: Гормондардың қызметін сипаттаңыз

ГShape3 ормон

Өндірілетін мүше

Қызметтері

Инсулин

Ұйқы безі

Қандағы қант деңгейін төмендету

Адреналин

Бүйрек үсті бездері

Стресс жағдайларына реакция

Тироксин

Қалқанша безі

Метаболизмді реттеу

Эстроген

Жыныс бездері (аналық бездер)

Жыныстық даму және функциялар

Тестостерон

Жыныс бездері (аталық бездер)

Жыныстық даму және функциялар

STEM технологиясын қолдану тәжірибесі

Тапсырма: Эндокриндік жүйе гормондарының реттелуінің компьютерлік моделін жасау

Тапсырма сипаттамасы:

  1. Тақырып: Эндокриндік жүйе гормондарының реттелуінің компьютерлік моделін жасау және зерттеу.

  2. Мақсат: STEM технологияларын қолданып, эндокриндік жүйенің негізгі гормондарының реттелуін зерттеу.

  3. Қадамдар:

    • Бағдарламалық жасақтама: MATLAB, Python немесе кез келген басқа қол жетімді бағдарламалық құрал.

    • Модельді құру: Эндокриндік жүйе гормондарының реттелуін (мысалы, гипоталамус-гипофиз-таргет безі осі) сипаттайтын компьютерлік модельді жасау.

    • Зерттеу: Модельді пайдаланып, гормондардың өндірілуі мен

реттелуінің әр түрлі фазаларын және олардың өзара әрекеттесуін зерттеу.

    • Нәтижелерді талдау: Модельдің нәтижелерін талдап, нақты физиологиялық процестермен салыстыру.

Бұл тапсырма оқушылардың STEM технологияларын пайдалану қабілеттерін дамытады және эндокриндік жүйенің физиологиясының нақты процестерін түсінуге мүмкіндік береді.



Shape4 Сабақтың аяғы

Оқушыларға өзін-өзі бағалауды

ұйымдастыру


Кері байланыс орнату

Өзін-өзі бағалау




«Әңгімелесетін әріптестер»

Өткен сабаққа сілтеме жасауды көздейтін бастапқы немесе бүкіл сыныпқа арналған

бағалау парақтары


тапсырма ретінде

оқушылар әріптестерімен:

  • жаңа оқылған 3 факті туралы;

  • оларға жеңіл болып көрінгендер туралы

  • оларға қиын болып көрінгендер туралы

  • алдағы уақытта оқығысы келген нәрселер туралы ақпарат алмасады.

.






Бөлім


Педагогтің аты-жөні


Күні:


Сынып:

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы

Гормондар және олардың әсерлері

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары

Сабақтың мақсаты:

  1. Гормондар және олардың адам ағзасына әсері туралы негізгі ұғымдарды түсіндіру.

  2. Әр түрлі гормондардың өндірілу орындары мен

олардың негізгі функцияларын талдау және түсіну.

Практикалық тапсырмалар арқылы білімдерін бекіту

Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңі/уақыт

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

Oқушылapмен

сәлемдесу, оқушыларды түгeлдeу, oқушылapдың нaзapын caбaққa aудapу.

Сабақтың тақырыбы мен мақсаттарымен таныстыру, жаңа

тақырыпқа шолу


Психологиялық ахуал орнату

Мұғаліммен амандасады.




Сабақтың тақырыбын дәптерге жазады,

сабақтың мақсаттарымен танысады.



«Сиқырлы жұмыртқа» ойыны

Әр оқушы жұмыртқа бейнесінде берілген формаларға жаңа зат пайда болатындай етіп,

аяқтап сурет салады.


Түрлі – түсті доптар

Сабақтың

Жаңа тақырыпты

Мұғалім ұсынған



ортасы

түсінуге бағытталған бағытталған

оқыту ортасын құрады

тапсырмаларды орындайды




  1. .

Теориялық материал:

    • Гормондар: Гормондар – эндокриндік бездермен өндіріледі және ағзаның әр түрлі функцияларын реттейтін биохимиялық заттар.

    • Гормондардың негізгі түрлері:

      • Инсулин: ұйқы безі арқылы өндіріледі, қандағы қант деңгейін реттейді.

      • Адреналин: бүйрек үсті бездері арқылы өндіріледі, стресс жағдайларына реакция жасайды.

      • Тироксин: қалқанша безі арқылы өндіріледі, метаболизмді реттейді.

      • Эстроген: аналық бездер арқылы өндіріледі, жыныстық даму және функцияларды реттейді.

      • Тестостерон: аталық бездер арқылы өндіріледі, жыныстық даму және функцияларды реттейді.

    • Гормондардың негізгі әсерлері:

      • Метаболизмді реттеу: гормондар энергия өндіру және жұмсау процестерін бақылайды.

      • Өсу және даму: гормондар жасушалардың өсуі мен бөлінуін реттейді.

      • Гомеостазды сақтау: гормондар ағзадағы тұрақты ішкі ортаны сақтайды.

      • Стресс жағдайларына реакция: гормондар ағзаның қорғаныш реакцияларын белсендіреді.

Практикалық тапсырмалар

ТShape5 апсырма 1: Гормондардың өндірілу орындарын толтырыңыз Гормон Өндірілетін мүше Қызметтері

Инсулин Ұйқы безі Қандағы қант деңгейін төмендету Адреналин Бүйрек үсті бездері Стресс жағдайларына реакция

Тироксин Қалқанша безі Метаболизмді реттеу

Эстроген Аналық бездер Жыныстық даму және функциялар Тестостерон Аталық бездер Жыныстық даму және функциялар Тапсырма 2: Гормондардың әсерлерінің схемасын толтырыңыз

Сурет (мысалы, бос схемасы)


Схема бөліктері

Сипаттама



Инсулин

Қандағы қант деңгейін реттеу


Адреналин

Стресс жағдайларына реакция


Тироксин

Метаболизмді реттеу


Эстроген

Жыныстық даму және функциялар

Textbox 78





















Тестостерон Жыныстық даму және функциялар

Тапсырма 3: Гормондардың әсер ету механизмін сипаттаңыз

ГShape6 ормон

Әсер ету механизмі

Инсулин

Глюкозаның жасушаларға енуін арттырады

Адреналин

Жүрек соғу жиілігін арттырады, қант деңгейін жоғарылатады

Тироксин

Метаболизмді жылдамдатады

Эстроген

Жыныс мүшелерінің дамуын реттейді

Тестостерон

Бұлшықеттердің өсуін және жыныс мүшелерінің дамуын реттейді

STEM технологиясын қолдану тәжірибесі

Тапсырма: Гормондардың әсер ету механизмінің компьютерлік моделін жасау

Тапсырма сипаттамасы:

  1. Тақырып: Гормондардың әсер ету механизмінің компьютерлік моделін жасау және зерттеу.

  2. Мақсат: STEM технологияларын қолданып, гормондардың әсер ету механизмін зерттеу.

  3. Қадамдар:

    • Бағдарламалық жасақтама: MATLAB, Python немесе кез келген басқа қол жетімді бағдарламалық құрал.

    • Модельді құру: Гормондардың әсер ету механизмін (мысалы,

инсулиннің глюкоза метаболизміне әсері) сипаттайтын компьютерлік модельді жасау.

    • Зерттеу: Модельді пайдаланып, гормондардың әр түрлі әсерлерін және олардың ағзадағы рөлін зерттеу.

    • Нәтижелерді талдау: Модельдің нәтижелерін талдап, нақты физиологиялық процестермен салыстыру.

Бұл тапсырма оқушылардың STEM технологияларын пайдалану қабілеттерін дамытады және гормондардың физиологиясының нақты процестерін түсінуге мүмкіндік береді.



Shape7 Сабақтың аяғы

Оқушыларға өзін-өзі бағалауды

ұйымдастыру


Кері байланыс орнату

Өзін-өзі бағалау




«Әріптер мен сандар» Қатысушыларға мұғалім қалаған әріп не сан

айтады. Қай топ 10 санағанша, әртүрлі тәсілмен бірінші

құрастырып болса, солар жеңімпаз. Сергіту кезінде немесе жағымды ахуал туғызу сәтінде қолдануға

бағалау парақтары


болады.






Бөлім


Педагогтің аты-жөні


Күні:


Сынып:

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы

Зәр шығару жүйесінің физиологиясы

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары

Сабақтың мақсаты:

  1. Зәр шығару жүйесінің физиологиясының негізгі ұғымдарын, функцияларын және құрылымын түсіндіру.

  2. Адам ағзасындағы зәр шығару жүйесінің негізгі

бөліктері мен олардың қызметін талдау және түсіну.

  1. Практикалық тапсырмалар арқылы білімдерін бекіту.

Сабақтың барысы

Сабақтың

кезеңі/уақыт

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

Oқушылapмен

сәлемдесу, оқушыларды түгeлдeу, oқушылapдың нaзapын caбaққa aудapу.


Сабақтың тақырыбы мен мақсаттарымен таныстыру, жаңа

тақырыпқа шолу



Психологиялық ахуал орнату

Мұғаліммен амандасады.





Сабақтың тақырыбын дәптерге жазады,

сабақтың мақсаттарымен танысады.




«Өкпені еріту» жаттығуы

Тып - тыныш денеңізді бос ұстап отырыңыз.

Өзіңізді қаракөлеңкеде театрда отырмын деп есептеңіз Алдыңыздағы шағын сахнаға ( ең жек көретін, көргіңіз

келмейтін ) сіз кешіруге тиісті адамды қойыңыз.

Мейлі ол сізді қазір ренжітсін, бұрын

ренжітсін, қазір өмірде бар болсын, әлде өмірден


Түрлі – түсті доптар



өтіп кетті ме, оған мән бермеңіз. Көз алдыңызға елестеткенде оның жағдайы жақсы, жүзіне күлкі үйірілген жағдайда болуы керек. Оны бақытты деп біліңіз.

Бірнеше минут оның жүзін анық көз алдыңызда ұстап тұрыңыз. Сонан соң барып ол бейнемен

қоштасыңыз. Сіз кешірген адам кетісімен сіз өзіңізді сахнаға қойыңыз. Өзіңізді де тек жақсы жағдайда

елестетіңіз. Бақытты, күлкі үйірілген жүзбен тұрыңыз. Бұл әлемдегі

жақсылық барлығыңызға да тең жететінін ұғыңыз.



Сабақтың ортасы

Жаңа тақырыпты

түсінуге бағытталған бағытталған

оқыту ортасын құрады

Мұғалім ұсынған тапсырмаларды орындайды




Теориялық материал:

  • Зәр шығару жүйесінің физиологиясы: Зәр шығару жүйесі ағзадан метаболизм өнімдерін және артық сұйықтықты шығару процесін қамтамасыз етеді.

  • Зәр шығару жүйесінің негізгі бөліктері:

    • Бүйрек: зәрді түзетін және тазарту қызметін атқаратын жұп орган.

    • Несепағарлар (уретерлер): бүйректен зәрді қуыққа тасымалдайтын түтікшелер.

    • Қуық: зәрді уақытша сақтайтын орган.

    • Урета (зәр шығару түтігі): зәрді қуықтан сыртқа шығаратын түтік.

  • Зәр шығару жүйесінің негізгі функциялары:

    • Зат алмасу өнімдерін шығару: ағзадағы қалдықтарды, артық заттарды шығару.

    • Су және электролит тепе-теңдігін реттеу: ағзадағы су мен тұздардың тепе-теңдігін сақтау.

    • Қышқыл-негіз балансын реттеу: ағзадағы рН деңгейін реттеу.

    • Қан қысымын реттеу: ренин-ангиотензин жүйесі арқылы қан қысымын бақылау.

Практикалық тапсырмалар

Тапсырма 1: Зәр шығару жүйесінің бөліктерін толтырыңыз


Зәр шығару жүйесінің бөліктері

Сипаттама



Бүйрек




Несепағарлар




Қуық



Урета


Тапсырма 2: Бүйректің құрылымдық схемасын толтырыңыз Сурет (мысалы, бос схемасы)








Тапсырма 3: Зәр түзілу процесін сипаттаңыз







STEM технологиясын қолдану тәжірибесі

Тапсырма: Зәр шығару жүйесінің жұмысының виртуалды моделін жасау Тапсырма сипаттамасы:

  1. Тақырып: Зәр шығару жүйесінің жұмысының виртуалды моделін жасау және зерттеу.

  2. Мақсат: STEM технологияларын қолданып, зәр шығару жүйесінің құрылымы мен функцияларын зерттеу.

  3. Қадамдар:

    • Бағдарламалық жасақтама: Blender, Tinkercad, MATLAB немесе кез келген басқа қол жетімді бағдарламалық құрал.

    • Модельді құру: Зәр шығару жүйесінің құрылымын толық сипаттайтын үш өлшемді виртуалды модельді жасау.

    • Зерттеу: Модельді пайдаланып, зәр шығару жүйесінің әр түрлі бөліктерінің қызметін және өзара әрекеттесуін зерттеу.

    • Нәтижелерді талдау: Виртуалды модель арқылы зәр шығару жүйесінің физиологиялық процестерін түсіну және нақты физиологиялық процестермен салыстыру.

Бұл тапсырма оқушылардың STEM технологияларын пайдалану қабілеттерін дамытады және зәр шығару жүйесінің физиологиясының нақты процестерін түсінуге мүмкіндік береді.

Сабақтың аяғы

Оқушыларға өзін-өзі бағалауды

Өзін-өзі бағалау

бағалау парақтары

Textbox 88 Textbox 89 Textbox 90 Textbox 91

Схема бөліктері

Сипаттама

Бүйрек қыртысы


Бүйрек милысы


Нефрон


Бүйрек түтікшелері


Бүйрек түйіндері



Кезеңдер

Сипаттама

Сүзу (фильтрация)


Қайта сіңіру (реабсорбция)


Секреция (секреция)


Шығару (экскреция)






























ұйымдастыру


Кері байланыс орнату


«Балалар философиясы» Тақырыппен таныстырып, үдерісті түсіндіріңіз.

Оқушыларға ынталандыру материалдарын

толығымен қарауға бірнеше минут беру керек. Оқушылар шеңберге оралғанда, жауап беруі тиіс

тақырыпқа/пәнге қатысты сұрақтарды ойластыру үшін, оларға бір-екі минут беріледі. Осылайша дауыс беру және сұрақтарды

талқылау анықталады. Мұғалім сұрақтарды дұрыс құра отырып, дамытатын сұрақтар қойып немесе әр оқушының қатысуын қамтамасыз ету үшін топпен бірге әрекет ете

отырып, делдал ретінде қатысады..





Бөлім


Педагогтің аты-жөні


Күні:


Сынып:

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы

Су-тұз алмасуы

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары

Сабақтың мақсаты:

  1. Су-тұз алмасуының негізгі ұғымдарын, процестерін және олардың маңызын түсіндіру.

  2. Адам ағзасындағы су-тұз алмасуының негізгі механизмдері мен жолдарын талдау және түсіну.

  3. Практикалық тапсырмалар арқылы білімдерін бекіту.

Сабақтың барысы

Сабақтың

кезеңі/уақыт

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың

басы

Oқушылapмен

сәлемдесу, оқушыларды

Мұғаліммен амандасады.


Түрлі –

түсті



түгeлдeу, oқушылapдың нaзapын caбaққa aудapу.

Сабақтың тақырыбы мен мақсаттарымен таныстыру, жаңа

тақырыпқа шолу


Психологиялық ахуал орнату



Сабақтың тақырыбын дәптерге жазады,

сабақтың мақсаттарымен танысады.



Жағымды сөздер. Мақсаты: Өзін - өзі одан әрі ашу, өзін - өзі тану, өзінің және

айналасындағылардың психологиялық мінездемесін анықтау және талдау іскерлігін дамыту. Қатысушылар шеңбер бойымен

отырады. Жүргізуші жағымды сөздер айта отырып, кез келген біреуге доп лақтырады. Допты алған ойыншы шеңбердегі

қатысушылардың кез - келгенін таңдайды да, оған өз жағымды сөзін айтады, ойын жалғаса береді. Жағымды сөздер қысқа бір сөзден тұрса

болады.


доптар

Сабақтың ортасы

Жаңа тақырыпты

түсінуге бағытталған бағытталған

оқыту ортасын құрады

Мұғалім ұсынған тапсырмаларды орындайды



Теориялық материал:

  • Су-тұз алмасуы: Су-тұз алмасуы – ағзадағы су мен электролиттердің (натрий, калий, хлоридтер және т.б.) балансының реттелуі.

  • Су-тұз алмасуының негізгі механизмдері:

    • Су балансы: судың түсімі мен шығысының теңдігі.

    • Тұздар балансы: электролиттердің түсімі мен шығысының теңдігі.

    • Гормондық реттелу: антидиуретикалық гормон (АДГ), альдостерон және натрийуретикалық пептидтер арқылы су-тұз балансының

реттелуі.

  • Су-тұз алмасуының негізгі функциялары:

    • Гомеостазды сақтау: ағзадағы тұрақты ішкі ортаны сақтау.

    • Қан қысымын реттеу: қан көлемі мен қысымын бақылау.

    • Клеткалар функцияларын қамтамасыз ету: клетка ішіндегі және

Graphic 92 сыртындағы иондық теңдікті сақтау.

Практикалық тапсырмалар

Тапсырма 1: Су-тұз алмасуының негізгі компоненттерін толтырыңыз

Компоненттер

Сипаттама

Су


Натрий (Na+)


Калий (K+)


Хлоридтер (Cl-)


Тапсырма 2: Су-тұз алмасуының гормондық реттелу схемасын толтырыңыз Сурет (мысалы, бос схемасы)

Гормондар

Сипаттама

Антидиуретикалық гормон (АДГ)


Альдостерон


Натрийуретикалық пептидтер


Тапсырма 3: Су-тұз балансының бұзылуының әсерлерін сипаттаңыз

Бұзылулар

Әсерлер

Дегидратация (су жетіспеушілігі)


Гипергидратация (артық су)


Гипонатриемия (натрий жетіспеушілігі)


Гипернатриемия (артық натрий)


STEM технологиясын қолдану тәжірибесі

Тапсырма: Су-тұз алмасуының компьютерлік моделін жасау Тапсырма сипаттамасы:

  1. Тақырып: Су-тұз алмасуының компьютерлік моделін жасау және зерттеу.

  2. Мақсат: STEM технологияларын қолданып, су-тұз алмасуының негізгі механизмдерін зерттеу.

  3. Қадамдар:

    • Бағдарламалық жасақтама: MATLAB, Python немесе кез келген басқа қол жетімді бағдарламалық құрал.

    • Модельді құру: Су-тұз алмасуының механизмдерін (гормондық

реттелу, электролиттердің тасымалдануы) сипаттайтын компьютерлік модельді жасау.

    • Зерттеу: Модельді пайдаланып, әр түрлі жағдайларда (мысалы, су жетіспеушілігі, артық су, электролиттер теңсіздігі) су-тұз

алмасуының қалай өзгеретінін зерттеу.

    • Нәтижелерді талдау: Модельдің нәтижелерін талдап, нақты физиологиялық процестермен салыстыру.

Бұл тапсырма оқушылардың STEM технологияларын пайдалану қабілеттерін дамытады және су-тұз алмасуының нақты процестерін түсінуге мүмкіндік береді.


Сабақтың аяғы

Оқушыларға өзін-өзі бағалауды

ұйымдастыру

Кері байланыс орнату

Өзін-өзі бағалау




«Батискаф»

(Су астын байқайтын құралдармен

жабдықталған, өз бетімен қозғалу қасиеті бар терең су камерасы.)

Екі топ бір-біріне кезекпен сөздер жасырады. Топтың бір

оқушысы қимылмен өз тобына жасырылған сөзді жеткізу керек.

бағалау парақтары



Бөлім


Педагогтің аты-жөні


Күні:


Сынып:

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы

Қаңқа-бұлшықет жүйесінің физиологиясы

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары

Сабақтың мақсаты:

  1. Қаңқа-бұлшықет жүйесінің физиологиясының

негізгі ұғымдарын, функцияларын және құрылымын түсіндіру.

  1. Адам ағзасындағы қаңқа-бұлшықет жүйесінің

негізгі компоненттері мен олардың қызметін талдау және түсіну.

  1. Практикалық тапсырмалар арқылы білімдерін бекіту.

Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңі/уақыт

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

Oқушылapмен

сәлемдесу, оқушыларды түгeлдeу, oқушылapдың нaзapын caбaққa aудapу.

Сабақтың тақырыбы мен мақсаттарымен таныстыру, жаңа

тақырыпқа шолу

Мұғаліммен амандасады.




Сабақтың тақырыбын дәптерге жазады,

сабақтың мақсаттарымен танысады.


Түрлі – түсті доптар

Textbox 94 Textbox 95

Бөліктер

Сипаттама

Сүйектер


Бұлшықеттер


Сіңірлер


Байламдар
















Психологиялық ахуал орнату

«Сәлемдесу» ойыны: Қазір біз сендермен ойын ойнаймыз, қимылды тез жасауларың керек.

«Бастаймыз» деген белгі берілгенде, мен қалай амандасу керек екенін

айтамын, сонда сендер бір

- бірлеріңмен тез - тез амандасасыңдар. Әр адаммен әртүрлі амандасасыңдар.

Сонымен, көзбен… қолмен… иықпен… құлақпен… тіземен…

иекпен… өкшемен… арқамен.



Сабақтың ортасы

Жаңа тақырыпты

түсінуге бағытталған бағытталған

оқыту ортасын құрады

Мұғалім ұсынған тапсырмаларды орындайды




Теориялық материал:

  • Қаңқа-бұлшықет жүйесінің физиологиясы: Қаңқа-бұлшықет жүйесі – дененің қозғалысын қамтамасыз ететін сүйектер мен бұлшықеттер жүйесі.

  • Қаңқа-бұлшықет жүйесінің негізгі бөліктері:

    • Сүйектер: дененің тірегі, қимыл-қозғалысқа қатысады.

    • Бұлшықеттер: дененің қозғалысын қамтамасыз етеді, сүйектерге бекінеді.

    • Сіңірлер: бұлшықеттерді сүйектерге қосатын дәнекер тіндер.

    • Байламдар: сүйектерді бір-бірімен қосатын дәнекер тіндер.

  • Қаңқа-бұлшықет жүйесінің негізгі функциялары:

    • Қозғалыс: дененің қимыл-қозғалысын қамтамасыз ету.

    • Тірек: дененің формасын сақтау.

    • Қорғаныс: ішкі мүшелерді қорғау.

    • Гомеостаз: минералды заттардың алмасуын реттеу.

    • Қан өндіру: сүйек кемігінде қан жасушаларының өндірілуі.

Практикалық тапсырмалар

Тапсырма 1: Қаңқа-бұлшықет жүйесінің бөліктерін толтырыңыз







Тапсырма 2: Сүйектің құрылымдық схемасын толтырыңыз

Textbox 96 Textbox 97 Textbox 98 Textbox 99

Схема бөліктері

Сипаттама

Компактты сүйек тіні


Кеуекті сүйек тіні


Сүйек кемігі


Сүйек қабығы



Кезеңдер

Сипаттама

Импульстың берілуі


Кальцийдің босатылуы


Актин және миозиннің байланысуы


Бұлшықеттің жиырылуы


Бұлшықеттің босаңсуы




























Сурет (мысалы, бос схемасы)







Тапсырма 3: Бұлшықет талшықтарының жиырылу механизмін сипаттаңыз








STEM технологиясын қолдану тәжірибесі

Тапсырма: Қаңқа-бұлшықет жүйесінің жұмысының виртуалды моделін жасау

Тапсырма сипаттамасы:

  1. Тақырып: Қаңқа-бұлшықет жүйесінің жұмысының виртуалды моделін жасау және зерттеу.

  2. Мақсат: STEM технологияларын қолданып, қаңқа-бұлшықет жүйесінің құрылымы мен функцияларын зерттеу.

  3. Қадамдар:

    • Бағдарламалық жасақтама: Blender, Tinkercad, MATLAB немесе кез келген басқа қол жетімді бағдарламалық құрал.

    • Модельді құру: Қаңқа-бұлшықет жүйесінің құрылымын толық сипаттайтын үш өлшемді виртуалды модельді жасау.

    • Зерттеу: Модельді пайдаланып, қаңқа-бұлшықет жүйесінің әр түрлі бөліктерінің қызметін және өзара әрекеттесуін зерттеу.

    • Нәтижелерді талдау: Виртуалды модель арқылы қаңқа-бұлшықет жүйесінің физиологиялық процестерін түсіну және нақты физиологиялық процестермен салыстыру.

Бұл тапсырма оқушылардың STEM технологияларын пайдалану қабілеттерін дамытады және қаңқа-бұлшықет жүйесінің физиологиясының нақты процестерін түсінуге мүмкіндік береді.

Сабақтың аяғы

Оқушыларға өзін-өзі бағалауды

ұйымдастыру

Кері байланыс орнату

Өзін-өзі бағалау




«Баяндама» әдісі

Мұғалім оқушыларға

мәтінді оқуға, соңынан

бағалау парақтары




оның мазмұнын сурет, сызба түрінде беруді ұсынады. Бұл

«шпаргалканы» оқушы оң жағындағы көршісіне

береді. Енді әрқайсысы өз көршісінің суреттерін не сызбаларын қолдана отырып, осы мәтін бойынша «баяндама» жасайды. «Баяндама» мазмұнын неғұрлым кең ашып, оны қорғап, ең жақсы өрнекті ұсынған оқушы жеңімпаз болады.





Бөлім


Педагогтің аты-жөні


Күні:


Сынып:

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы

Бұлшықеттердің жұмыс істеуі

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары

Сабақтың мақсаты:

  1. Бұлшықеттердің жұмыс істеуінің негізгі

ұғымдарын, механизмдерін және олардың маңызын түсіндіру.

  1. Бұлшықет жиырылуының негізгі кезеңдері мен механизмдерін талдау және түсіну.

  2. Практикалық тапсырмалар арқылы білімдерін бекіту.

Сабақтың барысы

Сабақтың

кезеңі/уақыт

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

Oқушылapмен

сәлемдесу, оқушыларды түгeлдeу, oқушылapдың нaзapын caбaққa aудapу.


Сабақтың тақырыбы мен мақсаттарымен таныстыру, жаңа

тақырыпқа шолу


Психологиялық ахуал орнату

Мұғаліммен амандасады.





Сабақтың тақырыбын дәптерге жазады,

сабақтың мақсаттарымен танысады.




«Кім, нені жақсы


Түрлі – түсті доптар



көреді?» жаттығуы.

Барлығы орындықтарға отырады. Кім, нені жақсы көреді солар

орындарынан тұрады.

Мысалы: Кім

балмұздақты жақсы көреді, сол орнынан тұрсын…Кім өзін батырмын деп

есептейді?… Кім сары түсті жақсы көреді?… Кім көп тамақ жегенді жақсы көреді?… Кім айнаға

қарағанды жақсы көреді? т. б. сұрақтар қоюға

болады.



Сабақтың ортасы

Жаңа тақырыпты

түсінуге бағытталған бағытталған

оқыту ортасын құрады

Мұғалім ұсынған тапсырмаларды орындайды




Теориялық материал:

  • Бұлшықет жұмыс істеуінің физиологиясы: Бұлшықет жұмыс істеуі - ағзада қозғалыс және күш өндіру үшін бұлшықеттердің жиырылуы мен босаңсуы процесі.

  • Бұлшықет типтері:

    • Қаңқа бұлшықеттері: ерікті қозғалыстарды қамтамасыз етеді.

    • Жүрек бұлшықеті: жүректің жұмысын қамтамасыз етеді.

    • Тегіс бұлшықеттер: ішкі ағзалардың қозғалыстарын реттейді.

  • Бұлшықет жиырылуының негізгі кезеңдері:

    • Импульстың берілуі: жүйке импульсы бұлшықетке беріледі.

    • Кальцийдің босатылуы: кальций иондары саркоплазмалық ретикулумнан босатылады.

    • Актин және миозиннің байланысуы: актин және миозин жіпшелері арасындағы кросс-байланыстардың түзілуі.

    • Бұлшықеттің жиырылуы: актин және миозин жіпшелері бір-біріне қатысты жылжып, бұлшықеттің қысқаруы.

    • Бұлшықеттің босаңсуы: кальций иондарының саркоплазмалық ретикулумға қайта оралуы, актин және миозин байланыстарының үзілуі.

Практикалық тапсырмалар

Тапсырма 1: Бұлшықет типтерін толтырыңыз


Бұлшықет типтері

Сипаттама



Қаңқа бұлшықеттері



Жүрек бұлшықеті



Тегіс бұлшықеттер



Textbox 101 Textbox 102 Textbox 103 Textbox 104

Схема бөліктері

Сипаттама

Миофибриллалар


Саркоплазмалық ретикулум


Актин жіпшелері


Миозин жіпшелері


Кросс-байланыстар



Кезеңдер

Сипаттама

Импульстың берілуі


Кальцийдің босатылуы


Актин және миозиннің байланысуы


Бұлшықеттің жиырылуы


Бұлшықеттің босаңсуы






























Тапсырма 2: Бұлшықет құрылымының схемасын толтырыңыз Сурет (мысалы, бос схемасы)








Тапсырма 3: Бұлшықет жиырылуының механизмін сипаттаңыз








STEM технологиясын қолдану тәжірибесі

Тапсырма: Бұлшықет жиырылуының компьютерлік моделін жасау Тапсырма сипаттамасы:

  1. Тақырып: Бұлшықет жиырылуының компьютерлік моделін жасау және зерттеу.

  2. Мақсат: STEM технологияларын қолданып, бұлшықет жиырылуының негізгі механизмдерін зерттеу.

  3. Қадамдар:

    • Бағдарламалық жасақтама: MATLAB, Python немесе кез келген басқа қол жетімді бағдарламалық құрал.

    • Модельді құру: Бұлшықет жиырылуының (импульстың берілуі, кальцийдің босатылуы, актин және миозиннің байланысуы)

компьютерлік моделін жасау.

    • Зерттеу: Модельді пайдаланып, бұлшықет жиырылуының әр түрлі фазаларын және олардың өзара әрекеттесуін зерттеу.

    • Нәтижелерді талдау: Модельдің нәтижелерін талдап, нақты физиологиялық процестермен салыстыру.

Бұл тапсырма оқушылардың STEM технологияларын пайдалану қабілеттерін дамытады және бұлшықет физиологиясының нақты процестерін түсінуге

мүмкіндік береді.

Сабақтың аяғы

Оқушыларға өзін-өзі бағалауды

ұйымдастыру

Кері байланыс орнату

Өзін-өзі бағалау




«БББ» әдісі

бағалау парақтары




Жаңа тақырып бастар алдында оқушылар үш бағаннан тұратын сурет

салады - Олар нені біледі? Олар нені білгісі келеді? Олар нені білді?

Миға шабуыл өткізгеннен кейін оқушылар алғашқы екі бағанды толтырады және бөлімді оқып біте бастағанда, үшіншіге қайта оралады (немесе бөлімді оқу барысында толтыруы мүмкін).

Ұсыным: «Қалайша оқып- үйренетін боламын?» деген қосымша баған

қосуға болады.





Бөлім


Педагогтің аты-жөні


Күні:


Сынып:

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы

Репродуктивтік жүйе физиологиясы

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары

Сабақтың мақсаты:

  1. Репродуктивтік жүйе физиологиясының негізгі ұғымдарын, функцияларын және құрылымын түсіндіру.

  2. Адам ағзасындағы репродуктивтік жүйенің негізгі мүшелері мен олардың қызметін талдау және түсіну.

  3. Практикалық тапсырмалар арқылы білімдерін бекіту.

Сабақтың барысы

Сабақтың

кезеңі/уақыт

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

Oқушылapмен

сәлемдесу, оқушыларды түгeлдeу, oқушылapдың нaзapын caбaққa aудapу.


Сабақтың тақырыбы мен мақсаттарымен таныстыру, жаңа

тақырыпқа шолу

Мұғаліммен амандасады.





Сабақтың тақырыбын дәптерге жазады,

сабақтың мақсаттарымен танысады.


Түрлі – түсті доптар



Психологиялық ахуал орнату

«Сантики, Фантики, Лимпопо».

Барлығы шеңбер бойымен тұрып, бір баланы таңдайды да бөлменің сыртына шығарады.

Шеңбердегі балалардың ішінен бір баланы жүргізуші етіп сайлайды, ол шенбердегі балаларға қозғалыстарды көрсетіп тұрады. Барлық

ойыншылар жүргізушінің артынан көрсеткен қимылдарды қайталау керек. Қимылдарды

қайталаған кезде жүргізушіге қарамай, білтіртпей жасау керек. Шеңбердегі балалар шапалақ ұрып,

«САНТИКИ, ФАНТИКИ,

ЛИМПОПО» деп айтып ойынды бастайды. Бөлме сыртында тұрған бала ойыншылардың

дауыстарын естіп, бөлмеге кіреді де шеңбердің ортасына

тұрып, кім жүргізуші екенін табу керек. Егер жүргізушіні тапса, жүргізуші есіктің

сыртына шығады. Ойын сол ретімен жалғасып

отырады.



Сабақтың ортасы

Жаңа тақырыпты

түсінуге бағытталған бағытталған

оқыту ортасын құрады

Мұғалім ұсынған тапсырмаларды орындайды




Теориялық материал:

  • Репродуктивтік жүйе физиологиясы: Репродуктивтік жүйе – адамның көбеюін қамтамасыз ететін мүшелер мен тіндердің жиынтығы.

  • Репродуктивтік жүйенің негізгі бөліктері:

    • Еркек репродуктивтік жүйесі:

      • Аталық бездер (тестестер): сперматозоидтар мен тестостерон өндіреді.

      • Эпидидимис: сперматозоидтардың пісіп-жетілуі.

      • Вас деференс: сперматозоидтарды тасымалдау.

  • Простата және басқа бездер: сперматозоидтарды қоректендіретін және қорғайтын сұйықтық бөледі.

  • Пенис: сперматозоидтарды әйел ағзасына енгізу.

  • Әйел репродуктивтік жүйесі:

    • Аналық бездер (оварийлар): жұмыртқа жасушалары мен эстроген және прогестерон гормондарын өндіреді.

    • Фаллопий түтікшелері: ұрықтану және жұмыртқа жасушасын жатыр қуысына тасымалдау.

    • Жатыр: ұрықтың дамуын қамтамасыз етеді.

    • Жатыр мойны: жатырдың төменгі бөлігі.

    • Қынап (вагина): жыныстық қатынас және бала туу жолы.

Практикалық тапсырмалар

Тапсырма 1: Еркек репродуктивтік жүйесінің бөліктерін толтырыңыз








Тапсырма 2: Әйел репродуктивтік жүйесінің құрылымдық схемасын толтырыңыз

Сурет (мысалы, бос схемасы)








Тапсырма 3: Репродуктивтік гормондардың қызметін сипаттаңыз


Гормон

Өндірілетін мүше

Қызметтері



Тестостерон

Аталық бездер

Еркек жыныстық белгілерінің дамуы



Эстроген

Аналық бездер

Әйел жыныстық белгілерінің дамуы



Прогестерон

Аналық бездер

Жүктілікті сақтау



Лютеиниздеуші гормон

Гипофиз

Жыныс жасушаларының жетілуін ынталандыру



Фолликулды

ынталандырушы гормон

Гипофиз

Жыныс жасушаларының өсуін ынталандыру


Textbox 106 Textbox 107 Textbox 108 Textbox 109

Еркек репродуктивтік жүйесінің бөліктері

Сипаттама

Аталық бездер (тестестер)


Эпидидимис


Вас деференс


Простата


Пенис



Схема бөліктері

Сипаттама

Аналық бездер (оварийлар)


Фаллопий түтікшелері


Жатыр


Жатыр мойны


Қынап (вагина)































STEM технологиясын қолдану тәжірибесі

Тапсырма: Репродуктивтік жүйенің жұмысының виртуалды моделін жасау Тапсырма сипаттамасы:

  1. Тақырып: Репродуктивтік жүйенің жұмысының виртуалды моделін жасау және зерттеу.

  2. Мақсат: STEM технологияларын қолданып, репродуктивтік жүйенің құрылымы мен функцияларын зерттеу.

  3. Қадамдар:

    • Бағдарламалық жасақтама: Blender, Tinkercad, MATLAB немесе кез келген басқа қол жетімді бағдарламалық құрал.

    • Модельді құру: Репродуктивтік жүйенің құрылымын толық сипаттайтын үш өлшемді виртуалды модельді жасау.

    • Зерттеу: Модельді пайдаланып, репродуктивтік жүйенің әр түрлі бөліктерінің қызметін және өзара әрекеттесуін зерттеу.

    • Нәтижелерді талдау: Виртуалды модель арқылы репродуктивтік жүйенің физиологиялық процестерін түсіну және нақты физиологиялық процестермен салыстыру.

Бұл тапсырма оқушылардың STEM технологияларын пайдалану қабілеттерін дамытады және репродуктивтік жүйенің физиологиясының нақты процестерін түсінуге мүмкіндік береді.

Сабақтың аяғы

Оқушыларға өзін-өзі бағалауды

ұйымдастыру

Кері байланыс орнату

Өзін-өзі бағалау




«Блиц кездесу» әдісі

Екі әріптес біреуі тақтаға, ал екіншісі қарама-қарсы жаққа қарап отырады.

Бірінші қатысушыда келесі әріптесіне өтпей тұрып, төменде келтірілген негізгі сөзді(дерді) түсіндіру үшін бар-жоғы 30 секунды бар –мұғалім түсіндіру үшін негізгі сөзді мысал ретінде келтіреді.

бағалау парақтары



Бөлім


Педагогтің аты-жөні


Күні:


Сынып:

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:


Сабақтың тақырыбы

Жыныстық жетілу және гормондар

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары

Сабақтың мақсаты:

  1. Жыныстық жетілу және гормондардың негізгі ұғымдарын, процестерін және олардың маңызын түсіндіру.

  2. Адам ағзасындағы жыныстық жетілу кезеңдері мен гормондардың рөлін талдау және түсіну.

  3. Практикалық тапсырмалар арқылы білімдерін бекіту.

Сабақтың барысы

Сабақтың

кезеңі/уақыт

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

Oқушылapмен

сәлемдесу, оқушыларды түгeлдeу, oқушылapдың нaзapын caбaққa aудapу.


Сабақтың тақырыбы мен мақсаттарымен таныстыру, жаңа

тақырыпқа шолу



Психологиялық ахуал орнату

Мұғаліммен амандасады.





Сабақтың тақырыбын дәптерге жазады,

сабақтың мақсаттарымен танысады.




«Қолдағы хат» әдісі

Әрқайсысы өзіне серігін таңдап, қарама - қарсы

тұра қалады. Бойы ұзындау бала, көзін

жұмып тұру керек. Егер бойлары бірдей болса, кімнің жасы үлкен (туған күні 1 - 2 айға ертерек) бала көзін жұмады. Көзін жұмып тұрған бала қолын алға созып тұрады. Көзі ашық бала соның

алақанына хат жаза бастайды, жеке тұрған баспа әріптерді. «Соқыр» ойыншы сол әріптерді

табуға тырысып, не оқығанын айтып беру керек. Бір әріпті жазғаннан кейін клесіні жазар алдында бұрын жазылған әріпті өшіріп

тастап отыру керек.


Түрлі – түсті доптар

Сабақтың ортасы

Жаңа тақырыпты

түсінуге бағытталған бағытталған

оқыту ортасын құрады

Мұғалім ұсынған тапсырмаларды орындайды



Теориялық материал:

  • Жыныстық жетілу: Жыныстық жетілу – бұл жыныстық органдардың дамуы және жыныстық белгілердің қалыптасуы кезеңі.

  • Гормондар және олардың рөлі:

    • Тестостерон: Аталық бездерде өндіріледі, еркек жыныстық белгілердің дамуын қамтамасыз етеді.

    • Эстроген: Аналық бездерде өндіріледі, әйел жыныстық белгілердің дамуын қамтамасыз етеді.

    • Прогестерон: Аналық бездерде өндіріледі, жүктілікті қолдайды.

    • Лютеиниздеуші гормон (ЛГ): Гипофизде өндіріледі, жыныс жасушаларының жетілуін ынталандырады.

    • Фолликулды ынталандырушы гормон (ФСГ): Гипофизде өндіріледі, жыныс жасушаларының өсуін ынталандырады.

  • Жыныстық жетілу кезеңдері:

    • Препубертат: жыныстық жетілу басталмаған кезең.

    • Пубертат: жыныстық жетілу кезеңі, екінші жыныстық белгілердің дамуы.

    • Постпубертат: жыныстық жетілу аяқталған кезең.

Практикалық тапсырмалар

Тапсырма 1: Жыныстық жетілу кезеңдерін толтырыңыз






Тапсырма 2: Жыныстық жетілу кезеңдерінің гормондық реттелу схемасын толтырыңыз

Сурет (мысалы, бос схемасы)








Тапсырма 3: Гормондардың әсер ету механизмін сипаттаңыз


Гормон

Әсер ету механизмі



Тестостерон

Еркек жыныстық белгілерінің дамуы



Эстроген

Әйел жыныстық белгілерінің дамуы


Textbox 111 Textbox 112 Textbox 113 Textbox 114

Кезеңдер

Сипаттама

Препубертат


Пубертат


Постпубертат



Гормондар

Сипаттама

Тестостерон


Эстроген


Прогестерон


Лютеиниздеуші гормон (ЛГ)


Фолликулды ынталандырушы гормон (ФСГ)



























Прогестерон

Жүктілікті қолдау



Лютеиниздеуші гормон (ЛГ)

Жыныс жасушаларының жетілуін ынталандыру



Фолликулды ынталандырушы гормон (ФСГ)

Жыныс жасушаларының өсуін ынталандыру


STEM технологиясын қолдану тәжірибесі

Тапсырма: Жыныстық жетілу және гормондардың әсер ету механизмінің компьютерлік моделін жасау

Тапсырма сипаттамасы:

  1. Тақырып: Жыныстық жетілу және гормондардың әсер ету механизмінің компьютерлік моделін жасау және зерттеу.

  2. Мақсат: STEM технологияларын қолданып, жыныстық жетілу кезеңдерін және гормондардың рөлін зерттеу.

  3. Қадамдар:

    • Бағдарламалық жасақтама: MATLAB, Python немесе кез келген басқа қол жетімді бағдарламалық құрал.

    • Модельді құру: Жыныстық жетілу және гормондардың әсер ету механизмін (тестостерон, эстроген, прогестерон, ЛГ, ФСГ)

сипаттайтын компьютерлік модельді жасау.

    • Зерттеу: Модельді пайдаланып, жыныстық жетілу кезеңдерін және гормондардың әр түрлі әсерлерін зерттеу.

    • Нәтижелерді талдау: Модельдің нәтижелерін талдап, нақты физиологиялық процестермен салыстыру.

Бұл тапсырма оқушылардың STEM технологияларын пайдалану қабілеттерін дамытады және жыныстық жетілу мен гормондардың физиологиясының нақты процестерін түсінуге мүмкіндік береді.

Сабақтың аяғы

Оқушыларға өзін-өзі бағалауды

ұйымдастыру

Кері байланыс орнату

Өзін-өзі бағалау




«Блок ортасында бағалау»

Блоктың соңында

бағалаған жағдайда, сізге оқушылар жолықтырған немесе жалпыға ортақ

түсінбеушілік тудырған саладағы проблемаларды қарастыруға уақыт жетпей қалуы мүмкін. Бөлімді оқу барысында бағалауға уақыт беру (мысалы, 7 сабақтың бесінші сабағында) мәселені

қарастыруға, ұғынуға

бағалау парақтары





және қайталауға

мүмкіндік береді. Бұл, сонымен қатар, мұғалімге үдерісті дәлелдермен бекіте отырып, назарын

түсінбеушілік туғызған салаларға аударуына мүмкіндік береді.





Бөлім


Педагогтің аты-жөні


Күні:


Сынып:

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы

Жүктілік және босану физиологиясы

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары

Сабақтың мақсаты:

  1. Жүктілік және босану физиологиясының негізгі ұғымдарын, процестерін және олардың маңызын түсіндіру.

  2. Адам ағзасындағы жүктілік және босану

кезеңдерінің негізгі механизмдерін талдау және түсіну.

  1. Практикалық тапсырмалар арқылы білімдерін бекіту.

Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңі/уақыт

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

Oқушылapмен

сәлемдесу, оқушыларды түгeлдeу, oқушылapдың нaзapын caбaққa aудapу.

Сабақтың тақырыбы мен мақсаттарымен таныстыру, жаңа

тақырыпқа шолу


Психологиялық ахуал орнату

Мұғаліммен амандасады.




Сабақтың тақырыбын дәптерге жазады,

сабақтың мақсаттарымен танысады.



«Көңіл - күй неге ұқсас». Ойыншылар олардың бүгінгі көңіл - күйлері неге (қай жыл мезгіліне, ауа райына, табиғаттың құбылысына) ұқсас екенін

айтып береді. Ойынды


Түрлі – түсті доптар




үлкен дер бастаса жақсы болар еді: «Менің қазіргі көңіл - күйім көгілдір аспандағы жылы, жұмсақ күннің көзіне ұқсайды, ал сенің ше?». Жаттығу шеңбер бойымен жалғаса береді. Ойынның сонында жауаптар

қорытындыланады, бүгінгі шеңберіміздегі балалардың көңіл - күйі қандай екен: қайғылы, көңілді, күлкілі,

ызаланған т. б.

Жауаптардың

қорытындысын шығарған кезде, жаман ауа райы, суық, жанбыр, түнерген аспан сияқты элементтер агрессивті, қобалжу

күйлердің

көрсеткіштеріне назар аударыңыз.



Сабақтың ортасы

Жаңа тақырыпты

түсінуге бағытталған бағытталған

оқыту ортасын құрады

Мұғалім ұсынған тапсырмаларды орындайды




Теориялық материал:

  • Жүктілік физиологиясы: Жүктілік – әйел ағзасындағы ұрықтың дамуы және өсуі кезеңі.

    • Жүктілік кезеңдері:

      • Ұрықтану: жұмыртқа жасушасының сперматозоидпен қосылуы.

      • Имплантация: ұрықтанған жұмыртқа жасушасының жатыр қабырғасына бекінуі.

      • Эмбриондық кезең: алғашқы 8 апта, ұрықтың негізгі мүшелері мен жүйелерінің қалыптасуы.

      • Фетальды кезең: 9 аптадан бастап босануға дейін, ұрықтың өсуі және дамуы.

    • Гормондар рөлі:

      • Прогестерон: жүктілікті қолдау, жатырдың босаңсуы.

      • Эстроген: жатырдың өсуі және қан айналымын арттыру.

      • Хорионикалық гонадотропин (hCG): жүктілікті ерте кезеңдерінде қолдау.

      • Релаксин: жамбас байланыстарын босату, босануға дайындық.

  • Босану физиологиясы: Босану – ұрықтың ананың жыныс жолдары арқылы сыртқа шығу процесі.

  • Graphic 116 Босану кезеңдері:

    • Босанудың бірінші кезеңі: жатыр мойнының ашылуы.

    • Босанудың екінші кезеңі: ұрықтың тууы.

    • Босанудың үшінші кезеңі: плацентаның шығуы.

Практикалық тапсырмалар

Тапсырма 1: Жүктілік кезеңдерін толтырыңыз

Кезеңдер

Сипаттама

Ұрықтану


Имплантация


Эмбриондық кезең


Фетальды кезең


Тапсырма 2: Жүктілік гормондарының рөлін толтырыңыз Сурет (мысалы, бос схемасы)

Гормондар

Сипаттама

Прогестерон


Эстроген


Хорионикалық гонадотропин (hCG)


Релаксин


Тапсырма 3: Босанудың кезеңдерін сипаттаңыз

Кезеңдер

Сипаттама

Бірінші кезең


Екінші кезең


Үшінші кезең


STEM технологиясын қолдану тәжірибесі

Тапсырма: Жүктілік және босану процестерінің компьютерлік моделін жасау

Тапсырма сипаттамасы:

  1. Тақырып: Жүктілік және босану процестерінің компьютерлік моделін жасау және зерттеу.

  2. Мақсат: STEM технологияларын қолданып, жүктілік және босану процестерін зерттеу.

  3. Қадамдар:

    • Бағдарламалық жасақтама: Blender, Tinkercad, MATLAB немесе кез келген басқа қол жетімді бағдарламалық құрал.

    • Модельді құру: Жүктілік және босану процестерінің құрылымын толық сипаттайтын үш өлшемді виртуалды модельді жасау.

    • Зерттеу: Модельді пайдаланып, жүктілік және босану процестерінің әр түрлі кезеңдерін және олардың өзара әрекеттесуін зерттеу.

    • Нәтижелерді талдау: Модельдің нәтижелерін талдап, нақты физиологиялық процестермен салыстыру.

Бұл тапсырма оқушылардың STEM технологияларын пайдалану қабілеттерін


дамытады және жүктілік пен босану физиологиясының нақты процестерін түсінуге мүмкіндік береді.

Сабақтың

Оқушыларға өзін-өзі

Өзін-өзі бағалау

бағалау

аяғы

бағалауды ұйымдастыру


парақтары


Кері байланыс орнату

«Боди-арт»




Барлық қатысушылар

бірінің артына бірі




тұрады. Соңғы ойыншы

алдыңғының арқасына өзі




қалаған суретті салады, ол

ойыншы ненің суретін




сезінгенін өзінің

алдындағы оқушыға




салады. Осылайша

алдыңғы қатысушыға




дейін сурет салу

жалғасады. Соңғы және




бірінші баланыңсуреттері

салыстырылып, кімнің




тұсынан ағаттық кеткені

анықталады. Жағымды




ахуал туады.

Екі қатарға тұрып, қай




қатардың нәтижесі әрі тез,

әрі дұрыс болғандығын




салыстырып,

жарыстыруға да болады.




Бөлім


Педагогтің аты-жөні


Күні:


Сынып:

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы

Балалар физиологиясы

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары

Сабақтың мақсаты:

  1. Балалар физиологиясының негізгі ұғымдарын, процестерін және олардың маңызын түсіндіру.

  2. Балалардың дене және физиологиялық дамуының негізгі кезеңдерін талдау және түсіну.

  3. Практикалық тапсырмалар арқылы білімдерін бекіту.

Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңі/уақыт

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

Oқушылapмен

сәлемдесу, оқушыларды түгeлдeу, oқушылapдың нaзapын caбaққa aудapу.

Мұғаліммен амандасады.


Түрлі – түсті доптар


Сабақтың тақырыбы мен мақсаттарымен таныстыру, жаңа

тақырыпқа шолу

Сабақтың тақырыбын дәптерге жазады,

сабақтың мақсаттарымен танысады.



Психологиялық ахуал орнату


«Тасбақалардың жүгірісі».

Бұл жүгірудің

еркекшелігі, мәреге ең соңғы келген ойыншы жеңеді. Ойыншылар бөлменің бір жағына

қатарлап тұрады, содан соң қарама - қарсы жаққа

«жүгіреді». Бір орында тұруға болмайды.

Барлығы қимыл - қозғалыста болуы қажет. Қимылдары баяу болады. Ең соңғы мәреге жеткен

«тасбақа» жеңіске ие болады.


Сабақтың

Жаңа тақырыпты

Мұғалім ұсынған



ортасы

түсінуге бағытталған

тапсырмаларды


бағытталған

орындайды


оқыту ортасын құрады



Теориялық материал:

  • Балалар физиологиясы: Балалар физиологиясы – балалардың өсуі мен дамуының физиологиялық процестерін зерттейтін ғылым.

  • Балалар дамуының негізгі кезеңдері:

    • Жаңа туған кезең (0-1 ай): жаңа туған нәрестенің өмірге бейімделу кезеңі.

    • Сәбилік кезең (1 ай - 1 жас): моторлық және сенсорлық дамуының тез өсуі.

    • Ерте балалық шақ (1-3 жас): сөйлеу және әлеуметтік дағдылардың қалыптасуы.

    • Мектепке дейінгі кезең (3-6 жас): когнитивтік және моторлық қабілеттердің дамуы.

    • Мектеп жасы (6-12 жас): оқыту және интеллектуалдық даму.

    • Graphic 118 Жасөспірім кезең (12-18 жас): жыныстық жетілу және өзіндік сана- сезімнің қалыптасуы.

  • Балалар дамуының негізгі аспектілері:

    • Физикалық даму: бой, салмақ, бұлшықет және сүйек жүйелерінің өсуі.

    • Психомоторлық даму: қозғалыс және моторлық дағдылардың дамуы.

    • Когнитивтік даму: ойлау, ес, зейін, қабылдау процестерінің дамуы.

    • Әлеуметтік-эмоционалдық даму: өзара әрекеттесу, эмоциялар және өзіндік сана.

Практикалық тапсырмалар

Тапсырма 1: Балалар дамуының кезеңдерін толтырыңыз

Кезеңдер

Сипаттама

Жаңа туған кезең


Сәбилік кезең


Ерте балалық шақ


Мектепке дейінгі кезең


Мектеп жасы


Жасөспірім кезең


Тапсырма 2: Балалар дамуының негізгі аспектілерін толтырыңыз Сурет (мысалы, бос схемасы)

Даму аспектілері

Сипаттама

Физикалық даму


Психомоторлық даму


Когнитивтік даму


Әлеуметтік-эмоционалдық даму


Тапсырма 3: Балалардың жыныстық жетілу кезеңдерін сипаттаңыз

Кезеңдер

Сипаттама

Ерте жыныстық жетілу


Орта жыныстық жетілу


Кеш жыныстық жетілу


STEM технологиясын қолдану тәжірибесі

Тапсырма: Балалардың физиологиялық дамуының виртуалды моделін жасау

Тапсырма сипаттамасы:

  1. Тақырып: Балалардың физиологиялық дамуының виртуалды моделін жасау және зерттеу.

  2. Мақсат: STEM технологияларын қолданып, балалар дамуының негізгі кезеңдерін және физиологиялық процестерін зерттеу.

  3. Қадамдар:


  • Бағдарламалық жасақтама: Blender, Tinkercad, MATLAB немесе кез келген басқа қол жетімді бағдарламалық құрал.

  • Модельді құру: Балалардың физиологиялық дамуының негізгі аспектілерін сипаттайтын үш өлшемді виртуалды модельді жасау.

  • Зерттеу: Модельді пайдаланып, балалар дамуының әр түрлі кезеңдерін және олардың физиологиялық процестерін зерттеу.

  • Нәтижелерді талдау: Модельдің нәтижелерін талдап, нақты физиологиялық процестермен салыстыру.

Бұл тапсырма оқушылардың STEM технологияларын пайдалану қабілеттерін дамытады және балалар физиологиясының нақты процестерін түсінуге мүмкіндік береді.

Сабақтың аяғы

Оқушыларға өзін-өзі бағалауды

ұйымдастыру

Кері байланыс орнату

Өзін-өзі бағалау




«Борт журналы»

«Борт журналы» - тақырыпты оқып

үйренуде өз ойларын жазуға үйретудің әртүрлі әдіс-тәсілдерін қамтитын жалпылама атауы. «Борт журналы» қарапайым

түрде мәтінді оқу алдында және оқу материалымен танысқан соң

қолданылады. Оқушылар келесі сұрақтарға жауап жазады:

Берілген тақырып бойынша маған не белгілі? Мен не білемін? Мәтіннен қандай жаңалық туралы білдім?

бағалау парақтары



Бөлім


Педагогтің аты-жөні


Күні:


Сынып:

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы

Ересектердің физиологиялық ерекшеліктері

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары

Сабақтың мақсаты:

1. Ересектердің физиологиялық ерекшеліктерін түсіндіру.

Shape8

Textbox 122 Textbox 123

  1. Адам ағзасындағы физиологиялық процестердің өзгерістерін талдау және түсіну.

  2. Практикалық тапсырмалар арқылы білімдерін бекіту.

Сабақтың кезеңі/уақыт

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

Oқушылapмен

сәлемдесу, оқушыларды түгeлдeу, oқушылapдың нaзapын caбaққa aудapу.

Мұғаліммен амандасады.


Түрлі – түсті доптар


Сабақтың тақырыбы мен мақсаттарымен таныстыру, жаңа

тақырыпқа шолу

Сабақтың тақырыбын дәптерге жазады,

сабақтың мақсаттарымен танысады.



Психологиялық ахуал орнату


«Көкөністер арқылы ұрысамыз»

Бұл ойында балалар

ұрысқан кезде бір - біріне жаман сөздердің орнына көкөністердің атаулары

арқылы ұрысады.


Сабақтың

Жаңа тақырыпты

Мұғалім ұсынған



ортасы

түсінуге бағытталған

тапсырмаларды


бағытталған

орындайды


оқыту ортасын құрады



Теориялық материал:

  • Ересектердің физиологиялық ерекшеліктері: Ересектердің физиологиясы – бұл ересек адамның дене және жүйе қызметтерін зерттейтін ғылым.

  • Негізгі аспектілер:

    • Метаболизм: Ересектерде метаболизм баяулайды, бұл энергия шығынының төмендеуіне және май тіндерінің жиналуына әкелуі мүмкін.

    • Жүрек-қан тамыр жүйесі: Жүрек соғу жиілігі мен қан қысымы өзгеруі мүмкін.

    • Тыныс алу жүйесі: Өкпенің өмірлік сыйымдылығы азаяды.

    • Зәр шығару жүйесі: Бүйрек функциясы төмендейді, бұл су және электролит балансын реттеу қабілетінің төмендеуіне әкеледі.

    • Эндокриндік жүйе: Гормондардың өндірісі және реттелуі өзгереді.

    • Бұлшықет және қаңқа жүйесі: Бұлшықет массасы мен сүйек тығыздығы азаяды.


Сабақтың барысы

Textbox 124 Textbox 125 Textbox 126 Textbox 127 Textbox 128 Textbox 129

Ерекшеліктер

Сипаттама

Баяулаған метаболизм


Энергия шығынының төмендеуі


Май тіндерінің жиналуы



Өзгерістер

Сипаттама

Жүрек соғу жиілігінің өзгеруі


Қан қысымының өзгеруі



Өзгерістер

Сипаттама

Бұлшықет массасының азаюы


Сүйек тығыздығының төмендеуі



























Практикалық тапсырмалар

Тапсырма 1: Ересектердің метаболизм ерекшеліктерін толтырыңыз






Тапсырма 2: Жүрек-қан тамыр жүйесіндегі өзгерістерді толтырыңыз Сурет (мысалы, бос схемасы)




Тапсырма 3: Бұлшықет және қаңқа жүйесіндегі өзгерістерді сипаттаңыз




STEM технологиясын қолдану тәжірибесі

Тапсырма: Ересектердің физиологиялық өзгерістерінің компьютерлік моделін жасау

Тапсырма сипаттамасы:

  1. Тақырып: Ересектердің физиологиялық өзгерістерінің компьютерлік моделін жасау және зерттеу.

  2. Мақсат: STEM технологияларын қолданып, ересектердің физиологиялық процестерін зерттеу.

  3. Қадамдар:

    • Бағдарламалық жасақтама: Blender, Tinkercad, MATLAB немесе кез келген басқа қол жетімді бағдарламалық құрал.

    • Модельді құру: Ересектердің физиологиялық өзгерістерін

(метаболизм, жүрек-қан тамыр жүйесі, бұлшықет және қаңқа жүйесі) сипаттайтын үш өлшемді виртуалды модельді жасау.

    • Зерттеу: Модельді пайдаланып, ересектердегі физиологиялық өзгерістерді және олардың ағзаға әсерін зерттеу.

    • Нәтижелерді талдау: Модельдің нәтижелерін талдап, нақты физиологиялық процестермен салыстыру.

Бұл тапсырма оқушылардың STEM технологияларын пайдалану қабілеттерін дамытады және ересектердің физиологиясының нақты процестерін түсінуге мүмкіндік береді.

Сабақтың аяғы

Оқушыларға өзін-өзі бағалауды

ұйымдастыру

Кері байланыс орнату

Өзін-өзі бағалау




«Бөлмедегі заттар»

бағалау парақтары




Сабаққа рефлексия жасау үшін әр оқушы бөлмедегі бір жансыз заттың атын жазады. Қағаздар

жиналып, әр оқушы бір қағаздан суырып алады да, сол заттың атынан бүгінгі сабақ, өзінің оған қатысы туралы сөйлейді. Мысалы: «Мен столмын. Бүгін маған тыныштық болмады. Алдымен, топқа бөліну үшін құлағымнан ұстап алып жан-жаққа сүйреледі. Содан соң

үстіме қағаздар жайып

тастап, постер сызды. Мен бүгін «Сын есімнің түрленуі оның шырай

формасына енуі екенін. Шырайдың екі түрі болатынын айтып бере

аламын.» т.с.с. жалғасып кете береді.





Бөлім


Педагогтің аты-жөні


Күні:


Сынып:

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы

Қартаю физиологиясы

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары

Сабақтың мақсаты:

  1. Қартаю физиологиясының негізгі ұғымдарын, процестерін және олардың маңызын түсіндіру.

  2. Адам ағзасындағы қартаю кезеңдерінің негізгі механизмдерін талдау және түсіну.

  3. Практикалық тапсырмалар арқылы білімдерін бекіту.

Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңі/уақыт

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың

Oқушылapмен

Мұғаліммен амандасады.


Түрлі –

басы

сәлемдесу, оқушыларды


түсті


түгeлдeу, oқушылapдың


доптар


нaзapын caбaққa aудapу.





Сабақтың тақырыбы мен мақсаттарымен таныстыру, жаңа

тақырыпқа шолу


Психологиялық ахуал орнату

Сабақтың тақырыбын дәптерге жазады,

сабақтың мақсаттарымен танысады.




«Тыныштықты жақсы көретін патша» Патша шуды жек көреді, сондықтан ханзаданың көңіл - күйін бұзбау үшін барлығымыз шуламай

тыныш қозғаламыз.

Патша аяқтың ұшымен жүреді, оның жүрісі жеңіл, баяу. Бұл ролді бір бала атқарады.

Жүргізуші келесі сөзді айтады: «Барлық балалар, патшадан басқа бөлменің әр жеріне тұра қалады.

Патша саусағын ауызына тигізіп, «Ш - ш - ш, ханзада келе жатыр!» деп, бөлмені аралай бастайды. Барлығы «қатып» қалу керек, ал патша

әрқайсысын айналып шығады. Кез келген баланың қасына келіп, саусағын баланың мұрнына тигізеді. Сол бала аяқтың ұшымен

патшаның артынан жүре бастайды. Келесі балаға жақындаған патша саусағын баланың мұрнына тигізеді, ол бірінші баланың соңына тұрып, аяқтың ұшымен патшаның артынан жүре бастайды. Сол тәртіппен ойын жалғаса береді.

Барлық балалар патшаның артына жиналғаннан кейін, патша кез келген

артындағы балаға қарап,

«Ш - ш - ш» дейді, сонда сол бала өз орнына

тыныш, аяқ ұшымен





оралады. Барлығы орнына тұрғаннан кейін ойын

аяқталады.

"Қисық сурет" атты

суретті жаттығу өткізіліп, оң және сол жарты

шарлар басымдылығын анықтауға арналған қысқаша тест, сонымен қатар оптимистік бағдарды анықтауға арналған сауалнама

алынды.

Жаттығудан кейін

қатысушылардың көңіл - күйлері көтеріліп, дем

алып, рухани толысты.



Сабақтың ортасы

Жаңа тақырыпты

түсінуге бағытталған бағытталған

оқыту ортасын құрады

Мұғалім ұсынған тапсырмаларды орындайды




Теориялық материал:

  • Қартаю физиологиясы: Қартаю – бұл ағзадағы барлық жүйелер мен мүшелердің функцияларының біртіндеп төмендеу процесі.

  • Қартаюдың негізгі аспектілері:

    • Клеткалық деңгейдегі өзгерістер: ДНҚ зақымдалуы, теломерлердің қысқаруы, апоптоздың артуы.

    • Тіндік деңгейдегі өзгерістер: Тіндердің регенерациялық қабілетінің төмендеуі, коллаген мен эластин синтезінің азаюы.

    • Жүйелік деңгейдегі өзгерістер: Жүйке, жүрек-қан тамырлары, тыныс алу, зәр шығару және басқа жүйелердің функцияларының төмендеуі.

  • Қартаюдың негізгі белгілері:

    • Тері өзгерістері: әжімдер, тері серпімділігінің төмендеуі.

    • Бұлшықет және қаңқа жүйесі: бұлшықет массасының және күшітің төмендеуі, сүйек тығыздығының азаюы.

    • Жүрек-қан тамыр жүйесі: қан қысымының өзгеруі, жүрек-қан тамыр ауруларының қауіпі артуы.

    • Жүйке жүйесі: когнитивтік функциялардың төмендеуі, есте сақтау қабілетінің нашарлауы.

Практикалық тапсырмалар

Тапсырма 1: Қартаюдың клеткалық деңгейдегі өзгерістерін толтырыңыз


Өзгерістер

Сипаттама



ДНҚ зақымдалуы



Теломерлердің қысқаруы



Апоптоздың артуы

Textbox 131










Тапсырма 2: Қартаюдың тіндік деңгейдегі өзгерістерін толтырыңыз Сурет (мысалы, бос схемасы)

Өзгерістер

Сипаттама

Тіндердің регенерациялық қабілетінің төмендеуі


Коллаген синтезінің азаюы


Эластин синтезінің азаюы


Тапсырма 3: Қартаюдың жүйелік деңгейдегі өзгерістерін сипаттаңыз

ЖShape9 үйе

Өзгерістер

Жүйке жүйесі

Когнитивтік функциялардың төмендеуі

Жүрек-қан тамыр жүйесі

Қан қысымының өзгеруі

Бұлшықет және қаңқа жүйесі

Бұлшықет массасының және күшітің төмендеуі

STEM технологиясын қолдану тәжірибесі

Тапсырма: Қартаю процестерінің компьютерлік моделін жасау Тапсырма сипаттамасы:

  1. Тақырып: Қартаю процестерінің компьютерлік моделін жасау және зерттеу.

  2. Мақсат: STEM технологияларын қолданып, қартаю процестерін зерттеу.

  3. Қадамдар:

    • Бағдарламалық жасақтама: MATLAB, Python немесе кез келген басқа қол жетімді бағдарламалық құрал.

    • Модельді құру: Қартаю процестерінің (клеткалық, тіндік, жүйелік деңгейдегі өзгерістер) компьютерлік моделін жасау.

    • Зерттеу: Модельді пайдаланып, қартаюдың әр түрлі аспектілерін және олардың ағзаға әсерін зерттеу.

    • Нәтижелерді талдау: Модельдің нәтижелерін талдап, нақты физиологиялық процестермен салыстыру.

Бұл тапсырма оқушылардың STEM технологияларын пайдалану қабілеттерін дамытады және қартаю физиологиясының нақты процестерін түсінуге мүмкіндік береді.



Shape10 Сабақтың аяғы

Оқушыларға өзін-өзі бағалауды

ұйымдастыру


Кері байланыс орнату

Өзін-өзі бағалау




«Броундық қозғалыс». Сынып ішіне тақырыпқа қатысты мәліметтер мен ақпараттар

орналастырылады.

Оқушылар бүкіл сынып ішінде қозғала жүріп, берілген тақырып

бағалау парақтары


бойынша ақпарат

жинайды.






Бөлім


Педагогтің аты-жөні


Күні:


Сынып:

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы

Физиологиялық бейімделу механизмдері

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары

Сабақтың мақсаты:

  1. Физиологиялық бейімделу механизмдерінің негізгі ұғымдарын, процестерін және олардың маңызын түсіндіру.

  2. Адам ағзасындағы бейімделу механизмдерінің негізгі түрлерін талдау және түсіну.

  3. Практикалық тапсырмалар арқылы білімдерін бекіту.

Сабақтың барысы

Сабақтың

кезеңі/уақыт

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

Oқушылapмен

сәлемдесу, оқушыларды түгeлдeу, oқушылapдың нaзapын caбaққa aудapу.


Сабақтың тақырыбы мен мақсаттарымен таныстыру, жаңа

тақырыпқа шолу



Психологиялық ахуал орнату

Мұғаліммен амандасады.





Сабақтың тақырыбын дәптерге жазады,

сабақтың мақсаттарымен танысады.




«Бұл кім?» әдісі Жүргізуші ( мұғалім немесе әдейі дайындалған оқушы) сыныптағы бір оқушыны ауызша сипаттайды: оның бет әлпетін, сыртқы пішінін, киімін, сөйлеу мәнерін, әдеттерін т.б.келтіреді.

Әрине, ол оқушының есімін атауға болмайды және де сипаттардың барлығы да жағымды тұрғыдан болуы керек,

мұнда оқушыны мақтаған


Түрлі – түсті доптар




дұрыс.

Бір-екі сипаттан кейін жүргізуші оқушылардан:

«Бұл кім? Сіздер

таптыңыздар ма?» деп сұрап, олардың

жауаптарын тыңдайды. Оқушылар таппаса, сипаттауды әрі қарай жалғастыра береді.

Мысалы, «Бұл оқушының күлкісі өте әдемі. Ол ақ жейде киген...Ол кім?...

Бұл оқушыны жолдастары сыйлайды. Оның қолында қаламсап бар... Ол кім?...».

Бұл ойсергек

оқушылардың бір-біріне деген ынта-ықыластарын арттыруға бағытталған: оқушылар өздері және өзге жолдастары туралы әңгімелерді өте ұнатады.



Сабақтың ортасы

Жаңа тақырыпты

түсінуге бағытталған бағытталған

оқыту ортасын құрады

Мұғалім ұсынған тапсырмаларды орындайды




Теориялық материал:

  • Физиологиялық бейімделу: Физиологиялық бейімделу – ағзаның сыртқы орта өзгерістеріне және ішкі факторларға жауап ретінде функционалдық

және құрылымдық өзгерістер арқылы бейімделу процесі.

  • Бейімделу механизмдерінің түрлері:

    • Қысқа мерзімді бейімделу: стресс жағдайларына жылдам жауап беру, мысалы, жүрек соғу жиілігінің артуы.

    • Ұзақ мерзімді бейімделу: тұрақты өзгерістерге бейімделу, мысалы, биіктікке бейімделу.

  • Негізгі бейімделу механизмдері:

    • Нервтік реттеу: жүйке жүйесі арқылы бейімделу, мысалы, рефлекстер.

    • Гормондық реттеу: эндокриндік жүйе арқылы бейімделу, мысалы, адреналиннің бөлінуі.

    • Метаболикалық бейімделу: метаболизм процестерінің өзгеруі, мысалы, энергияның көп мөлшерде бөлінуі.

    • Физиологиялық өзгерістер: тыныс алу, қан айналымы, бұлшықет және басқа жүйелердің өзгеруі.

Практикалық тапсырмалар

Textbox 139 Textbox 140 Textbox 141 Textbox 142 Textbox 143 Textbox 144

Механизмдер

Сипаттама

Жүрек соғу жиілігінің артуы


Қан қысымының көтерілуі


Адреналиннің бөлінуі



Механизмдер

Сипаттама

Биіктікке бейімделу


Температураға бейімделу


Жаттығуларға бейімделу



Процестер

Сипаттама

Энергияның көп мөлшерде бөлінуі


Қоректік заттардың метаболизмі


Аэробтық және анаэробтық жолдары































Тапсырма 1: Қысқа мерзімді бейімделу механизмдерін толтырыңыз






Тапсырма 2: Ұзақ мерзімді бейімделу механизмдерінің схемасын толтырыңыз

Сурет (мысалы, бос схемасы)






Тапсырма 3: Метаболикалық бейімделу процестерін сипаттаңыз






STEM технологиясын қолдану тәжірибесі

Тапсырма: Бейімделу механизмдерінің компьютерлік моделін жасау Тапсырма сипаттамасы:

  1. Тақырып: Бейімделу механизмдерінің компьютерлік моделін жасау және зерттеу.

  2. Мақсат: STEM технологияларын қолданып, бейімделу механизмдерінің әр түрлі түрлерін зерттеу.

  3. Қадамдар:

    • Бағдарламалық жасақтама: MATLAB, Python немесе кез келген басқа қол жетімді бағдарламалық құрал.

    • Модельді құру: Бейімделу механизмдерінің (қысқа мерзімді, ұзақ мерзімді, метаболикалық) компьютерлік моделін жасау.

    • Зерттеу: Модельді пайдаланып, бейімделу процестерінің әр түрлі аспектілерін және олардың ағзаға әсерін зерттеу.

    • Нәтижелерді талдау: Модельдің нәтижелерін талдап, нақты физиологиялық процестермен салыстыру.

Бұл тапсырма оқушылардың STEM технологияларын пайдалану қабілеттерін дамытады және физиологиялық бейімделу механизмдерінің нақты процестерін түсінуге мүмкіндік береді.

Сабақтың аяғы

Оқушыларға өзін-өзі бағалауды

ұйымдастыру

Өзін-өзі бағалау

бағалау парақтары



Кері байланыс орнату

«Былғары қолғап»

Ойын шарты: үш адамнан тұратын топтарға бөлініңдер: екі ойыншы, бір төреші. Мұғалім

нұсқаған уақытта берілген тақырып бойынша сұрақ- жауап сағатын

ұйымдастырасыңдар. Ол қарсыласың тоқтап қалғанша жалғаса береді. Төреші есеп жүргізіп отырады. Рөлдермен

ауысып жүргізуге болады.






Бөлім


Педагогтің аты-жөні


Күні:


Сынып:

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы

Стресс және оның физиологиялық әсерлері

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары

Сабақтың мақсаты:

  1. Стресс және оның физиологиялық әсерлері туралы негізгі ұғымдарды, процестерді және олардың маңызын түсіндіру.

  2. Адам ағзасындағы стресс механизмдерінің негізгі түрлерін талдау және түсіну.

  3. Практикалық тапсырмалар арқылы білімдерін бекіту.

Сабақтың барысы

Сабақтың

кезеңі/уақыт

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

Oқушылapмен

сәлемдесу, оқушыларды түгeлдeу, oқушылapдың нaзapын caбaққa aудapу.


Сабақтың тақырыбы мен мақсаттарымен таныстыру, жаңа

тақырыпқа шолу



Психологиялық ахуал орнату

Мұғаліммен амандасады.





Сабақтың тақырыбын дәптерге жазады,

сабақтың мақсаттарымен танысады.




«Бұлт үстіндегі саяхат»

Нұсқау: көздеріңді жауып, ыңғайлы отырыңдар. Екі-


Түрлі – түсті доптар




үш рет терең дем

алыңдар. Мен сендерді бұлт үстімен саяхатқа шақырмақшымын.

Томпақ жастықтардан құралған жұмсақ тауға

ұқсаған аппақ мамық бұлт үстіне секіріңдер.

Аяқтарың, арқаларың, барлық денең осы үлкен бұлт жастыққа ыңғайлы орналасқанын сезініңдер. Саяхат басталады. Бұлт жайлап, көк аспанға көтеріледі. Самал жел беттеріңнен сипайды.

Мұнда. Биік аспанда мүлгіген тыныштық орнаған. Бұлт сендерді өздеріңді бақытты сезінетін жерге жеткізеді. Бұл жерде сендер өздеріңді байсалды сезінесіңдер. Осы жерде ғажайып және

таңқаларлық оқиға орын алуы мүмкін (30

секунд). Енді сендер тағы да бұлт үстіндесіңдер. Ол сендерді қайтадан сынып ішіне әкеле жатыр.

Бұлттан түсіп, оған

рақмет айтыңдар. Бұлт

ақырындап ауада ери бастайды. Қолдарыңды созып, көздеріңді ашыңдар, сендер сергек, ширақ, зейіндісіңдер.



Сабақтың ортасы

Жаңа тақырыпты

түсінуге бағытталған бағытталған

оқыту ортасын құрады

Мұғалім ұсынған тапсырмаларды орындайды



Теориялық материал:

  • Стресс физиологиясы: Стресс – бұл ағзаның физикалық немесе психологиялық қиындықтарға жауап беру процесі.

  • Стресс кезеңдері:

    • Дабыл кезеңі: алғашқы жауап, адреналин және норадреналин бөлінуі.

    • Қарсыласу кезеңі: ағзаның қорғаныс реакциялары күшейеді, кортизол бөлінуі.

  • Graphic 146 Шаршау кезеңі: ұзақ мерзімді стресс, ағзаның қорлары таусылады.

  • Стресс гормондары:

    • Адреналин және норадреналин: жылдам жауап беру, жүрек соғуын, қан қысымын және тыныс алу жиілігін арттыру.

    • Кортизол: ұзақ мерзімді жауап, метаболизмді реттеу, иммундық жүйені бәсеңдету.

  • Стрестің физиологиялық әсерлері:

    • Жүрек-қан тамыр жүйесіне әсері: қан қысымының көтерілуі, жүрек ауруларының қауіпі артуы.

    • Жүйке жүйесіне әсері: когнитивтік функциялардың төмендеуі, ұйқының бұзылуы.

    • Иммундық жүйеге әсері: иммундық жауаптың бәсеңдеуі, инфекцияларға қарсы тұру қабілетінің төмендеуі.

    • Зат алмасу жүйесіне әсері: қандағы қант деңгейінің өзгеруі, салмақ қосу немесе жоғалту.

Практикалық тапсырмалар

Тапсырма 1: Стресс кезеңдерін толтырыңыз

Кезеңдер

Сипаттама

Дабыл кезеңі


Қарсыласу кезеңі


Шаршау кезеңі


Тапсырма 2: Стресс гормондарының рөлін толтырыңыз Сурет (мысалы, бос схемасы)

Гормондар

Сипаттама

Адреналин


Норадреналин


Кортизол


Тапсырма 3: Стрестің физиологиялық әсерлерін сипаттаңыз

Жүйе

Әсерлері

Жүрек-қан тамыр жүйесі


Жүйке жүйесі


Иммундық жүйе


Зат алмасу жүйесі


STEM технологиясын қолдану тәжірибесі

Тапсырма: Стресс және оның физиологиялық әсерлерінің компьютерлік моделін жасау

Тапсырма сипаттамасы:

  1. Тақырып: Стресс және оның физиологиялық әсерлерінің компьютерлік моделін жасау және зерттеу.

  2. Мақсат: STEM технологияларын қолданып, стресс механизмдерін және олардың ағзаға әсерін зерттеу.


  1. Қадамдар:

    • Бағдарламалық жасақтама: MATLAB, Python немесе кез келген басқа қол жетімді бағдарламалық құрал.

    • Модельді құру: Стресс механизмдерінің (гормондардың бөлінуі, физиологиялық өзгерістер) компьютерлік моделін жасау.

    • Зерттеу: Модельді пайдаланып, стресс кезеңдерін және оның ағзаға әсерлерін зерттеу.

    • Нәтижелерді талдау: Модельдің нәтижелерін талдап, нақты физиологиялық процестермен салыстыру.

Бұл тапсырма оқушылардың STEM технологияларын пайдалану қабілеттерін дамытады және стресс физиологиясының нақты процестерін түсінуге мүмкіндік береді.

Сабақтың аяғы

Оқушыларға өзін-өзі бағалауды

ұйымдастыру

Кері байланыс орнату

Өзін-өзі бағалау




«Білетініңіздің барлығы» Оқушылар тарауды оқуға кірісудің басында

туралы не білетінінің барлығын

жазады. Сосын мұғалім қайталауды болдырмас үшін, алынған ақпаратты пайдалана отырып, оқуды тиісті жолмен жүргізеді.

бағалау парақтары



Бөлім


Педагогтің аты-жөні


Күні:


Сынып:

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы

Ұйқы және ояну физиологиясы

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары

Сабақтың мақсаты:

  1. Ұйқы және ояну физиологиясының негізгі

ұғымдарын, процестерін және олардың маңызын түсіндіру.

  1. Адам ағзасындағы ұйқы және ояну кезеңдерінің негізгі механизмдерін талдау және түсіну.

  2. Практикалық тапсырмалар арқылы білімдерін бекіту.

Сабақтың барысы


Сабақтың кезеңі/уақыт

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

Oқушылapмен

сәлемдесу, оқушыларды түгeлдeу, oқушылapдың нaзapын caбaққa aудapу.

Мұғаліммен амандасады.


Түрлі – түсті доптар


Сабақтың тақырыбы мен мақсаттарымен таныстыру, жаңа

тақырыпқа шолу

Сабақтың тақырыбын дәптерге жазады,

сабақтың мақсаттарымен танысады.



Психологиялық ахуал орнату


«Біз де»

Ойынның шарты:

Әңгімені зейін сала

тыңдап, бұрыс пікірге қосылмау керек.

1. Мен өзенге бардым.

«Біз де!» 2. Онда үйрек ұстап алдым. «Біз де!» 3. Үйректің жартысын итім жеп қойды. «Біз де!»

Осыны айтып қалған оқушылар ойыннан

шығады.


Сабақтың

Жаңа тақырыпты

Мұғалім ұсынған



ортасы

түсінуге бағытталған

тапсырмаларды


бағытталған

орындайды


оқыту ортасын құрады



Теориялық материал:

  • Ұйқы физиологиясы: Ұйқы – ағзаның тынығу және қалпына келу процесі, ол белгілі бір кезеңдерден тұрады.

    • Ұйқының негізгі кезеңдері:

      • Тез ұйқы кезеңі (REM): көздің жылдам қимылдары, түс көру, ми белсенділігі жоғары.

      • Баяу ұйқы кезеңі (NREM): төрт кезеңнен тұрады – 1-кезең (жеңіл ұйқы), 2-кезең (ұйқының тереңдеуі), 3-кезең және 4- кезең (терең ұйқы).

    • Ұйқының маңызы:

      • Физикалық қалпына келу: бұлшықеттер мен тіндердің қалпына келуі.

      • Психикалық денсаулық: эмоциялық тепе-теңдікті сақтау.

      • Есте сақтау және оқу: ақпаратты өңдеу және есте сақтау процестері.

  • Ояну физиологиясы: Ояну – ағзаның ұйқыдан белсенді жағдайға өту процесі.

  • Graphic 148 Ояну кезеңдері:

    • Жеңіл ояну: ұйқыдан біртіндеп шығу.

    • Белсенді ояну: толық сергектікке өту.

  • Оянудың маңызы:

    • Физикалық белсенділік: күнделікті іс-әрекеттерге дайындық.

    • Ми қызметінің белсенділігі: когнитивтік функциялардың қалпына келуі.

Практикалық тапсырмалар

Тапсырма 1: Ұйқы кезеңдерін толтырыңыз

Кезеңдер

Сипаттама

Тез ұйқы кезеңі (REM)


1-кезең (жеңіл ұйқы)


2-кезең (ұйқының тереңдеуі)


3-кезең (терең ұйқы)


4-кезең (терең ұйқы)


Тапсырма 2: Ұйқының физиологиялық маңызын толтырыңыз Сурет (мысалы, бос схемасы)

Ұйқының маңызы

Сипаттама

Физикалық қалпына келу


Психикалық денсаулық


Есте сақтау және оқу


Тапсырма 3: Ояну кезеңдерін сипаттаңыз

Кезеңдер

Сипаттама

Жеңіл ояну


Белсенді ояну


STEM технологиясын қолдану тәжірибесі

Тапсырма: Ұйқы және ояну процестерінің компьютерлік моделін жасау Тапсырма сипаттамасы:

  1. Тақырып: Ұйқы және ояну процестерінің компьютерлік моделін жасау және зерттеу.

  2. Мақсат: STEM технологияларын қолданып, ұйқы және ояну кезеңдерінің физиологиялық процестерін зерттеу.

  3. Қадамдар:

    • Бағдарламалық жасақтама: MATLAB, Python немесе кез келген басқа қол жетімді бағдарламалық құрал.

    • Модельді құру: Ұйқы және ояну кезеңдерінің құрылымын толық сипаттайтын үш өлшемді виртуалды модельді жасау.

    • Зерттеу: Модельді пайдаланып, ұйқы және ояну процестерінің әр түрлі кезеңдерін және олардың өзара әрекеттесуін зерттеу.

    • Нәтижелерді талдау: Модельдің нәтижелерін талдап, нақты физиологиялық процестермен салыстыру.


Бұл тапсырма оқушылардың STEM технологияларын пайдалану қабілеттерін дамытады және ұйқы мен ояну физиологиясының нақты процестерін түсінуге мүмкіндік береді.

Сабақтың аяғы

Оқушыларға өзін-өзі бағалауды

ұйымдастыру

Кері байланыс орнату

Өзін-өзі бағалау




«Білімдарлар» әдісі Ең алдымен, ойынның басында «білгірлер» анықталады, олар өздеріне топ құрады.

Ойынға қатысушылар топтары бойынша парта басына отырады. Бір топ тақта жанында қалады. Басқа топтардың өкілдері оларға оқылған

тақырыптары бойынша сұрақтар қояды.Топтың сұрақты өз ішінде

талдауы 20 секунд қана жүреді де, бір оқушы жауап береді (кезекпен). Жеңімпаз топ дұрыс жауаптар мөлшерімен анықталады.

бағалау парақтары



Бөлім


Педагогтің аты-жөні


Күні:


Сынып:

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы

Дене шынықтыру және физиология

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары

Сабақтың мақсаты:

  1. Дене шынықтыру және оның физиологиялық әсерлерінің негізгі ұғымдарын, процестерін және олардың маңызын түсіндіру.

  2. Адам ағзасындағы дене шынықтырудың физиологиялық механизмдерін талдау және түсіну.

  3. Практикалық тапсырмалар арқылы білімдерін бекіту.

Сабақтың барысы


Сабақтың кезеңі/уақыт

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

Oқушылapмен

сәлемдесу, оқушыларды түгeлдeу, oқушылapдың нaзapын caбaққa aудapу.

Мұғаліммен амандасады.


Түрлі – түсті доптар


Сабақтың тақырыбы мен мақсаттарымен таныстыру, жаңа

тақырыпқа шолу

Сабақтың тақырыбын дәптерге жазады,

сабақтың мақсаттарымен танысады.



Психологиялық ахуал орнату


«Бір қадам алға...» Мұғалім есіктен кіргеннен өткен материалдарға

байланысты сұрақтар қояды. Жауап дұрыс болса, бір қадам алға

жылжиды, қате болса, бір қадам артқа шегінеді.

Мұғалім столына

жеткенше, бірнеше сұрақ қою арқылы

оқушылардың зейінін сабаққа шоғырландырып алады.


Сабақтың

Жаңа тақырыпты

Мұғалім ұсынған



ортасы

түсінуге бағытталған

тапсырмаларды


бағытталған

орындайды


оқыту ортасын құрады



Теориялық материал:

  • Дене шынықтыру физиологиясы: Дене шынықтыру – бұл ағзаның физикалық жаттығуларға бейімделу процесі.

  • Дене шынықтырудың физиологиялық әсерлері:

    • Жүрек-қан тамыр жүйесіне әсері:

      • Жүрек соғу жиілігінің төмендеуі.

      • Жүректің соғу көлемінің ұлғаюы.

      • Қан қысымының тұрақтануы.

    • Тыныс алу жүйесіне әсері:

      • Өкпенің өмірлік сыйымдылығының артуы.

      • Газ алмасу тиімділігінің жақсаруы.

    • Бұлшықет және қаңқа жүйесіне әсері:

      • Бұлшықет массасының және күшітің артуы.

      • Сүйек тығыздығының артуы.

    • Метаболизмге әсері:

      • Graphic 150 Негізгі алмасудың (Базальды метаболизм) ұлғаюы.

      • Қант деңгейінің тұрақтануы.

Практикалық тапсырмалар

Тапсырма 1: Дене шынықтырудың жүрек-қан тамыр жүйесіне әсерін толтырыңыз

Әсерлер

Сипаттама

Жүрек соғу жиілігінің төмендеуі


Жүректің соғу көлемінің ұлғаюы


Қан қысымының тұрақтануы


Тапсырма 2: Дене шынықтырудың тыныс алу жүйесіне әсерінің схемасын толтырыңыз

Сурет (мысалы, бос схемасы)

Әсерлер

Сипаттама

Өкпенің өмірлік сыйымдылығының артуы


Газ алмасу тиімділігінің жақсаруы


Тапсырма 3: Дене шынықтырудың бұлшықет және қаңқа жүйесіне әсерін сипаттаңыз

Әсерлер

Сипаттама

Бұлшықет массасының артуы


Бұлшықет күшітің артуы


Сүйек тығыздығының артуы


STEM технологиясын қолдану тәжірибесі

Тапсырма: Дене шынықтырудың физиологиялық әсерлерінің компьютерлік моделін жасау

Тапсырма сипаттамасы:

  1. Тақырып: Дене шынықтырудың физиологиялық әсерлерінің компьютерлік моделін жасау және зерттеу.

  2. Мақсат: STEM технологияларын қолданып, дене шынықтырудың физиологиялық процестерін зерттеу.

  3. Қадамдар:

    • Бағдарламалық жасақтама: MATLAB, Python немесе кез келген басқа қол жетімді бағдарламалық құрал.

    • Модельді құру: Дене шынықтырудың жүрек-қан тамыр жүйесіне, тыныс алу жүйесіне, бұлшықет және қаңқа жүйесіне әсерлерін

сипаттайтын компьютерлік модельді жасау.

    • Зерттеу: Модельді пайдаланып, дене шынықтырудың әр түрлі аспектілерін және олардың ағзаға әсерін зерттеу.

    • Нәтижелерді талдау: Модельдің нәтижелерін талдап, нақты физиологиялық процестермен салыстыру.

Бұл тапсырма оқушылардың STEM технологияларын пайдалану қабілеттерін дамытады және дене шынықтырудың физиологиясының нақты процестерін түсінуге мүмкіндік береді.

Сабақтың аяғы

Оқушыларға өзін-өзі бағалауды

ұйымдастыру

Кері байланыс орнату

Өзін-өзі бағалау




«Бір ауыз сөз»

Оқушылар стикерлерге сабақ туралы бір ғана сөз жазып, оны тақтаға жапсырады. Өз ойларын түсіндіріп береді.

Стикерлерге сабақты бағалайтын келесі сөздерді жазуға болады (оларды тақтаға алдын-

ала тақтаға жазып қойған дұрыс): ұнады, пайдалы, қажет, білдім, үйрендім, қызықтым, ұмтылдым, есте сақтадым т.б

бағалау парақтары



Бөлім


Педагогтің аты-жөні


Күні:


Сынып:

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы

Тамақтану және физиология

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары

Сабақтың мақсаты:

  1. Тамақтану және оның физиологиялық әсерлері туралы негізгі ұғымдарды, процестерді және

олардың маңызын түсіндіру.

  1. Адам ағзасындағы тамақтану механизмдерін және олардың физиологиялық процестерге әсерін талдау және түсіну.

  2. Практикалық тапсырмалар арқылы білімдерін бекіту.

Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңі/уақыт

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың

Oқушылapмен

Мұғаліммен амандасады.


Түрлі –

басы

сәлемдесу, оқушыларды


түсті


түгeлдeу, oқушылapдың


доптар


нaзapын caбaққa aудapу.




Сабақтың тақырыбы мен мақсаттарымен таныстыру, жаңа

тақырыпқа шолу

Сабақтың тақырыбын дәптерге жазады,

сабақтың мақсаттарымен танысады.



Психологиялық ахуал орнату


«Бірлік»

Оқушылар шағын топ құрамында бір қолын жұдырыққа жұмып, бір мезгілде саусақтарын ашады. Мақсат:

оқушылардың барлығы да бірдей саусақ санын

көрсетуі керек. Ойын оқушылардың біркелкі саусақ көрсеткенге дейін жалғасады.

Ойын кезінде оқушылар сөйлеспеуі керек.

.

Сабақтың

Жаңа тақырыпты

Мұғалім ұсынған



ортасы

түсінуге бағытталған

тапсырмаларды


бағытталған

орындайды


оқыту ортасын құрады



Теориялық материал:

  • Тамақтану физиологиясы: Тамақтану – ағзаға қажетті қоректік заттар мен энергияны қамтамасыз ететін процесс.

  • Негізгі қоректік заттар:

    • Көмірсулар: энергияның негізгі көзі.

    • Ақуыздар: жасушалардың құрылымы мен функциялары үшін қажет.

    • Майлар: энергия көзі, жасуша мембраналарының компоненттері.

    • Витаминдер: метаболизм процестерін реттеуші заттар.

    • Минералдар: түрлі физиологиялық процестер үшін қажет элементтер.

  • Ас қорыту жүйесі:

    • Ас қорыту: қоректік заттардың қарапайым қосылыстарға ыдырауы.

    • Сіңіру: қоректік заттардың қанға және лимфаға сіңірілуі.

    • Зат алмасу: қоректік заттардың жасушаларда пайдаланылуы.

  • Тамақтану режимі:

    • Тамақтанудың дұрыстығы: тамақтанудың баланстылығы, әртүрлілігі және реттілігі.

Практикалық тапсырмалар

Тапсырма 1: Қоректік заттардың негізгі түрлерін толтырыңыз


Қоректік заттар

Сипаттама



Көмірсулар




Ақуыздар




Майлар



Витаминдер



Минералдар


Тапсырма 2: Ас қорыту жүйесінің құрылымдық схемасын толтырыңыз Сурет (мысалы, бос схемасы)











Тапсырма 3: Тамақтанудың физиологиялық әсерлерін сипаттаңыз







STEM технологиясын қолдану тәжірибесі

Тапсырма: Тамақтанудың физиологиялық әсерлерінің компьютерлік моделін жасау

Тапсырма сипаттамасы:

  1. Тақырып: Тамақтанудың физиологиялық әсерлерінің компьютерлік моделін жасау және зерттеу.

  2. Мақсат: STEM технологияларын қолданып, тамақтану процестерінің физиологиялық әсерлерін зерттеу.

  3. Қадамдар:

    • Бағдарламалық жасақтама: MATLAB, Python немесе кез келген басқа қол жетімді бағдарламалық құрал.

    • Модельді құру: Тамақтанудың негізгі қоректік заттары және

олардың ағзаға әсерін сипаттайтын компьютерлік модельді жасау.

    • Зерттеу: Модельді пайдаланып, тамақтанудың әр түрлі аспектілерін және олардың физиологиялық процестерге әсерін зерттеу.

    • Нәтижелерді талдау: Модельдің нәтижелерін талдап, нақты физиологиялық процестермен салыстыру.

Бұл тапсырма оқушылардың STEM технологияларын пайдалану қабілеттерін дамытады және тамақтанудың физиологиясының нақты процестерін түсінуге мүмкіндік береді.

Textbox 152 Textbox 153 Textbox 154 Textbox 155

Ас қорыту мүшелері

Сипаттама

Ауыз қуысы


Өңеш


Асқазан


Аш ішек


Тоқ ішек


Бауыр


Ұйқы безі



Әсерлер

Сипаттама

Энергия өндіру


Жасуша құрылымы


Метаболизмді реттеу


Физиологиялық процестер


































Сабақтың аяғы

Оқушыларға өзін-өзі бағалауды

ұйымдастыру

Кері байланыс орнату

Өзін-өзі бағалау




«Бірге ойлаймыз»

Бұл сыныбыңызда

талқылауға және диалогқа ықпал ететін және

«Қолыңды көтеріп адамға сену» көзқарасынан бас тартуға көмектесетін жақсы тәсілі.

  1. Оқушыларды 4 адамнан тұратын топқа бөліп, әр оқушыға 1-ден 4-ке дейін нөмір беріңіз.

  2. Одан кейін сіз оқушыларға топта

талқылау үшін сұрақ қоясыз. Берілген уақыт біткеннен кейін, олар өз жауаптарын планшетке жазады және сыныппен бөліседі.

Сізге балалар арасында бәсекелестік тудыру үшін ұпай есептеу жүйесін пайдалануға болады. Одан кейін барған сайын

күрделілігі артатын сұрақтарды пайдалана отырып, сипатталған

қадамдарды қайталайсыз.

бағалау парақтары



Бөлім


Педагогтің аты-жөні


Күні:


Сынып:

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы

Токсикология негіздері

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары

Сабақтың мақсаты:

  1. Токсикология негіздері туралы негізгі ұғымдарды, процестерді және олардың маңызын түсіндіру.

  2. Адам ағзасына улы заттардың әсер ету механизмдерін талдау және түсіну.

Textbox 157

Сабақтың кезеңі/уақыт

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

Oқушылapмен

сәлемдесу, оқушыларды түгeлдeу, oқушылapдың нaзapын caбaққa aудapу.

Мұғаліммен амандасады.


Түрлі – түсті доптар


Сабақтың тақырыбы мен мақсаттарымен таныстыру, жаңа

тақырыпқа шолу

Сабақтың тақырыбын дәптерге жазады,

сабақтың мақсаттарымен танысады.



Психологиялық ахуал орнату


«Бір сөйлеммен түйіндеу»

Оқушылар олардың тақырып бойынша

білімдерін түйіндейтін бір сөйлем жазады.

Сөйлемдер кім, не, қашан, неліктен, қалай, қай жерде және т.б. сөздерден тұруы мүмкін. Содан кейін

сөйлемдерді сыныптастар бағалай алады, немесе көшіріп жазады, т.б.


Сабақтың

Жаңа тақырыпты

Мұғалім ұсынған



ортасы

түсінуге бағытталған

тапсырмаларды


бағытталған

орындайды


оқыту ортасын құрады



Теориялық материал:

  • Токсикология: Токсикология – улы заттардың (токсиканттар) адам ағзасына әсерін зерттейтін ғылым.

  • Токсиканттардың түрлері:

    • Химиялық заттар: өнеркәсіптік, тұрмыстық және ауыл шаруашылық химикаттары.

    • Биологиялық агенттер: бактериялар, вирустар, саңырауқұлақтар және олардың токсиндері.

    • Физикалық факторлар: радиация, шу, температураның жоғарылауы немесе төмендеуі.

  • Улы заттардың ағзаға ену жолдары:

    • Ингаляция: тыныс алу жолдары арқылы.

    • Интоксикация: ішек-асқазан жолдары арқылы.


Shape11

Textbox 160

3. Практикалық тапсырмалар арқылы білімдерін бекіту.

Сабақтың барысы

  • Graphic 161 Дермалді жол: тері арқылы.

  • Парентералді жол: инъекция арқылы.

  • Улы заттардың ағзаға әсер ету механизмдері:

    • Жасушалық деңгейдегі әсерлер: жасуша мембранасының зақымдалуы, ферменттердің ингибициясы.

    • Жүйелік әсерлер: жүйке жүйесіне, жүрек-қан тамыр жүйесіне, бауырға, бүйрекке және басқа органдарға әсері.

Практикалық тапсырмалар

Тапсырма 1: Токсиканттардың түрлерін толтырыңыз

Токсиканттар түрлері

Сипаттама

Химиялық заттар


Биологиялық агенттер


Физикалық факторлар


Тапсырма 2: Улы заттардың ағзаға ену жолдарын толтырыңыз Сурет (мысалы, бос схемасы)

Ену жолдары

Сипаттама

Ингаляция


Интоксикация


Дермалді жол


Парентералді жол


Тапсырма 3: Улы заттардың ағзаға әсер ету механизмдерін сипаттаңыз

Әсер ету деңгейі

Сипаттама

Жасушалық деңгей


Жүйелік әсерлер


STEM технологиясын қолдану тәжірибесі

Тапсырма: Улы заттардың ағзаға әсер ету механизмдерінің компьютерлік моделін жасау

Тапсырма сипаттамасы:

  1. Тақырып: Улы заттардың ағзаға әсер ету механизмдерінің компьютерлік моделін жасау және зерттеу.

  2. Мақсат: STEM технологияларын қолданып, токсиканттардың әсер ету механизмдерін зерттеу.

  3. Қадамдар:

    • Бағдарламалық жасақтама: MATLAB, Python немесе кез келген басқа қол жетімді бағдарламалық құрал.

    • Модельді құру: Улы заттардың жасушалық және жүйелік деңгейде әсерін сипаттайтын компьютерлік модельді жасау.

    • Зерттеу: Модельді пайдаланып, токсиканттардың әр түрлі әсерлерін және олардың ағзаға тигізетін зиянын зерттеу.

    • Нәтижелерді талдау: Модельдің нәтижелерін талдап, нақты физиологиялық процестермен салыстыру.


Бұл тапсырма оқушылардың STEM технологияларын пайдалану қабілеттерін дамытады және токсикологияның нақты процестерін түсінуге мүмкіндік береді.

Сабақтың аяғы

Оқушыларға өзін-өзі бағалауды

ұйымдастыру

Кері байланыс орнату

Өзін-өзі бағалау




«Веер» әдісі

Қағазды веер пішінінде бүктеп, бірінші оқушы бір бөлігіне сабаққа қатысты сұрақтар жазып шығады, екінші оқушы екінші бөлігіне қысқаша жауап жазып тапсырады.

бағалау парақтары




Бөлім


Педагогтің аты-жөні


Күні:


Сынып:

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы

Ағзаның қорғаныс механизмдері

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары

Сабақтың мақсаты:

  1. Ағзаның қорғаныс механизмдерінің негізгі

ұғымдарын, процестерін және олардың маңызын түсіндіру.

  1. Адам ағзасындағы қорғаныс механизмдерінің негізгі түрлерін талдау және түсіну.

  2. Практикалық тапсырмалар арқылы білімдерін бекіту.

Сабақтың барысы

Сабақтың

кезеңі/уақыт

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

Oқушылapмен

сәлемдесу, оқушыларды түгeлдeу, oқушылapдың нaзapын caбaққa aудapу.


Сабақтың тақырыбы мен мақсаттарымен таныстыру, жаңа

тақырыпқа шолу

Мұғаліммен амандасады.





Сабақтың тақырыбын дәптерге жазады,

сабақтың мақсаттарымен танысады.


Түрлі – түсті доптар


Психологиялық ахуал




орнату

«Даналық ағашы»


Оқушылар ішінен бір


жүргізуші сайланады.


Жүргізушінің қолында


қорап немесе сандықша


болуы керек. Оқушылар


тақырып бойынша ашық


сұрақтар құрастырып,


жүргізушіге береді.


Сұрақтар құрастырылып


біткен соң, оқушылар


сандықшадан кез келген


сұрақты алып, дауыстап


оқиды, толық жауап


беруге тырысады.


Қойылған сұрақпен


берілген жауап


бағаланады.

Сабақтың

Жаңа тақырыпты

Мұғалім ұсынған



ортасы

түсінуге бағытталған

тапсырмаларды


бағытталған

орындайды


оқыту ортасын құрады



Теориялық материал:

  • Ағзаның қорғаныс механизмдері: Бұл механизмдер ағзаны сыртқы және ішкі зиянды факторлардан қорғауға бағытталған.

  • Негізгі қорғаныс механизмдері:

    • Тері және шырышты қабықтар: механикалық тосқауыл, микроорганизмдердің енуінен қорғайды.

    • Иммундық жүйе: инфекцияларға қарсы иммундық жауап береді.

    • Фагоцитоз: лейкоциттердің бөгде заттарды жұтып, жоюы.

    • Антиденелер: антигендерді танитын және жоятын ақуыздар.

    • Жүйке жүйесінің қорғаныс рефлекстері: жылдам жауап беру реакциялары (мысалы, жөтелу, түшкіру).

    • Асқорыту жүйесі: қышқылдық орта микроорганизмдерді жояды.

    • Детоксикация механизмдері: бауырдың токсиндерді залалсыздандыруы.

Практикалық тапсырмалар

Тапсырма 1: Ағзаның қорғаныс механизмдерінің түрлерін толтырыңыз


Қорғаныс механизмдері

Сипаттама



Тері және шырышты қабықтар



Иммундық жүйе



Фагоцитоз



Антиденелер




Жүйке жүйесінің қорғаныс рефлекстері




Асқорыту жүйесі



Детоксикация механизмдері


Тапсырма 2: Иммундық жауаптың кезеңдерін толтырыңыз Сурет (мысалы, бос схемасы)







Тапсырма 3: Фагоцитоз процесін сипаттаңыз







STEM технологиясын қолдану тәжірибесі

Тапсырма: Ағзаның қорғаныс механизмдерінің компьютерлік моделін жасау

Тапсырма сипаттамасы:

  1. Тақырып: Ағзаның қорғаныс механизмдерінің компьютерлік моделін жасау және зерттеу.

  2. Мақсат: STEM технологияларын қолданып, ағзаның қорғаныс механизмдерінің негізгі түрлерін зерттеу.

  3. Қадамдар:

    • Бағдарламалық жасақтама: MATLAB, Python немесе кез келген басқа қол жетімді бағдарламалық құрал.

    • Модельді құру: Ағзаның қорғаныс механизмдерінің (иммундық жауап, фагоцитоз, антиденелердің түзілуі) компьютерлік моделін жасау.

    • Зерттеу: Модельді пайдаланып, ағзаның қорғаныс механизмдерінің әр түрлі аспектілерін және олардың тиімділігін зерттеу.

    • Нәтижелерді талдау: Модельдің нәтижелерін талдап, нақты физиологиялық процестермен салыстыру.

Бұл тапсырма оқушылардың STEM технологияларын пайдалану қабілеттерін дамытады және ағзаның қорғаныс механизмдерінің нақты процестерін түсінуге мүмкіндік береді.

Сабақтың аяғы

Оқушыларға өзін-өзі бағалауды

ұйымдастыру

Өзін-өзі бағалау

бағалау парақтары

Textbox 164 Textbox 165 Textbox 166 Textbox 167

Кезеңдер

Сипаттама

Антигенді тану


Иммундық жасушалардың активациясы


Антиденелердің түзілуі


Антиген-антидене кешенінің жойылуы



Кезеңдер

Сипаттама

Бөгде затты тану


Бөгде затты жұту


Лизосомалық ферменттермен ыдырату


Қалдықтарды шығару




























Кері байланыс орнату

«DEAL» әдісі

D – Describe – баяндау, суреттеу (оқығанды, көргенді сипаттау, сынау, өлшеу).

E – Explain – түсіндіру (құбылыс немесе оқиға бойынша не білетіндерін, түсінгендерін суреттеу). A – Anallуse – талдау (ақпаратты талдау,

қорытынды жасау, себептерін атау).

L – Links – байланыс (болжамдар немесе

қорытынды жасау, өзінде бар біліммен

байланыстыру).





Бөлім


Педагогтің аты-жөні


Күні:


Сынып:

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы

Қорытынды және қайталау

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары

Сабақтың мақсаты:

  1. Биофизика негіздері бойынша өткен тақырыптарды қайталау және қорытындылау.

  2. Негізгі ұғымдарды, процестерді және олардың маңызын түсіну.

  3. Практикалық тапсырмалар арқылы білімдерін бекіту және тереңдету.

Сабақтың барысы

Сабақтың

кезеңі/уақыт

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

Oқушылapмен

сәлемдесу, оқушыларды түгeлдeу, oқушылapдың нaзapын caбaққa aудapу.


Сабақтың тақырыбы мен мақсаттарымен таныстыру, жаңа

тақырыпқа шолу

Мұғаліммен амандасады.





Сабақтың тақырыбын дәптерге жазады,

сабақтың мақсаттарымен танысады.


Түрлі – түсті доптар



Психологиялық ахуал орнату


«Дизайн» әдісі

Әр оқушы өзінің қандай жансыз зат екенін айтады. Дизайнер келіп оларды өз талғамымен

орналастырады. Ең

бастысы, бәрін өз орнына тиімді орналастыра білу.

Сабақта да солай әр

жұмыстың өз қызметі, өз орны бар. Орнымен

жұмсасақ қана нәтиже болатынын білдіру



Сабақтың ортасы

Жаңа тақырыпты

түсінуге бағытталған бағытталған

оқыту ортасын құрады

Мұғалім ұсынған тапсырмаларды орындайды



Теориялық материал:

  • Қорытындылау және қайталау: Өткен тақырыптар бойынша негізгі ұғымдарды, механизмдерді және физиологиялық процестерді қайталау.

    • Жасуша физиологиясы

    • Ұлпалар физиологиясы

    • Жүйке жүйесінің физиологиясы

    • Жүрек-қан тамырлары жүйесінің физиологиясы

    • Қан физиологиясы

    • Иммундық жүйе физиологиясы

    • Ас қорыту жүйесінің физиологиясы

    • Метаболизм негіздері

    • Энергетикалық алмасу

    • Эндокриндік жүйе физиологиясы

    • Гормондар және олардың әсерлері

    • Зәр шығару жүйесінің физиологиясы

    • Су-тұз алмасуы

    • Қаңқа-бұлшықет жүйесінің физиологиясы

    • Бұлшықеттердің жұмыс істеуі

    • Репродуктивтік жүйе физиологиясы

    • Жыныстық жетілу және гормондар

    • Жүктілік және босану физиологиясы

    • Балалар физиологиясы

    • Ересектердің физиологиялық ерекшеліктері

    • Қартаю физиологиясы

    • Физиологиялық бейімделу механизмдері

    • Стресс және оның физиологиялық әсерлері

    • Ұйқы және ояну физиологиясы

    • Дене шынықтыру және физиология

  • Graphic 168 Тамақтану және физиология

  • Токсикология негіздері

  • Ағзаның қорғаныс механизмдері

Практикалық тапсырмалар

Тапсырма 1: Биофизика негіздеріның негізгі жүйелерін толтырыңыз

Физиологиялық жүйелер

Негізгі функциялары

Жүйке жүйесі


Жүрек-қан тамыр жүйесі


Ас қорыту жүйесі


Зәр шығару жүйесі


Эндокриндік жүйе


Қаңқа-бұлшықет жүйесі


Иммундық жүйе


Тапсырма 2: Физиологиялық процестердің схемасын толтырыңыз Сурет (мысалы, бос схемасы)

Процестер

Сипаттама

Жасуша метаболизмі


Қан айналымы


Ас қорыту


Зәр шығару


Бұлшықет жиырылуы


Гормондық реттеу


Тапсырма 3: Гормондардың ағзадағы рөлін сипаттаңыз

Гормон

Өндірілетін мүше

Қызметтері

Инсулин

Ұйқы безі

Қандағы қант деңгейін төмендету

Адреналин

Бүйрек үсті бездері

Стресс жағдайларына реакция

Тироксин

Қалқанша безі

Метаболизмді реттеу

Эстроген

Аналық бездер

Жыныстық даму және функциялар

Тестостерон

Аталық бездер

Жыныстық даму және функциялар

STEM технологиясын қолдану тәжірибесі

Тапсырма: Биофизика негіздеріның негізгі жүйелері мен процестерінің компьютерлік моделін жасау

Тапсырма сипаттамасы:

  1. Тақырып: Биофизика негіздеріның негізгі жүйелері мен процестерінің компьютерлік моделін жасау және зерттеу.

  2. Мақсат: STEM технологияларын қолданып, Биофизика негіздеріның негізгі жүйелері мен процестерін зерттеу.

  3. Қадамдар:

    • Бағдарламалық жасақтама: MATLAB, Python немесе кез келген


басқа қол жетімді бағдарламалық құрал.

  • Модельді құру: Биофизика негіздеріның негізгі жүйелері (жүйке жүйесі, жүрек-қан тамыр жүйесі, ас қорыту жүйесі, зәр шығару

жүйесі, эндокриндік жүйе, қаңқа-бұлшықет жүйесі, иммундық жүйе) және процестерін (жасуша метаболизмі, қан айналымы, ас қорыту,

зәр шығару, бұлшықет жиырылуы, гормондық реттеу) сипаттайтын компьютерлік модельді жасау.

  • Зерттеу: Модельді пайдаланып, физиологиялық жүйелер мен

процестердің әр түрлі аспектілерін және олардың өзара әрекеттесуін зерттеу.

  • Нәтижелерді талдау: Модельдің нәтижелерін талдап, нақты физиологиялық процестермен салыстыру.

Бұл тапсырма оқушылардың STEM технологияларын пайдалану қабілеттерін дамытады және Биофизика негіздеріның негізгі жүйелері мен процестерін

түсінуге мүмкіндік береді.

Сабақтың аяғы

Оқушыларға өзін-өзі бағалауды

ұйымдастыру

Кері байланыс орнату

Өзін-өзі бағалау




«Динамикалық шеңбер» әдісі

Оқушылар коридорға шығып, ішкі және сыртқа шеңберге бөлінеді.

Сыртқы шеңбердегілер қозғалмай тұрады, ал ішкі шеңбердегілер берілген тапсырмалар бойынша білетіндерін айтып келесі жұбына бір айналым жасап шыққанша

қозғалады. Сыртқы шеңбердегілер сол тақырып бойынша

жасаған қорытындыларын сыныпқа келіп айтады.

бағалау парақтары

Қолданылған әдебиеттер тізімі

  1. Әбцлаев С.А., Қуандықов Е.О. Медициналық биология және генетика. Аліцаты-Шымкент, 2004, 324 б.

  2. Жанайдаров Ж.Р., Тұрсынбаев Қ.А. Адам анатомиясы. Алматы: Мектеп, 2005, 412 б.

  3. Бейсенов Қ.Ж., Дүйсенов Ә.К. Биофизика негіздері. Алматы: Ғылым, 2006, 278 б.

  4. Сейдахметова Л.Б. Медициналық физиология. Астана: Фолиант, 2007, 356 б.

  5. Ибрагимова З.Т., Нұрғалиева Р.Ж. Қазіргі биология. Алматы: Қазақ университеті, 2008, 420 б.

  6. Төреқұлов Ә.Ә. Биохимия негіздері. Алматы: Санат, 2009, 380 б.

  7. Мұхамбетжанова Л.Х. Физиология және анатомия. Шымкент: ОҚМУ, 2010, 450 б.

  8. Ермекова А.С., Қазыбаева С.Қ. Гистология негіздері. Алматы: Дәуір, 2011, 290 б.

  9. Сәрсенбаев Н.А., Әлменова С.Т. Адамның биологиялық дамуы. Астана: Ана тілі, 2012, 315 б.

  10. Өмірбеков Қ.Ж. Биофизика негіздері: оқу құралы. Алматы: Рауан, 2013, 200 б.

  11. Бейсембаев С.К., Абилов М.Ж. Физиология человека. Алматы: Экономика, 2014, 320 б.

  12. Қоңырова Н.Т., Сәбитова Н.Р. Микробиология негіздері. Алматы: Мектеп, 2015, 350 б.

  13. Тұрсынбаев К.Ә., Мырзахметов А.Ш. Патофизиология. Алматы: Атамұра, 2016, 270 б.

  14. Алшынбаев Ә.Қ., Бекенов Қ.Б. Биохимия. Астана: Елорда, 2017, 385 б.

  15. Рысбеков С.А., Құнанбаева Л.К. Клиникалық физиология. Алматы: Дәуір, 2018, 410 б.

  16. Бақтияров С.С., Мырзағалиев Ж.Т. Жасуша биологиясы. Шымкент: ОҚМУ, 2019, 295 б.

  17. Ахметов Е.Н., Махамбетов К.Т. Генетика негіздері. Алматы: Қазақ университеті, 2020, 340 б.

  18. Сүлейменов Р.Ш., Нұрғазиева Ә.С. Медициналық микробиология. Алматы: Ана тілі, 2021, 375 б.

  19. Нұржанов Қ.С., Әлімқұлов Е.С. Патологиялық физиология. Астана: Фолиант, 2022, 360 б.

  20. Сәдуақасов А.Е., Қайратов Ж.Б. Биофизика негіздері. Алматы: Мектеп, 2023, 430 б.







ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ

«ӨРКЕНИЕТ» ҒЫЛЫМИ-ӘДІСТЕМЕЛІК ОРТАЛЫҒЫ РЕСПУБЛИКА КАЗАХСТАН

НАУЧНО-МЕТОДИЧЕСКИЙ ЦЕНТР «ӨРКЕНИЕТ»






















Электрондық почта: kabinet-2020@mail.ru Байланыс телефоны: 87768438855

Жүктеу
bolisu
Бөлісу
ЖИ арқылы жасау
Файл форматы:
docx
Физика Барлық материалдар 11 сынып
12.02.2025
127
Жүктеу
ЖИ арқылы жасау
Жариялаған:
Алимбекова Баян Боранбаевна
Бұл материалды қолданушы жариялаған. Ustaz Tilegi ақпаратты жеткізуші ғана болып табылады. Жарияланған материалдың мазмұны мен авторлық құқық толықтай автордың жауапкершілігінде. Егер материал авторлық құқықты бұзады немесе сайттан алынуы тиіс деп есептесеңіз,
шағым қалдыра аласыз
Қазақстандағы ең үлкен материалдар базасынан іздеу
Сіз үшін 400 000 ұстаздардың еңбегі мен тәжірибесін біріктіріп, ең үлкен материалдар базасын жасадық. Төменде керек материалды іздеп, жүктеп алып сабағыңызға қолдана аласыз
Материал жариялап, аттестацияға 100% жарамды сертификатты тегін алыңыз!
Ustaz tilegi журналы министірліктің тізіміне енген. Qr коды мен тіркеу номері беріледі. Материал жариялаған соң сертификат тегін бірден беріледі.
Оқу-ағарту министірлігінің ресми жауабы
Сайтқа 5 материал жариялап, тегін АЛҒЫС ХАТ алыңыз!
Қазақстан Республикасының білім беру жүйесін дамытуға қосқан жеке үлесі үшін және де Республика деңгейінде «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық материалыңызбен бөлісіп, белсенді болғаныңыз үшін алғыс білдіреміз!
Сайтқа 25 материал жариялап, тегін ҚҰРМЕТ ГРОМАТАСЫН алыңыз!
Тәуелсіз Қазақстанның білім беру жүйесін дамытуға және білім беру сапасын арттыру мақсатында Республика деңгейінде «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық жұмысын жариялағаны үшін марапатталасыз!
Министірлікпен келісілген курстар тізімі