Білім беру ұйымының атауы

133 мектеп- гимназия

Пәні:

Биология

Бөлім:

Х бөлім Тұқымқуалаушылық пен өзгергіштік бөлімі

Педагогтің аты-жөні:

Ахметкулова Ш.К.

Күні:

17.01.2025

Сынып: 10 « »

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы:

ДНҚ молекуласының құрылысы және нуклеотидтердің комплементарлық принциптері

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаты:

9.4.1.2 ДНҚ молекуласының қос шиыршықты құрылымын сипаттау;

Сабақтың мақсаты:

1. ДНҚ құрылымының негізгі құрылымдық құрылымы.

2. Нуклеотитердің комплементарлық принциптері және мысалдары келтірілген.

3. Генетикалық ақпаратты сақтау механизмін түсінеді.

Құндылықты дарыту

Ғылыми ізденіс қабілетін дамыту.

Ақпаратты талдау және дәлелдер негізінде шешім қабылдау.

Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңдері:

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Басы

10 мин

І. Ұйымдастыру кезеңі (5- минут)

Оқушылармен амандасу.

Сабаққа дайындығын тексеру.

Ынтымақтастық атмосферасын және өздеріне сенімділік қалыптастыру ширату жаттығулары арқылы жүреді.

«Нейро жаттығу»

Тақтада көрсетілген суреттер бойынша амандасады.

Сабақтың тақырыбы мен мақсаты оқушылармен бірге анықталады, таныстырылады.

Оқушылардың назарын сабаққа аудару үшін ой қозғау сұрағы:

«ДНҚ молекуласы қалай сақталады және тұқым қуалаушылық ақпаратты қалай береді?»

Сабақтың тақырыбы мен мақсатымен танысады

Мадақтау

Жарайсың!

Тамаша!

Суреттер

Ортасы

20 мин

ІІ. Жаңа сабақ (20 минут)

1. Мұғалімнің түсіндірмесі:

ДНҚ құрылысы: Нуклеотидтердің құрамы (дезоксирибоза, фосфат тобы, азотты негіздер: A, T, G, C).

Қос спираль: Екі жіптің антипараллель құралы.

Комплементарлық принципі: Аденин (A) тиминмен (T), гуанин (G) цитозинмен (C) байланысады.

Сутектік байланыстар: Тұрақтылықты қамтамасыз етеді (AT арасында 2 байланыс, GC арасында 3 байланыс).

2. Видео/суреттер арқылы түсіндіру:

ДНҚ-ның үш өлшемді моделін көрсету.

Комплемент принципін анимация арқылы түсіндіру.

ІІІ. Тапсырмаларды орындау (15 минут)

1. Топтық жұмыс:

Оқушыларды 3 топқа бөлу. Әр топтық тапсырма:

Тапсырма 1:

ДНҚ тізбегінің комплементарлық тізбегін анықтаңыз:

Тізбек 1: А-Т-Г-Ц-А-Т-Г

Тізбек 2: ?

Тапсырма 2:

ДНҚ молекуласының құрылысын сипаттаңыз.

Нуклеотидтердің рөлін анықтаңыз.

Тапсырма 3:

ДНҚ репликациясының маңызын талқылаңыз.

ДНҚ молекуласының құрылымын сызба арқылы бейнелеу.

Нуклеотидтердің комплементарлығын жазу (: АТГЦЦА → ТАЦГГТ).

2. Жеке жұмыс:

ДНҚ молекуласындағы қателікті табу және түзету (: T байланысқан G).

Оқушылар сұрақтарға жауап береді, тақырыпқа қызығушылық танытады.

Бейнемазмұнды көріп, алғашқы ойларымен бөліседі.

Сұрақтарға жауап береді.

Топта ақпаратты талқылайды, постер дайындап, оны қорғайды.

Шығармашылық тапсырмаларды орындайды.

Жалпы баллдық шкала (қажет болса):

9–10 ұпай: Тамаша меңгерген.

7–8 ұпай: Жақсы меңгерген.

5–6 ұпай: Қанағаттанарлық деңгейде меңгерген.

0–4 ұпай: Қажетті деңгейде меңгермеген.

Қызығушылық пен белсенді жауаптарды мадақтау.

Топтық жұмысты бағалау: мазмұнды жеткізу, шығармашылық шешімдерді мадақтау.

Топтық жұмыс: ДНҚ моделінің толықтығы мен дәлдігі.

Жеке жұмыс: Комплементарлық ережені дұрыс қолдану.

Дискрипторлар

ДНҚ молекуласының құрылысы:

ДНҚ-ның қос спираль құрылымын сипаттайды.

Нуклеотидтердің құрамдас бөліктерін дұрыс анықтайды.

Нуклеотидтердің комплементарлық принципі:

Аденин мен тиминнің, гуанин мен цитозиннің жұптасу принципін түсіндіреді.

ДНҚ тізбегін комплементарлық принцип бойынша құрастырады.

Тапсырмаларды орындау:

Тізбектерді дұрыс сәйкестендіреді.

Репликацияның биологиялық маңызын сипаттайды.

ДНҚ құрылысы туралы бейнематериалдар.

Молекулалық биология бойынша үлестірмелі материалдар.

Кестелер мен суреттер: ДНҚ қос спиралі, нуклеотидтердің жұптасу схемасы.

Соңы

10 мин

Сабақты бекіту.

ІV. Сабақты қорыту (5 минут)

Оқушылардан бүгінгі сабақта не үйренгендерін сұрау.

Кері байланыс беру:

Маған түсінікті болды...

Әлі сұрақтарым бар...

V. Үйге тапсырма

ДНҚ-ның қос спиральды құрылымына эссе жазу.

Нуклеотидтердің реттілігі бойынша қосымша мысалдар жасау.

Бағалау:

Рефлексия

Бағалау

Бүгінгі сабақта алған білімдері бойынша рефлексия жасайды. Оқушылардан рефлексия алу:

«Сабақтан не үйрендіңдер?»

Бағалау критерийлері

1. ДНҚ молекуласының құрылымын түсіну

ДНҚ қос спираль құрылымын анық және нақты сипаттайды.

Нуклеотидтердің құрамдас бөліктерін (азотты негіз, қант, фосфат) дұрыс анықтайды.

ДНҚ-ның тұрақтылығының себебін түсіндіреді.

Бағалау деңгейлері:

Толық: ДНҚ құрылымын толық әрі дұрыс түсіндіреді, барлық құрамдас бөліктерді анықтайды.

Жартылай: ДНҚ құрылымын жалпы сипаттайды, кейбір құрамдас бөліктерді жіберіп алады.

Қате: ДНҚ құрылымын дұрыс түсіндірмейді немесе маңызды элементтерді елемейді.

ДНҚ модельдері (виртуалды/нақты).

Презентация, бейнематериалдар.

Интербелсенді тақта.