САБАҚ:

МЕКТЕП: №137 НОМ

ТАҚЫРЫБЫ:

Домбыра туралы аңыз

КҮНІ: 20.12.2018

МҰҒАЛІМНІҢ ЕСІМІ: Маякина Н.Т

СЫНЫП: 7 А

ҚАТЫСҚАНДАР САНЫ:

ҚАТЫСПАҒАНДАР САНЫ:

ОҚУ МАҚСАТЫ

Оқылым стратегияларын қолдану,фразеологизим, мақал-мәтелдердің эмоционалды мәнін, көркемдік ерекшеліктерін түсіну

САБАҚ МАҚСАТТАРЫ

Барлық оқушылар: Тақырыпты болжап, анықтайды

Оқушылардың басым бөлігі: Мәтін бойынша өз пікірлерін айта алады.

Кейбір оқушылар: Фраезологизимдердің ерекшелігін түсініп, қолданады

БАҒАЛАУ КРИТЕРИЙЛЕРІ

1.Мәтін бойынша негізгі ақпаратты анықтай алады

2.Тақырып бойынша өз пікірін айта алады.

3. Тақырып бойынша қосымша деректер келтіреді.

ҚҰНДЫЛЫҚТАРҒА БАУЛУ

Тарихтың, мәдениет пен тілдің біртұтастығы

ПӘНАРАЛЫҚ БАЙЛАНЫС

Музыка сабағы

АЛДЫҢҒЫ ОҚУ

1. Қазақ музыкасы қай ғасырлардан бастап дами бастаған?

2.Қазақ музыкасының жанрларын атаңдар?

3. Қазақ халқының дәстүрлі әнін айтатын әншілері мен күйшлерді атаңдар?

ЖОСПАР

ЖОСПАРЛАНҒАН УАҚЫТ

Сабақтағы жоспарланған жаттығу түрлері

Ресурстар

Сабақтың басы

12 минут

3 минут

2 минут

7минут

1.Психологиялық ахуал

Сәлемдесу, психологиялық ахуал туғызу. Сыныптың сабаққа зейінін шоғырландыру "Қар кесегі" әдісі

- Оқушылар, бүгінгі сабағымызды бастамас бұрын, ортаға шығып шеңбер құрып, ақ қағазды бір-бірден шиыршықтап қар кесегін жасаймыз. Қар кесегін бір-бірімізге лақатырып ойнаймыз. Соңында қолында қалған қар кесегінің ішінде жазылған әріптерден топтың атын құрастырады.

Тиек, ішек, перне үш топқа бөлемін

"Миға шабуыл" Жеке жұмыс

1. Қазақ музыкасы қай ғасырлардан бастап дами бастаған?

2.Қазақ музыкасының жанрларын атаңдар?

3. Қазақ халқының дәстүрлі әнін айтатын әншілері мен күйшлерді атаңдар?

4. Қазақтың ұлттық аспаптарын атаңдар?

5. Қазақтың киелі аспабы, екі шекті, көп пернелі, ертеден келе жатқан түрі, бұл аспап туралы көп мәліметтер бар, бүгінгі сабағымыздың тақырыбын болжап айтсақ, тақырыбымыз қандай?

ҚБ1 "Мадақтау" әдісі

Жарайсыңдар!Тамаша! Керемет!

Интербелсенді тақта

түрлі түсті қағаздар

бейнефильм

Сабақтың ортасы

20мин

3 мин

5мин

5 мин

7 мин

Тақырыпты болжап ашты, мақсатымен таныстыру

Жұптық жұмыс. Әр топтан бір жұптан шығып тексереді.

ҚБ2 "Бас бармақ" әдісі

3. Мәтінмен жұмыс

«ЖИГСО» әдісі

Домбыра туралы мәтіндерді топта оқып, спикерлер әр топқа түсіндіреді, әр топ өз мәтінін кесте, салыстыру, топтастыру арқылы пікірлерін ортаға салады. Постер қорғайды

1мәтін. Жаумен күрестен, ұзақ жолдан шаршап - шалдығып келе жатқан батыр жолда кездескен ауылға тоқтап, демалмақшы болады. Жар жағасындағы көлеңкеге отырған батыр ағаштың бөлігін кесіп алып, оған аттың қылын тартып, өзі жасаған аспаптан дыбыс шығармақшы болады.

Бірақ аспап дыбыс бермейді. Оны батыр қасына қояды да, ұйықтап қалады. Бір кезде оянса, аспаптан өздігінен дыбыс шығып жатыр екен дейді. Аспапты қолына алып қараса, домбыраның басына, шектің астына салынған ағаш кертпені көреді де, мұны шайтанның ісі деп шешеді. Сонан бері, халық арасында бұл “шайтан тиек” деп аталып келеді. Ат Қылынан тартылған шекті, тиексіз аспаптар ерте кезде қолданылған.

2 –мәтін.

Домбыра – қазақ халқының ең кең тараған екі ішекті, көп пернелі музыкалық аспабы. Ол- қазақтар өмірінде маңызды орын алатын, өзіндік музыкалық сипаты бар аспап. Алғашқы дәстүрлі жыр, толғау, термелерді сүймелдеуге қолданылғын домбыра кейін аспаптық шығарма- күй жанрларының қалыптасуына әсер етті. Қазіргі кезде жомбырамен жеке әнді сүймелдеуге, куй тартуға, классикалық музыкаларды орындауға қолданылатын кең тараған ұлттық музыкалық аспап. Қазақтың қазақтығын көрсететін аспап- домбыра.

3- мәтін

Домбыра бірнеше бөліктерден тұрады: басы, құлақтары, пернелері, мойыны, шанағы, ілгегі және ішектері.Домбыра дыбыс өткізгіштігі жоғары қарағай, тұт, үйеңкі, емен секілді ағаштардан екі түрлі әдіспен құралып немесе ойылып жасалады. Домбыра аспабы халықтық кәсіби өнердің туып-қалыптасуына, өркендеуіне негіз болған. Құрманғазы, Дәулеткерей, Тәттімбет, Қазанғап, Сүгір даңқты күйшілер өздерінің төкпе, шертпе күйлерін домбыра аспабымен шығарды.

ҚБ3 «Бағдаршам» әдісі

Фразелогизмдердің мағынасын түсіндір

Ішектей шұбатылған- өте ұзақ,

Ішек-сілесі қатқанша күлді – қатты күлу

Тілге тиек ету- сөзіне себеп ету, сөз қосу

Бас десең, құлақ дейді- сөзді ұқпайтын, тыңдамайтын адамды айтады.

Мойынына мініп алды – басыну

ҚБ4 «Жапон әдісі»

«ПОПС формуласы» әдісі бойынша мәтіндегі ойға қатысты өз пікірлеріңді дәлелдеңдер

1- сөйлем: «Менің ойымша, ......»

2-сөйлем: «Мен оны былай түсінемін....»

3-сөйлем: «Оны мына деректермен, мысалдармен дәлелдей аламын.....»

Соңғы сөйлем: «Осыған байланысты мен мынадай қорытынды шешімге келдім.....»

мәтін нұсқасы

постер, түрлі түсті маркерлер

үш түсті стикерлер

Сабақтың соңы

8 мин

Кері байланыс

«Бес саусақ» әдісі

Бас бармақ- басты мәселе. Бүгін сабақта ең құнды мәселе қандай болды?

Балан үйрек- бірлесу. Мен топта, жұпта қалай жұмыс жасадым?Кімге көмек бердім?

Ортан терек- ойлану. Мен бүгін қандай білім мен тәжірибе алдым?

Шылдыр шүмек- шынайылылық. Сабақ маған ұнады ма?

Кішкентай бөбек- көңіл- күй ахуалы. Мен өзімді сабақта қалай сезіндім?

Үй тапсырмасы

«Домбыра» туралы 250 сөз эссе жазып келу

Сөйлем

Дұрыс

Бұрыс

Домбыра халыққа кең таралмаған аспап.

Домбыра ата-баба мұрасы.

Домбырада тек күй тартуға болады.

Классикалық музыкаларды домбырада ойнайды.

Домбыраның түрлері көп.

Домбыра орындаудың екі түрі бар.