Дүниежүзілік мұхит бөліктері, мұхит суларының қасиеттері

География 7-сынып ( Алматы. «Атамұра» баспасы, 2017ж Авторлары: А. Егорина, С.Нүркенова, Е.Шимина)

Гидросфера

Дүниежүзілік мұхит және оның бөліктерінің географиялық жағдайы.

Дүниежүзілік мұхит суларының қасиеттері

7.3.3.3-Дүниежүзілік мұхиттың құрамын, географиялық жағдайын сипаттайды 7.3.3.4-мұхит және оның құрамдас бөліктерін жоспар бойынша сипаттайды

7.3.3.5-мұхит суының қасиеттеріне әсер ететін факторларды анықтайды

Тапсырма 1. «Тауып көр»

Берілген суреттерге қарап, мұхит атауларын тап.

Тапсырма 2. «Графикалық бейне»

Графикалық бейнелеуде Материктердің ең биік жерлері түсірілген. Соған сәйкес мұхиттардың тереңдігін кему реті бойынша мәлімет түсіріндер.

Тапсырма 3.

Мұхиттың тереңдігін қалай және қандай аспаппен өлшейтіндігін естеріңе түсіріңдер?

....................................................................................................................................

.....................................................................................................................................

Тапсырма 4.

Анықтама беріңдер.

Теңіз – ................................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

Шығанақ – ........................................................................................................................................................

..............................................................................................................................................................................

Түбек – ..............................................................................................................................................................

Арал – ...............................................................................................................................................................

Бұғаз – ..............................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................................

Тапсырма 5. Физикалық картаны пайдалана отырып, мысал келтіріңдер.

Шеткі теңіздер

Ішкі теңіздер

Тапсырма 6.

Картаның мазмұнын толықтырыңдар

Тұздылық – 1 л (1 кг) судағы еріген тұздардың граммен алынған мөлшері, ол промилле белгісімен белгіленеді.

Тапсырма 7. Сөйлемді толықтырыңдар.

Мұхит суы ...................... қызады және ................... суыйды. Ол тіпті қыс кезінде де Жердің ..................................... мүмкіндік бермейді. Дүниежүзілік мұхит суының орташа температурасы .............. °С. Су температурасы .............................. дан ............................ ке қарай тереңдеген сайын төмендейді. Күн сәулелері тек ...........м тереңдікке дейін жетеді. 3500 м тереңдікте температура тұрақты - ................. °С болады. Мұхиттағы су ........................ °С температурада қатады.

Тапсырма 8.

«Ең, ең, ең ....»

Ең үлкен мұхит –

Ең ұзын бұғаз -

Ең балығы көп мұхит –

Ең суық мұхит –

Ең терең шұңғыма –

Ең тар бұғаз –

Ең жылы мұхит -

Жауабы

1 тапсырма

Тынық мұхит Атлант мұхит Үнді мұхиты Солт мұзды мұхит

2 тапсырма

Тынық мұхиты - Мариан шұңғымасы 11 022 м

Атлант мұхиты – Пуэрто-Рико шұңғымасы 8742 м

Үнді мұхиты – Ява шұңғымасы 7729 м

Солтүстік Мұзды мұхит – 5527 м

3 тапсырма

Мұхиттың тереңдігін өлшейтін құрал – эхолот. Жаңғырық арқылы тереңдік өлшенеді. 1 секунд = 1500м/с. Мысалы, дыбыс жіберілген уақыттан 6 секундта жаңғырық естілсе, баруына 3 секунд, келуіне 3 секунд кетеді. 3*1500=4500м.

4 тапсырма

Теңіз – азды-көпті оқшауланған мұхиттың ббір бөліктері.

Шығанақ – мұхиттың құрлыққа терең сұғына орналасқан бөлігі.

Түбек – құрлықтың керісінше мұхитқа сұғына еніп жатқан бөлігі.

Арал - түгелдей сумен қоршалған құрлықтың бір бөлігі. Құрлыққа қарағанда аралдың ауданы шағын келеді. 

Бұғаз – екі жағынан құрлық қысып тұрған, су көздерін жалғастырушы мұхиттың бөлігі.

5 тапсырма

Ішкі теңіздер: Жерорта, Қара, Қызыл, Балтық, Азов, т.б.

Шеткі теңіздер: Баренц, Кар, Лаптевтер, Охот, Шығыс Қытай т.б.

6 тапсырма

Мұхит суының тұздылығы полюстен экваторға қарай артқанын көруге болады. Ең жоғарғы орташа тұздылық – Атлант мұхитында (35,4‰), ал ең азы – Солтүстік Мұзды мұхитында (32‰) байқалады.

7 тапсырма

Мұхит суы күндіз қызады және түнде суыйды. Ол тіпті қыс кезінде де Жердің салқындауына мүмкіндік бермейді. Дүниежүзілік мұхит суының орташа температурасы 17,4 °С. Су температурасы жоғарыдан тереңдік ке қарай тереңдеген сайын төмендейді. Күн сәулелері тек 200 м тереңдікке дейін жетеді. 3500 м тереңдікте температура тұрақты – 1-2 °С болады. Мұхиттағы су .-2°С температурада қатады.

8 тапсырма

Ең үлкен мұхит – Тынық

Ең ұзын бұғаз – Мозамбик 1670км

Ең балығы көп мұхит – Атлант

Ең суық мұхит – Солтүстік Мұзды мұхит

Ең терең шұңғыма – Мариан

Ең тар бұғаз – Гибралтар

Ең жылы мұхит – Үнді мұхиты