Экзотермиялық және эндотермиялық реакциялар

Мұғалімнің аты-жөні: Әлпенова М.А Күні: 21.11.18ж

СЫНЫП: 8

Қатысқан оқушылар саны:

Қатыспаған оқушылар саны:

Сабақтың тақырыбы

Экзотермиялық және эндотермиялық реакциялар

Сабақ негізделген оқу мақсаттары

8.3.1.3 табиғи отындардың жануы экзотермиялық процесс, кері процесс – эндотермиялық екенін білу

8.3.1.4 әртүрлі отындардың потенциалы мен оның қоршаған ортаға әсерін бағалау

Сабақ нәтижесі:

Оқушылардың барлығы мынаны орындай алады:

Эндотермиялық, экзотермиялық реакциялар, жылу эффектісі ұғымдарын еске түсіріп, ол бойынша есеп шығаруға дағдыландыру.

Оқушылардың көбісі мынаны орындай алады:

экзотермиялық және эндотермиялық реакциялары бойынша сандық есептер шығаруға үйретеді.

Оқушылардың кейбіреуі мынаны орындай алады:

Оқулықтан тыс берілген қосымша тапсырмалады орындайды, тақырып бойынша қосымша мәліметтер мен дәлелдер келтіре алады.

Бағалау критерийі

экзотермиялық және эндотермиялық реакциялар, жылу эффектісі, термохимиялық теңдеулер, меншікті жану жылуы жөніндегі ұғымдар, теңдеуді құрастыру, теңестіру, жылу эффектісі бойынша есептер шығара алу.

Тілдік құзіреттілік

Кез келген химиялық реакция кезінде жылу бөлінеді немесе сіңіріледі. Реакция кезінде бөлінетін немесе сіңірілетін жылудың мөлшері реакциның жылу эффекті болады. Реакцияның жылу эффекті көрсетілген теңдеу –термохимиялық теңдеу деп аталады.

1 кг отын толық жанғанда бөлінетін жылу мөлшері, сол заттың меншікті жану жылуы деп аталады.

Химиялық реакцияның жылу эффектісінің шамасы бірнеше факторларға байланысты:

1. Әректтесуші заттардың табиғатына

2. Температураға

3. Реагенттердің мөлшеріне

4. Реагенттер мен алынатын өнімнің агрегаттық күйіне

Ресурстар

Оқулық, суреттер, топқа бөлуге арналған кеспе қағаздар  және  әртүрлі  заттар, топтық тапсырмалар, кері байланыс, стикер.

Әдіс-тәсілдер

Сұрақ-жауап, әңгімелеу, түсіндіру, ойын, көрнекілік. Рефлексия.

Пәнаралық байланыс

Физика

Алдыңғы оқу

8.3.1.1. Сұйылтылған қышқылдар мен карбонаттардың әрекеттесуі. Көмірқышқыл газына сапалық реакция

Сабақтың жоспары

Жоспарланғануақыт

Сабақ барысы :

Бағалау түрлері

Сабақтың басы

8 минут

1. Stand up!

2. Good morning everyone? Hello! my friend’s! How are you?

3. Set down, please.

4. Who is on duty today in class?

5. Who is absent today?

6. Are you ready?

7. Let’s start our lesson!

8. What was your home task for today?

9. Who wants to answers?

10. Open you book and netbook

11. What day today? Write in the you netbook

Тапсыпма 1

Өткен сабақты «Өрмекшінің торы» әдісі арқылы тексеремін.

Сұрақтар:

- жану реакциясы деген не? What is burning?

- тұрмыстағы жану реакциясына мысал келтір? Tell me please examples, of burning reactions in everyday life

- қатты, сұйық және газ тәрізді жанғыш заттарға мысалдар келтіріңдер. Tell me please examples, of combustible

solid, liquid, gaseous substances.

- ұшақ, автомобиль, газ пеші және теңіз кемесі қандай отынның түрін тұтынады?

-отын дегеніміз не?

-іс жүзінде отын неше түрге бөлінеді?

-қатты отын түрлері?

-сұйық отын түрлері?

-жаңғыш заттарға не жатады?

- барлық заттар ауада жанама?

Енді 1,2,3,4-ке саналып, 4 топқа бөлінеміз. Let's divide into four groups.

Топқа бөлемін : «Билеттер арқылы» топқа бөлінеді. Оқушыларды кассадан билеттер алып, 1,2,3,4 вагондарға бөлініп отрады.

жіп

1-топ:

«жану» билеті

2-топ:

«жылу» билеті

3-топ:

«экзо» билеті

4-топ:

«эндо» билеті

Сабақтың ортасы

15 минут

Психологиялық ахуал қалыптастыру: Тақырыпты ашу үшін «Майшам» әдісін қоладанамын. Әр топқа майшам беріледі, оны жағып не байқағандарын айтады. What we see and feel when the candle burns?

Тапсырма 2

1-топ:

«жану» билеті

2-топ:

«жылу» билеті

3-топ:

«экзо» билеті

4-топ:

«эндо» билеті барлық топ мүшелері мәтінді оқып, топтық, жұптық, жеке жұмыстар арқылы постер салу және қорғау.

https://bilimland.kz/kk/courses/chemistry-kk/zhalpy-ximiya/ximiyalyq-reakcziyalardyng-zhuruining-negizgi-zangdylyqtary/ximiyalyq-termodinamika/lesson/ehndotermiyalyq-zhane-ehkzotermiyalyq-reakcziyalar

Майшам

Оқулық,

мәтіндер,

постер

Бейне фильм

7 минут

Тапсырма 3

І топқа:

І деңгей: Химиялық диктант

Жарық пен жылу бөле жүретін реакциялар - .... реакциясы деп аталады. Жылу бөле жүретін реакция - ... . реакция деп аталады. Эндо гректің - ... деген сөзі.

Жылу мөлшері .... немесе ... арқылы белгіленеді.

ІІ деңгей: Берілген реакциялардағы термохимиялық теңдеулерден қайсысы экзотермиялық екенін анықтап, реакция теңдеуін теңестіріңдер:

А) НСІ+ NaOH= NaCI +H₂O +Q

B) H₂O=H₂+O₂ -Q

C) N₂+H₂=NH₃ +Q

D) CaCO₃=CaO +CO₂-Q

ІІІ деңгей.

Теңдеулерді теңестір

Н₂+ О₂=H₂O +570 кДж,

СаСО₃ ═ СаО +СО₂ -180 кдж

СН₄ +О₂═СО₂ +Н₂О +890 кДж,

ІІ топқа :

І деңгей: Химиялық диктант

Жылу сіңіріле жүретін реакция - ..... реакция деп аталады. Экзо грекше ... деген мағынаны білдіреді. Реакция кезінде бөлінетін немесе сіңірілетін жылуды ... әрпімен белгілейді. Реакцияның жылу эффекті көрсетілген химиялық реакциялар ....деп аталады.

ІІ деңгей: Төменде термиялық теңдеулері келтірілген реакциялардың қайсысы экзотермиялық, қайсысы эндотермиялық екенін көрсетіп, реакция теңдеуін теңестіріңдер:

A) Ca(OH)₂=CaO + H₂O -67 кДж

B) H₂ +CI₂- 185 кДж = HCI

C) HgO+180 кДж = Hg +O₂

D) S+O₂=SO₂+ 297 кДж

ІІІ деңгей:

1)Мына теңдеулерді теңестір

H₂O=H₂+O₂ -570 кДж

S+O₂ ═SO₂ + 297 кДж

S +O₂═SO₃ + 790 кДж

ІІІ топқа:

І деңгей: Химиялық диктант

Жылу мөлшері ... арқылы өлшенеді. Химиялық реакция кезінде бөлінетін немесе сіңірілетін жылу мөлшері .... деп аталады. 1 кг отын толық жанғанда бөлінетін жылу мөлшері, сол заттың ... деп аталады. Затты ауада жағу үшін оны белгілі бір температураға дейін қыздыру керек, ол заттың .... болып табылады.

ІІ деңгей:Төменде термиялық теңдеулері келтірілген реакциялардың қайсысы экзотермиялық, қайсысы эндотермиялық екенін көрсетіп, реакция теңдеуін теңестіріңдер:

A) С+O₂=CO₂ +Q

B) N₂+O₂=2NO - Q

C) P+ 5O₂= P₂O₅ +Q

D) H₂O →H₂ +O₂ – Q

ІІІ деңгей:

H2O=H2+O2 -570 кДж

S+O2 ═SO2 + 297 кДж

S +O2═SO3 + 790 кДж

IV- топқа

І деңгей: Химиялық диктант

Жарық пен жылу бөле жүретін реакциялар - .... реакциясы деп аталады. Жылу бөле жүретін реакция - ... . реакция деп аталады. Эндо гректің - ... деген сөзі.

ІІ деңгей: Төменде термиялық теңдеулері келтірілген реакциялардың қайсысы экзотермиялық, қайсысы эндотермиялық екенін көрсетіп, реакция теңдеуін теңестіріңдер:

A) Ca(OH)2=CaO + H2O -67 кДж

B) H2 +CI2- 185 кДж = HCI

C) HgO+180 кДж = Hg +O2

D) S+O2=SO2+ 297 кДж

ІІІ деңгей:

H2O=H2+O2 -570 кДж

S+O2 ═SO2 + 297 кДж

S +O2═SO3 + 790 кДж

Үлестірмелі қағаз

Сергіту сәті

2 минут

«The Skeleton Dance»

би билеу

Оқушылар би билеп сергіп қалады.

Сабақтың соңы

5 минут

«Кім жылдам» әдісі арқылы жалпы сыныпқа тапсырмалар беремін. Мына реакциялардың қайсысы эндотермиялық, қайсысы экзотермиялық екенін көрсетіңдер:

C + O2 → CO2 + 402кДж

2Cu + O2 → 2CuO + 276кДж

H2 + I2 → 2HI – 50кДж

CH4 + 2O2 → CO2 + 2H2O + 892кДж

N2 + O2 →2NO – 180,8кДж

4NH3 + 3O2 → 2N2 + 6H2O +153,2кДж

2HgO → 2Hg + O2 – 176,4кДж

Интерактивті

тақтамен жұмыс

3 минут

Рефлексия

БББ кестесі

Қосымша ақпарат

Саралау – Сіз қосымша

көмек көрсетуді қалай

жоспарлайсыз? Сіз

қабілеті жоғары

оқушыларға тапсырманы

күрделендіруді қалай

жоспарлайсыз?

Бағалау - Оқушылардың

үйренгенін тексеруді

қалай жоспарлайсыз?

Пəнаралық байланыс

Қауіпсіздік жəне еңбекті

қорғау ережелері

АКТ-мен байланыс

Құндылықтардағы

байланыс

Рефлексия

Сабақ / оқу

мақсаттары

шынайы ма?

Бүгін оқушылар

не білді?

Сыныптағы ахуал

қандай болды?

Мен жоспарлаған

саралау шаралары

тиімді болды ма?

Мен берілген

уақыт ішінде

үлгердім бе? Мен

өз жоспарыма

қандай түзетулер

енгіздім жəне

неліктен?

Төмендегі бос ұяшыққа сабақ туралы өз пікіріңізді жазыңыз.

Сол ұяшықтағы Сіздің сабағыңыздың тақырыбына сəйкес

келетін сұрақтарға жауап беріңіз.

Қорытынды бағамдау

Қандай екі нəрсе табысты болды (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)?

1:

2:

Қандай екі нəрсе сабақты жақсарта алды (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)?

1:

2:

Сабақ барысында мен сынып немесе жекелеген оқушылар туралы менің келесі сабағымды

жетілдіруге көмектесетін не білдім?