Қазақ тілі

4-сынып

Сабақтың атауы

Еліктеуіш сөздер

Тақырыптың мағанасын ашу арқылы түсіктері қалыптасады, ой-өрісін дамыйды, топпен тапсырмалар орындауға үйрене отырып,сабаққа деген қызушылықтарын дамытады

Мақсаты

Күтілетін нәтиже

Психологиялық ахуал

Психологиялық дайындық

Қазақ тілім - өз тілім дана тілім.

Абай, Мұқтар сөйлеген дана тілім.

 Қастерлейді ұл-қызың мәңгі сені

Болашағым,бақытым қазақ тілім

Оқушылар шеңберде жиналып,мұғаліммен бірге бүгінгі сабаққа сәттілік тілейді.

Қызығушылықты ояту

«Сұрақ - жауап». Сынақ өткізу.
(Сұраққа «иә» немесе «жоқ» деп жауап беру)
1. Шылау сөйлем мүшесі бола ала ма? (жоқ)
2. Бастауыш кім? не? деген сұраққа жауап береді. (иә)
3. Анықтауыш сөйлемнің тұрлаулы мүшесі. (жоқ)
4. Бастауыш сөйлемнің тұрлаулы мүшесі. (иә)
5. – ның, - нің ілік септігінің жалғауы. (иә)
6. мен, сен, ол, біздер – жіктеу есімдіктері. (иә)
7. – ма, - ме, - ше сұраулық шылаулар. (иә)
8. Лепті сөйлем қызметіне қарай негізгі, жетек, анықтауыш болып бөлінеді. (жоқ)
9. .Одағай сөйлем мүшесі бола алмайды. (жоқ)
10. Қазақ тілінде жеті септік бар. (иә)
11. Қосарланған одағайлар үтір арқылы жазылады. (жоқ)
12. Одағайлардың тыныс ьелгілері өзгермейді. (жоқ)
13. Сөйлем айтылу мақсатына қарай төртке бөлінеді. (иә)
14. Бастауыш пен толықтауыш сөйлемнің тұрлаулы мүшелері. (жоқ)
15. Сөйлем мүшелері құрылысына қарай 3 - ке бөлінеді. (иә)

Жаңа материалдарды түсіндіру: 
1. Еліктеу сөздер – айналадағы әр түрлі құбылыстардың дыбыстарына, қимыл әрекеттеріне еліктеумен немесе олардың бейнелерімен байланысты туған сөздер. 
Мысалы: тырс етті, былш етті, шорт сынды, дүңк етті, қолп ете қалды т. б
Еліктеу сөздер мағынасына қарай, айналадағы әр түрлі дыбысқа, жеке қимылға, іс - әрекетке еліктеуді білдіруіне байланысты еліктеуіш сөздер және бейнелеуіш сөздер болып екіге бөлінеді 
Табиғаттағы заттардың қозғалуы, бір – бірімен қақтығысуы, соғылуы сияқты алуан түрлі қимыл, әрекеттердің нәтижесінде әр түрлі дыбыстар пайда болады. Сол дыбыстарға еліктеу арқылы пайда болған сөздер еліктеуіш сөздер деп аталады.
Еліктеуіш сөздер қайталанып та, қосарланып та жұмсалады. Ондайда көмекші етістікпен тіркесіп, онымен бір қызметте немесе жеке тұрып қимылдың амалын білдіреді. Мысалы: Тырс - тырс етті, сарт етті, арс – арс етеді, пыр – пыр етті т. б.
Мысалы: Өтеді ауыздығын қарш – қарш шайнап. (Жамбыл) Ырғалып қарға қарқ етті, ірімшік жерге салп етті. (Абай) 
Еліктеуіш сөздер көбінесе көмекші етістікпен ( көбінесе ет көмекші етістігімен) тіркесіп жұмсалады. Мысалы: сарт етті, қыңқ етпеді, саңқ етті, топ етті т. б.

Сергіту сәті

«Халықтар» биі

Жаңа сабақ

1. Еліктеу сөз дегеніміз не? 
   2. Мағынасына қарай еліктеу сөз нешеге бөлінеді? 
   3. Еліктеуіш сөзді қалай түсінесің? 

Оқулықтағы тапсырмаларды орындау

Дәптермен жұмыс

1,2,3-жаттығулар топтарда орындалады.

4-жаттығу жеке жұмыс

Ой толғаныс

Семантикалық  картамен  жұмыс

Үйге тапсырма

5 -жаттығу 103-бетте

Күнделіктеріне жазып алады.

Бағалау

Оқыту үшін бағалау және оқуды бағалау

Бағалау парақшасын толтырады.

Кері байланыс

Смайликтерді өзі қалаған нұсқаға жабыстырады