Камалова М.А.

Мәхсити: Адәмгәрчилигини, инақлиғини, оқушқа болған интилишини тәрбийәләш.

Елипбә билән хошлишиш

- Вай, бу Гүлнарәм нәдә жүриду ? Мәйримиңиз башлинип қалди.

( Гүлнарәм қулиғида плеер, сәһнигә уссул ойнап чиқиду )

- Гүлнарәм, сиз нәдә жүрисиз? Кечикип қалдиңизғу ...

- Нәгә кечикип қалдим?

- Мәйрәмгә.

- Ислам, мәйрәм, Майгүл Аруповна февральда саат 10-да болиду дедиғу.

- Бүгүнчу ?

- Вай, Ислам кәчүрвәт қени башлайли, сәһнигә 1-синип оқуғучилирини тәклип қилайли.

- Биринчидин аманлишайли.

- Әссаламмуәләйкүм һөрмәтлик ата-анилар вә қиммәтлик гимназистлар.

- Мәйримимизни башлашқа рухсәт қилсаңлар.

- 1«Д» синип оқуғучилирини тәклип қилимиз.

Балилар сәһнигә чиқип туриду. (музыка)

Жириң, жириң, жириң

Қоңғурақ челиң!

Сентябрь кәлди,

Мәктәпкә келиң.

Сумкини елиң,

Дәптәрни селиң.

Елипбә оқуп,

Йезишни билиң.

Рәсимни сизиң,

Нахшини ейтиң.

Тән-тәрбийә қип,

Тән-сақлиқ тепиң

Мәктәп улуқтур,

Билим-пән кани.

Муәллим нурлуқ,

Меһир кани

Мәктәп һаяти,

Болиду қизиқ.

Китап оқуймиз,

Үгинип йезиң.

Саваққа зади

Кечикмәй келип.

Аңлиқ болайли,

Билимни елип.

Мәктәп қойни улуқтур,

Билим елиш қизиқтур.

Ана тилида оқуш,

Көңүллүк вә иллиқтур.

Мәктәп-билим очиғи

Интизам үгинимиз.

Мәктәп достлуқ булиғи,

Һәммә инақ жүримиз.

-Мәйримимиз башланди, бирақта әң асасий меһминимиз - Елипбә йоқ.. Қени балилар чақирайли.

- Елипбә! Елипбә! Сени күтиватимиз. (Елипбә кириду)

Мән бу мәйрәмгә достлирим билән кәлдим.

-Улар кимләр?

- Һазир уларни чақирай. Әй ярдәмчи достлирим, келиңлар, мәйрәмгә меһман болуңлар.

Қериндашни қолға тутуп,

Илһам билән сүрәт сал.

Һүнириңни көситип,

Қериндашни дост қип ал.

Мән қәләм, мән қәләм,

Һәммә язма язармән .

Дурус , чирайлиқ, хатасиз

пакиз йезишни үгәнсәң,

Сениң достуң болимән.

Әгәр пакиз тутсаң дәптәрни,

Шаир, язғучи болисән.

Дәптәрдин билим башланди,

Билгиниңни йезивал.

Нахша «41 һәрип»

Һәрипләрдин боғумларни үгәндуқ,

Боғумлардин сөзни оқудуқ.

Һәрипләрниң сехирлик екәнлигин,

Ейтип берәй саңа жан достум.

Һәрипләр, һәрипләр,

Қошулди, қошулди.

Боғумлар, боғумлар,

Сөзләр чиқарди.

Созуқ тавуш, үзүк тавуш бар екән,

Бир-биридин ажримайдекән.

41 һәрипниң сехирлиғини,

Ейтип берәй саңа, жан достум.

Һәрипләр, һәрипләр,

Сәптә турар әскәрдә.

Һәр бирниң өз орни бар,

Һәм нами бар.

• Йезиқтики һәрипләр атилиду АЛФАВИТ.

Ана

«А» һәрипни үгинип,

Йоруп кәтти дилимиз.

Чүнки бизниң «ана» дәп,

Чиққан дәсләп тилимиз.

Нәрсиләрниң намида,

«Н» һәрипи туриду.

Көйнәк, чәйнәк, әйнәктәк,

Көп сөзләрни қуриду.

Ейтип бөшүк нахшисин,

Ана беқип чоң қилар,

Шуңа бизниң балилар,

Анимизға қәриздар.

Вәтән

Вели-вели, валләй дәп,

Вақиришип ойнаймиз.

Дәрис вақти мәктәпкә,

Биз кечикип қалмаймиз.

Еринмәстин әмгәк қил,

Әл, Вәтәнниң алдида.

Бәшкә оқи сән пәқәт,

Қалмас үчүн далдида.

Тенип кәтсәң тилиңдин,

Тарихиңни билмәйсән.

Тенәп жуттин, елиңдин,

Бәхит тепип, күлмәйсән.

Шуңа сақла тилиңни,

Һөрмәт қилип, қәдир тут.

Алғанларни тәлимни,

Тонувалар ана жут.

Вәтән дегән бағ-вараң,

Ериқтики бөлжүргән.

Меһриван ата-анаң,

Сени чоң қип өстүргән.

Вәтән дегән әслидә,

Сениң өйүң, мәктивиң.

Тиңшиғиниң дәристә,

Сән хәт язған дәптириң.

Вәтән дегән баллиқта,

Ойнап, өскән қора-жай.

Дәрәқзарлиқ мәлиләр,

Жутуңдур һәммигә бай.

Вәтән дегән улуқтур.

Саңа пана һәр қачан.

Қәдирләп, улуқлайду,

Сени пәқәт шу макан.

Қазақстан

Қанитида қушларниң,

«Қ» һәрипи йезилар.

Чоңқур билим елишму,

Қудуқ охшаш қезилар.

Алма,анар сөзлириниң,

Һәр биридә икки тал.

Тапқур болсаң, қени чапсан,

Қайси һәрип тепип ал.

Бу һәрипсиз йезилмайду,

Ана сөзи, нан сөзи.

«Елипбәни» биринчи боп,

Башлап турур у өзи.

«З» ға зеһин қоюңлар,

Дәйду бизгә устазлар.

Әгәр зерәк болсаңлар,

Аз болар хаталиқлар.

Зоһра, Зорәм, Зүлпийәм,

Таза жүрдиған қизлар,

Әзиз, Зүмрәт, Заһидәм,

Сүрәтләрни көп сизар.

Әзиз Вәтән-Қазақстан,

Һәжәп гөзәл Астанаң.

Уйғурумға пана болған,

Меһриң иссиқ – Қазақстан.

Вәтән бәргән нан-тузни ақла,

Вәтән бәргән яхшилиқни сән сақла.

Мәңгү әстә тутайли, достлап,

Вәтәндин артуқ, зат йоқтур әсла.

Кәлсәң дәрис оқумай,

Бана-сәвәп издимә.

Растиңни ейтқин қорқмай,

Ялған сөзни сөзимә.

Ана тилим – байлиғим пүтмәс,

Таза булақ – сүйи түгимәс.

Мошу тилда әждадим уйғур,

Из қалдурған тарихта жүтмәс.

«Н» һәриптә ақ нанлар,

Дәстиханға тизилар.

Нәшпүт билән навайни,

Яхши көриду қизлар.

Елипбә:

• Елипбәни оқуш, силәргә яқтиму?

• Немиләрни үгәндиңлар?

• Қени балиларни тәкшүрәп көрәйли, улар немиләрни билидекән.

• Биз пәқәт оқуш, йезишнила әмәс, һәм көрүнүшләрниму көрситәләймиз.

Көрүнүш

Муәллип: Чүмүлә ишләвататти, туюқсизла қаттиқ ямғур йеғишқа башлиди.

У яққа, бу яққа ямғурдин қечип, жүгрәп, бир йоған могуни көрүп

қалди.

У могуниң түвигә йошурунди.

Бир мәзгилдә қешиға кепинәк учуп кәлди.

Кепинәк: -Әссаламуәлләйкүм, чүмүлижан. Мениң қанатлирим су болуп

кәтти. Мени қешиңизға киргүзүң.

Чүмүлә: -Немә дәйсиз? Мән өзәм аран-аран бу йәргә петип турсам.

Һә, бопту! Тар болсиму, рәнжимәйсиз.

Кепинәк: - Сизгә көптин-көп рәхмәт.

Иккиси: Ямғур яғди,

Гүлдүрлиди,

Иккимизгә бәк яхши.

Тар болсиму өйимиз,

Ямғурдин қутулимиз.

Чүмүлә: - Ким бу?

Кепинәк: - Кимду бу?

Чашқан: - Бу мән, чашқунғу. Мени киргүзиңлар. Мән музлап, су болуп

кәттим.

Өтүнүп сораймән.

Иккиси: - Иккимизгә туруш, бәкму тар турса. Сизни қандақ киргүзимиз?

Чашқан: - Өтүнимән, киргүзиңлар.

Иккиси: -Шундақ болсун, бизгә қошулуң.

Үчи биллә: Ямғур яғди,

Гүлдүрлиди,

Үчимизгә бәк яхши.

Тар болсиму өйимиз,

Ямғурдин қутулимиз.

Муәллип: Ямғур күчийип яғмақта.

Қушқач: -Чик-чирик, достлар.

Биллә: -Ким бу?

Қушқач: -Бу мәнғу, қушқач. Мениму киргүзиңлара.

Биллә: -Сизни қәйәргиму киргүзәрмиз. Бу йәрдә орунму қалмидиғу.

Чашқан: - Орун қалмиди.

Кепинәк: -Орун қалмиди.

Қушқач: - Мениң қанатлиримни мөлдүр уруп ташлиди, су қиливәтти.

Биллә: -Шундақ болсун, бизгә қошулуң.

Төрти биллә: Ямғур яғди,

Гүлдүрлиди,

Төртимизгә бәк яхши.

Тар болсиму өйимиз,

Ямғурдин қутулимиз.

Тошқан: - Қутулдуруңлар, могуниң түвидә ким бар? Мени түлкә кәйнимдин

қоғлаваттиду. Маңа ярдәм қилиңлар.

Биллә: -Могу өзи кичиккинә турса, сизни қандақму қутулдиримиз? Сиз наһайити

йоған екәнсиз.

Тошқан: -Чаққан киргүзиңлара, болмиса түлкә мени йәветиду.

Чүмүлә: - Билмәймиз, биз мәслиһәтлишәйли.

Тошқан: -Мән күтәлмәймән, түлкә мени йәветиду.

Чүмүлә: - Қандақ қилимиз? Биримизгә сиртқа чиқишқа тоғра келиду. Шу чағда

тошқанни йошуруп қойсақ болиду.

Кепинәк:-Тошқанға угал әмәсму, мән чиқип кеттәй.

Чүмүлә: - Немә дәйсиз, сизниму түлкә йоқ қилиду әмәсму.

Чашқан: - Тошқанға угал, мән чиқип кеттәй.

Чүмүлә: -Немә дәйсиз, сизни түлкә бирдинла йәветиду.

Қушқач: - Тошқанға угал болиду, мән чиқип кеттәй.

Чүмүлә: - Сизму чиқмайсиз.

Биллә: - Ким чиқип кетиду?

Чүмүлә: - Мән чиқип кетимән. Сиз бери кирип, йошурунуң. Мән түлкини қарши

еливалимән.

Түлкә: - Һәй чүмүлә, бу йәрдә тошқанни көрдиңму?

Чүмүлә: - Яқ.

Түлкә: - Мошу йәргә йошурунуп, киривалмиғанду?

• Бу йәрдә ким бар?

Чүмүлә: - Бу йәрдә һеч ким йоқ. Қени түлкә бу йәрдин кәткин. Болмиса қаттиқ

чишләвалимән.

Муәллип: Қуйриғиға есиливалиду.

Түлкә: -Чүмүлә, мени қоювәткин.

Чүмүлә: - Бу йәрдин кәткин, болмиса мениңдин көрисән.

• Һәй достлар, бери чиқиңлар. Түлкә кәтти. Ямғур тохтиди.

Муәллип: Һәммиси уссул ойнишиду.

Чүмүлә: - Бу қандақ болғини, һә? Башта мән өзәм ялғуз аранла ичигә пататтим, әнди

болса һәммимизгә орун тепилипту.

Муәллип: Пақа күлүмсирәп дәйдекән:

Пақа: -Чүмүлә, қариғинә, могу, могу болса, йоғирип кетиптиғу.

Биллә: - Йоғирип кетипту!

Муәллип: Могуға һәммиси рәхмитини ейтиду.

Биллә: - Могужан, сизгә рәхмәт.

Могу: - Мениң ишим йоған әмәс. Маңа әмәс, өзәңларға рәхмитиңларни ейтиңлар.

Ямғурдин силәрни, меһриван жүригиңлар қутулдурди. Дүшмәндин

силәрниң инақлиғиңлар қутулдурди.