«Ой еркін болмаса, ел де еркін болмайды».

— Ахмет Байтұрсынұлы

Біз ХХІ ғасырда өмір сүріп жатырмыз. Ғылым мен технология шарықтап, жасанды интеллект адаммен жарысқа түскен заманда өмір сүре отырып, біз өз ойымыздың еркіндігіне қаншалықты ие екенімізді ұмытып барамыз. Шындығында, еркін ойлау — ұлттың азаттығының ішкі көрінісі, рухани тәуелсіздіктің іргетасы.

Еркін ойлау деген не?

Көпшілік еркін ойлауды шектен шығушылық немесе ереже бұзу деп түсінеді. Бірақ шын мәнінде, бұл — ақылмен сараптау, күмәндану, дәлелмен сену және өз көзқарасын қалыптастыра білу. Еркін ойлау — қоғамның айтқанымен ғана емес, өз ар-ұяты мен логикасына сүйене отырып шешім қабылдау.

Біз неге еркін ойлай алмаймыз?

Өкінішке қарай, бізде:

• «Басқалар не ойлайды?» деген қоғамдық қысым

• «Үлкенді тыңда» деп пікір айтуға тыйым салу

• «Бұлай ойлау — күнә» дейтін жалған діни догмалар

• «Ұстаз айтса — шындық» деген сыни ойлаудан тыс білім беру жүйесі

осылардың бәрі жастардың еркін ойлау қабілетін тұншықтырып отыр.

Бұл неге қауіпті?

Еркін ойлай алмайтын ұлт:

• Жаңа идея тудыра алмайды

• Ғылым мен технологияны меңгермейді

• Көшбасшы емес, көнбіс ұлтқа айналады

Ойланып қарасақ, тарихтағы әрбір озық елдің артында еркін ойлы тұлғалар тұр: Абай, Әл-Фараби, Шәкәрім, Алаш қайраткерлері — бәрі заманынан озып туған еркін ойшылдар.

? Қазір не істеу керек?

1. Сұрақ қоюдан қорықпа — нағыз білім сұрақпен басталады.

2. Кітап оқы — әсіресе терең философиялық және тарихи еңбектер.

3. Әр ақпаратты тексеріп, талда — интернет дәуірі сауатсызға кешірім бермейді.

4. Көпшілікпен келіспеуге батыл бол — өз пікіріңді қорға.

5. Тілді біл — тарихыңды біл — сонда еркін ой пайда болады.

Бүгінгі қазақ жастары — болашақ елдің көшбасшылары. Біз еркін ойлай алмасақ, ешқашан еркін ел бола алмаймыз. Біздің нағыз тәуелсіздігіміз — ой тәуелсіздігінде.

Сол үшін ойлан, сұрақ қой, ізден — себебі сенің еркін ойың — ұлттың ертеңгі еркіндігі.