Эссе "Жабайы алма"

«Жабайы алма» кітабы.

Эссе

    Шығармада соғыс кезіндегі ауыл өмірі бейнеленген. Сонау сұрапыл соғыс жылдарындағы қабырғасы қайысқан балалық шақ пен бүгінгі балалар мен үлкендердің тұрмыс-тіршілігіндегі ұқсас жайттарды көруге болады.

  Бұл шығарма бүгінгі кезең шындығымен астарласып жатқанымен құнды деуге болады.  Балалық шаққа саяхаты, жабайы алма жеп аштықты басқаны, ауылдың тұрмыс-тіршілігі адамға ой салары сөзсіз. Басында оқып бастағанда жай ғана балалықтан бақ аралап, алма жеп жүр ғой деп қызыға оқисың, ары қарай көптеген сезім билеп әкетеді. Бұл - өмір бойы бір-бірін жеңе алмай келе жатқан махаббат пен зұлымдық, мейрімділік пен жауыздық, адалдық пен надандық. Қорқыныш пен өкініш, сағыныш пен үміт қатар жүргенде, қазіргі өмір оның қасында бақытты да қызыққа толы өмір ғой!

Әр адамның жан дүниесін толғандыру үшін, өмірде бір жайттар, оқиғалар болады деп ойлаймын. Сол шынайы оқиғаға арқа сүйеп, Көкінайдың образы арқылы сол кездегі сұрапыл соғыстың қатыгездігін аңғаруға болады. Жануар болса да өз иесіне, өзінің мекеніне адал екенін, сол адалдық, сол сезім кейбір адамдардың бойында табыла бермейтіні анық берілген.

Шығармада өзіме қатты ұнаған Нәзира атты кейіпкер еді. Өр мінезді, тіпті әкесі соғыста, анасы ауылда қаза тапса да, әжесі және бауырлары үшін күн демей, түн демей еңбек етеді. Бұл нағыз қыз балаға тән ерекшеліктерімен қай оқырманды болмасын баурап алары сөзсіз. Қаншама қиындықты көрген ол сүрінеді, жығылады, бірақ оған еш мойымайды. Алдағы болашағы үшін қайта тұрып, көктемге де жетеді. Бұл - зарыға күткен көктем жеңісі еді!

Тоқтар мен Нәзираның бір-біріне деген пәк махаббатындай шынайы сезім бар ма? Сүйгені соғысқа аттанып, араларында бірнеше уақыт өткенде қара қағаз да келіп жетеді. Бұл жерде тек сүйгенінен айырылғаны жайлы ғана емес, бұл сол кездегі заманның, соғыстың кесірінен жастардың басына түскен қиын кездері жайлы еді. Менің ойымша, қай оқырманның болмасын бұл шығарманы оқи отырып кейіпкерлермен бірге қиналып, бірге қуанғанына сенімдімін.

Дәл осындай аңғал да, балалық сезімді Бердібек Соқпақпаевтың «Балалық шаққа саяхат» кітабың оқығанда бастан кешуге болады. Меніңше, екі жазушы да балалық шақтарынан бастарына ерте түскен тауқыметінің арқасында ерте есейіп, өмірдің ағысымен арпалысқа түсті.

Бірақ өмір жалғасады, қоғам өзгереді, осындай шығармаларды оқи отыра қиыншылықтардан қиналмай өтеміз деген сенім ұялайды. Жабайы алманың дәмін, аңқыған иісін мен де сездім....