Есту мүшесі-құлақ

«Көкпекті жалпы білім беру орта мектебі» КММ

Тақырыбы: Есту мүшесінің құрылысы мен қызметі.

(8-сынып)

Өткізген: биология пәнінің мұғалімі:

Жаймина Г А.

Қарағанды облысы

Сабақтың тақырыбы: Есту мүшесі-құлақтың құрылысы.

Сабақтың мақсаты:

1. танымдық. Есту мүшесі- құлақтың адам өміріндегі маңызын түсіндіріп, оның құрылыс ерекшеліктерін бейнекөрініс арқылы ашу.

2.Дамытушылығы:-оқушылардың сабаққа белсенділігін арттыру мақсатында қосымша материалдарды пайдалануға дағдыландыру, ойлау қабілетін дамыту.

3. Тәрбиелік- салауатты өмір салтын және денсаулықты сақтауға тәрбиелеу.

Сабақтың көрнекілігі және жабдықталуы:

-Есту мүшесі – құлақтың құрылыс ерекшеліктері бейнеленген суретттер,плакаттар,дидактикалық материалдар.

Сабақтың түрі:Модульді технология.

Сабақтың барысы:

Жоспар.

Ұйымдастыру кезеңі.

Үй тапсырмасын сұрау.

А-тобы

1.Адамда қанша сезім мүшелері бар, оларды атаңдар?

2. Көз алмасы қанша қабықшыдан тұрады,сыртқы қабықшасы қалай аталады?

Олардың атқаратын қызметі қандай?

3. Таяқша,үтір колба тәрізді жасаушалар деп неліктен атайды, олар қай жерде орналасқан,қызметі қандай?

Б тобы

1. Анализатор дегеніміз не? Анықтамасын беріңдер, ол қанша бөліктен тұрады?

2. Адам көзінің қара,қоңыр, көкшіл жасыл болып келуі неліктен, бұл қай қабықшаға байланысты?

3. Көздің ортаңғы қабықшасын толық сипаттап беріңдер?

С тобы

1. Сыртқы және ішкі рецепторлар қайда болады,олардың қызметін ажыратыңдар?

2. Соқырдақ пен сарыдақ қайда орналасқан атқаратын қызметі қандай, айырмашылығын айтыңдар?

3. Көз гигиенасына жататын жағдайларды атаңдар?

Жаңа сабақты түсіндіру.

Маңызы.Адам есту мүшесі арқылы қоршаған ортадан әр түрлі дыбыстарды қабылдайды.Есту мүшесі дыбыстарды анықтап ажыратуға көмектеседі. Адам -дармен сөз арқылы қарым-қатынас жасайды.

Қ

Құлақ

Ортаңғы құлақ қуысындағықысым атмосфера қысымымен бірдей.Қысым кенеттен төмендеп немесежоғарлап кетсе,құлақ бітеліп уақытша естімей қалады.Әсіресе бұл ұшқанда байқалады.Мұндай жағдайда жиі-жиі жұтыну керек.Адам жұтынғанда ортаңғы құлақ қуысындағы қысым теңестіріледі.

Ішкі құлақты жарғақты шытырман деп атайды. Оның ішінде лимфа сұйықтығы болады. Осы ұлулы дене нағыз есту мүшесі. Мұндағы сезімтал жасушалар дыбыс толқынын қабылдап, қозуды есту мүшесіне өткізеді. Қозу есту жүйесі арқылы ми қыртысының самай бөлігіндегі есту орталығына жеткізіліп талданады.

Иірімдер мен өзекшелер. Сыртқы құлақ

Ортаңғы және ішкі құлақ.

Құлақтың ішкі көрінісі.

Құлақтың құрылысы мен қызметі.

А тобы

1. Есту мүшесінің маңызы қандай ?

2. Ортаңғы құлаққа нелер жатады, ол қайда орналасады?

3. Есту мүшесінің гигиенасын талдап көрсетіңдер?

Б тобы

1. Құлақ қанша бөлімнен тұрады, құлақ қалқаны қандай қызмет атқарады?

Дабыл жарғағы қайда орналасқан?

2. Дыбыс сүйекшелері құлақтың қай бөлімінде орналасқан және олар қандай

қызмет атқарады?

3. Есту мүшесінің гигиенасын қалай сақтауға болады? Құлақты қалаы

күтетіндерің туралы жеке басыңнан мысал келтіріңдер.

С тобы

1. Ортаңғы құлақты толық сипаттаңдар.Қосымша білетіндеріңді айтыңдар.

2. Құлақтың бөлімдерін, қызметін сызба нұсқамен түсіндіріңдер.

3. Адам ұшақта отырғанда неге құлағы бітеліп қалады? Ұшақ қандай күйде болғанда құлақ бітеді? Қандай шара қолдану керек?

Қорытындылау.

Тест тапсырмалары.

1.Ортаңғы құлаққа жатады:

а. балғашық,төс,үзеңгі сүйегі.

б.жарғақты шытырман.

с.ұлулы дене,жүйке импульсі.

2.дыбыс сүйекшелері құлақтың қай бөлімінде орналасқан?

а. сыртқы бөлім.

б.ортаңғы бөлім.

с.ішкі бөлім.

3.сыртқы құлаққа жатады:

а.дабыл жарғағы,ұлулы дене

б.есту рецепторы,құлақ қалқаны.

с.құлақ қалқаны,сыртқы дыбыс жолы

4.Көз рецепторларының түрлері:

а.құтышалар мен таяқшалар

б.қылтамырлар мен тамырлар

с.жіптер мен орамалар

5.Адамның дүниетаным қабілеті...........байланысты

А.есту аймағымен

Б.көру аймағымен

С.сезу аймағымен

6.жарық қабылдайтын жасушаларының орналасуы:

А.көз бұршағында

Б.тор қабықша ішіндегі таяқшалар

С.шыны тәрізді дене

7.Туа біткен,түс айыра алмайтын көз ауруы

А.ревматизм

Б.кретинизм

С.дальтонизм

8.көзге зиян келтірмейді

А.қатты жарыққа қарағанда көзілдірік кию

Б.А-дәрумені жетіспегенде

С.алкогольдің әсері

9.балғашық,төс, үзеңгі сүйектерінің салмағы

А.0,5г

Б.0,05г

С.10,5г

10.Ішкі құлақ бөлімдері

А.үш жарты иірім,кіреберіс иірім ұлулы дене

Б.кіреберіс иірім,жарғақты шытырман

С.есту тұтігі, дабыл жарғағы

Үйге тапсырма. §19-20 оқу, кестені толтыру.

Деңгейлік тапсырмаларды орындау.

Бағалау.