Еңбекшіқазақ ауданы, Есік қаласы,

Қ.Сатпаев атындағы орта мектебі

"Футзал ойынның дағдыларын мен техникасын

меңгерудің әдіс-тәсілдері"

(оқу-әдістемелік құрал)

Құрастырған: ⁠Даулетбаков Е.О

2025 жыл

УДК: 334.3

ББК: 75.581

ТАҚЫРБЫ: "Футзал ойынның дағдыларын мен техникасын меңгерудің әдіс-тәсілдері"

Құрастырушы: Даулетбаков Е.О.

Рецензент:

Бұл оқу-әдістемелік құралдың негізгі мақсаты — футзал ойынындағы техникалық және тактикалық дағдыларды меңгеру, сондай-ақ ойыншылардың физикалық және психологиялық дайындығын арттыру бойынша әдіс-тәсілдерді жүйелі түрде ұсыну. Кітаптың ауқымы бойынша оқушылар мен жаттықтырушыларға футзал ойындарын үйретудің тиімді әдіс-тәсілдері, жаттығуларды ұйымдастыру, сонымен қатар ойынның техникалық элементтерін жақсартуға арналған нақты жаттығулар ұсынылады. Негізгі мақсаттар:

1. Футзалдың техникалық және тактикалық аспектілерін дамыту:

2. Шабуыл мен қорғаныс тактикасын жетілдіру:

3. Физикалық дайындығы мен ойыншылардың шыдамдылығын арттыру:

4. Жаттығуларды жүйелі ұйымдастыру:

5. Футзал ойындарын оқытуда педагогикалық әдіс-тәсілдер

МАЗМҰН

1.Кіріспе......................................................................................................................4

- Футзалдың анықтамасы және оның ерекшеліктері.

- Футзалдың маңызы мен дамуы, тарихы.

- Оқушылар үшін футзалдың денсаулыққа және әлеуметтік дамытуға пайдасы.

2. Футзалдың негізгі ережелері.....................................................................................5

- Ойынның мақсаты, негізгі ережелер.

- Ойыншылардың ролі мен міндеттері.

- Ойынның уақыт аралығы мен кезеңдері.

- Ойын алаңы мен құрал-жабдықтары (доп, аяқ киім, формалар және т.б.).

3. Футзалдағы ойынның тактикалық дағдылары....................................................9

- Шабуылда тиімді позициялау: бос алаңды пайдалану.

- Қорғаныс дағдылары: қарсыласты бақылау, блоктау, контратактілік қорғау.

- Командалық ойын: ортақ тактикалар мен бірлесе ойнау.

- Алаңда қозғалыс пен реттеу: қорғаушылар мен шабуылшылардың міндеттері.

4. Футзал ойындарында қолданылатын арнайы

техника мен әдістер.......................................................................................................15

- Жеке жаттығулар: аяқпен допты басқару, пас беру, допты жедел тоқтату.

- Командалық жаттығулар: пасс жасау мен қозғалыс, ойынның қарқындылығын сақтау.

- Жаттықтырушының рөлі мен жаттығуларды ұйымдастыру әдістері.

-Футзал ойынның тиімді әдіс-тәсілдері

5. Футзалдағы физикалық дайындық пен ойыншылардың жалпы дене дайындығы......................................................................................................................22 - Футзалға тән физикалық талаптар: шыдамдылық, жылдамдық, күш.

- Денеге жалпы физикалық дайындық жаттығулары.

- Футзал үшін арнайы жаттығулар мен олардың техникалық орындалуы.

- Жаттығулардың түрлері: жүрек-қан тамырлары жүйесінің жұмысын жақсарту, бұлшық еттерді жаттықтыру.

6.Футзалдағы жарақаттануды болдырмау және денсаулық сақтау шаралары.........................................................................................................................26

- Футзалдағы жарақат түрлері мен оларды болдырмау.

- Жаттығулар алдында және кейінгі жаттығу мен қалпына келу шаралары.

- Допты дұрыс пайдалану және ойын алаңының қауіпсіздігі.

7.Футзалдың әдістемелік және педагогикалық ерекшеліктері.................................................................................................................28

- Балалар мен жасөспірімдерге арналған жаттығулар мен ойындар.

- Футзалды оқытудың кезеңдері мен әдіс-тәсілдері.

8. Қорытынды.................................................................................................................32

- Футзал дағдыларын меңгерудің маңызды аспектілері.

- Ойыншылардың техникалық және тактикалық білімдерін жетілдіру.

- Футзалдың оқу процесінде тәрбиелік рөлі.

КІРІСПЕ

Футзал – бұл денешынықтыру залында ойналатын, допты аяқпен жүргізу мен соғу негізінде жүргізілетін командалық спорт түрі. Футзал футболдың бір түрі болып табылады, бірақ алаңы мен ойын ережелері шағын, әрі жылдам қарқынмен өтеді. Бұл спорт түрі әдетте 5 ойыншымен ойналады (бір қақпашы мен төрт outfield ойыншы), және ойын алаңы стандартты футбол алаңынан әлдеқайда кішірек болады. Футзалдың негізгі ерекшелігі – ойынның жылдамдығы мен техникалық күрделілігі, себебі ойыншыларда аз кеңістік пен уақыт бар.

Футзалдың тарихы 1930-шы жылдары Бразилияда басталды. Ол кезде футболдың қиындықтарын ескере отырып, балаларға арналған кішігірім алаңда футбол ойнау идеясы пайда болды. 1930 жылы Бразилияда алғашқы футзал ойындары өтті, және ол өте жылдам дамып, әлемнің әр түрлі елдерінде танымал бола бастады. Бүгінгі күні футзал әлемдегі ең танымал спорт түрлерінің бірі болып саналады. Халықаралық футзал федерациясы (FIFA) және әлемдік футзал қауымдастығы ойын ережелерін белгілеу мен жарыстарды ұйымдастыруда үлкен рөл атқарады. Футзал мен футболдың арасында көптеген ұқсастықтар бар: екеуінде де допты аяқпен жүргізіп, қарсыластардың қақпасына гол соғу мақсаты қойылады. Дегенмен, футзал футболдан алаңының шағындығымен және жылдамдығымен ерекшеленеді. Сонымен қатар, футзалдың ережелері футболға қарағанда әр түрлі. Мысалы, ойынның уақыты мен ойыншылардың ауысу тәртібі, тіпті қақпашының әрекет ету шеңбері де айтарлықтай өзгереді. Футзал да футбол секілді командалық ойын болғанымен, ойыншылардың қозғалыс жылдамдығы мен техникалық дағдыларына көбірек назар аударылады.

Футзал ойыншылардың физикалық дамуына ғана емес, сонымен қатар олардың әлеуметтік және психологиялық дамуына да ықпал етеді. Футзалды ойнау оқушыларға денсаулықты нығайту, физикалық шыдамдылықты арттыру, үйлесімді қозғалысты дамыту және дене қимылдарын дұрыс басқару дағдыларын меңгертуге мүмкіндік береді. Сонымен қатар, футзал командада жұмыс істеу қабілетін, жауапкершілік сезімін, ортақ мақсатқа жету үшін бірге жұмыс істеуді дамытады. Ойын кезінде балалар бір-бірімен қарым-қатынас жасап, әлеуметтік байланыстар орнатады, бұл олардың әлеуметтік қабілеттерін арттырады. Сонымен қатар, футзал ойынының психологиялық пайдасы да зор, себебі ол балалардың өзін-өзі сенімді сезінуіне және стрессті жеңуге көмектеседі. Футзал командалық спорт болғандықтан, ол оқушылардың бірлесіп жұмыс істеу, өзара қарым-қатынас жасау және ортақ мақсатқа жету дағдыларын дамытуға көмектеседі. Ойын барысында балалар топтық әрекеттер мен стратегияларды меңгеріп, әр ойыншының маңызды рөлі бар екенін түсінеді. Бұл әлеуметтік қарым-қатынастарды нығайтуға және балалардың коммуникативтік дағдыларын жетілдіруге ықпал етеді. Сонымен қатар, футзал психологиялық тұрғыда да пайдалы: ол балаларды стресстен арылуға, өз-өзіне сенімді болуға және мақсатқа ұмтылуға үйретеді. Футзалдың денсаулыққа және әлеуметтік дамытуға берер пайдасы зор, бұл тек физикалық денсаулықты ғана емес, сонымен қатар балалардың әлеуметтік, психологиялық және шығармашылық қабілеттерін де дамытуға бағытталған спорт түрі болып табылады.

Футзалдың негізгі ережелері

Ойынның мақсаты, негізгі ережелер

1.Футзалдағы басты мақсат – қарсыластың қақпасына гол соғып, ең көп ұпай жинау. Ойын екі команда арасында өтеді, әр командада 5 ойыншы болады, оның ішінде бір қақпашы. Ойынның соңында ең көп гол соққан команда жеңіске жетеді. Ойын кезінде техникалық шеберліктер мен командалық тактикалар өте маңызды, себебі футзал алаңының шектеулі болуы ойынның жылдам әрі техникалық болып өтуіне себеп болады.

2. Ойынның негізгі ережелері

- Ойынның ұзақтығы: Футзал ойыны әдетте екі таймнан тұрады, әрқайсысы 20 минуттан. Егер ойын уақытында тең нәтиже шықса, қосымша уақыт немесе пенальти сериясы өткізілуі мүмкін. Бұл ережелер жарыстың түріне байланысты өзгеруі мүмкін.

- Командалар: Әр команда 5 ойыншымен, оның ішінде 1 қақпашымен ойнайды. Командалар ауысулар жасай алады, бірақ ауысулар ойынның тоқтауын талап етпейді. Бір уақытта алаңда тек 5 ойыншы болуы тиіс.

- Қақпа: Футзал алаңында әр команда өз қақпасын қорғайды. Қақпа биіктігі – 2 метр, ені – 3 метр.

- Доптың өлшемі: Футзал допы футбол допынан кішірек және ауыр болады. Ол ойын алаңында жылдам қозғалуға және ойыншылардың шеберлігін көрсетуге мүмкіндік береді.

- Ойынның басталуы: Ойын алаңда орталық шеңберінен басталады. Бұл жерден допты кез-келген команда ойынды бастау үшін соға алады.

- Ойын ережесін бұзу:

- Қолмен ойнау: Ойыншы допты тек аяқпен ойнауы керек. Қолмен ойнау – ереже бұзу болып саналады.

- Фолдар мен жазалар: Ойын барысында ойыншылар қарсыласына қасақана фол жасап, оны тоқтата алмайтын жағдайға әкелсе, олар ұпай ұтады.

- Тіке соққылар (Free kick): Қарсылас команда қателік жасаған жағдайда ойыншылар тікелей соққы жасау мүмкіндігін алады. Бұл соққы орындалады, егер ереже бұзу алаң ішінде болса.

- Жүріс немесе ауысу: Футзалдың бір маңызды ерекшелігі — ойыншылар алаңда ойынға көбірек қатысу үшін жиі ауыса алады. Бұл ауысулар өте жылдам және үнемі жасалады.

- Тоқтап қалған доп: Егер доп шекарадан шықса, доп қайтадан сырттан енгізіледі, немесе кейбір жағдайларда ойынға басқа тәсілдермен қайтадан қосылады.

3. Қақпашы рөлі мен шектеулері

- Қақпашылар олар тек айып алаңында қолмен ойнауға құқылы.

- Қақпашы допты өз аймағынан тыс жерде ұрып жіберуге болмады.

- Қақпашы қақпаны қорғау барысында допты бір рет қолмен ұстауға құқылы. Ереже бұзылған жағдайда, командаға жазалау соққысы берілуі мүмкін.

. Төреші мен қосалқы төрешілер:

- Ойын барысында екі төреші болады, олар ойынның барлық ережелеріне сай өтетіндігін бақылайды.

- Олар әртүрлі жағдайлар бойынша шешімдер қабылдайды (фолдар, голдар, ауысулар және т.б.).

Футзалдың негізгі ережелері ойынның жылдам әрі қызықты өтуіне мүмкіндік береді. Ойыншылар өздерінің физикалық дайындығын, техникалық шеберліктерін және тактикалық ойлау қабілеттерін көрсету үшін үнемі қозғалыста болып, әр әрекетке шеберлікпен жауап береді.

Ойыншылардың рөлі мен міндеттері. Футзал ойынында әрбір ойыншының рөлі мен міндеттері нақты және маңызды. Ойынның қарқыны өте жоғары болғандықтан, әр ойыншыдан жақсы техникалық шеберлік, жылдамдық пен тактикалық ойлау талап етіледі. Футзал командалық ойын болғандықтан, әрбір ойыншы өз міндетін орындап, команда үшін ең тиімді ойынды қамтамасыз етуі керек.

1. Қақпашы (Goalkeeper):

- Қақпашы – командадағы ең маңызды ойыншы. Оның басты міндеті – қарсыластардың гол соғуына жол бермеу, яғни қорғаушы рөлін атқарады. Қақпашы тек өзінің аймағында қолымен ойнауға құқылы. Сонымен қатар, қақпашы допты өз аймағынан тыс жерде ұстамауы қажет.

- Қақпашы допты соғуға, қақпаны қорғауға және команданың басқа ойыншыларына көмек көрсетуге дайын болуы керек.

2. Шабуылшы (Forward):

- Шабуылшының негізгі міндеті – қарсылас қақпасына гол соғу. Олар көбінесе алаңның алдыңғы бөлігіне орналасып, ойынның нәтижесін шешуге үлкен ықпал етеді.

- Шабуылшыдан ойынның жылдамдығын арттыру, шабуылдарды бастау, командаластарына қолдау көрсету және дұрыс позицияда болу талап етіледі.

- Сонымен қатар, шабуылшылар өздері гол соғу үшін ғана емес, қорғаушыларға да көмек көрсету үшін ойнайды.

3. Қорғаушы (Defender):

- Қорғаушының басты міндеті – қарсыластардың шабуылын тоқтату және өз қақпасын қорғау. Олар әрқашан команданы қорғауға дайын болуы керек, шабуылдар кезінде де қорғаушы позициясын сақтау маңызды.

- Қорғаушылар допты қарсыластардан қайтаруға, сәтті пас беруге, қорғанысты ұйымдастыруға және өзінің командасын алға жылжытуға қатысады.

- Олар тек қақпаны қорғап қана қоймай, шабуылдарға да қатысып, теңдестірілген командалық ойынды қалыптастырады.

4. Поле ойыншысы (Midfielder):

- Поле ойыншысы алаңның ортасында орналасып, команданың шабуылдары мен қорғанысы арасында байланыстырушы рөл атқарады.

- Олардың міндеті – ойынның орталық бөлігіне басшылық жасап, пас беруді, ойынды ұйымдастыруды, команданы алға жылжыту және қорғанысқа көмек көрсету.

- Поле ойыншысы алаңда өте жылдам қозғалып, шабуылдар мен қорғанысты үйлестіруге жауапты.

Ойынның уақыт аралығы мен кезеңдері

1. Ойынның ұзақтығы:

- Футзал ойыны әдетте екі таймнан тұрады, әрқайсысы 20 минуттан. Егер ойын уақытында тең нәтиже шықса, қосымша уақыт немесе пенальти сериясы өткізілуі мүмкін (жарыстың ережесіне байланысты).

- Ойынның уақыт аралығы кезінде үзіліс болады, ол әдетте 10 минутқа созылады.

2. Тайм (Тайм-аут):

-Әр командаға тайм-аут берілуі мүмкін. Тайм-аут – ойынның белгілі бір сәтінде тоқтатылып, жаттықтырушының команданың стратегиясын қайта қарастыру үшін уақыт алуға мүмкіндік береді. Әдетте әр командаға ойын барысында 1 немесе 2 тайм-аут беріледі.

- Тайм-аутты пайдалануда жаттықтырушы командаға жаңа тактика мен стратегия ұсынуға, ойыншылардың көңілін көтеруге және олардың физикалық және психологиялық жағдайын реттеуге мүмкіндік алады.

3. Ойынның кезеңдері:

- Алғашқы кезең (1-ші тайм): Ойынның алғашқы жартысында командалар алаңда тактикалық позицияларды орнатады, шабуыл мен қорғанысты үйлестіреді. Бұл кезеңде командалар ойынның негізін қалыптастырып, қарсыласқа қатысты алғашқы шараларды қабылдайды.

- Үзіліс: 1-ші және 2-ші тайм арасындағы үзіліс ойыншылардың демалуына және жаттықтырушының команданы қайта үйлестіруіне мүмкіндік береді. Бұл кезеңде ойыншылардың тактикасын өзгерту, энергияны қайта жинау және физикалық қалпын реттеу маңызды.

- Екінші кезең (2-ші тайм): Екінші таймда командалар өз күшін толық пайдаланып, ойын нәтижесін анықтауға тырысады. Бұл кезеңде ойынның қарқыны әдетте күшейеді, өйткені командалар жеңіс үшін соңғы күштерін салады.

- Қосымша уақыт (егер қажетті болса): Егер негізгі уақытта жеңімпаз анықталмаса, қосымша уақыт берілуі мүмкін. Қосымша уақыт екі кезеңнен тұрады, әрқайсысы 5 минуттан. Қосымша уақыттың нәтижесі тең болған жағдайда пенальти сериясы өткізіледі.

Футзал – бұл ойынның әрбір кезеңінде дұрыс шешімдер қабылдауды талап ететін динамикалық спорт түрі. Әр ойыншының рөлі мен міндеттері, оның алаңдағы позициясы мен командада алатын орны айқын болуы қажет.

Футзал ойыны алаңы мен құрал-жабдықтары

1. Ойын алаңы:

Футзал алаңы футбол алаңынан әлдеқайда кіші, бірақ оның өлшемдері халықаралық стандарттарға сәйкес болуы тиіс. Әдетте футзал алаңының өлшемдері төмендегідей:

- Ұзындығы: 40-42 метр

- Ені: 20-22 метр

Футзал алаңының түрлері әртүрлі болуы мүмкін, бірақ оның шекаралары, айып алаңы, орталық шеңбер және қақпаның орналасуы стандартты ережелерге сәйкес болады. Ал алаңның бөлігіне келсек:

- Орталық шеңбер: Алаңның дәл ортасында орналасып, ойын басталғанда немесе доп ауысқан кезде қолданылатын жер.

- Айып алаңы (Пенальти алаңы): Қақпа алдындағы 6 метрлік аумақ. Бұл аймақта қорғаушы мен қақпашы қарсыластың шабуылын тоқтату үшін әрекет етеді. Сонымен қатар, осы алаңда ойыншы ереже бұзса, қарсылас командаға пенальти беріледі.

- Қақпа алаңы: Қақпаның маңындағы шағын аймақ, онда қақпашы допты қабылдайды және ойыншыларды қорғауды қамтамасыз етеді.

2. Қақпа:

Футзал қақпасы футболдағыдан кішірек, бірақ оның міндеті – қарсыластың гол соғуына кедергі жасау.

- Қақпа өлшемдері:

- Ені: 3 метр

- Биіктігі: 2 метр

Қақпа ережелеріне сәйкес, қақпашы тек өз аймағында қолмен ойнай алады.

3. Доп:

Футзал допы футбол допынан кішірек әрі ауыр болады. Бұл оны алаңда тез басқаруға мүмкіндік береді, өйткені футзал алаңының кеңістігі шектеулі және ойыншылардың шеберліктері басты рөл атқарады.

- Доп өлшемі:

- Диаметрі: 62-64 см

- Салмағы: 400-440 грамм

Футзал допы әдетте тығыз әрі сәл көбірек сақталатын материалдан жасалады, сондықтан ол алаңда баяу қозғалады, бірақ дәл басқаруға ыңғайлы болады.

4. Аяқ киім:

Футзал ойыншылары арнайы футзал аяқ киімін киюі керек. Бұл аяқ киімдер алаңда жақсы ұстауға, жылдам қозғалу мен теуіп, допты басқаруға мүмкіндік береді. Олар әдетте табаны тегіс, жұмсақ әрі резеңке материалдан жасалады. Олардың негізгі міндеті — алаңдағы қозғалысты жеңілдетіп, қауіпсіздікті қамтамасыз ету.

- Аяқ киім ерекшеліктері:

- Тегіс табан, жылдам қозғалыс үшін оңтайлы

- Жеңіл, бірақ қолайлы материалдан жасалған

- Аяқтың қорғауын қамтамасыз ететін конструкция

5. Формалар:

Футзал ойыны кезінде әрбір команда өзінің арнайы формасын киеді. Әдетте бұл футболға ұқсас, бірақ жеңіл әрі ыңғайлы материалдан жасалған форма болады. Формалар команданың біркелкі болуы және ойыншылардың бір-бірін жеңіл тануы үшін өте маңызды. Әрбір ойыншының формасында оның нөмірі көрсетілуі тиіс.

- Форма ерекшеліктері:

- Әрбір ойыншының нөмірі мен аты жазылған

- Тым тығыз болмауы керек, бірақ қозғалысқа кедергі келтірмейтіндей болуы қажет - Команданың түсіне сәйкес келуі тиіс

6. Қосымша құрал-жабдықтар:

- Секундомер немесе таймер: Ойынның уақытын бақылау үшін қажет.

- Төрешілердің белгілері: Төреші ереже бұзушылықтарды белгілеп, матч барысында тәртіпті қадағалайды.

- Қарсылас команданың белгілері: Ойыншыларды тану үшін әр команда өздерінің біркелкі формаларын киеді.

Футзал ойынын ойнау үшін арнайы алаң, құрал-жабдықтар мен аяқ киімдер қажет. Ойын алаңы мен оның құрамдас бөліктері (қақпа, айып алаңы, орталық шеңбер) халықаралық стандарттарға сәйкес болуы тиіс. Сонымен қатар, ойыншыларға жоғары сапалы футзал доптары мен аяқ киімдер ұсынылады. Мұның бәрі ойынның сапасын арттырып, қауіпсіз әрі тиімді ойын өткізуге мүмкіндік береді.

Футзалдағы ойынның тактикалық дағдылары

Ойынның позициялық ұйымдастырылуы: шабуыл және қорғаныс

Футзал – бұл жоғары жылдамдықта өтетін, техникалық шеберлікті және командалық үйлесімділікті талап ететін спорт түрі. Ойын барысында әрбір команда екі негізгі аспектіні ескере отырып, өзінің тактикалық құрылымын ұйымдастырады: шабуыл және қорғаныс. Бұл екі компонент ойында үлкен рөл атқарып, команданың ойынын тиімді ету үшін дұрыс үйлестірілуі қажет.

1. Шабуыл тактикасы: Шабуыл – бұл гол соғуға бағытталған әрекеттер. Футзалдағы шабуылдың басты мақсаты – қарсылас қақпасына тиімді соққылар жасап, ұпай жинау. Шабуылда тиімділікті арттыру үшін команда ойыншылар арасындағы үйлесімділікті, дәл пас беру мен дұрыс қозғалыс жасау дағдыларын пайдалануы қажет.

- Шабуылдың құрылымы:

- Орталық шабуыл: Команда өз қақпасы мен қарсылас қақпасы арасындағы орталық бөлігіне бағытталған. Бұл шабуылда команда допты ортаға бағыттап, әрі қарай аяқтауға мүмкіндік беретін шептермен ойнайды. Орталық шабуыл тиімді болуы үшін ойыншылар допты жылдам әрі дәл таратуы керек.

- Флангтық шабуыл: Бұл әдіс бойынша команда алаңның екі шетіне бағытталып, флангтан өту арқылы қарсылас қақпасына гол соғуға әрекет етеді. Флангтық шабуылда флангтық қорғаушылар мен шабуылшылар тығыз байланыста болып, қарсылас қорғаушыларын адастырып, бос кеңістік іздейді.

- Шабуылда пайдалану тактикасы:

- Допты жылдам беру: Бұл әдіс ойынның жылдамдығын арттырады, яғни команда допты үнемі жылдам бере отырып, қарсылас команданың қорғанысын бұзады. Допты кезектесіп беру, ойыншылардың тез ауысуы шабуылдың тиімділігін арттырады.

- Комбинациялық ойын: Бірнеше ойыншы арасындағы келісілген комбинациялар, допты ұқыпты және үйлесімді беру арқылы, шабуылшыларға қақпаны дәл соғуға мүмкіндік береді.

- Позициялық ауысулар: Шабуылда ойыншылар өз позицияларын үнемі ауыстырып отырады. Бұл қарсыластың қорғанысын адастырады, осылайша бос кеңістік немесе мүмкіндігі бар орындар пайда болады.

- Шабуылшы мен қорғаушының байланысы: Шабуылшы тек қақпаны соғумен ғана шектелмей, қорғанысқа да көмектеседі. Шабуылда әр ойыншының орны ерекше, олар бір-бірімен үйлесімді түрде ойнауы қажет.

2. Қорғаныс тактикасы: Қорғаныс – бұл қарсылас команданың шабуылдарын тоқтату және оларды тиімді қорғау. Қорғаныс – ойында өте маңызды рөл атқарады, себебі жақсы қорғаныс арқылы командаға гол жібермеуге және ойынның тәуекелін азайтуға мүмкіндік береді.

- Қорғаныс жүйесі:

- Бір-біріне көмек көрсету: Қорғаушылар мен қақпашы бірлесіп жұмыс істеп, қарсылас команданың шабуылдарын тоқтатады. Олар допты өз қақпасына жақын жерден немесе орталықта қас-қағымда қорғауы керек.

- Зоналық қорғаныс: Әр ойыншы өз аймағында қарсылас ойыншыларын бақылап, оларды шектеуге тырысады. Бұл әдіс командаға қорғанысты ұйымдастырып, қарсылас шабуылдарына тосқауыл қоюға мүмкіндік береді.

- Адамға жекелей қорғаныс: Бұл әдісте қорғаушы нақты бір қарсылас ойыншысын бақылайды және оған тек қана жеке бағытта тосқауыл қоюға тырысады. Мұндай қорғаныс әдісі көбінесе жеке дағдылар мен шеберлікті талап етеді.

- Қорғаныстың тиімділігі үшін қажетті дағдылар:

- Допты уақытында қайтару: Қорғаушылар қарсылас ойыншылардан допты қайтаруда жылдам әрекет етуі керек. Қолданылатын әдіс ретінде әдетте допты алшақтап немесе пас беру арқылы қайтару қарастырылады.

- Қарсы шабуылдарды болжау: Қорғаушы қарсыластың шабуылын болжау қабілетіне ие болуы керек. Бұл өз кезегінде команданың қорғанысын күшейтіп, мүмкін болатын қауіпті жағдайлардың алдын алады.

- Қарсы шабуылға көшу: Қорғаныс шабуылға айналуы керек. Қорғаушылар допты алып, жылдам шабуылға қосылуы үшін ауысулар жасау қажет. Бұл да команданың жылдам әрі тиімді ойнауына септігін тигізеді.

- Қорғаныстағы қателіктердің салдары: Қорғаныс қателіктері көбінесе қарсыластың гол соғуына әкеледі, сол себепті қорғаушылар өте сақ болулары керек.

3. Ойынның тактикалық үйлесімділігі: Шабуыл мен қорғаныс тактикасы үйлесімді болуға тиіс. Футзал ойынының ерекшелігі сол, команда бірден қорғанысты ұйымдастырып, сәтті шабуылға көшуі қажет. Осылайша, команда ойынның барлық аспектілерін тиімді пайдаланып, мүмкіндіктерін барынша жүзеге асырады.

- Қорғаныстан шабуылға ауысу: Ойыншылар тек қорғаныспен ғана шектелмей, сәтті қорғаныстан кейін дереу шабуылға ауысады. Бұл жағдай қарсылас команданы даяр болмаған кезде шабуыл жасау үшін тиімді пайдаланылады.

- Шабуылда қалпына келтіру: Шабуыл кезінде де команданың қорғаушылары шабуылға қосылып, соққыларды қорғауға мүмкіндік береді.

Футзалдағы тактикалық дағдылар команда ойыншыларының бірігуіне, өзара әрекеттесуіне және жылдамдықты, шеберлікті қолдануына негізделеді. Шабуыл мен қорғаныс арасында тепе-теңдікті сақтай отырып, команда қарсыластың қақпасына гол соғуға және қорғаныста тиімді әрекет етуге мүмкіндік алады.

Шабуылда тиімді позициялау: бос алаңды пайдалану. Футзал ойынында шабуылдың табысты болуы үшін ойыншылар алаңды тиімді пайдаланып, қарсылас қорғанысын бұза білуі қажет. Шабуылшылардың тиімді позициялануы және бос алаңды қолдануы шабуылдың сапасын арттырып, қарсылас команданың қорғанысын әлсіретуге көмектеседі.

1. Бос алаңды пайдалану: Шабуылда бос алаңды тиімді пайдалану – бұл футзал ойынының маңызды аспектісі. Бос кеңістік команданың жылдамдығын арттырып, ойынды ашық етеді, сондай-ақ қарсыластың қорғанысын ығыстыруға мүмкіндік береді.

- Ойыншылардың қозғалысы: Бос алаңды пайдалану үшін ойыншылар үздіксіз қозғалыста болуы қажет. Шабуылшылар қорғаушыны адастыру және бос кеңістік табу үшін үнемі қозғалыста болуы керек. Ойыншылар бір-бірімен үйлесімді әрекет етіп, қақпа алдындағы жақсы орындарға орналасу үшін жиі ауысулар жасайды.

- Дәл пас беру: Ойыншылар бос алаңды көру үшін бір-бірімен тиімді пас беруі тиіс. Допты дәл және уақытында беру команданың шабуылын жылдамдатып, қарсылас қорғанысын бұзып өтуді жеңілдетеді. Осылайша, бос кеңістікті іздеу, ойыншылардың дұрыс позициялауына септігін тигізеді.

- Қорғаушыларды адастыру: Шабуылшыларды бағыттап, қорғаушыларды адастыру үшін жасалған қозғалыстар бос алаңды пайдаланудың тиімді әдісі болып табылады. Мысалы, бір шабуылшы қарсылас қорғаушысын өзіне тартып, бос кеңістікке басқа ойыншыны жібереді. Осылайша, қарсыласты адастырып, оңтайлы жағдай туғызуға болады.

2. Қорғаныс дағдылары: Қорғаныс – бұл футзалдағы тағы бір маңызды элемент. Қорғаныс дағдылары қарсылас команданың шабуылын тоқтатып, командаға гол жібермеуге мүмкіндік береді. Қорғаныс тактикасының бірнеше негізгі әдістері бар:

а) Қарсыласты бақылау: Қорғаныс ойынының негізгі бөлігі – қарсыластың қозғалысын бақылап, оның әрекетін алдын ала болжау. Қарсыласты бақылау арқылы қорғаушы ойыншы қарсыласқа қажетсіз кеңістік қалдырмай, оның барлық қозғалыстарын шектеуге тырысады.

- Қарсыласты бақылаудың принциптері:

- Жақын қорғау: Қорғаушы әрқашан қарсылас ойыншысына жақын болуы керек, бірақ оны шектеу үшін белгілі бір қашықтықты сақтайды. Бұл оның қозғалыстарын бақылауға мүмкіндік береді.

- Қарсыластың допты қабылдауын алдын алу: Қорғаушы қарсыластың допты қабылдауына тосқауыл қоюы керек. Бұл оның шабуылда тиімді болмауына жол бермейді.

- Қарсылас ойыншының шектеулі аймақтарға көшуі: Қорғаушы қарсылас ойыншысының кеңістікте тек қажетті жерлерде қозғалуына мүмкіндік береді, оны қақпаға жақындатпайды.

б) Блоктау: Блоктау – бұл қорғаушының допты қабылдауға немесе соққы жасауға тырысқан қарсылас ойыншысының әрекеттерін тоқтату әдісі. Блоктау көбінесе команданың қорғанысын күшейтетін маңызды құрал болып табылады.

- Блоктау тәсілдері:

- Тікелей блоктау: Қорғаушы қарсылас ойыншысының жолына тұрып, оның соққысын немесе пасын бөгейді. Бұл әдіс жоғары жылдамдықты шабуылдар мен соққыларды тоқтатуға көмектеседі.

- Көбінесе аяқпен блоктау: Қорғаушылар көбіне аяқтарын қолдана отырып, допты тоқтатады немесе бағыттайды. Бұл әдіс қысқа қашықтықта өте тиімді болып келеді.

в) Контратактілік қорғау (қорғаныстан шабуылға көшу): Қорғаныстан шабуылға жылдам көшу – бұл футзалдағы ең маңызды тактикалық дағды. Бұл әдіс қарсылас команда гол соғуға әрекет жасаған кезде іске асады. Қорғаныстан кейін бірден шабуылға көшу команданың қарсыласты есеңгіретуіне және сол сәтте гол соғуға мүмкіндік береді.

- Контратактілік қорғау ерекшеліктері:

- Қорғаныстан шабуылға жылдам ауысу: Қорғаушы допты ала отырып, оның бағытын қарсылас командаға ауыстыру үшін жылдам әрекет етуі керек. Бұл қарсылас ойыншылары әлі ұйымдаспаған кезде олардың қорғанысын бұзып өтудің ең жақсы тәсілі.

- Жылдам пас беру: Контратактіде пас беру жылдам және дәл болуы тиіс. Бұл ойыншыларға бір-бірімен үйлесімді болуға мүмкіндік береді.

- Шабуылшылардың орнына жылдам көшу: Қорғаушылар контратактіге қосылып, шабуылдың жалғасына айналуы керек. Бұл қарсыластың қорғанысын ашып, көбірек орын табуға мүмкіндік береді.

Шабуылда тиімді позициялау мен бос алаңды пайдалану, сондай-ақ қорғаныс дағдылары – футзал ойыншыларының негізгі стратегияларының бірі болып табылады. Шабуыл кезінде команданың үйлесімді қозғалысы, дәл пас беру мен қорғаушылардың адастыруы қарсылас қорғанысын бұзып, гол соғуға мүмкіндік береді. Ал қорғаныста тиімді блоктау, қарсыласты бақылау және контратактілік қорғау команданың нәтижелілігін арттырып, ұпай алу мүмкіндігін ұлғайтады.

Командалық ойын: ортақ тактикалар мен бірлесе ойнау. Футзал – бұл командалық ойын, сондықтан оның негізі командалық үйлесімділікке, бірлесе ойнауға және ортақ тактикаларды жүзеге асыруға байланысты. Әрбір ойыншы өзінің жеке міндеттерін орындаумен қатар, командадағы әріптестерімен бірлесіп жұмыс істеуі керек. Бұл, өз кезегінде, ұжымдық ойында табысқа жетудің негізі болады.

1. Ортақ тактикалар:

- Жүйелі қозғалыс: Футзал ойынында әр ойыншы алаңда өз позициясын үнемі өзгертіп отыруы керек. Бұл команданың үйлесімділігін арттырып, қарсыластың қорғанысын бұзып, бос кеңістік жасауға көмектеседі. Мысалы, бір ойыншы қарсылас қорғаушыларын өзіне тартып, басқа ойыншы бос алаңға жылжиды.

- Пас берудің тиімділігі: Ойыншылар бір-біріне дәл пас беріп, қарсылас команданың қорғанысын бұзуды көздейді. Ортақ тактикалар бойынша, мысалы, допты бірінен екіншісіне жылдам беріп, алаңның басқа бөлігінде ойнауға мүмкіндік жасау қажет. Жақсы пас беру және бос кеңістікті пайдалануға мүмкіндік беру команданың шабуылына жедел әрі тиімді болуға көмектеседі.

- Қысқа пас ойындары: Футзалдың тағы бір маңызды тактикасы – қысқа пас ойындары. Ойыншылар бір-біріне қысқа әрі дәл пас беру арқылы қарсылас қорғанысын жылдам бұза алады. Бұл тәсіл көбінесе команданың жылдам шабуылдарына мүмкіндік береді.

- Тізбекті әрекет ету: Шабуылға ауысу кезінде немесе қорғанысты ұйымдастыру кезінде барлық ойыншылар бірлесіп әрекет етуі тиіс. Әр ойыншы өзінің міндетін атқарып қана қоймай, қорғаныстан шабуылға, сонымен қатар шабуылдан қорғанысына ауысуы керек.

2. Бірлесе ойнау:

- Топтық үйлесімділік: Ойыншылар арасындағы үйлесімділік өте маңызды. Бұл бір-бірін қолдау, ортақ мақсатқа бағытталған әрекеттер мен стратегиялар арқылы жүзеге асады. Топтық үйлесімділік ойыншылардың бір-бірін түсінуін, уақытылы пас беруін және жағдайды дәл бағалауын қажет етеді.

- Әркімнің рөлі: Командада әр ойыншының рөлі маңызды. Мысалы, қорғаушылар өз міндетін атқара отырып, шабуылшыларға шабуыл ұйымдастыруға мүмкіндік береді. Ал шабуылшылар қорғаушылардың жіберген қателіктерін түзетіп, қарсыластың қорғанысына кері соққы жасайды.

- Жедел көмек көрсету: Әр ойыншы бір-біріне көмек көрсетуі керек, әсіресе қорғаныс сәттерінде. Егер бір ойыншы қарсылас ойыншысын ұстай алмай қалса, басқа ойыншы онымен ауысып, көмек көрсетуі керек. Бұл ұжымдық тактика команданың сәтсіз қадамдарын түзетіп, қарсыласқа жағдай жасауға жол бермейді.

Алаңда қозғалыс пен реттеу: қорғаушылар мен шабуылшылардың міндеттері. Футзал ойынында әр ойыншының міндеттері айқын белгіленген, бірақ олардың арасындағы байланыс пен үйлесімділік өте маңызды. Қорғаушылар мен шабуылшылардың әрқайсысының алаңдағы қозғалысы мен рөлі ойынның табысты болуы үшін үлкен мәнге ие.

1. Қорғаушылардың міндеттері:

Қорғаушылардың негізгі міндеті – қарсылас команданың шабуылдарын тоқтатып, гол соғуына жол бермеу. Олардың міндеттері төмендегідей:

- Қарсылас шабуылшысын бақылау: Қорғаушы әрқашан қарсылас шабуылшысын бақылауы керек. Бұл оның қозғалыстарын шектеуге, қорғаушының дұрыс әрекет етуіне және оның алаңда тиімді орын алуына мүмкіндік береді.

- Допты бақылау: Қорғаушы қарсыласқа доп беруден бұрын оны өзіне иемденіп алу керек. Бұл допты ұстап, команданың бақылауына алу мүмкіндігін арттырады.

- Блоктау: Қорғаушы допты қабылдауға немесе соққы жасауға тырысқан қарсылас ойыншысының әрекеттерін тоқтату үшін блоктауды пайдаланады. Блоктау – бұл қорғаушының маңызды дағдысы.

- Жылдам қарсы шабуыл: Қорғаушы қорғаныстан кейін бірден шабуылға ауысуы керек. Бұл контратактілік ойынның тиімділігін арттырады. Қорғаушы тек қорғаныста ғана емес, ойынның шабуылдық бөлігіне де белсене араласуы қажет.

2. Шабуылшылардың міндеттері:

Шабуылшылардың міндеті – гол соғу. Олардың қозғалысы да өте маңызды, себебі олар қорғаныс әрекеттері арқылы қарсылас қорғанысын бұзады. Шабуылшылардың міндеттері:

- Допты тиімді пайдалану: Шабуылшылардың міндеті – допты өз командасының пайдасына пайдалану. Олар қысқа және дәл пас беру арқылы қарсылас қорғанысын ашып, мүмкіндігінше қақпаға шабуыл жасауға тырысады.

- Орын ауыстыру: Шабуылшы алаңда үнемі орын ауыстырып, бос кеңістік іздейді. Ол қарсыласты адастырып, бос алаңға жылжып, дұрыс позиция алу арқылы гол соғуға жағдай жасайды.

- Қысқа ара қашықтықта жылдамдық: Шабуылшылар бірден шешім қабылдап, жылдам әрекет етуі керек. Қысқа ара қашықтықта жылдамдықты арттырып, гол соғу мүмкіндігін жоғарылатуға болады

- Қорғанысты бұзу: Шабуылшы қорғаушыны адастырып, өз қозғалысымен бос алаңға орын тауып, гол соғуға тырысады. Ойыншылардың үйлесімділігі мен ұйымдастырылуы шабуылдың тиімділігін арттырады.

Футзал ойынында қорғаушылар мен шабуылшылардың бір-бірімен тиімді әрекет етуі команданың нәтижелілігін анықтайды. Қорғаушылар қарсылас шабуылын тоқтатып, кейін контратактілік шабуыл ұйымдастыруы керек. Шабуылшылар болса, бос кеңістікті пайдаланып, қақпаға тиімді соққылар жасауға назар аударуы керек. Сонымен қатар, командалық үйлесімділік пен ортақ тактикалар ойынды жеңіске жетуге жеткізеді.

Футзал ойындарында қолданылатын арнайы техника мен әдістер

Жеке жаттығулар: аяқпен допты басқару, пас беру, допты жедел тоқтату

Футзал – бұл жылдамдық пен дәлдікті талап ететін ойын. Бұл ойында жеке және командалық дағдыларды дамытатын арнайы жаттығулар өте маңызды. Әрбір ойыншының жеке техникасын жетілдіру, сондай-ақ команданың үйлесімділігін арттыру үшін арнайы жаттығулар өткізу қажет. Бұл жаттығулар футболдағы сияқты көптеген дағдыларды қамтиды, бірақ футзалдың ерекшелігі – алаңның кішілігі мен ойынның жылдамдығы.

1. Жеке жаттығулар

Аяқпен допты басқару:Футзалдағы басты дағды – допты аяқпен басқару. Бұл жаттығулар ойыншының қозғалыс жылдамдығы мен допты сенімді басқаруын арттырады.

- Жаттығу 1: Допты жалғыз жүргізу

Допты алаңның бір бөлігінен екінші бөлігіне дейін жүргізіп, әртүрлі техникалармен (сыртқы және ішкі аяқпен) басқару. Жаттығу кезінде ойыншының допты өз аяғынан тыс кетірмеуіне көңіл бөлу керек.

- Жаттығу 2: Допты жерге соққылап басқару

Допты аяқпен ұрып, оның жерге соғылуына мүмкіндік жасап, оны қайтадан бірден өз аяғына түсіру. Бұл жаттығу ойыншының жылдам реакциясын арттырады, сонымен қатар допты басқаруды жақсартады.

- Жаттығу 3: Допты шеңбермен жүргізу

Ойыншыға шеңбер ішіндегі белгілермен немесе басқа да кедергілермен қатар допты жүргізу тапсырмасын беру. Бұл жаттығу ойыншының аяқ-қол үйлесімділігін жақсартып, бақылауды күшейтеді.

Пасс беру. Пас беру – командалық ойынның маңызды бөлімі. Футзалдағы доптың жылдамдығы мен ойынның қысқаша арақашықтығы пас берудің дәлдігі мен уақытылығын талап етеді.

- Жаттығу 1: Дәл пас беру

Ойыншылар бір-біріне дәл пас береді, бірақ пас берілетін арақашықтықты қысқартуға тырысады. Бұл жаттығу пас берудің жылдамдығы мен дәлдігін арттырады.

- Жаттығу 2: Ойналған паспен жүгіру

Ойыншылар пас беріп, содан кейін бос алаңға жүгіреді. Жаттығу аяқталған соң қайтадан доп алады. Бұл жаттығу командалық үйлесімділікті дамытып, ойыншылардың қозғалысын реттейді.

- Жаттығу 3: Бірден пас беру және алу

Бұл жаттығуда ойыншылар бір-біріне пас береді және бірден допты алады. Ол үшін ойыншылар шеңбер құрып, әрқайсысы бірінен соң бірі допты беруі және қабылдауы тиіс. Бұл жаттығу пас берудің жылдамдығын және ойыншылардың үйлесімділігін арттырады.

Допты жедел тоқтату: Футзал ойынында допты жедел тоқтату да маңызды дағды болып табылады. Бұл техниканың көмегімен ойыншы допты өз бақылауына алуы және жаңа позицияға ауысуы керек.

-Жаттығу 1: Жедел тоқтату мен бақылау

Ойыншы допты жылдам жүргізіп келе жатып, кенеттен тоқтатып, бақылауын қайтарады. Бұл жаттығу ойыншының реакциясын жақсартады.

- Жаттығу 2: Допты әртүрлі беттермен тоқтату

Бұл жаттығуда ойыншы допты сыртқы және ішкі аяқтың жағымен тоқтатуды үйренеді. Сонымен қатар, допты денемен тоқтату немесе баспен басқару жаттығуы да орындалады.

- Жаттығу 3: Тоқтату және бұрылу

Ойыншы допты тоқтатқан соң, бірден бұрылып, жаңа бағытқа кетеді. Бұл жаттығу ойыншының жылдам реакциясын және ойында оңтайлы қозғалыс жасау қабілетін дамытады.

2. Командалық жаттығулар

Пасс жасау мен қозғалыс: Командалық үйлесімділікті арттыру үшін пас пен қозғалыс арасындағы байланыс өте маңызды. Бұл жаттығулар ойыншыларға бір-бірімен үйлесімді әрекет етуге және алаңда бос кеңістікті пайдалануға мүмкіндік береді.

- Жаттығу 1: "Пас пен жүгіру"

Бір ойыншы пас береді, содан соң бос кеңістікке жүгіреді, ал екінші ойыншы допты дәл пас беріп, сол ойыншыға қайтарады. Бұл жаттығу командалық үйлесімділікті жақсартады және ойыншылардың жылдамдығын арттырады.

- Жаттығу 2: Допты екі ойыншы арасында жылжыту

Ойыншылар бір-біріне бірнеше рет пас береді, содан кейін тағы бір ойыншы келіп, допты алады. Бұл жаттығу пас беру мен қозғалысты біріктіреді, сондай-ақ ойыншыларды алаңды дұрыс пайдаланып, командамен байланыс орнатуға үйретеді.

- Жаттығу 3: "Үштік пас"

Ойыншылар үштік топ құрып, бір-біріне жылдам пас береді. Мұнда әр ойыншы бір-бірінің қозғалысын қолдап, алаңдағы дұрыс орындарға жылжып отырады. Бұл жаттығу командалық үйлесімділікті жақсартып, ойынды жылдамдатуға көмектеседі.

Ойынның қарқындылығын сақтау: Футзал ойынында қарқындылықты сақтап, ойынның жылдамдығын басқару өте маңызды. Ойыншылардың физикалық дайындығы мен үнемі қозғалыста болуы маңызды.

- Жаттығу 1: Шабуыл мен қорғанысты ауыстыру

Ойыншылар үнемі шабуыл мен қорғанысты ауыстырып отырады. Бұл жаттығу физикалық дайындықты жақсартып, ойыншылардың қарқынды түрде қозғалу қабілеттерін дамытады.

- Жаттығу 2: "Қысқартылған алаңда ойнау"

Шағын алаңда ойын ұйымдастырылады, мұнда ойыншылар жылдам пас беру мен қозғалыс жасайды. Бұл жаттығу ойынның қарқындылығын сақтауға және жылдам ойнауға мүмкіндік береді.

- Жаттығу 3: Допты ұстау және жылжыту

Әр ойыншы қысқа қашықтықта допты жылдам ұстау және басқа ойыншылармен ауыстыру дағдысын үйренеді. Бұл жаттығу ойыншылардың назарын жылдамдығына және қарқындылығына бағыттайды.

Футзал ойындарында жеке және командалық жаттығулардың маңызы зор. Аяқпен допты басқару, пас беру және допты жедел тоқтату сияқты жеке дағдылар ойыншылардың техникалық қабілетін жақсартады. Ал командалық жаттығулар, әсіресе пас беру мен қозғалыс және қарқындылықты сақтау, команданың үйлесімділігін дамытады. Бұл жаттығулар ойыншылардың ұжымдық ойында табысқа жету үшін маңызды дағдыларды игеруге көмектеседі.

Жаттықтырушының рөлі мен жаттығуларды ұйымдастыру әдістері

Футзал ойындарын жаттықтыру барысында жаттықтырушының рөлі өте маңызды, себебі ол ойыншылардың техникалық және тактикалық дағдыларын дамытуға жауапты болады. Жаттықтырушы өз ойыншыларын дұрыс бағыттап, тиімді жаттығулар ұйымдастырып, олардың ойынға дайындық деңгейін жоғары ұстай алады. Сондай-ақ, жаттықтырушы ойын кезінде әртүрлі жағдайларға бейімделген жаттығуларды өткізу арқылы команданың жеңіске жету ықтималдығын арттыра алады.

Жаттықтырушының рөлі

1. Техникалық және тактикалық дағдыларды дамыту.Жаттықтырушы ойыншылардың жеке дағдыларын жақсарту үшін арнайы жаттығулар ұйымдастырады. Әрбір ойыншыға жеке көңіл бөліп, оның әлсіз жақтарын жетілдіруге назар аударады.

2. Командалық үйлесімділік қалыптастыру.Футзал командалық ойын болғандықтан, жаттықтырушы ойыншылардың бір-бірімен үйлесімді әрекет етуін қадағалайды. Командалық үйлесімділікті дамыту үшін түрлі командалық жаттығулар өткізіледі, мысалы, пас беру, алаңдағы қозғалыс, шабуыл мен қорғаныс тактикасын үйлестіру.

3. Ойын стратегияларын үйрету.Жаттықтырушы ойыншыларға шабуыл және қорғаныс тактикаларын, сондай-ақ ойынның жалпы стратегияларын үйретеді. Ол ойыншыларға алаңдағы әртүрлі жағдайларды шешуге көмектеседі, мысалы, есепті қысқарту немесе қорғанысты күшейту.

4. Мотивация және психологиялық қолдау. Жаттықтырушы ойыншылардың мотивациясын көтеру, оларды күреске ынталандыру үшін психологиялық қолдау көрсетеді. Ойыншылардың өзіне деген сенімділігін арттыру, қиын жағдайларда дұрыс шешім қабылдай білуін үйрету – жаттықтырушының маңызды міндеттерінің бірі.

Жаттығуларды ұйымдастыру әдістері

1. Жаттығуларды кезеңдерге бөлу: Жаттығуларды ұйымдастыру кезінде жаттықтырушы оларды белгілі бір мақсатқа жету үшін кезеңдерге бөледі. Әрбір жаттығу кезеңі ойыншылардың нақты дағдыларын дамытуға бағытталған болуы тиіс.

- Жеке техникалық дағдыларды дамыту кезеңі:Бұл кезеңде жаттықтырушы ойыншылардың жеке дағдыларын жетілдіруге арналған жаттығулар өткізеді. Мысалы, допты басқару, пас беру, тоқтату, дриблинг және аяқпен соғу дағдылары.

- Тактикалық дағдыларды дамыту кезеңі:Бұл кезеңде жаттықтырушы ойыншыларды белгілі бір тактикаға үйретеді, мысалы, шабуылда немесе қорғаныста қандай қадамдар жасау керек екенін түсіндіреді.

- Командалық үйлесімділікті дамыту кезеңі: Осы кезеңде жаттықтырушы команданың бірігіп әрекет етуін қамтамасыз етеді. Ойыншылардың бір-біріне пас беріп, алаңда бос кеңістікті іздеуі, қорғанысты ұйымдастыру және шабуыл жасау техникасын үйлестіруіне бағытталған жаттығулар.

2. Әр түрлі жағдайларға бейімделген жаттығулар: Футзал ойынында ойыншылардың әртүрлі жағдайларға тез бейімделуі өте маңызды. Жаттықтырушы ойын барысында шабуыл мен қорғаныс ауысуы сияқты жағдайларға бейімделген жаттығулар өткізеді. Мысалы:

- Шабуылдан қорғанысқа ауысу: Ойын барысында команда шабуылда болып, қарсылас допты тартып алса, ойыншылар бірден қорғанысқа ауысуы керек. Жаттықтырушы бұл дағдыларды ойыншыларға үйрету үшін арнайы жаттығулар ұйымдастырады. Мысалы, команда 3 қарсы 3 ойнаған кезде, доп қарсылас командаға өтсе, дереу қорғанысқа ауысу жаттығуларын өткізу.

- Қорғаныстан шабуылға ауысу: Егер команда қорғаныста болса, қарсылас шабуыл жасап жатқанда, ойыншылардың бірден шабуылға көшуін дамыту үшін жаттығулар жасалады. Бұл жаттығулардың мысалы ретінде, қорғаныста тұрған ойыншылардың бірден қарсы шабуыл жасауға дайын болуын қамтамасыз ету жаттығуларын өткізу.

- Тұрақты жағдайлар мен кез келген өзгерістерге бейімделу: Жаттығулар ойыншыларды ойынның өзгерістеріне дайындайды. Мысалы, алаңдағы позиция өзгерісі немесе уақытты тиімді пайдалану. Бұл жаттығуларды ойын жағдайына сәйкес бейімдеп өткізу маңызды.

3. Психологиялық дайындығы мен үйлесімділікке арналған жаттығулар:

- Психологиялық жаттығулар: Ойыншылардың ойын барысында өзін-өзі басқару қабілетін арттыру үшін жаттықтырушы түрлі психологиялық жаттығулар өткізеді. Бұл жаттығулар ойыншылардың стресс пен эмоцияларды басқаруға, командамен бірігіп әрекет етуге үйретеді.

- Командалық байланыс: Команданың бірлескен жұмысы үшін байланыс өте маңызды. Ойыншылар бір-бірімен келісіп, тез әрі дұрыс шешімдер қабылдай білуі керек. Бұл үшін жаттығулар кезінде ойыншыларға бір-біріне ақпаратты дұрыс жеткізу, пас беруді және алаңда қозғалысты үйлестіру дағдыларын үйретеді.

4. Физикалық дайындық жаттығуларын ұйымдастыру: Футзал ойынында жылдамдық пен төзімділік өте маңызды. Осы мақсатта жаттықтырушы физикалық дайындықты дамытуға арналған жаттығулар өткізеді.

- Жылдамдық пен реакция жаттығулары: Ойыншылардың қозғалыс жылдамдығын арттыру үшін түрлі жаттығулар өткізіледі, мысалы, түрлі бағыттарда жүгіру, аяқпен допты өткізу және жылдам реакция жасау.

- Төзімділік пен күшті дамыту жаттығулары: Футзал ойыны қарқынды және ұзақ уақытты қамтитын ойын болғандықтан, ойыншылардың физикалық төзімділігін арттыру үшін арнайы жаттығулар өткізіледі. Бұл жаттығуларды ұйымдастыру ойыншылардың энергиясын дұрыс бағыттап, ойын барысында үздік нәтиже көрсетуіне көмектеседі.

Жаттықтырушының рөлі өте маңызды, себебі ол ойыншыларды дұрыс бағыттап, олардың тактикалық, техникалық және физикалық дайындықтарын арттырады. Әр түрлі жағдайларға бейімделген жаттығулар футболшылардың ойын барысында әртүрлі жағдайларға жауап беруге дайындығын қамтамасыз етеді. Сонымен қатар, жаттықтырушы командалық үйлесімділікті қалыптастыру үшін маңызды жаттығуларды ұйымдастырады, ол команданың ұжымдық жеңіске жетуіне мүмкіндік береді.

Футзал ойынның тиімді әдіс-тәсілдері

Футзал – жылдам әрі техникалық тұрғыдан күрделі ойын. Бұл спорт түрі арнайы дайындықты, ептілік пен жылдамдықты талап етеді. Сондықтан футзал ойынының тиімді әдіс-тәсілдері ойыншылардың физикалық және техникалық дайындығына негізделеді. Ойынның әртүрлі аспектілерін қамтитын тиімді әдіс-тәсілдерді қарастырайық.

1. Техника мен дағдыларды дамыту

1.1. Допты жүргізу (дриблинг)

Допты жүргізу – футзалдағы ең маңызды техникалық дағдылардың бірі. Бұл ойыншының қарсыластарынан артықшылық алуына, бос орындарды табуына және ойынның жылдамдығын арттыруына көмектеседі.

Тиімді тәсілдер:

- Жеке жаттығулар: Допты түрлі жылдамдықпен жүргізу, оны сыртқы және ішкі аяқпен басқару.

- Қарсыластарды адастыру: Допты жылдам ауыстырып, қарсыласын алдауға арналған жаттығулар.

- Шағын алаңда жүргізу: Бұл жаттығу ойыншының қысқа қашықтықта допты дұрыс басқаруын арттырады.

1.2. Пас беру

Футзалдың тиімді ойындарының бірі – допты дәл беру. Пас беру кез келген шабуылдың бастамасы болып табылады және ойынның қарқынын арттырады.

Тиімді тәсілдер:

- Жылдам пас беру: Шапшаң пас беруді үйрену, әсіресе қысқа қашықтықта.

- Қолданылатын пас түрлері: Қосарлы пас, алға қарай созу және кері пас беру.

- Қозғалыс кезінде пас беру: Ойыншының қозғалыс үстінде тұрып пас беру дағдыларын дамыту.

1.3. Допты тоқтату және басқару

Футзал кезінде допты тиімді тоқтату және бақылау маңызды. Бұл техниканың сапасы ойыншының басқа да әрекеттеріне әсер етеді.

Тиімді тәсілдер:

- Таяқша тоқтату: Допты тоқтатып, оны қайта басқаруға бағытталған жаттығулар.

- Допты ауада тоқтату: Допты секіру кезінде қабылдауға арналған жаттығулар.

- Қозғалыс үстінде тоқтату: Ойыншы қозғалыс кезінде допты тоқтатып, ары қарай басқаруға үйренуі керек.

2. Тактикалық тәсілдер

2.1. Шабуыл стратегиясы

Шабуылда тиімді позициялаудың маңызы зор. Ойыншылар бос алаңды пайдаланып, қарсылас қорғанысын бұзуы керек.

Тиімді тәсілдер:

- Шабуылшылардың позициясы: Ойыншылар шабуылда бос орындар құрып, допты бір-біріне жылдам береді.

- Жылдам шабуыл: Қарсылас қорғанысын бұзу үшін қысқа мерзімді жоғары қарқынды шабуылдар.

- Позициялық ойын: Ойыншының орны мен қозғалысы алдын ала белгіленген тактикалар бойынша болады.

2.2. Қорғаныс стратегиясы

Қорғаныс дағдылары ойынның маңызды бөлігі болып табылады. Ойыншылар қарсыласты бақылап, оларды алдандыру арқылы допты қайта иеленуі тиіс.

Тиімді тәсілдер:

- Жеке қорғаныс: Ойыншы өз қарсыласын тығыз қадағалауы қажет.

- Қосарланған қорғаныс: Екі ойыншының бір-бірін қолдап, қарсылас шабуылшысын тежеуі.

- Қорғаныс жағдайында позицияны дұрыс ұстап тұру: Қорғаныс кезінде ойыншылардың тез арада қорғау стратегиясын өзгертуі өте маңызды.

2.3. Контратактілік қорғаныс

Қорғаныстан шабуылға көшу кезінде қарқынды контратактілер жасау қажет. Бұл қадам қарсылас қақпасына жақын жерде пайда болған бос алаңды пайдалануға мүмкіндік береді.

Тиімді тәсілдер:

- Жылдам контратактер: Қарсылас қорғанысын бұзу үшін жоғары жылдамдықты шабуылдар жасау.

- Қосалқы шабуылшылар: Шабуылшыларды белсенді түрде қосып, контратактілерді күшейту.

3. Физикалық дайындық

3.1. Шыдамдылық пен жылдамдықты арттыру

Футзал ойыны жылдам қозғалыстарды, аяқтың жылдам жұмысын және шыдамдылықты қажет етеді.

Тиімді тәсілдер:

- Интервалды жаттығулар: Күшті және жеңіл жаттығулардың ауысуы арқылы шыдамдылықты арттыру.

- Жылдамдық жаттығулары: 20-30 метрлік сөре жаттығулары мен қосарланған жылдамдық жаттығулары.

- Плиометриялық жаттығулар: Жоғары жылдамдықты қозғалыстар мен серпімділікті арттыруға арналған жаттығулар.

3.2. Күштік дайындық

Футзал барысында ойыншылардың аяқ бұлшықеттері мен дене құрылысы маңызды рөл атқарады.

Тиімді тәсілдер:

- Аяқ күшін арттыру жаттығулары: Скваттар, секіру жаттығулары, дөңгелек секірулер.

- Күш пен төзімділік жаттығулары: Салмақпен жаттығулар мен қарсыласуға қарсы жаттығулар.

4. Командалық ойын

4.1. Ортақ тактикалар

Командалық ойынның маңызды бөлігі – барлық ойыншылардың ортақ мақсатқа бірігуі. Қорғаныс пен шабуылда барлық ойыншылар өз міндеттерін дұрыс орындауы тиіс.

Тиімді тәсілдер:

- Топтық пас беру: Барлық ойыншылар бір-бірімен үздіксіз байланыста болады.

- Шабуыл мен қорғаныстың ауысуы: Қорғанысқа көшу кезінде шабуылшылар да белсенді болуы керек.

4.2. Ойынның қарқындылығын сақтау

Ойыншылар ойынның барлық кезеңдерінде қарқындылықты сақтауы керек, оның ішінде ойында серпінділікті арттыруға арналған жаттығулар да маңызды.

Тиімді тәсілдер:

- Қысқа үзілістер: Тынығу және қалпына келу кезеңдерін тиімді ұйымдастыру.

- Шапшаң әрекеттерді қолдау: Ойынның әр кезеңінде ойыншыларды белсенді ұстап тұру.

Футзал ойынының тиімді әдіс-тәсілдері – бұл тек техникалық дағдыларды дамыту ғана емес, сонымен қатар тактикалық тұрғыдан ойынды дұрыс ұйымдастыру, физикалық дайындық пен командалық ынтымақтастықты нығайту. Ойыншылардың ұтымды қозғалысы, жақсы қорғаныс және жылдам шабуылдары ойын нәтижесіне әсер ететін маңызды факторлар. Сондықтан осы әдістерді жүйелі түрде дамыту және жаттығуларға енгізу өте маңызды.

Футзалдағы физикалық дайындық пен ойыншылардың жалпы дене дайындығы

Футзал – қарқынды, жылдамдық пен күшті талап ететін ойын. Бұл спорт түрінде ойыншылардың физикалық дайындық деңгейі олардың ойын барысында нәтижелеріне тікелей әсер етеді. Сондықтан да футзалдағы ойыншылардың дене дайындығы, әсіресе, шыдамдылық, жылдамдық және күш сияқты қасиеттер маңызды рөл атқарады. Футзалға тән физикалық талаптарды жақсы деңгейде меңгеру үшін арнайы жаттығулар мен дайындық кезеңдерін өткізу қажет.

Футзалға тән физикалық талаптар

1. Шыдамдылық

Футзал ойыны қарқынды және ұзақ уақытқа созылатын болады. Бұл ойын кезінде ойыншылардың жүрек-қан тамырлары жүйесінің денсаулығы мен төзімділігі өте маңызды. Шыдамдылық ойыншылардың соңғы минутқа дейін күш жинап, ойынның қарқынды кезеңдерінде жақсы нәтижелер көрсетуіне мүмкіндік береді.

- Шыдамдылықты дамытуға арналған жаттығулар:

Жүгіру жаттығулары (арақашықтықты жылдам жүріп өту), ойын барысында үзіліссіз қозғалысты сақтау, жоғары жылдамдықпен жүгіру мен әртүрлі жаттығулар арқылы төзімділік пен шыдамдылықты арттыру жаттығулары өткізіледі.

2. Жылдамдық

Футзал ойыншысы жылдам әрекет етуі қажет. Жылдамдық – бұл қорғанысқа ауысу, шабуылдауда немесе ойын барысында қарсыласты алдап өту қабілеті. Футзалдағы ойыншының жылдамдығы оның ойын барысында бірнеше қадам алға шығуына және қателіктерді болдырмауына ықпал етеді.

- Жылдамдықты дамыту жаттығулары:

Жылдамдықты арттыру үшін спринт жаттығуларын, кенеттен басталатын жылдам жүгірулерді және басқа да жартылай қарқынды жаттығуларды пайдалану қажет. Сонымен қатар, қысқа қашықтықты өте жоғары жылдамдықпен жүгіріп өту, аяқпен допты жақсы басқару үшін арнайы жаттығулар жүргізіледі.

3. Күш

Күш – ойыншылардың қарсыластарының қимылдарына қарсы тұру қабілеті. Футзал ойыншыларынан күш талап етіледі, өйткені олар алаңдағы әртүрлі жағдайларда тез өзгеріп, қарсыласты қапы қалдыруы тиіс. Сонымен қатар, күшті дене дамытуды қажет ететін физикалық қасиеттердің бірі – сілкініс пен жылдамдықты үйлестіру.

- Күшті дамыту жаттығулары:

Бұл жаттығуларға ауырлықтарды көтеру, арнайы жаттығу құрылғыларымен жұмыс жасау және дене салмағымен күшке бағытталған жаттығулар (плиометриялық жаттығулар, отырудан тұру, секіру) жатады.

Денеге жалпы физикалық дайындық жаттығулары:

Футзал ойынына дайындық үшін ойыншыларға жалпы физикалық дайындықты дамыту маңызды. Мұндай дайындық тек техникалық дағдылармен ғана шектелмей, физикалық күш пен төзімділік, жылдамдықты арттыруға бағытталған жаттығуларды қамтиды.

1. Жалпы дене жаттығулары:

Футзалға дайындық барысында жалпы дене жаттығуларының бірнеше түрі қарастырылуы мүмкін:

- Дене салмағымен жаттығулар:

Өз салмағымен орындалатын жаттығулар (отыру, тұрып секіру, жаяу жүгіру, планк жатысы) ойыншылардың күшін арттырып, денесін дұрыс қалыптастыруға көмектеседі.

- Кардио жаттығулары:

Жүрек-қан тамырлар жүйесін нығайту үшін кардио жаттығулар өте маңызды. Олар жылдам жүгіру, велотренажерде жаттығулар жасау, серуендеу және т.б. болуы мүмкін. Жаттығулардың мақсаты — физикалық шыдамдылықты арттыру.

2. Плиометриялық жаттығулар:

Плиометриялық жаттығулар бұлшықет күшін арттырып, ойыншылардың жылдамдығын, серпімділігін жақсартады. Мұндай жаттығуларға жоғары секіру, секіріп түсуді үйрететін жаттығулар, жүгіріп келіп секіру жатады. Бұл жаттығуларды ұйымдастыру ойыншылардың физикалық дайындық деңгейін жоғары көтеруге мүмкіндік береді.

3. Бұлшықет топтарын дамытатын жаттығулар:

Футзал ойыны көп қимылдарды талап ететін спорт түрі болғандықтан, жаттығулар барлық негізгі бұлшықет топтарын дамытуға бағытталуы керек. Жаттығулардың ішінде аяқ, бел, арқаны жаттықтыруға арналған жаттығулардың ерекше маңызы бар. Бұл бұлшықеттерді дамыту ойыншылардың қозғалғыштығын, икемділігін және қорғаныс дағдыларын арттыруға көмектеседі.

4. Тез және тиімді қозғалу жаттығулары:

Футзал алаңында ойыншылардың қозғалыс жылдамдығын арттыру мақсатында әртүрлі жаттығуларды қолдану маңызды. Мысалы, өзгеретін бағыттармен жүгіру, бұрыштық жылдамдықты арттыруға бағытталған жаттығулар, жерден жылдам тұрып кету жаттығулары.

5. Қолдан жасалған жаттығулар мен тапсырмалар:

Жаттықтырушы футзалға тән жағдайларды бейнелейтін арнайы жаттығулар жасап, ойыншылардың физикалық дайындық деңгейін арттыру үшін қызықты әрі тиімді тапсырмалар ұсынады. Бұл жаттығулардың мақсаты – ойыншылардың шапшаңдығы мен реакциясын, сондай-ақ физикалық қуатын күшейту болып табылады.

Футзал – қарқынды және жан-жақты дайындықты талап ететін спорт түрі. Ойыншылардың физикалық дайындық деңгейі олардың ойын барысында жақсы нәтижеге жетуіне әсер етеді. Шыдамдылық, жылдамдық және күш сияқты қасиеттер футзалдың негізгі талаптары болып табылады. Бұл қасиеттерді жетілдіру үшін арнайы жаттығулар мен бағдарламаларды ұйымдастыру маңызды. Жалпы дене дайындығы жаттығулары, плиометриялық жаттығулар, бұлшықет топтарын дамытатын жаттығулар және жылдамдықты арттыруға бағытталған жаттығулар футзал ойыншыларының тиімді ойнауына көмектеседі.

Футзал үшін арнайы жаттығулар мен олардың техникалық орындалуы.

Футзал – бұл жылдамдықты, күшті және техниканы талап ететін спорт түрі. Ойыншылардың физикалық және техникалық дайындығын арттыру үшін арнайы жаттығуларды жүйелі түрде орындау өте маңызды. Бұл жаттығулар жүрек-қан тамырлары жүйесінің жұмысын жақсартуға, бұлшықеттерді жаттықтыруға және футзалға тән дағдыларды дамытуға бағытталған.

Жаттығулардың түрлері

1. Жүрек-қан тамырлары жүйесінің жұмысын жақсарту

Футзал ойыны кезінде ойыншылардың жүрек-қан тамырлары жүйесі тұрақты жүктемеге ұшырайды, сондықтан бұл жүйені дамытуға арналған жаттығулар өте маңызды.

Жаттығулар:

1. Жүгіру жаттығулары (Кардио)

- Нұсқаулық: Ойыншыларды жылдамдық пен төзімділікті арттыру мақсатында түрлі арақашықтықтармен жүгіру жаттығуларын орындауға бағыттау. Бұл жаттығулар жүрек-қан тамырлары жүйесін жақсартады, әрі ойыншылардың алаңда ұзақ уақыт бойы жоғары қарқынмен ойнауына мүмкіндік береді.

- Техникалық орындалу: Жаттығу алдында жаяу немесе баяу жүгірумен қыздыру қажет. Кенеттен жылдамдықты арттыру арқылы жүгіру жаттығуларын орындау. Мысалы, 30 секунд жылдам жүгіру, сосын 30 секунд баяу жүгіру (жоғары қарқынмен, интервалды жүгіру).

2. Эллиптикалық тренажермен жаттығулар

- Нұсқаулық: Кардио жаттығулар үшін эллиптикалық тренажерді қолдану жүрекке тиімді әсер етеді, қан айналымын жақсартады және төзімділікті арттырады.

- Техникалық орындалу: 20-30 минуттық жаттығу, баяу қарқынмен 5 минут бойы жүру, сосын қарқынды жүгіруді бастау, әр 2 минут сайын қарқын арттырып, уақытты көбейту.

3. Шағын алаңда ойын

- Нұсқаулық: Ойын барысында шағын алаңда футбол немесе футзал ойнау жүрек-қан тамырлары жүйесін жақсартады, себебі ол қарқынды қозғалысты және жиі бағыттарды өзгертуге мүмкіндік береді.

- Техникалық орындалу: Әрбір топ 5-7 адамнан тұрады. Ойын 3-4 минут бойы үзіліссіз өткізіледі, бұл уақытта ойыншылар тек жоғары жылдамдықпен ғана қозғалады.

2. Бұлшық еттерді жаттықтыру

Футзал ойынының басты ерекшелігі – бұлшықет топтарының көптүрлілігі мен қозғалыстың үнемі өзгеруі. Сондықтан бұлшықеттерді жаттықтыруға бағытталған жаттығулар өте маңызды.

Жаттығулар:

1. Аяқпен допты басқару жаттығулары

- Нұсқаулық: Ойыншылардың аяқпен допты тиімді басқаруы, соққыны дәл орындауы және басқаруы өте маңызды. Бұл жаттығу аяқ бұлшықеттерін дамытады.

- Техникалық орындалу: Допты түрлі жылдамдықпен жүргізу (оң және сол аяқпен), допты тоқтату, допты қайтару немесе пас беру. Осы жаттығулар кезінде аяқ бұлшықеттері тиімді жұмыс істейді.

2. Плиометриялық жаттығулар

- Нұсқаулық: Бұл жаттығулар динамикалық күшті дамытуға бағытталған, олар футзалдағы жылдам қозғалыстар мен серпімділікті жақсарту үшін өте тиімді.

- Техникалық орындалу:

- Секіру жаттығулары: Секіріп, бір аяқтан екінші аяққа көшу (қос аяқпен және бір аяқпен секіру).

- Плиометриялық қораппен жаттығу: Қорапқа секіріп шығып, қайтадан төмен түсіп секіру.

3. Тізе көтеру жаттығулары (Squats)

- Нұсқаулық: Бұл жаттығулар аяқ бұлшықеттерін, соның ішінде квадрицепстерді (қосарлы бұлшықет) дамытады, сондай-ақ дененің төменгі бөлігінің қуатын арттырады.

- Техникалық орындалу: Тік тұрып, аяқтарыңызды иық енімен ашып, тізелеріңізді бүгіп төмен түсіңіз. Арқаңызды түзу ұстауға тырысыңыз, сосын бастапқы жағдайға оралыңыз.

4. Қарсыласқа қарсы жаттығулар (мысалы, тұрып соғу)

- Нұсқаулық: Бұл жаттығулар футзалдағы күшті дамыту үшін қажет. Олар ойын барысында жылдамдықпен жұмыс істеп, қарсыласқа тиімді әсер етеді.

- Техникалық орындалу: Ойыншылар қарсыласты итеріп немесе тартып алып, ойын позицияларында жылдамдықты жақсарту үшін белсенді қозғалыстар жасайды. Жаттығуды аяқтармен қарқынды итеру мен бұрылу арқылы орындау маңызды.

5. Жоғарғы дене күшін дамыту жаттығулары

- Нұсқаулық: Бұл жаттығулар қол мен иық бұлшықеттерін нығайтады. Футзал ойынында қолмен допты қабылдау, итеру және қарсыласқа жылдамдықпен соғу өте маңызды.

- Техникалық орындалу: Қолмен итеру жаттығулары (push-up), допты жоғарыдан лақтыру жаттығуларын орындау. Бұл жаттығулар дененің жоғары бөлігін күшейтеді.

3. Жаттығулардың үйлесімділігі мен бірігуі. Футзал жаттығуларының нәтижесі бірқатар факторларға байланысты. Жаттығуларды біріктіру және үйлестіру маңызды. Бұл дегеніміз, тек жекелеген жаттығуларды ғана емес, оларды біртұтас жаттығу бағдарламасына айналдыру керек.

Жаттығулардың үйлесімділігі:

- Тренажерлерді, допты басқару жаттығуларын және плиометриялық жаттығуларды араластыру.

- Кардио жаттығуларды күштік жаттығулармен бірге өткізу.

- Әрбір жаттығудан кейін қалпына келу мен сергіту жаттығуларын жасау.

Футзалдың физикалық дайындық аспектісі оның ерекшелігі мен қарқындығы тұрғысынан өте маңызды. Бұлшық еттерді дамыту, жүрек-қан тамырлары жүйесін жақсарту, жылдамдықты арттыру үшін арнайы жаттығулар мен физикалық дайындықты жүйелі түрде арттыру қажет. Арнайы жаттығуларды дұрыс орындау ойыншылардың техникалық және тактикалық қабілеттерін жақсартуға ықпал етіп, олардың ойын алаңында тиімді әрекет етуіне мүмкіндік береді.

Футзалдағы жарақаттануды болдырмау және

денсаулық сақтау шаралары

Футзал – өте динамикалық және қарқынды спорт түрі, ол ойыншылардың жылдамдығын, ептілігін және дене дайындығын талап етеді. Алайда, осы ерекшеліктер жарақат алу қаупін арттырады. Футзалдағы жарақаттардың алдын алу үшін тиімді денсаулық сақтау шараларын және қауіпсіздік ережелерін сақтау маңызды.

1. Футзалдағы жарақат түрлері мен оларды болдырмау. Футзал барысында кездесетін жарақаттардың бірнеше түрі бар. Олардың ішінде ең кең таралғандары:

- Бұлшықет жарақаттары (созылулар, тартылулар): Ойыншылардың жылдам қозғалыстары мен аяқпен қатты жұмыс жасауы бұлшықет созылуларына әкелуі мүмкін.

- Алдын алу шаралары:

- Жаттығулар алдында жақсы дайындық және жаттығу.

- Жеке және топтық созылу жаттығулары.

- Қалыпты жылдамдықпен жұмыс жасап, физикалық жүктемені біртіндеп арттыру.

- Тізе, тобық, шынтақ және аяқ буындарының жарақаттары: Жылдам бұрылыстар мен тосын қозғалыстар кезінде буындарға үлкен жүктеме түседі.

- Алдын алу шаралары:

- Тұрақты түрде буындарды күшейтетін жаттығулар.

- Қауіпсіз аяқ киімдер мен қорғағыш жабдықтарды пайдалану.

- Ойын барысында дұрыс техникамен жұмыс жасау.

- Бастың және бет жарақаттары: Қақтығыстар мен допқа соғылу нәтижесінде бас пен бет жарақаттары болуы мүмкін.

- Алдын алу шаралары:

- Ойыншылардың қақтығысудан аулақ болуына үйрету.

- Қолданылатын қорғаныс құралдарын (мысалы, бет қорғанышы) міндетті түрде пайдалану.

- Аяқтың сүйектері мен буындарының сынуы: Әсіресе, тобықтың бұрылуы немесе ауыр соққы кезінде аяқ сүйектері мен буындары сынып қалуы мүмкін.

- Алдын алу шаралары:

- Тиісті физикалық дайындық, әсіресе аяқ пен тобықты күшейту.

- Қауіпсіз қозғалыс техникасын игеру.

2. Жаттығулар алдында және кейінгі жаттығу мен қалпына келу шаралары.

Жаттығу алдындағы шаралар:

- Жылыту жаттығулары: Жаттығулар алдында денені қыздыру өте маңызды. Бұлшықеттерді жұмсақ созу мен қарқынды жаттығуларға дайындау қажет.

- Жүгіру, созылу жаттығуларын орындау.

- Буындарды қыздыру және аяқ-қолды созу жаттығулары.

- Бұлшықеттердің икемділігін арттыру үшін динамикалық созылу жаттығуларын жасау.

Жаттығулар кейінгі қалпына келу шаралары:

- Салқындату (кері процесс): Қатты жаттығулардан кейін денені қалыпқа келтіру үшін салқындату жаттығуларын орындау керек.

- Жеңіл жүгіру немесе жүріс.

- Бұлшықеттерді созу жаттығулары, дене жаттығуларынан кейінгі дұрыс қалпына келу үшін өте маңызды.

- Тыныс алу жаттығуларын жасау арқылы ағзаны қалпына келтіру.

- Физикалық қалпына келтіру: Бұлшықет ауырсынуын азайту үшін арнайы құралдар мен массаж, магнитотерапия сияқты әдістерді қолдануға болады.

- Қалпына келтіру мақсатында массаж және физиотерапевт мамандарымен жұмыс.

3. Допты дұрыс пайдалану және ойын алаңының қауіпсіздігі

- Допты дұрыс пайдалану:

- Доптың дұрыс қолданылуы – ойынның қауіпсіздігі мен тиімділігі үшін маңызды. Допты қатты соғу кезінде қауіп төнуі мүмкін, сондықтан әр ойыншыға допты дұрыс басқаруды үйрету қажет.

- Жаттығулар кезінде доппен жұмыс істеу тек техника мен дағдыны дамытуға ғана емес, сонымен қатар жарақаттардан сақтандыруға да көмектеседі.

- Ойын алаңының қауіпсіздігі:

- Ойын алаңының беті тегіс, кедір-бұдырсыз болуы керек, себебі бұл жазатайым жағдайлардың алдын алады.

- Қауіпсіз аяқ киімдерді таңдау, бұл ойыншылардың тобықтары мен аяқ буындарын қорғауға мүмкіндік береді.

- Ойын алаңында қандай да бір бөгде заттардың болмауы және жердің таза болуы керек.

4. Жалпы денсаулық сақтау шаралары

- Су мен энергияның жетіспеушілігін болдырмау: Ойыншылар ұзақ уақыт бойы физикалық күш жұмсаған кезде денеден сұйықтық шығыны артады. Су тапшылығы немесе құрамындағы минералдардың бұзылуы денсаулыққа зиян келтіруі мүмкін.

- Ойыншыларға жаттығу және ойын кезінде су ішуге үнемі назар аудару қажет.

- Дұрыс тамақтану: Футзалшылардың дұрыс тамақтануы маңызды, себебі бұл олардың өнімділігіне тікелей әсер етеді. Ойыншылар үшін жоғары энергетикалық тағамдарды, белоктар мен көмірсуларды қамтитын диета қажет.

Футзал ойындары мен жаттығулары барысында жарақат алу қаупін болдырмау үшін алдын ала дайындықтың, дұрыс техниканың, қауіпсіздік ережелерінің және қалпына келтіру шараларының маңызы өте зор. Осы қауіпсіздік шараларын ұстану және денсаулық сақтау шараларын жүйелі түрде орындау ойыншылардың жарақаттануын азайтуға және олардың өнімділігін арттыруға ықпал етеді.

Футзалдың әдістемелік және педагогикалық ерекшеліктері

Футзал – жылдамдықты, ептілікті және техника мен тактиканы талап ететін спорт түрі. Балалар мен жасөспірімдер үшін бұл спорт түрін үйрету барысында белгілі бір әдістемелік және педагогикалық ерекшеліктерге назар аудару қажет. Бұл ерекшеліктер жас ойыншылардың физикалық, психологиялық және техникалық қабілеттерін дамытуға бағытталған.

1. Балалар мен жасөспірімдерге арналған жаттығулар мен ойындар

Футзал жаттығуларының балалар мен жасөспірімдерге арналған әдістемелері негізгі үш аспектке негізделген: техника, тактика және физикалық дайындық.

- Техникалық дағдылар:

- Балалар мен жасөспірімдерге футзалдың негізгі техникалық дағдыларын үйрету барысында, алғашқы жаттығулардың қарапайымдылығына көңіл бөлу қажет. Мысалы, допты дұрыс басқару, пас беру, допты тоқтату, аяқпен соғу сияқты дағдылар үйретіледі.

- Жаттықтырушы бірінші кезекте балалардың көзқарасымен жұмыс істеп, ойыншылардың дене қозғалыстарын оңай меңгеруіне жағдай жасайды.

- Тактикалық ойындар:

- Жасөспірімдер үшін жеке және командалық тактикалар жайлы білім беру маңызды. Оқытудың алғашқы кезеңінде бұл аспект өте қарапайым болуы тиіс, бірақ уақыт өте келе, ойыншыларға шабуылдау мен қорғаныста тиімді әрекет ету, қарсыласқа қарсы арнайы тактикалық әдістерді қолдануды үйрету керек.

- Физикалық дайындық:

- Футзалдың талаптарына сәйкес физикалық дайындық жаттығулары маңызды орын алады. Бұлшықет күшін, жылдамдықты, шыдамдылықты арттыруға бағытталған жаттығулар қолданылады.

- Жас балалар мен жасөспірімдерге арналған жаттығулар, сонымен қатар дененің дұрыс қозғалысын қалыптастыруға арналған ойындар мен жаттығулар болуы керек. Бұл жаттығулар балалардың дене құрылымын жақсартуға және олардың қозғалыс дағдыларын жетілдіруге көмектеседі.

- Қауіпсіздік шаралары:

- Ойын кезінде балалардың қауіпсіздігіне ерекше назар аударылуы қажет. Олар үшін арнайы аяқ киімдер мен қорғағыш құралдар, сондай-ақ дұрыс таңдалған жаттығу алаңы қауіпсіздік шараларын арттырады.

2. Футзалды оқытудың кезеңдері мен әдіс-тәсілдері

Футзалға үйретудің бірнеше кезеңі бар. Әр кезеңде оқытудың әдіс-тәсілдері өзгереді, өйткені балалардың даму деңгейі мен білімдері әртүрлі болады.

- Бастапқы кезең (негізгі дағдыларды меңгеру):

- Оқушыларға футзалдың негізгі ережелері, техникалық дағдылары мен қозғалыс түрлері үйретіледі. Әдістемеде жаттығулар қарапайым болуы тиіс: допты басқару, жүгіру, пас беру, тоқтату секілді негізгі дағдыларды дамытуға бағытталған ойындар мен жаттығулар енгізіледі.

- Әдіс-тәсілдер: Демонстрация, нұсқау беру, ойын түрінде жаттығу, қысқа уақыт аралығында қарапайым тапсырмаларды орындау.

- Орта кезең (қосымша тактикалық дағдыларды меңгеру):

- Осы кезеңде ойыншыларға күрделі техникалық дағдылар мен тактикалық дағдыларды үйрету жалғасады. Жаттықтырушы ойыншылардың қорғаныс пен шабуыл тактикаларын меңгеруіне көмектеседі.

- Әдіс-тәсілдер: Топтық жаттығулар, рөлдік ойындар, тактикалық тәсілдер бойынша жаттығулар. Бұл кезеңде ойыншылардың дербес жұмыс жасауын, топтық координациясын дамытуға ерекше көңіл бөлінеді.

- Қорытынды кезең (ойынды жоғары деңгейде орындау):

- Оқушылар енді күрделі ойын элементтерін және олардың комбинацияларын орындай алады. Бұл кезеңде ойыншылардың психологиялық және физикалық деңгейін жақсарту мақсатында, командалық үйлесімділікті арттыруға бағытталған жаттығулар жүргізіледі.

- Әдіс-тәсілдер: Техникалық тапсырмаларды орындау, ойын шарттарын моделдеу, күшті қарсыластармен ойын тәжірибесін алу.

Әдіс-тәсілдердің негізгі принциптері

1. Жеке тәсіл: Әр оқушының ерекшеліктерін ескеріп, оның жеке даму деңгейіне сай жаттығулар мен тапсырмалар беру.

2. Үздіксіз және жүйелі оқыту: Оқушылардың біртіндеп күрделі тапсырмаларға дағдылануын қамтамасыз ету. Әр жаттығудың өзара байланысты болуы, ойын барысында дамытылатын дағдылардың бірте-бірте күрделенуі.

3. Ойын арқылы оқыту: Футзал – командалық ойын, сондықтан жаттығулар ойын элементтерімен жүзеге асырылады. Бұл әдіс оқушылардың ынтасын арттырып, оқу процесін қызықты етеді.

4. Кері байланыс: Оқушыларға жаттығулар мен ойын кезінде дұрыс нәтиже көрсету үшін кері байланыс беріп, оларға өз қателіктерін түсінуге мүмкіндік беру. Жаттықтырушының оң және теріс пікірлері оқушылардың техникасын дұрыс бағытта жетілдіруге ықпал етеді.

5. Теориялық білім беру: Футзалдың негізгі ережелерін, ойынның стратегияларын түсіндіру. Оқушылар ойынға дайындық кезінде тактикалық және техникалық білімдерді теориялық тұрғыдан меңгеруі қажет.

Футзалдың әдістемелік және педагогикалық ерекшеліктері балалар мен жасөспірімдерге оның негіздерін тиімді үйретуге, оларды түрлі техникалық және тактикалық дағдылармен таныстыруға мүмкіндік береді. Әр кезеңде жаттығуларды және әдіс-тәсілдерді дұрыс ұйымдастыру оқушылардың тиімді дамуында маңызды рөл атқарады.

Футзал ойындарында кешенді жаттығулар жинағы

Футзал — бұл жылдамдықты, ептілікті, техниканы және командалық ойын тактикасын талап ететін спорт түрі. Бұл ойында жақсы нәтиже көрсету үшін тек физикалық дайындығыңды ғана емес, сонымен қатар техникалық дағдылар мен тактиканы да дұрыс меңгеру маңызды. Оқу процесінде әртүрлі жаттығуларды қолдану арқылы ойыншылардың барлық аспектілерін дамытуға болады. Төменде футзал ойынына арналған кешенді жаттығулар жинағы берілген.

1. Жылдамдық және ептілік

Жаттығу: «Шыдамдылық және жылдамдық»

- Мақсаты: Ойыншылардың жылдамдық пен шыдамдылық қабілеттерін дамыту.

- Құрал-жабдықтар: Конус, доп.

- Жаттығу тәсілі:

1. Ойыншылар конустар арасында жылдам жүгіреді.

2. Әр конустың айналасында айналып, қарсы жақтағы конусқа дейін жетеді.

3. Бірінші конусқа оралған соң, допты қабылдап, оған жүгіріп, кері жүгіреді.

4. Жаттығуды бірнеше рет қайталаңыз, уақытты есептеп, дамудың динамикасын бақылаңыз.

Жаттығу: «Дөңгелекпен жүгіру»

- Мақсаты: Жылдамдықты және аяқ-қолдың үйлесімділігін дамыту.

- Құрал-жабдықтар: Доп, бірнеше конус.

- Жаттығу тәсілі:

1. Ойыншылар допты аяқпен жүргізіп, белгіленген қашықтықты жылдамдықпен өтеді.

2. Келесі кезеңде, олардың мақсаттары конустар арасындағы кеңістікті тез өту және допты толығымен басқару.

3. Әрбір ойыншы осы жаттығуды жоғары жылдамдықта орындап, уақытты есептеу.

2. Техникалық дағдылар

Жаттығу: «Допты басқару»

- Мақсаты: Допты тоқтату және басқару қабілетін дамыту.

- Құрал-жабдықтар: Доп.

- Жаттығу тәсілі:

1. Ойыншылар допты біркелкі жүргізеді, бір жақтан екінші жаққа ауысып, әртүрлі бұрыштармен тоқтату жаттығуларын орындайды.

2. Әрбір допты дұрыс тоқтату үшін аяқты дұрыс орналастыру және күшті есептеу керек.

3. Жаттығу қайталанған сайын, жүргізу жылдамдығы мен техникасын арттыру.

Жаттығу: «Пас беру және қабылдау»

- Мақсаты: Пас беру мен қабылдау техникасын дамыту.

- Құрал-жабдықтар: Доп, 2 ойыншы.

- Жаттығу тәсілі:

1. Екі ойыншы бір-біріне қысқа және ұзын пас береді.

2. Бір ойыншы пас қабылдағанда, басқа ойыншы жаңа позицияға көшіп, пас беру жалғасады.

3. Пас беру кезінде бір уақытта допты дұрыс бағытта қоюға және жылдам қозғалу қажет.

3. Қорғаныс дағдылары

Жаттығу: «Қарсыласқа қарсы тұру»

- Мақсаты: Қорғаныс тактикасын дамыту.

- Құрал-жабдықтар: Доп, бірнеше конус.

- Жаттығу тәсілі:

1. Бір ойыншы допты алып, қарсыластың қорғанысын бұзуға тырысады.

2. Қорғанушы ойыншы оны бақылап, соққы жасаудан және допты ұрлаудан қорғайды.

3. Бұл жаттығуды бірнеше рет қайталау арқылы қорғанушы ойыншылардың тапқырлығын арттыруға болады.

Жаттығу: «Блоктау және қорғаныс»

- Мақсаты: Қарсыластың соққысын блоктау дағдысын дамыту.

- Құрал-жабдықтар: Доп.

- Жаттығу тәсілі:

1. Ойыншылардың біреуі допты алып, ал екіншісі оған кедергі келтіруі керек.

2. Қорғанушы ойыншы қарсыласын бақылап, оның соққысына тосқауыл қою үшін дұрыс позицияны таңдауы қажет.

3. Жаттығуды әртүрлі қарқынмен орындауға болады, сонымен қатар блоктау техникасын жетілдіруге бағытталады.

4. Шабуыл және пас беру

Жаттығу: «Шабуылдау және контратактілік қозғалыс»

- Мақсаты: Шабуыл жасау және контратактілік қозғалысты үйлестіру.

- Құрал-жабдықтар: Доп, конус.

- Жаттығу тәсілі:

1. Бірнеше ойыншы шабуыл жасап, допты жылдам өткізеді.

2. Қорғаушылар қарсы соққы жасауға тырысады.

3. Жаттығудың негізгі мақсаты — контратактілік қозғалыстар кезінде допты дұрыс пайдалануды үйрету.

Жаттығу: «Пас беру және жылдам орын ауыстыру»

- Мақсаты: Пас беру және жылдам орын ауыстыру қабілеттерін жетілдіру.

- Құрал-жабдықтар: Доп, бірнеше ойыншы.

- Жаттығу тәсілі:

1. Бірнеше ойыншы бір-біріне қысқа және ұзын пас береді.

2. Ойыншылар әр пас бергеннен кейін жылдам басқа жерге ауысып отыруы қажет. 3. Ойыншылардың көзімен допты бақылап, өз әрекеттерін дұрыс үйлестіру қажет.

5. Командалық үйлесім

Жаттығу: «Топтық жұмыс»

- Мақсаты: Командалық ойын мен үйлесімділік дағдыларын дамыту.

- Құрал-жабдықтар: Доп, бірнеше конус.

- Жаттығу тәсілі:

1. Ойыншылар бірнеше топқа бөлініп, командалық жаттығуларды орындайды.

2. Топ мүшелері бір-біріне доп береді, шабуыл жасап, қорғанысты ұйымдастырады.

3. Әр топтың ойынының координациясын жақсарту, тиімді позицияны таңдауды үйрету.

ҚОРЫТЫНДЫ

Футзал — бұл тек дене шынықтыруды дамытумен ғана емес, сонымен қатар ойыншылардың тактикалық ойлау қабілетін, командалық ынтымақтастықты, жылдам шешім қабылдауды қажет ететін спорт түрі. Футзалдың әдіс-тәсілдері мен дағдыларын меңгеру — бұл жан-жақты дайындықты талап ететін күрделі процесс. Ойыншылардың техникалық және тактикалық білімдерін жетілдіру, олардың дене дайындығы мен ойлау қабілетін арттыруға мүмкіндік береді.

Футзалдың басты ерекшелігі — ойыншылардың жылдамдық, ептілік және техникалық дағдыларды жоғары деңгейде меңгеруі. Техникалық дағдыларға допты басқару, пас беру, допты тоқтату және соққы жасау сияқты элементтер жатады. Бұл дағдыларды дамыту үшін жаттығуларды жүйелі және үнемі орындау қажет. Техникалық дағдыларды жетілдіру ойыншылардың ойын барысында еркін және сенімді қимылдауының негізі болып табылады. Қарсыласқа қарсы тиімді әрекет ету үшін, ойыншылардың аяқпен және басқа да дене мүшелерімен допты басқару дағдылары тұрақты түрде шыңдалуы керек. Тактикалық білімдерді жетілдіру ойыншылардың ойын барысындағы дұрыс шешім қабылдауын қамтамасыз етеді. Ойынның әрбір сәтінде қандай тактикалық әрекеттерді қолдану керек екенін түсіну үшін ойыншының тактикалық ойлау қабілеті жоғары деңгейде болуы қажет. Шабуыл мен қорғаныс жағдайларын дұрыс үйлестіру, қарсыластың қателіктерін пайдалану — бұл ойынның жеңісіне ықпал ететін негізгі тактикалық элементтер.

Футзал тек спорттық дағдыларды дамытуға ғана емес, сонымен қатар тәрбиелік

аспектілерге де үлкен мән береді. Ойынның педагогикалық мәні өте жоғары, себебі ол балалар мен жасөспірімдерге көптеген маңызды қасиеттерді үйретеді. Командалық жұмыс және ынтымақтастық: Футзал ойын барысында әрбір ойыншы өз командасының мақсаттарына жету үшін жауапкершілік алады. Бұл командалық рухты, ынтымақтастықты және бір-біріне көмек көрсету қабілетін дамытуға ықпал етеді. Төзімділік пен тәртіп: Футзал ойыншылары күш-жігерді біріктіріп, жаттығуларды орындау арқылы төзімділікке ие болады. Олар дене шынықтырудың қатаң талаптарын орындап, уақытты тиімді пайдалануға үйренеді. Сонымен қатар, ойын барысында анық ережелер мен тәртіпке бағыну, ұжымдық жауапкершілік сезімін тәрбиелейді. Қарсыласқа деген құрмет және әділдік: Футзал тек спорттық шеберлікті арттырып қана қоймай, адалдық пен әділ ойынға деген көзқарасты қалыптастырады. Ойын барысында ойыншылар қарсыластарымен сыйластықта болуды үйреніп, бір-бірінің ойынға деген құрметін арттырады.

Футзал — бұл техникалық дағдыларды жетілдіруге және тактикалық ойлау қабілетін дамытуға мүмкіндік беретін динамикалық спорт түрі. Бұл ойынды тиімді меңгеру үшін ойыншылар тек дене дайындықтарын ғана емес, сонымен қатар ойлау мен командалық әрекетке де назар аударуы керек. Футзалдың оқу процесі балалар мен жасөспірімдер үшін тек спорттық дағдыларды дамытуға ғана емес, сонымен қатар тәрбиелік тұрғыдан да маңызды рөл атқарады. Ойын арқылы ойыншылар бірлесіп жұмыс істеуге, жауапкершілік алуға, тәртіп сақтауға және қарсыластарына деген құрмет көрсетуді үйренеді.

Әдебиеттер тізімі

1. Капустин, В. В. (2015). "Футзал. Теория и практика". Москва: Издательство "Физкультура и спорт".

2. Шмидт, Р. П. (2017). "Футзал. Основы техники и тактики". Киев: Спорткомпас.

3. Алиев, Т. Х. (2018). "Футзалдың негізгі техникалық дағдылары". Алматы: Қазақ университеті.

4. Смирнов, С. А. (2016). "Футзал: методика преподавания". Санкт-Петербург: СПбГУФК.

5. Исаев, А. С. (2019). "Футзал: ойын техникасы мен тактикасы". Алматы: Спорт-Пресс.

6. Гамбурцев, П. Г. (2014). "Футзал ойындары: Тренерге арналған әдіс-тәсілдер мен жаттығулар". Мәскеу: Бизнес-пресс.

7. Павлов, М. В. (2013). "Футзалдың негізгі элементтерін оқыту әдістемесі". Минск: Белоруссияның спорт баспасы.

8. Власов, И. В. (2015). "Футзал: тактика мен стратегияны игеру". Санкт-Петербург: Спорт.

9. Назаров, Д. В. (2017). "Футзалдың тактикалық дағдыларын дамыту". Алматы: Олимп баспасы.

10. Косенко, Ю. Н. (2016). "Футзал: спортшының техникасын жетілдіру жолдары". Алматы: Қазақ спорт баспасы.

11. Булатов, М. Т. (2018). "Футзал дағдыларын оқыту әдістемесі". Мәскеу: Спорттық білім.

12. Родионова, Е. П. (2017). "Футзалға арналған жаттығулар және олардың педагогикалық негіздері". Киев: Спорт баспасы.

13. Хантемиров, М. А. (2019). "Футзалдағы командалық ойын және психологиялық даярлық". Мәскеу: Спорт педагогикасы.

14. Ковалев, В. И. (2018). "Футзалдағы жарақаттарды алдын алу мен денсаулық сақтау". Санкт-Петербург: Спорт және денсаулық.

15. Левин, А. С. (2020). "Футзал техникасы мен тактикасын жетілдіру әдістемесі". Алматы: ҚазСпорт.

ПІКІР

"Футзал ойынның дағдыларын мен техникасын меңгерудің әдіс-тәсілдері"

Авторы: Даулетбаков Е.О

"Футзал ойынның дағдыларын мен техникасын меңгерудің әдіс-тәсілдері" атты оқу-әдістемелік құрал — футзал ойынын үйретудің тиімді әдістерін жан-жақты қамтитын маңызды басылым. Бұл құрал жаттықтырушыларға, студенттерге және спортшыларға футзал техникасын, тактикасын және физикалық дайындығын арттыруға арналған нақты жаттығулар мен әдіс-тәсілдерді ұсынады.

Оқу-әдістемелік құралдың басты мақсаты — футзал ойынының техникалық және тактикалық дағдыларын меңгеру бойынша кең ауқымды білім беру. Құралда әртүрлі жаттығулар мен ойынның негізгі ережелері, әдіс-тәсілдер мен жаттықтырудың тиімді жолдары баяндалған. Ойыншылардың физикалық және психологиялық дайындықтарын жетілдіруге арналған арнайы жаттығулар мен тактикалық стратегиялар ұсынылады. Сонымен қатар, құрал балалар мен жасөспірімдерге арналған әдіс-тәсілдермен толықтырылған.

Бұл оқу құралының басты ерекшелігі — теория мен практиканы ұштастыруы. Автор футзал техникасы мен тактикасының негіздерін түсінікті әрі қолжетімді тілде баяндап, жаттығулар мен әдістемелік ұсыныстарды нақты мысалдармен көрсетеді. Сонымен қатар, жаттықтырушының рөлі мен ойыншылардың жеке дағдыларын жетілдіруге арналған әдістер қамтылған. Әрбір бөлімде практикалық ұсыныстар мен жаттығуларды ұйымдастырудың кезеңдері түсіндіріліп, олардың тиімділігін арттыру үшін қажетті кеңестер берілген.

Құралда футзал ойындарын оқыту бойынша ғылыми-әдістемелік негіздер мен практикаға бағытталған ұсыныстар толық қамтылған. Авторлар футбол мен футзал ойындарының ерекшеліктерін салыстыра отырып, жаттығу процесін тиімді ұйымдастырудың жолдарын көрсеткен. Әрбір жаттығудың мақсаты мен оны орындау техникасы егжей-тегжейлі сипатталған, сондай-ақ ойынның барлық элементтері (пас беру, қабылдау, соққы жасау, қорғау) бойынша тиімді жаттығулар ұсынылған.

"Футзал ойынның дағдыларын мен техникасын меңгерудің әдіс-тәсілдері" оқу-әдістемелік құралы — футзал ойынын үйренушілер мен жаттықтырушылар үшін пайдалы құрал. Бұл басылым жаттықтырушы мен ойыншыларға кез келген деңгейде ойынның техникалық және тактикалық аспектілерін меңгеруге, физикалық дайындықты арттыруға, сондай-ақ ойыншылардың ойлау және әрекет ету қабілеттерін дамытуға бағытталған. Құралдың мазмұны жан-жақты әрі терең, әрі оны практикалық іске асыруға қолайлы. Сонымен қатар, құралдың ғылыми-педагогикалық негіздері оны оқу процесінде тиімді пайдалануға мүмкіндік береді.

Пікір білдіруші: