Гяру - жапон субмәдениеті

Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық университеті

Философия жаәне саясаттану кафедрасы

Орындаған: Анарбай Айгерім Ерболатқызы

Жетекші: Аликбаева Маржан Башановна

Гяру - жапон субмәдениеті

Гяру-1990 жылдары пайда болған және жас қыздар арасында тез танымал болған бірегей жапон субмәдениеті. Субмәдениеттің басты ерекшелігі-дәстүрлі жапондық сұлулық пен мінез-құлық стандарттарынан асып түсуге деген ұмтылыс, сондай-ақ өзінің жеке басы мен еркіндігін көрсетуге деген ұмтылыс. Гяру- бүлікшілдіктің, тәуелсіздіктің және консервативті стереотиптерді ұстанудан бас тартудың көрінісі. 

"Гяру" термині ағылшын тіліндегі "gal"сөзінен шыққан, "қыз" дегенді білдіреді. Жапонияда ол бейімделіп қиын, жарқын стильді және еркін өмір салтын ұстанатындармен байланысты болды. Бастапқыда гяру көпшіліктен ерекшеленгісі келетін және қоғамға қарсы шыққысы келетін қыздарды бейнелеген. Бұл субмәдениет жапон қоғамындағы өзгерістер аясында пайда болды, онда жастар өз ойын білдіру және таңдау еркіндігін қорғай бастады. Гяру субмәдениетінің тарихы Жапонияда 1970 жылдары басталды, бірақ ол 1990-2000 жылдары етек алды. Гярудың пайда болуының негізгі қозғаушы күші жастардың, әсіресе жас қыздардың жапон қоғамындағы әйелдердің сыртқы келбеті, мінез-құлқы мен рөлі туралы дәстүрлі идеялардан арылуға деген ұмтылысы болды. 

1970 жылдары Жапонияда қарқынды экономикалық даму жүріп жатыр, бұл өмір сүру деңгейінің өсуіне және жаңа мәдени трендтердің пайда болуына әкелді. Дәл осы кезеңде дәстүрлі жапон нормаларының қатаңдығынан Батыс мәдениетінің ықпалына қарай баяу бейімделу басталады. Батыс поп-мәдениетінен алынған элементтер сәнде пайда бола бастады: ашық түстер, хиппи, панк және дискотека бейнелері. Жастар өзін-өзі көрсетудің жаңа тәсілдерін іздей бастады, бұл жаңа субмәдени қозғалыстардың біртіндеп қалыптасуына әкелді. 1980 жылдары Жапонияда Батыс мәдениетінің, әсіресе американдық поп пен сәннің әсері күшейе түсті. Осы кезеңде жапон қыздары Батыстың өмір салты мен сәніне көбірек қызығушылық таныта бастайды. Кейінірек гярудың субмәдениетіне айналатын алғашқы белгілер пайда болады: қыздар дәстүрлі жапондық сұлулық пен мінез-құлық стандарттарынан алшақтап киіммен, макияжбен және өмір салтымен тәжірибе жасай бастайды. Дәл осы кезеңде "протогяру" деп аталатындар пайда болады — олар жарқын келбетімен, тартымды макияжымен және еркін моральдарымен ерекшеленетін қыздар. Содан кейін олар дәстүрлі түрде әйелдерден қарапайымдылық пен сәйкестікті күткен жапон қоғамына қарсы шықты. Бұл қыздар батыстық сән элементтерін алып, ағартылған шаш пен күйген тері сияқты алғашқы стилистикалық айырмашылықтарды жасады. Нағыз гяру қозғалысы 1990 жылдары пайда болды. Жапония бұл кезеңде 1980-ші жылдардағы экономиканың "көпіршігінен" кейін экономикалық құлдырауды бастан өткерді және көптеген жастар қоғамның қараңғы шындығына қарама-қайшы келетін өзін-өзі көрсетудің жаңа түрлерін іздей бастады. Дәл сол кезде жастар табиғи, ашық тері мен қарапайым макияжды көрсететін дәстүрлі жапондық сұлулық нормаларынан жаппай бас тарта бастады. Гяру субмәдениеті осы нормаларға наразылық білдіру құралына айналды. Осы уақытта гяруға арналған көптеген мамандандырылған журналдар пайда болды, мысалы, Egg, Popteen және Ageha. Олар жаңа өмір салты мен сәнін насихаттады. Журналдар гярудың стилі мен философиясын таратудың маңызды құралына айналды. Олар сәнді көріністер көрсетті, макияж және өмір салты туралы әңгімелесті, қыздарға жаңа трендті ұстануға көмектесті. 2000 жылдардың ішінде гяру өзінің танымалдылық шыңына жетті. Субмәдениеттің танымал болғаны соншалық, оның элементтері негізгі сән

коллекцияларында, поп-мәдениетте және теледидарда пайда бола бастады. Гяруға арналған журналдар үлкен тиражбен сатылды және поп-мәдениет жұлдыздары өз қойылымдарында осы стильдің элементтерін белсенді қолданды. Осы уақыт ішінде гяру тәуелсіз және өзіне сенімді әйелдің символына айналды. Осы стильдегі қыздар көбінесе қалалық өмірмен, ойын-сауық кештермен және белсенді әлеуметтік өмір салтымен байланысты болды. Алайда, стиль барған сайын танымал бола бастаған кезде стереотиптер пайда бола бастады: “гяру үстірт, сыртқы келбетке және тұтынушылыққа деген шамадан тыс құмарлықпен байланысты” деген пікірлер бұл субмәдениетті сынға әкеп соқтырды. 2010 жылдардың басында гярудың танымалдығы төмендей бастады. Бұл бірнеше факторларға байланысты болды. Біріншіден, сән әрқашан циклдік сипатқа ие және жастар эксцентрик емес жаңа трендтерді іздей бастады. Екіншіден, Жапониядағы экономикалық жағдай өзгерді және жастардың мұндай тартымды өмір салтын сақтауға ақша жұмсау мүмкіндігі аз болды. Осы уақытта гяру өзгере бастады: стиль ұстамды бола бастады және бұрын радикалды нұсқаларды ұстанған көптеген қыздар “табиғи" бейнелерге ауыса бастады. Гяру субмәдениетінің көптеген элементтері жаппай сәнге біріктіріліп, субмәдениетті бірегейлігі мен радикалдылығынан айырды.

Гяру-бұл жай ғана сән емес, дәстүрлі нормаларға қарсы шыққан нағыз әлеуметтік және мәдени революция. Бұл субмәдениет жапондық сән мен жастар мәдениетіне үлкен әсер етті және оның танымалдығы уақыт өте келе төмендегенімен, оның ізі Қазіргі Жапонияда байқала береді.

#farabiuniversity #kaznu