Ғылыми жоба тақырыбы: "Буктрейлер-жасөспірімдер арасында кітаптарды танымал етудің заманауи тәсілі"

секция: Қазақ әдебиеті

2023-2024 оқу жылы

Кіріспе..............................................................................................................5

1 тарау.

1.1 Буктрейлерлердің шығу тарихы..........................................................6

1.2 Артықшылықтары мен кемшіліктері.........................…………......7

1.3 Буктрейлердің құрылымы.................................................…...............7

2 тарау. Буктрейлерді жасау

2.1.Буктрейлерді жасаудың алғышарттары..................................……...8

3-тарау. Оқушылардың сауалнамасы

3.1 сауалнама және деректерді жинау........................................................11

3.2 сауалнама нәтижелері…………………………………………….......13

Қорытынды.................................……………………………………............14

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі...............................................................15

Қосымша..........................................................................................................17

АБСТРАКТ

Жобаның мақсаты:

Сандық технологияны пайдалана отырып оқушылардың кітапқа деген қызығушылығын арттыру, ойлау және шығармашылық қабілеттерін, қиялын, есте сақтау қабілетін дамыту.

Буктрейлер туралы әдебиеттерді зерттеу;

Буктрейлерді жасау технологиясын зерттеу;

8-9- сынып оқушыларының оқу белсенділігін зерттеу;

Оқушы белсенділігінің артуына буктрейлердің әсер ету дәрежесін тексеру; Зерттеу нәтижелерін талдау;

Қазіргі таңда кенже қалып келе жатқан көркем әдебиетке деген қызығушылықты арттырудың тиімді тәсілдерін іс жүзінде қолдану. 

Жобаның міндеттері:

1) буктрейлер, оның қалыптасу тарихы туралы түсінік беру;

2) буктрейлерді құрудың негізгі кезеңдерін қарастыру;

3) жарнаманың осы түрінің оң және теріс жақтарын анықтау;

4) жарнамаға арналған кітаптар тізімін дайындау;

5) жарнамалық мәтіндер жазу;

6) бейнероликтерді жазуды жүзеге асыру;

7) оқушыларға бейнероликтер көрсету;

8) көрермендерге сауалнама жүргізу.

Жұмыстың өзектілігі:

Қазіргі таңда оқушылардың бос уақыты шектеулі, себебі алғашқы орындарда интернет, компьютерлік ойындар және теледидар.

Мектеп оқушылары жарнаманы жақсы қабылдайды, сондықтан буктрейлерлер оқырмандардың қызығушылығын арттыруға арналған.

Оқушылардың классикалық әдебиет пен көркем әдебиетке деген қызығушылығы мүлдем төмендеп барады. Өкінішке орай, адамдар кез-келген хоббиге қосымша оқуға құмар болған, кітап кейіпкерлері жас ұрпақ үшін идеалға айналған күндер артта қалды. Қазіргі балалар кітапқа қызығушылық танытпай, аз оқиды, өйткені олар өз өмірлерін смартфонсыз, компьютерсіз, теледидарсыз, кинотеатрсыз елестетпейді. Біз өз жұмысымызда буктрейлердің кітапқа деген қызығушылықты арттыруға көмектесетінін анықтауға тырыстық.

Болжам: Буктрейлерді пайдалану оқырмандар санының артуына алып келеді.

Зерттеу әдістері: теориялық; эксперименттік, іздену, салыстыру, талдау, жинақтау, әңгімелесу т.б.

Зерттеу нысаны: буктрейлерлер; көркем шығармалар мәтіндері.

Абстракт

Цель проекта:

Повышение интереса учащихся к книге с использованием цифровых технологий, развитие мышления и творческих способностей, воображения, памяти.

Изучение литературы по буктрейлерам;

Исследование технологии изготовления буктрейлеров;

Исследование учебной активности учащихся 9 класса;

Проверка степени влияния буктрейлера на повышение активности учащихся; анализ результатов исследования;

Практическое применение эффективных способов повышения интереса к художественной литературе, которые в настоящее время остаются в стороне

Задачи поекта:

1. дать понятие буктрейлера, истории его становления;

2. рассмотреть основные этапы создания буктрейлера;

3. определить плюсы и минусы подобного вида рекламы;

4. подготовить список книг для рекламы;

5. написать рекламные тексты;

6. осуществить запись видеороликов;

7. показать видеоролики учащимся;

8. провести анкетирование зрителей.

Актуальность работы:

В настоящее время свободное время учащихся ограничено, так как на первых местах есть интернет, компьютерные игры и телевидение.

Школьники хорошо воспринимают рекламу, поэтому буктрейлеры призваны заинтересовать читателей.

Интерес учащихся к классической литературе и художественной литературе полностью снижается. К сожалению, прошли те времена, когда люди были увлечены чтением в дополнение к любому хобби, когда книжные персонажи стали идеалом для молодого поколения. Современные дети мало читают, не интересуясь книгами, потому что не представляют свою жизнь без смартфонов, компьютеров, телевизоров, кинотеатров. В своей работе мы пытались выяснить, помогают ли буктрейлеры повысить интерес к книгам.

Гипотеза: использование буктрейлеров приведет к увеличению числа читателей.

Методы исследования: теоретические; экспериментальные, поисковые, сравнительные, аналитические, обобщающие, беседные и др.

Объект исследования: буктрейлеры; тексты художественных произведений.

1. Кіріспе

"Буктрейлер-жасөспірімдер арасында кітаптарды танымал етудің заманауи тәсілі" тақырыбындағы жобалық жұмыс көркем шығармаларды оқумен тікелей байланысты. Жоба – оқырмандардың көркем әдебиетке қызығушылығын арттыруға арналған буктрейлерді кеңінен насихаттауға арналған.

Буктрейлер – белгілі бір кітап туралы көркем түрде әңгімелейтін қысқа бейнеролик. Бұл бейнероликтердің мақсаты – визуалды құралдар арқылы кітаптарға көңіл аудартып, жарнама жасау және оқуға үгіттеу. Кітап немесе шығарма желісі бойынша 2-3 минуттық қысқа бейнежазба арқылы визуалдық құралдардың көмегімен шығармашылық, ғылыми-танымал, деректі шығармаларға назар аударту және оларды оқуға оқушыларды қызықтыру, ынталандыру. Буктрейлерде шығарма идеялары туралы өзіндік көзқарасты шығарма мазмұнынан алшақтамай көрсету қажет. Негізгі жанрлары: мультфильм, бейнефильм, музыкалық клип, жарнамалық ролик.

Кітап – барлық білім мен ғылымның қайнар көзі, сарқылмас бұлағы. Кітап сегіз қырлы, терең сырлы тәрбиеші, ұлы үйретуші. Кітаптың құдіреттілігіне байлынысты «Кітап оқудан тиылсақ, ой ойлаудан да тиылар едік» - деген еді Ғабит Мүсірепов.  «Кітап маған тақтан да қымбат», - деп атап көрсеткен Шекспир. Өкінішке орай көркем әдебиетті өз бетімен оқуға деген балалардың қызығушылығы азайды. Әдебиетке деген құлықсыздық пайда болды. Бірақ, мүмкін бұл ойымыз жаңсақ болар деген үмітпен зерттеу кезеңдерін бастадық.  Көркем әдебиетке деген қызығушылықты қалай оятуға болады? Осы тұста «Буктрейлер» ұғымы көмекке келді. Қазіргі таңда мектеп оқушылары арасында әдебиетті насихаттаудың жаңа түрлерінің арасында буктрейлер белсенді бола бастады. Буктрейлер - кез келген еркін немесе көркем формадағы кітап туралы баяндайтын қысқа бейне.

Бұл бейнематериалдардың мақсаты - жаңа жарық көрген кітаптарды жарнамалау және кинотрейлерлерге тән көрнекі құралдарды пайдаланып, кітаптарға назар аудара отырып, оқуды насихаттау. Әдетте буктрейлерінің ұзақтығы 3 минуттан аспайды. Мұндай бейнелер заманауи кітаптарға да, әдеби классикаға айналған кітаптарға да түсіріледі.

Буктрейлерінің басты міндеті - болашақ оқырманды қызықтыру және таң қалдыру, оқиға желісіне және көркем шығарманың кейіпкерлеріне назар аудару. Буктрейлерді жасау кезінде бейнелерді, иллюстрацияларды, фотосуреттерді, кітап мұқабаларын пайдалануға болады.

«Адамның ақыл-ойы мен мінезі туралы дұрыс идеяны оның кітапханасын зерттеу арқылы алуға болады», - деп 19 ғасырдың ортасында француз тарихшысы және журналист Луи Жан Жозеф Блан айтқан болатын. Бұл сөздер біздің уақытымызда да маңызды. Буктрейлер оқушылардың кітап оқуға қызығушылығын арттыруға бағытталған мультимедиалық жанр.

Негізгі бөлімі

1.1.Буктрейлердің шығу тарихы

Алғашқы буктрейлер 80-жылдардың аяғында слайд -шоу форматында АҚШ-та пайда болған. Бұл 1986 жылы Джон Фаррис романына жасалған алғашқы буктрейлер болды. Бейнежазбада мұқабаның фотосуреті, кітап кейіпкерлерін бейнелейтін актерлердің қатысуымен түсірілген кадрлар, кадр сыртындағы дауыс және қорқынышты музыка болды. Алғашқы шағын-фильм форматындағы буктрейлер 2003 жылы Кристин Фиханның «Темная симфония» кітабы бойынша түсірілген болатын. Ол көрермендердің назарына Луизиана қаласындағы кітап жәрмеңкесінде ұсынылған болатын. Буктрейлерлер осы кезден бастап танымал бола бастады. Ресейде бұл үрдіс 2010 жылдан бастап қолға алынды. «Азбука Аттикус» баспасы Алексей Ивановтың «Псоглавцы» атты бейнеролигін жариялады. Бейнежазбаның шығуы 10000 доллар тұрды. Қазіргі таңда бұл жанрдың алға жылжуына өз үлесін қосып жатқан платформалардың бірі YouTube каналы.[1] Себебі буктрейлер алдында атап өткеніміздей Буктрейлер -белгілі бір кітап туралы көркем түрде әңгімелейтін қысқа бейнеролик. Буктрейлерге арналған материалдар сан алуан болуы мүмкін: фото суреттер, иллюстрациялар, кинофильм үзінділері, музыкалық қосымшалар мен мәтіндік слайдтар.

Алғашқы яғни 1986 жылғы жасалған буктрейлерлер слайд-шоу форматында жасалғанын атап өткен едік. 2000 жылдары кітап сатумен айналысып жүрген жұмысшылар: -кітапты фильм секілді жарнамаласақ қайтеді? - деген ойға келеді. Алғашқы мини-фильмдер 2002 жылдан бастап белең ала бастағанымен нағыз танымалдылыққа 2005 жылдан кейін кенелді. Осы орайда YouTubе каналының үлесін тағы да айта кетпесек болмас. Алғашқы кезде кітап сатылымын арттыру үшін қолданылған бұл тәсіл кейіннен оқырман қауымның кітап оқуға қызығушылығын арттыратын құралға айналды. Себебі буктрейлер кітапқа берілген видео-аннотация, кітаптың экранизациясы десек артық айтқандығымыз емес. Бұл роликтерді бір басына бірнеше саланы (көркем әдебиет, кино, интернет) ықпалдастырған өнердің жаңа саласы десек те болады. Осындай роликтерді түсіру арқылы оқырмандар өздерін жаңа қырларынан таныта бастады. Болашақта бұл үрдіс жастардың маңызды хоббиіне айналуы мүмкін. Мұның түсіндірмесі де бар: әлеуметтік желілерде видео-контент үлкен қол жетімділікке ие болады, көрермендер біртіндеп YouTube пен TikTok-қа көшіп келеді, адамдар мәтін арқылы емес, кескін арқылы ақпарат алуға дағдыланды. Сондықтан, егер сіз әлеуетті оқырмандармен көбірек байланысқыңыз келсе, бейне форматтарды назардан тыс қалдырмаңыз. Кітапты насихаттау үшін режиссерлері, актерлері мен операторлары бар мамандар тобына қол жеткізу үшін сізге үлкен бюджеттің болуы қажет емес. Буктрейлерді бір теңге де жұмсамай өз бетіңізше шығаруға болады. Себебі кітапқа видеоролик жасау үшін оқушының қолындағы телефон немесе компьютердің өзі жеткілікті.

1.2 Артықшылықтары мен кемшіліктері

Буктрейлерлер маркетинг құралы ретінде тиімді ме? Олардың кемшіліктері мен артықшылықтары қандай? Әрине, буктрейлерлер заманауи мәдениеттің қажеттіліктеріне сәйкес келеді, яғни көлемінің шағындығы (бейнелер орта есеппен 3 минуттан аспайды), түрлі-түсті, жасалған суреттердің мозаикасы. Олар кез-келген адамды, тіпті әдебиеттен алыс көрерменді қызықтыра алады. Буктрейлерлердің тағы бір артықшылығы танымалдығы. Қазір әуесқой бейнероликтер көбейіп келеді, буктрейлер конкурстары ұйымдастырылуда. Шетелде осы саладағы жетістіктері үшін жыл сайынғы бірнеше сыйлықтар бар, мысалы: "Moby Awards" (американдық "Melville House Publishing" баспасының марапаты); "Book Video" (Лондондағы "Foyles" кітап дүкені әзірлеген марапат); "Trailee" ("School Library Journal"балалар кітапханашыларына арналған американдық басылымның марапаты).

Буктрейлерлердің маңызды кемшіліктерінің бірі- сапасы. Оған арнайы қаржы бөлінбейді. Әуесқой бейнелер, әдетте, айтарлықтай ерекшеленбейді. Бірақ бейне өндіруге кететін шығындардан басқа, оны бұқаралық ақпарат құралдарында және Интернетте ілгерілетуге ықпал ету қажет. Сонымен қатар, кез-келген буктрейлерде оқырман қиялының "бұрмалану" элементтері бар: ролик пайда болған кезде кітаптың мазмұнына сөзсіз жоқ бейнелер енгізіледі немесе түпнұсқалар өзгертіліп, төмендетіледі. Осылайша, көпшілікке жарнамалық науқан басталған кезде, кітап жеке жазу жұмысының нәтижесі ретінде емес, ұжымдық медиа өнім ретінде ұсынылады.

1.3 Буктрейлердің түрлері

Буктрейлерлер негізгі үш топқа жіктеледі

1. Фильматекалық	2. Публикациялық	3. Анимация-лық
Кітап бойынша жасалған шағын-фильм. Буктрейлердің бұл түрі классикалық әдебиет үлгілерінің желісі бойынша музыкалық сүйемелдеумен түсіріледі.	Буктрейлердің бұл түрін жасауда көркем әдебиетте қолданылған иллюстрациялар, дәйексөздер мен суреттерден тұратын слайдтар жиынтығы пайдаланылады	Кітап бойынша түсірілген мультфильм

Мазмұнына қарай да буктрейлерлер 3 топқа жіктеледі

1. Сипаттамалық	2 . Атмосфералық	3. Тұжырымдамалық
Көркем шығарманың негізгі мазмұны көрерменге музыкамен сүйемелденген иллюстация арқылы таныстырылады.	Бұл трейлерлерде негізгі назар ғажайыпқа тұнған табиғат суреттері мен кейіпкердің негізгі көңіл-күйі және оқырманның эмоция-сына бағытталады.	Автордың оқырманға жеткізбек болған ойы мен айтайын деген идеясы басты назарға алынып жарнамаланады.

2.1.Буктрейлерді жасаудың алғышарттар

Буктрейлерді мұғалім жасаған жағдайда барлық сыныптарда қолдануға болады, бірақ оқушылар 5-сыныптан бастап жұмыс істей бастайды. Бұл информатикадағы дағдылар мен қабілеттерге, сондай-ақ әдебиет сабағындағы дайындық кезеңдеріне байланысты. Қарапайымнан күрделіге - оқытудың талассыз заңы.

Кітапты таңдау.

Кітап таңдау. Буктрейлерді құруға арналған кітаптарды таңдауда мотивация болуы мүмкін: классикалық шығармалардың мағынасын бейімдеу, бүгінгі күннің жазушы-қаһарманына ризашылығын білдіру, заманауи авторлардың шығармалар легіне аудиторияны бағыттау, маңызды тарихи оқиғаларға бағытталған кітаптармен таныстыру.[2.3]

Буктрейлерге сценарий құру.

Оқушы шығарманы талдайды, сюжетті ойластырады, сценарий жазады. Сценарий құру жұмыстың мағынасын түсінуге және оны экранға жіберуге, буктрейлердің түрін таңдауға байланысты мәселелерді шешу үшін пікірталастар ұйымдастыруды көздейді. Мысалы, егер бұл әңгімелеу буктрейлері болса - сіз интрига туралы ойлануыңыз керек, егер ол атмосфералық буктрейлер болса - сіз кітаптың көңіл-күйін, осы көңіл-күйді жеткізетін құралдарды анықтауыңыз керек. Сценариймен жазуды дәстүрлі эссе жазудың баламасы деп санауға болады, бұл оқушыларға көбірек рахат әкеледі.

Бейне реттілігі үшін материалдарды таңдау: суреттер, фотосуреттер, кітапқа арналған сканерленген иллюстрациялар, фильмнен кадрлар. Шағын фильм жанрына қатысты жағдай қиынырақ. Бұл оқушылардың актерлік әлеуетін ашып, сахналық шиеленісті, мәтінмен дайындық жұмыстарын қажет етеді.

Егер сценарий қарастырылған болса, музыканы таңдау, мәтінді жазу.

Бейнені өңдеуге арналған бағдарламаны таңдау. Орнату.[2.3]

2.1 Буктрейлер жасаудағы негізгі қадамдары

1-қадам. Жарнамалайтын шығарманы таңдау

1. Бізге оқушыларының жас ерекшелігін ескеру керек. Яғни өзіміздің оқулықта берілген көркем шығарманың бірін таңдаймыз немесе сыныптан тыс оқуға берілген шығармалардың ішінен де таңдау жасауға болады.

2. Ол шығарма ең алдымен өзімізге ұнау керек. Олай болмаған жағдайда біз өзгелерді қызықтыра алмаймыз.

3. Таңдалған шығарма біздің сыныптастарыма да ұнауы керек. Біздің жасымдағы балалар көбінесе әңгімелер мен повестерден алынған үзінділерді ұнатады.

Біздің таңдауымыз: Пауло Коэльо «Алхимик» туындысы мен А.С Пушкиннің «Моцарт пен Сальери» трагедиясы.

2-қадам. Буктрейлерге сценарий жазу.

Сюжетке байланысты қысқаша мәтін құрастыру. Сюжет-біздің жұмысымыздың негізгі қаңқасы. Оқырманның қызығушылығын оятатындай мәтін құрастыру шарт. Буктрейлерді тамашалаған сәтте оқиғаның жалғасын білуге ынтықтыра түсетіндей интрига болғаны жөн. Бірақ алдымен таңдау жасалған шығармаларды өзіміз мұқият оқып шығуымыз керек. Бұл ең ұтымды сәттерді шынайылықпен суреттеуге бірден-бір себепші болмақ.

Орта буын сыныптарында мұғалім оқушыларға сценариймен (жартылай немесе толықтай, дайын сценариймен) көмектесуге, біртіндеп (әр сыныппен және жұмыста) өзінің рөлін төмендетуге құқылы. Белсенді позициядан консалтингке біртіндеп көшу маңызды.

3-қадам. Ақпараттық құралдарды қолданып буктрейлер құрастыру.

Видеоға қажетті материалдарды әзірлеу: суреттер, иллюстрациялар, осы тақырыпқа байланысты интернет желісінен алынған қысқаша үзінділер. Видеоны жасауға арналған желіде сан алуан бағдарламалар бар, соның ең қолайлысын таңдап алу керек. Бағдарламаны таңдауда ешқандай қиындықтар болмайды, олардың көпшілігі интернетте бар. Мысалы, Windows Movie Maker - қарапайым және жаңадан бастаушыларға арналған бағдарлама. Ол Microsoft Windows пакетіне енгендіктен, барлық компьютерлерде бар.[2.4] Орналастыруға арналған платформаны таңдау әртүрлілігімен қуантады: Мен өзім көбінесе CapCut, Vivavideo және Inshot бағдарламаларын қолданамын. Сонымен қатар дайын футажды пайдалануға болады. Сонымен қатар Copilot жасанды интеллект бағдарламасының да көмегі мол. Буктрейлерді құрастырушы жеке дара бір оқушы немесе біз сияқты жұп немесе топ болуы мүмкін.

4-қадам. Сараптама.

Жасалған жұмысты көріп шығу. Қажет болған жағдайла өзгерістер енгізу.

Алғашқы жұмысымызда бейнероликте берілген уақыт пен астында жазылған титрлар сәйкес болмай шығуы мүмкін. Көріп отырған адам оқып үлгермейтін тұстары кездесетіні болады. Сол сияқты ең көп кететін қателік музыкалық сүйемелдеудің сценариге немесе оқырманның жас ерекшелігіне сәйкес келмеуі. Бұл жағдайда өзгерістер енгізіп, қайта өңдеу керек. Өңдеу жұмысы аяқталғаннан кейін дайын материалдарды YouTube каналына немесе танымал сайттар Вконтакте және Одноклассники, Instagram, TikTok беттерінде орналастыра аласыз.

Буктрейлерді жасау барысында ең көп жіберілетін қателіктер

Буктрейлер дайындағанда нені істеуге болмайды?

Барлығын буктрейлерге кіріктіруге тырыспаңыз. Ақпараттың көптігі, тақырыптар мен кейіпкерлер әлеуетті оқырманды шатастыруы және шатастыруы мүмкін, сюжеттің егжей-тегжейлі көрсетілуі кітапты оқуға деген құлшынысты жояды. Контекстен тыс көріністерді лақтырудан қорықпаңыз.

Буктрейлер көлемін ұзақ жасамаңыз. Кітап қаншалықты жақсы болса да, кітап туралы бейнені екі-үш минуттан артық көргісі келетіндер аз.

Буктрейлерге әдемі және жұмбақ, бірақ мағынасыз дәйексөздер енгізудің қажеті жоқ. Көптеген автордар осы тұста қателік жасайды, эпитеттердің, дерексіз сөздердің және ешқандай мағынаны білдірмейтін, оқырманды бей-жай қалдыратын сипаттамалық дәйексөздерді таңдайды. Дәйексөзде кітап сюжетімен үндес идея немесе жарқын бейне болуы керек. Бұл тек кітап тіркемелеріне ғана емес, әлеуметтік желілердегі топтарға арналған мазмұнға да қатысты.

Бейнеңізді арнайы эффекттермен, әртүрлі қаріптермен, анимациялармен шамадан тыс жүктемеңіз. Олар көрерменді мазмұннан алшақтатпауы керек. Қарапайымдылық сақталғаны жөн.

Төмен сапалы суреттер мен эффектілерді немесе оқылмайтын күрделі қаріптерді пайдаланудан аулақ болыңыз.

Буктрейлер үшін материал таңдау арқылы ешқандай жағдайда авторлық құқықты бұзбаңыз!

Авторлық құқық қандай жағдайда бұзылады?

Автордың келісімінсіз басқа адамдардың фотосуреттерін, бейнелерін және музыкасын пайдаланбаңыз. Google немесе Yandex-тен алынған кескіндер мен музыканың авторлық құқығы болуы мүмкін. Фильмдер мен телехикаялардағы кадрлар да авторлық құқыққа жатады, сондықтан оларды өндірушілердің келісімінсіз пайдалануға болмайды. Ия, Instagram және басқа әлеуметтік желілердегі фотосуреттер мен бейнелер де авторлық құқықпен қорғалған. Сондықтан, бейнежазбаға арналған материалды мұқият тексеріп, барлық құжаттарға сілтемелерді арнайы құжатқа жинаңыз. Дереккөздерін көрсетпей, бейне модерациядан өтпейді. YouTube авторлық құқықты бұзатын бейнелерді бұғаттауы мүмкін.

Буктрейлер үшін ақысыз бейнелерді қайдан алуға болады?

Pexels - фото және видео.

Pixabay - Фотосуреттер, бейнелер және музыка.

Микскит - видео, музыка, эффекттер.

Videvo - видео, графикалық және дыбыстық эффекттер, музыка.

CuteStockFootage - видео, графикалық эффекттер, тұсқағаздар.

Videezy - тұсқағаздар мен бейнелер.

Splitshire - видео.

Жағажайда B-Roll - видео.

Тегін акциялар - видео.

Vidsplay - видео.

Vids өмірі - видео.

Коверр - видео.

Distill Beta - видео.

X Stock Video - видео.

Буктрейлерге ақысыз музыка мен дыбыстық эффекттерді қайдан алуға болады?

Тегін музыка мұрағаты

TeknoAxe

Freeound - дыбыстық эффекттер.

FilmMusic - барлық музыка тегін, бірақ сіз тректі қолданған кезде авторын көрсетуіңіз керек.

TimBeek - Сол сияқты, пайдалану кезінде авторды атап өтіңіз.

Аудионавтика - бәрі тегін

Шабыт шақыратын арналар

Harperteen - бұл жас ересектерге арналған ағылшын тіліндегі ойын кітаптарының трейлерлері.

Penguin Books UK - Баспа авторлардың тізімдерін жасады, онда барлық авторларды алфавиттік тәртіпте бейне презентация арқылы ұсынды. Осы ойнату тізімдерінің кез-келгеніне өтіп, кітап трейлерлерін көріңіз.

Буктрейлер бағдарламалық жасақтамасы

Windows MovieMaker

Жаңадан бастаушыларға қолайлы интерфейсі бар. Слайдшоу жасауға, музыка қосуға, тақырыптар қоюға, кадрларды тігуге болады.

Windows Live (Movie Maker)

Windows MovieMaker бағдарламасының жетілдірілген нұсқасы.

Adobe Premiere Pro CC.

Ең танымал кәсіби редакциялау бағдарламасы. Мұнда сіз бағдарламада жұмыс істеу бойынша ақысыз сабақ ала аласыз.

Мовави

Windows үшін ақысыз бейне редакторы. Жаңадан бастаушыларға қолайлы, интерфейс орыс тілінде.

Supa

Дайын шаблондар, фотосуреттер мен бейнелер бар әлеуметтік желілерге арналған қарапайым ақысыз бейне жасаушы.

InShot

Бірнеше форматты қолдайтын телефон қосымшасы.

3-тарау. Оқушылардың сауалнамасы

3.1 сауалнама және деректерді жинау

Көркем әдебиет шығармаларын жарнамалаудың тиімділігін бағалау үшін мақсатты аудиторияға –мектептің 8-9 сынып оқушыларына екі кезеңдік сауалнама жүргізілді. Сауалнаманың бірінші кезеңі аудиторияның буктрейлерлер туралы хабардарлығын және олардың оларға деген көзқарасын анықтауға бағытталған; екіншісі-кітаптар мен көрермендердің тәжірибесін жарнамалау үшін буктрейлерлердің тиімділігін анықтау. Сауалнамаға қатысушылар ұсынған буктрейлерлерді қарап шықты, содан кейін сауалнамаларды толтырды. Сауалнама мәтіні төменде келтірілген.

Бірінші кезең сұрақтары:

1. Кітап өнімдерінің жарнамасын қаншалықты жиі кездестіресіз?

А) өте жиі

Б) өте жиі

В) Кейде

Г) мүлде көрген емеспін

2. Сіз көбінесе кітап жарнамаларын қайдан көресіз ?

А) теледидар арқылы

Б) Интернетте

В) көрген емеспін

3. Сіздің буктрейлерге деген көзқарасыңыз?

А) Оң

Б) Теріс

В) Немқұрайлы

Г) жауап беру қиын

4. Сіз кітаптарды қаншалықты жиі оқисыз?

А) өте жиі

Б) Кейде

В) оқымаймын

Екінші кезең сұрақтары:

1. Буктрейлерді үшін мәтін қаншалықты маңызды?

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

2. Буктрейлердегі визуалды көрініс қаншалықты маңызды?

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

3. Буктрейлердің музыкалық сүйемелдеуі сіздің қабылдауыңызға қаншалықты әсер етеді?

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

4. Шығармада көтерілген мәселені жеткізуге және оқуға ынталандыруға мүмкіндік беретін буктрейлердің ұзақтығы қандай болу керек?

А) 1 минут

Б) 2-3 минут

В) 4-6 минут

Г) Маңызды емес

5. Буктрейлерді көргеннен кейін сіз кітапты оқығыңыз келді ме?

А) Иә

Б) Жоқ

6. Буктрейлердің формасы оқуды ілгерілету үшін маңызды ма?

А) маңызды

Б) Маңызды емес

7. Шығарманы насихаттаудағы буктрейлер формасының тиімділігін бағалаңыз.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

3.2 сауалнама нәтижелері

Сауалнама нәтижелері кестелерде көрсетілді. (1-2 қосымшалар). Жүргізілген сауалнаманы талдау нәтижесінде бірнеше негізгі тенденциялар анықталды:

Бірінші және ең айқын тенденция кітап жарнамасының негізінен Интернетте шоғырланғаны болды.

Сондай-ақ, сауалнамаға қатысушылар кітап өнімдерінің жарнамасымен жиі кездесетіні, оқуға көп уақыт бөлетіні атап өтілді. Осы деректерге сүйене отырып, жаңа кітаптардың таралуы жалпыға бірдей танымал емес және пайдаланушылардың негізгі қалауларын анықтайтын мақсатты жарнама арқылы тиімділікке жетеді деп болжауға болады. Сауалнамаға сәйкес оқушылардың барлығының буктрейлерге оң көзқараста екенін көруге болады. Бұл өте маңызды: буктрейлерлер бұл жағдайда кез-келген тауардың немесе қызметтің жарнамасына қарағанда артықшылыққа ие.

Сауалнаманың екінші кезеңінің нәтижелері бойынша сауалнамаға қатысқандардың көпшілігі буктрейлердің барлық компоненттерінің (сценарий, дыбыстық және визуалды эффектілер) маңыздылығын бірдей бағалады – 10-нан шамамен 7-8 балл; осы жарнама форматының тиімділігі бірдей балға ие болды. Жоғарыда айтылғандардың барлығын ескере отырып, буктрейлерлер әдебиетке арналған желідегі басқа мазмұнмен (блогтар, таңдаулар, шолулар, дәйексөздер және т.б.) бірге оқуды сәтті насихаттайды деп қорытынды жасауға болады.

Қорытынды

Ойымызды қорытындылай келе айтарымыз, біз бұл жобамызда интернет-ресурстардың барлық мүмкіндіктерін қамтыған жоқпыз. Бұл жұмыста біз мектеп оқушыларын көркем әдебиетке баулу тәсілдері мен проблемаларын көтердік. Олар оқу шеңберін және сыныптастарының қызығушылықтарын анықтайтын зерттеу нәтижелерін көрсетті. Біз өз жұмысымызда көркем әдебиетке оқушылардың назарын аударудың жаңа әдісін буктрейлер арқылы пайдаланудың оң әсерін атап өттік. Ғылыми-техникалық прогресті тоқтату мүмкін емес, сондықтан интернеттің мүмкіндіктерін пайдалана отырып, оқушыларды көркем әдебиетті оқуға қалай қызықтыруға болатындығы туралы ойлану өте маңызды.

Көркем шығармалардың мәтіндерін оқып, буктрейлермен танысып, бейнематериалдарымызды жасағаннан кейін біз келесі тұжырымға келдік:

Буктрейлер көркем әдебиетті оқуға деген қызығушылықты арттырады.

Әдеби шығарманың мәнін түсінуге көмектеседі, себебі оқушылар жарнаманы өте жақсы қабылдайды, сондықтан оқырмандардың қызығушылығын арттыруға арналған буктрейлер қазіргі кезде өте өзекті болып табылады.

Буктрейлер, біздің ойымызша, кітапты насихаттауға арналған тамаша құрал.

Ізденуші ретінде айтарым зерттеу жұмысы қызықты және мазмұнды болды. Ол осы тақырыпта қандай сарқылмайтын және берекелі материал барын көрсетті, әдебиетті одан да жақсы көруге және оған ұқыпты қарауға үйретті.

Қолданылған әдебиеттер тізімі:

1. Буктрейлер как способ популяризации чтения, раскрытия и развития творческого мышления. https://nsportal.ru/shkola/vneklassnaya-rabota/library/2017/11/09/buktreyler-kak-sposob-populyarizatsii-chteniya

2. БУКТРЕЙЛЕРЫ КАК СПОСОБ ПРОДВИЖЕНИЯ ЧТЕНИЯ https://bl.crm.muzkult.ru/media/2018/08/26/1232516863/Buktrejler.pdf

3. Буктрейлер - современный способ продвижения книги в библиотеке : методические рекомендации. Вып. 1 / Детско-юношеская библиотека Республики Карелия им. В.Ф. Морозова; [авт.-сост. Т.А. Лисовская] –Петрозаводск : ДЮБ РК, 2014 стр.

4. Ю.Щербинина. Смотреть нельзя читать. Буктрейлерство как издательская стратегия в современной России. Журнал Вопросы литературы, №3, 2012,

5. Интернет источник: Школа вдохновения. Статья «Буктрейлер – рекламный «фильм» о книге» http://school-of-inspiration.ru/buktrejler-reklamnyj-film-o-knige2014

6. Буктрейлер как способ продвижения книги http: //nbrb.ru/?p=10945

7. Буктрейлер: понятие, классификация, этапы создания http://apatitylibr.ru/index.php/2014-07-15-10-43-04

8. Буктрейлер – современный способ продвижения книги в библиотеке http://nowbibl.ru/2016/04/buktrejler-sovremenny-j-sposob-prodvizheniya-knigi-v-biblioteke/

№1 Қосымша

Сұрақтар	1 Сұрақ				2 Сұрақ
	Кітап өнімдерінің жарнамасын қаншалықты жиі кездестіресіз?				Сіз көбінесе кітап жарнамаларын қайдан көресіз ?
	Өте жиі	Жиі	Кейде	Мүлде Көрген емеспін	Теледи дар арқылы	Интер- нетте	Көрген емеспін
8 сынып	4	2	17	3	4	22	0
9 сынып	0	1	6	0	1	5	1

Бірінші кезең сұрақтары
Сұрақтар	3 Сұрақ				4 Сұрақ
	Сіздің буктрейлерге деген көзқарасыңыз?				Сіз кітаптарды қаншалықты жиі оқисыз?
	Оң	Теріс	Нем құрайлы	Жауап беру қиын	Өте жиі	Кейде	Оқымай-мын
8 сынып	22	2	2	0	8	18	0
9 сынып	3	1	1	2	2	4	1

№2 Қосымша

Екінші кезең сұрақтары
Сұрақтар	1 Сұрақ	2 Сұрақ	3 Сұрақ	4 Сұрақ
	. Буктрейлерді үшін мәтін қаншалықты маңызды?	Буктрейлердегі визуалды көрініс қаншалықты маңызды?	Буктрейлердің музыкалық сүйемелдеуі сіздің қабылдауыңызға қаншалықты әсер етеді?	Шығарманы насихаттаудағы буктрейлер формасының тиімділігін бағалаңыз.
8 сынып	8,1	8,2	8,3	8,8
9 сынып	7,6	7,2	7,2	6,6

Екінші кезең (жалғасы)
Сұрақтар	5 Сұрақ				6 Сұрақ		7 Сұрақ
	Шығармада көтерілген мәселені жеткізуге және оқуға ынталандыруға мүмкіндік беретін буктрейлердің ұзақтығы қандай болу керек?				Буктрейлерді көргеннен кейін сіз кітапты оқығыңыз келді ме?		Буктрейлердің формасы оқуды ілгерілету үшін өзекті ме?
	1 мин.	2-3 мин.	4-6 мин.	Маңызды емес	ия	жоқ	маңызды	Маңызды емес
8 сынып	2	13	9	3	23	4	25	2
9 сынып	1	3	0	1	4	1	2	3