Халық даналығы – ертегілер

Бахтыгерей Ділназ
Қазақ тілі мен әдебиеті (IP) мамандығының студенті
Махамбет Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан университеті
Жетекшісі: Турганалиева Г.Г

Кіріспе

Қазақ халқының рухани дүниетанымын, өмір сүру салтын, арман-тілегін бейнелейтін халық ауыз әдебиеті – ұлттың ұлы мұрасы. Оның ішінде ертегілер — бала санасына алғашқы болып із қалдыратын, өмірлік құндылықтарды үйрететін аса маңызды жанр. Ертегі – халық даналығының алтын қазынасы.

Негізгі бөлім

1-аргумент: Ертегі – тәрбиенің бастауы
Ертегілер арқылы балаға жақсылық пен жамандықтың, шындық пен жалғанның ара-жігі үйретіледі. Бұл — халық даналығының айқын көрінісі. Мысалы, «Тазша бала» ертегісінде тапқырлық пен ақылдылық жеңіске жетсе, «Аңқау бай мен қу бала» сияқты ертегілерде өмірлік шындықтар әзіл арқылы жеткізіледі. Бұл – тәрбиенің көркем, әрі әсерлі тәсілі.

2-аргумент: Халықтың моральдық құндылықтары ертегілерде көрініс табады
Қазақ ертегілеріндегі кейіпкерлер – халықтың ұстанған ұстанымының айнасы. Мысалы, Алдар көсе – әділет үшін күрескер, Қожанасыр – шындықты күлкімен жеткізуші, ал еңбекқор кейіпкерлер – адал еңбектің маңызын дәріптейді. Мұның барлығы ұлттық болмыстың өзегін құрайды.

3-аргумент: Ертегі – ұлттың тарихи жады мен дүниетанымының көрінісі
Көптеген ертегілерде батырлар елді қорғайды, халқын қиындықтан алып шығады. Бұл – қазақ халқының тарихындағы азаттыққа деген ұмтылысын сипаттайды. Мысалы, «Ер Төстік» ертегісінде ел үшін күрес, ерлік пен адалдық — басты тақырып. Бұл арқылы халқымыз ұрпағын елжандылыққа баулыған.

Қорытынды

Қазақ ертегілері – ұлттық тәрбиенің қайнар көзі, рухани құндылықтардың сақтаушысы. Олар баланың сана-сезімін дамытып, ұлтқа деген сүйіспеншілігін арттырады. Қазіргі таңда ертегілерді оқу мен насихаттау – тек әдеби мұра емес, болашақ ұрпақты тәрбиелеудегі маңызды құрал. Болашақ қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің маманы ретінде мен де бұл қазынаны құрметтеп, өз шәкірттеріме жеткізуге міндеттімін.