Ұзақ мерзімді жоспардың атауы:

Компьютер және қауіпсіздік

Мұғалімнің аты-жөні:

Күні:

18.04.2024

Сынып: 5

Қатысқандар:

Қатыспағандар:

Сабақтың тақырыбы:

Интернетте жұмыс істеудің қандай қауіп-қатері бар?

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары:

5.4.2.1 біреудің жұмысын көшіру заңсыздығы туралы айту;

Сабақтың мақсаты:

1. «Авторлық құқық» ұғымын біледі.

2. «Плагиат» ұғымына анықтама береді.

3. Интернеттен ақпаратты заңсыз көшіріп алуға түсіндерме береді.

Сабақтың жоспарланған кезендері

Мұғалімнің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

(5 минут)

1.Оқушылармен амандасу.

2. Үй тапсырмасын тексеру. («Educaplay» платформасы).

1.Мұғаліммен амандасады.

2. Кестеде берілген әріптерден сабаққа қатысты сөздерді табады.

«Лайк беру» әдісі арқылы өткен сабақтың терминдерін қайталап, жаңа сабаққа дайындық жүргізу үшін қызығушылығын арттыру

Оқулық, интербелсенді панель

Сабақтың ортасы

(36 минут)

Жаңа тақырыпты түсіндіру.

1. Интернет желісінде жұмыс істеу ережелері:

2. Интернет желісіндегі қауіп көздері: туралы ақпарат беру.

Мектепте сабақта және сабақтан тыс уақытта берілген тапсырмаларды орындау барысында ақпарат іздеп, интернетті сан рет ашуға тура келеді. Интернеттегі авторлық құқық мәселесі-өте күрделі мәселе. Интернет кеңістігінде ақпарат еркін таратылғанымен, онда жарияланған ақпараттың бәрін еркін пайдалануға болмайды. Интернет сайттарындағы әрбір әдемі сурет, қызықты мақала, ән, музыка, кино немесе басқа да жарияланған өнер туындыларының авторы бар. Интернет әлемінде авторлық құқықты қорғау шынайы өмірдегідей жүзеге асырылады. Сайттарда жарияланған мәтіндер мен суреттер авторлық құқық туралы заңға сәйкес қорғалады.

Сілтеме жасамай пайдаланған ақпаратты «плагиат» деп атайды. Плагиат басқа автордың әдеби, ғылыми туындысын немесе жазған еңбегінен үзінділерін өз еңбегінде авторын көрсетпей пайдалану. Басқа біреудің шығармасын иемденіп, еңбегін пайдаланған адам авторлық құқықты бұзғаны үшін заң алдында жауапқа тартылады.

Интернеттегі ақпарат автор құқығын бұзбай қолдану үшін:

• авторлық құқық белгісін қою;

• дереккөзді көрсету;

• ақпарат орналасқан түпнұсқа сайтқа тікелей сілтеме беру керек.

Кейбір материалдарға авторлық құқық жүрмейді. Оларды еркін пайдалануға болады:

• ресми құжаттар (заңдар, сот шешімдері, заңнамалық, әкімшілік және сот сипатындағы басқа мәтіндер), сондай ақ олардың ресми аудармалары;

• мемлекеттік рәміздер мен белгілер (ту, эмблема, орден, банкнот және т.б.);

• халық өнерінің туындылары;

• ақпараттық сипаттағы оқиғалар мен фактілер туралы хабарламалар;

• қысқаша атаулар мен ұрандар жатады.

Сұрақтарға жауап берейік.

1. Интернет деген не?

2. Плагиат деген не?

3. Браузер қандай қызмет атқарады? Қандай браузерлерді білесің?

4. Авторлық құқықтың неше түрі бар?

5. Интернетте жұмыс істеудің қандай қауіптері бар?

Себебін анықтайық.

1. Неге біреудің жұмысын көшіру заңсыз?

2. Неліктен Интернеттен алынған туындылардың авторларын көрсету керек?

3. Не себепті Интернетте көп отыру денсаулыққа зиян келтіреді.

Ноутбукте орындайық.

1. Интернеттен Абайдың «Ғылым таппай мақтанба» өлеңін тауып, жүкте.

2. Ноутбуктағы браузерді пайдаланып, өзіңе электронды пошта жәшігін аш.

3. Интернеттен тапқан материалыңды авторлық құқықты сақтай ортырып, электронды поштамен мұғалімге жібер.

Сергіту сәті: «, 2, 3, 4, 5» жаттығуы

Кестені толтыр.

Мұғалімді тыңдайды

Сұрақтарға жауап береді.

Себебін анықтап, талқылайды.

Интернеттен Абайдың «Ғылым таппай мақтанба» өлеңін тауып, жүктейді. Ноутбукты пайдаланып, браузерден электронды пошта жәшігін ашады. Интернеттен тапқан материалын авторлық құқықты сақтай ортырып, электронды поштамен мұғалімге жібереді.

Сергіту жаттығуын орындайды.

Кестені толтырады.

ФБ: «Лайк беру» әдісі

Дұрыс жауапқа – 2 балл

ФБ: «Лайк беру» әдісі

Дұрыс орындалған тапсырмаға – 4 балл

ФБ: «Лайк беру» әдісі

Дұрыс жауапқа – 2 балл

Интербелсенді панель

https://youtu.be/DCMrFyYL4yg

Ноутбук

Таратпа қағаздар

Сабақтың соңы

(4 минут)

1.Оқушыларға өзін-өзі бағалауды ұйымдастырады.

2.Кері байланыс: «Ауа райы» әдісі арқылы қорытындылау

3.Үй тапсырмасы:

Меруерт «Қазақстан» тақырыбында екі шумақ өлең құрастырып, Интернетке жариялады. Бірнеше күннен кейін Меруерт жариялаған өлеңді оның жақын досы Марат Инетернеттен алып, сыныптастарына «мен шығардым» деп хабарлайды және оны сыныптастарымен талқылайды.

Оны Меруерт көріп таңғалады. Интернеттегі бөгде жұмыстың көшірмесін алу заңсыз екендігін Маратқа қалай түсіндірер едің?

Оқушылар өзін-өзі бағалайды.

«Ауа райы» әдісі арқылы сабақты қорытындылайды.

Кеспе қағаздар.

Тапсырмаларды орындау жеңіл әрі қызықты болды

Тапрсырмаларды орындауда қиындықтар туындады

Тапсырмаларды орындай алмадым

Тапсырмаларды орындау жеңіл әрі қызықты болды

Тапрсырмаларды орындауда қиындықтар туындады

Тапсырмаларды орындай алмадым

Тапсырмаларды орындау жеңіл әрі қызықты болды

Тапрсырмаларды орындауда қиындықтар туындады

Тапсырмаларды орындай алмадым

Тапсырмаларды орындау жеңіл әрі қызықты болды

Тапрсырмаларды орындауда қиындықтар туындады

Тапсырмаларды орындай алмадым

Тапсырмаларды орындау жеңіл әрі қызықты болды

Тапрсырмаларды орындауда қиындықтар туындады

Тапсырмаларды орындай алмадым

Тапсырмаларды орындау жеңіл әрі қызықты болды

Тапрсырмаларды орындауда қиындықтар туындады

Тапсырмаларды орындай алмадым

Тапсырмаларды орындау жеңіл әрі қызықты болды

Тапрсырмаларды орындауда қиындықтар туындады

Тапсырмаларды орындай алмадым

Тапсырмаларды орындау жеңіл әрі қызықты болды

Тапрсырмаларды орындауда қиындықтар туындады

Тапсырмаларды орындай алмадым

Тапсырмаларды орындау жеңіл әрі қызықты болды

Тапрсырмаларды орындауда қиындықтар туындады

Тапсырмаларды орындай алмадым

Тапсырмаларды орындау жеңіл әрі қызықты болды

Тапрсырмаларды орындауда қиындықтар туындады

Тапсырмаларды орындай алмадым

1

Пароль орнатылған ақпараттарды ешқашан бұзуға әрекет жасамау керек.

2

Интернеттегі мәліметтердің бәрі бірдей ақиқат емес. Сайттардағы ақпараттардың барлыңын дұрыс деп есептеуге болмайды.

3

Әлеуметтік желіні пайдаланғанда қолданушылармен сыпайы қарым-қатынаста бол.

4

Интернетте жарияланған әрбір ақпарат үшін жауапты екеніңді ұмытпа.

1

Пароль орнатылған ақпараттарды ешқашан бұзуға әрекет жасамау керек.

2

Интернеттегі мәліметтердің бәрі бірдей ақиқат емес. Сайттардағы ақпараттардың барлыңын дұрыс деп есептеуге болмайды.

3

Әлеуметтік желіні пайдаланғанда қолданушылармен сыпайы қарым-қатынаста бол.

4

Интернетте жарияланған әрбір ақпарат үшін жауапты екеніңді ұмытпа.

1

Пароль орнатылған ақпараттарды ешқашан бұзуға әрекет жасамау керек.

2

Интернеттегі мәліметтердің бәрі бірдей ақиқат емес. Сайттардағы ақпараттардың барлыңын дұрыс деп есептеуге болмайды.

3

Әлеуметтік желіні пайдаланғанда қолданушылармен сыпайы қарым-қатынаста бол.

4

Интернетте жарияланған әрбір ақпарат үшін жауапты екеніңді ұмытпа.

1

Пароль орнатылған ақпараттарды ешқашан бұзуға әрекет жасамау керек.

2

Интернеттегі мәліметтердің бәрі бірдей ақиқат емес. Сайттардағы ақпараттардың барлыңын дұрыс деп есептеуге болмайды.

3

Әлеуметтік желіні пайдаланғанда қолданушылармен сыпайы қарым-қатынаста бол.

4

Интернетте жарияланған әрбір ақпарат үшін жауапты екеніңді ұмытпа.