Білім беру ұйымының атауы

№45 ЖББОМ

Пәні:

Жаратылыстану

Бөлім:

Ауа мен су.

Педагогтің аты-жөні:

Жаппарова А.А.

Күні:

13.12.2024ж

Сынып:

4 А

Сабақтың тақырыбы:

№28 сабақ. Табиғаттағы су айналымы

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаты:

4.3.3.1 табиғаттағы су айналымын сипаттау

4.1.2.1 зерттеу әдісін (бақылау мен эксперимент) таңдау себебін оның артықшылығы мен кемшілігіне негізінде таңдау себебін түсіндіру;

Сабақтың мақсаты

Табиғаттағы судың айналатыны туралы, судың табиғаттағы рөлі туралы біліп алады

Сабақтың барысы

Сабақтың кезеңі//уақыты

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Психологиялық ахуал қалыптастыру.

Үй тапсырмасын сұрау.

Сұрақ-жауап әдісі.

Ауа неден ластанады?

ӨЗ айналамыздағы ауаны ластайтын жағдайлар туралы айт

Ауаны таза ұстау шараларының тізімін жаса.

Ширату тапсырмасы

Ұ.Ж: «Болжау» әдісі

Дескриптор:

-Суреттегі заттардың атауын атайды

-Судың табиғаттағы айналымына қатысты суреттерді ажыратады

-Судың табиғаттағы айналымын сипаттайды

Топтарға бөлу.

1-топ: «Бұлт»

2-топ: «Жаңбыр»

3-топ: «Өзен»

Кіріспе тапсырма. Жедел жауап.

«Су» деген сөзге байланысты ассоциация атау.

Барлық айтылған сөздерді тақтаға жазу.

Жазылған сөздерді топтастыру.

Жазылған ассоциацияларды берілген сұрақтарға жауап бере отырып, толықтыру.

• Су табиғатта қайда және қандай күйде кездеседі?

• Оның қандай қасиеттерін білесің?

• Сызбадағы үдерістерді қалай атауға болады?

Су туралы білетін ақпаратпен бөлісу.

Су тіршілік көзі –

Судың тіршілік үшін маңызы өте зор.

Сусыз тіршілік ететін ағза кездеспейді.

— Судың иісі бар ма?                                          иіссіз

Иіссіз..                                     түссіз                       су                            пішінсіз

— Түсі бола ма?                                                     дәмсіз

Түссіз.

— Дәмі бар ма?

Дәмсіз.

Мақсаты: жергілікті жерде су айналымы қалай жүретінін және оған қандай су көздері қатысатынын анықтау

Мәтінмен жұмыс.

Мақсаты: тақырыпты аралық бекіту

• Мәтінді оқып шығу.

• Сұрақ-жауап әдісімен білімдері бекітіледі, кері байланыс жасалады.

Ойлан.

Өсімдіктер табиғаттағы су айналымы үдерісіне қатыса ма?

Сен білесің бе?

Жер бетіне бір күнде 306 миллиард литр су жауын-шашын ретінде түседі. Жаңбыр болып жауатын су тамшылары екі ай бұрын мұхит суы болуы мүмкін

1. Күн сәулесі өзен, көл, теңіз және мұхиттардың бетін қыздырады. Мұхиттағы мұздықтар ериді. Қызған судың бір бөлігі буға айналады да ұшып кетеді. Буға айналған су ауаның салқын қабатына көтерілгенде бірігіп бұлтқа айналады. Бұлт бір орнында тұрмай, жел арқылы қозғалысқа түседі. Бұлт жауын-шашынға айналып, құрлыққа түседі.

Жауын-шашыннан кейін өзен, көл, теңіз және мұхиттардың бетін күн қыздырғанда біраз бөлігі қайтадан буланып, ауаға көтеріледі.

Жауын-шашынның тағы біраз бөлігі топыраққа сіңеді. Топырақтағы сумен өсімдіктер қоректенеді. Біраз бөлігі жер асты суының қорларын түзуге қатысады.

https://wordwall.net/ru/resource/66530318

Тәжірибелік жұмыс.

Тамшының саяхаты.

Көгілдір түсті тамшы.

Тақтаға үлкен табиғат аясының суретін салып не дайын суретті ілу.

«Су тамшысының саяхатын» сипаттау.

Зерттеу жұмысы.

Тамшының саяхаты.

1. Тамшының булануы

2. Бұлттың түзілуі

3. Жауын- шашын

Табиғаттағы су үнемі өзгеріске ұшырап жатады. Күн көзінің жылуынан су буланады. Су буы жиналып, ауаға көтеріледі. Аспанға көтерілген бу бұлт түзеді. Жаңбыр немесе қар болып жауады.

Ағаштар мен өсімдік  жапырақтары, бұталар мен шөптесін өсімдіктердегі су буланады.

Судың біразы топыраққа сіңеді. Жердің су өткізбейтін қабатына жиналып жер бетіне бұлақ болып шығады. Судың жер бетіне түскен бөлігі көлдерге, өзендерге қосылады. Күн сәулесінің әсерінен ағаштар мен өсімдіктер буланады. Су буы жиналып ауаға көтеріледі. Аспанға көтерілген бу бұлт түзеді. Бұлттан жауын-шашын жауады. Үлкен-кіші өзендер пайда болады. Жерге сіңеді, жер асты ауыз суы пайда болады.

Табиғатағы су айналымын сызба арқылы көрсету.

Топтарға бөліңіз, қажет ресурстарды тарату. Эксперимент жүргізу үшін суық су керек. Суды булана бастағанға дейін қыздыру (қайнауға жеткізбей). Қауіпсіздік ережесін сақтауды ескерту. Ыстық суды пакеттерге құюды мұғалімнің өзі орындайды.

Зерттеу жүргізуге aрнaлғaн нұcқaулықпен таныстыру.

• Суды булана бастағанға дейін қыздыру (қайнауға жеткізбей).

•Қызған суды пакеттерге құйып аузын бекіту.

•Пакетті тігінен скотчпен есікке немесе терезеге іліп қою.

•Онда болып жатқан өзгерістерді бақылау және тіркеу.

•Қорытынды жасау.

Балалар су булана бастағанда пакеттің жоғарғы жағында конденсат жинала бастағанын көреді. Сәлден соң пакет ішінде тамшылар пайда болады. Тамшылар үлкейіп, біртіндеп төмен аға бастады. Бұл судың жер бетіне қайта оралу кезеңін бейнелейді. Осылайша оқушылар табиғаттағы су айналымында қандай кезеңдердің өтетінін бақылайды: булану, конденсация, жауын-шашын, судың ауысуы.

Бейнеролик көрсету

Сұрақтары:

Ауа-райына қатысты не көрдіңіздер?

Тамшы қай жерлерге саяхат жасады?

Су тамшысы қандай жол жүріп өтті?

Қандай үдерісті байқадыңыздар ?

Дескрипторы:

-Бейнероликті көріп талқылайды.

-Бейнероликті көріп, сұрақтарға жауап береді.

-Судың табиғаттағы айналымына қатысушы элементтерді атайды

Дәптермен жұмыс.

Өзіндік жұмыс.

1. Су туралы мақал-мәтел жазу

2. Су туралы жұмбақ жазу

3. Су туралы тыйым сөз жазу

Табиғаттағы су айналымы.

Үдеріс. Табиғаттағы су айналымы үдерісіне қатысатын элементтерді нұсқармен бағытын көрсету және оның қалай жүзеге асатынын анықтау.

Су айналымына қатысушы су көздері.

Сөйлемдерді толықтыр. Сөйлемдердегі бос орындарды тиісті сөздермен толықтыру.

Жауабы

1- қысымы аз

2- жауын-шашын

3- артезиан суы

4- қысымы жоғары

Жер қыртысының су өткізетін және өткізбейтін қабаттары. Жер қыртысындағы су өткізетін және өткізбейтін қабаттарды анықтау.

Жауабы:

Су жақсы өткізетін қабаттар: құм, қиыршық тас, малтатас.

Су өткізбейтін қабаттар: саз, гранит, құмтас.

ҚБ. Мұғалімнің жазбаша кері байланысы

Топтық жұмыс

1. Суды қорғау

2. Судың маңызы

3. Суды үнемдеу

Ө.Ж «Менен сұрақ, сізден жауап» әдісі

1.Бу ауаның салқын қабатына көтерілгенде бірігіп неге айналады? (бұлт)

2.Жауын-шашын нелердің суын толықтырады?(теңіз, көл, өзен)

3.Су айналымына қатысатын элеметтерді атап бер. (өзен, көл, күн, бұлт, жауын-шашын, жерасты сулары)

4.Судың табиғаттағы қозғалысы қалай аталады? (Су айналымы)

5.Табиғаттағы су айналымы дегеніміз не?

Бағалау.

Ашық сұрақ арқылы әр топқа сұрақ беріледі

1.Судың табиғатқа, құстарға, өсімдіктерге, адамдарға пайдасы туралы не айтуға болады?

2. Судың үш күйі жайлы не білесің?

3.Су туралы қандай деректерді білесіңдер?

4. Табиғаттағы су айналымын түсіндір 

https://wordwall.net/ru/resource/55025535

Үйге тапсырма беру.

«Табиғаттағы су айналымы» оқу

«Су тіршілік көзі» тақырыбына сурет салу

Рефлексиялық кезең.

Есте сақта!

Мұхит, теңіз, көл, өзен, мұздық, жерасты суы мен атмосфера суының барлығы табиғаттағы су айналымына қатысады.

Кері байланыс.

• Сен бүгін не үйрендің?

• Саған бүгін ең маңызды болған нәрсе? Неге?

• Не туралы тағы да көбірек білгің келеді?

ҚБ. Мұғалімнің кері байланысы.

Үй тапсырмасын айтады

Барлық айтылған сөздерді тақтаға жазу.

Жазылған сөздерді топтастырады

Үдеріс туралы сипаттайды

Сұрақтарға жауап береді

Жеке жұмыс жасайды

Кері байланыс жасайды

ҚБ:

Жарайсың!

ҚБ: Отшашу арқылы бір-бірін бағалау.

Дескриптор:

Судың қасиеттерін біледі-1Б

Сұрақтарға жауап береді-2Б

Дескрипторы:

табиғатта судың айналатыны туралы біледі-1Б

су айналымының табиғаттағы рөлін түсінеді-1Б

Дескриптор:

Тақырып бойынша сұрақтарға жауап береді-1Б

Су айналымы туралы біледі-1Б

ҚБ. Мұғалімнің жазбаша кері байланысы

Дескриптор:

Сызбамен жұмыс жасай алады-2Б

Жер қыртыстарының

су өткізгіштік қасиетін біледі-1Б

ҚБ

Оқушылар

сабақтан

алған

әсерлерін

кері

байланыс

парағы

тапсырмалар

ы арқылы

білдіре

алады.

Суреттер

Ватман қағазы, маркер

Сызба

Табиғаттағы су туралы бейнебаян

Түрлі

түсті

суреттері

бар

журнал

дар.

Дәптер

Суреттер

Суреттер

Сызба

Табиғат аясының суреті, көк түсті қағаздан жасалған тамшының суреті

Су, аузы бекітілетін мөлдір пакет, ыстық су, скотч, маркер

Оқулық

Кері байланыс парағы