"Жасанды интеллект білім беру саласында: болашағы мен қолданылуы"

Жасанды интеллект білім беру саласында: болашағы мен қолданылуы

Умбетова Гаухар Сакеновна

Информатика пәні мұғалімі

Қостанай облысы әкімдігі білім басқармасының «Озат» мамандандырылған ақпараттық технологиялар мектеп - лицей - интернаты» КММ

Қостанай қаласы.

E – mail: umbetova_97@inbox.ru

Аңдатпа

Бұл мақалада жасанды интеллекттің (ЖИ) білім беру жүйесіндегі рөлі, оның негізгі қолдану бағыттары және болашақтағы ықтимал дамуы қарастырылады. ЖИ технологиялары білім беру процесін жетілдіруге, оқушылар мен мұғалімдерге көмек көрсетуге және оқытуды дербестендіруге мүмкіндік береді. Сонымен қатар, мақалада ЖИ-дің артықшылықтары мен шектеулері талқыланып, оны тиімді пайдалану жолдары ұсынылады. Сондай-ақ, жасанды интеллекттің білім беру саласындағы этикалық аспектілері мен дербес деректерді қорғау мәселелері қарастырылады.

Аннотация

В данной статье рассматривается роль искусственного интеллекта (ИИ) в системе образования, основные направления его применения и возможное развитие в будущем. Технологии ИИ позволяют совершенствовать образовательный процесс, помогать учащимся и преподавателям, а также персонализировать обучение. Кроме того, в статье обсуждаются преимущества и ограничения ИИ, предлагаются пути его эффективного использования. Также рассматриваются этические аспекты применения искусственного интеллекта в сфере образования и вопросы защиты персональных данных.

Кілттік сөздер

Жасанды интеллект, білім беру, цифрлық технологиялар, адаптивті оқыту, автоматтандырылған бағалау, интеллектуалды оқыту жүйелері, дербес деректер, этика.

Ключевые слова

Искусственный интеллект, образование, цифровые технологии, адаптивное обучение, автоматизированная оценка, интеллектуальные образовательные системы, персональные данные, этика.

Кіріспе

Қазіргі уақытта жасанды интеллект технологиялары білім беру саласында кеңінен қолданылуда. Олар оқыту әдістерін жаңартуға, оқу материалдарын оңтайландыруға және білім алушылардың үлгерімін талдауға мүмкіндік береді. ЖИ-дің көмегімен мұғалімдер оқыту әдістерін жеке оқушылардың қажеттіліктеріне қарай бейімдей алады, бұл өз кезегінде оқыту сапасын арттырады. Бұл мақалада жасанды интеллекттің білім беру саласындағы болашағы мен қолдану мүмкіндіктері қарастырылады.

Жасанды интеллекттің білім беру саласындағы рөлі

1. Адаптивті оқыту жүйелері

ЖИ негізіндегі адаптивті оқыту платформалары оқушылардың білім деңгейіне сәйкес оқу материалдарын ұсынады. Бұл әдіс білім алушылардың жеке қажеттіліктерін ескеріп, оқыту тиімділігін арттырады. Мұндай жүйелер оқушылардың күшті және әлсіз жақтарын анықтап, оларға сәйкесінше оқу жоспарын ұсына алады.

2. Автоматтандырылған бағалау және кері байланыс

ЖИ көмегімен тесттерді автоматты түрде бағалау, жазбаша жұмыстарды талдау және оқушыларға жедел кері байланыс беру мүмкіндігі пайда болды. Бұл мұғалімдердің жүктемесін азайтып, бағалау процесінің әділдігін қамтамасыз етеді. Сонымен қатар, эссе және шығармашылық жұмыстарды бағалайтын алгоритмдер де дамып келеді.

3. Виртуалды көмекшілер мен чат-боттар

ЖИ-ге негізделген виртуалды көмекшілер мен чат-боттар оқушыларға оқу процесінде қолдау көрсетіп, сұрақтарына жауап бере алады. Мұндай технологиялар қашықтықтан оқыту кезінде ерекше маңызды. Виртуалды көмекшілер оқушының оқу үлгерімін бақылап, қажетті кеңестер бере алады.

4. Білім беру аналитикасы

Жасанды интеллект үлкен көлемдегі деректерді өңдеу арқылы оқушылардың үлгерімін талдап, оқу процесін жетілдіруге көмектеседі. Бұл әдіс білім беру мекемелеріне оқу бағдарламаларын оңтайландыруға мүмкіндік береді. ЖИ-дің көмегімен мұғалімдер қай тақырыптардың қиындық тудыратынын анықтап, сәйкесінше түзетулер енгізе алады.

5. Жасанды интеллект және мұғалімнің рөлі

ЖИ технологиялары мұғалімдерді алмастыра алмайды, бірақ оларды қолдау құралы ретінде пайдаланылады. Мұғалімдер оқыту процесін басқаруды жалғастыра отырып, ЖИ-дің көмегімен оқу жоспарын оңтайландырып, оқушылармен жұмыс істеудің жаңа әдістерін қолдана алады.

Болашақтағы даму мүмкіндіктері

ЖИ технологиялары алдағы уақытта білім беру саласын түбегейлі өзгертуі мүмкін. Интерактивті және дербестендірілген оқыту әдістері кеңінен қолданысқа еніп, мұғалімдер мен оқушылар арасындағы өзара әрекеттесу жаңа деңгейге көтеріледі. Сонымен қатар, этикалық мәселелер мен ЖИ-дің шектеулері ескерілуі тиіс. Білім беру жүйесінде жасанды интеллектті қолдану барысында келесідей мәселелерге ерекше назар аудару қажет:

Дербес деректерді қорғау – оқушылардың жеке мәліметтері мен оқу үлгерімін сақтау және қауіпсіздігін қамтамасыз ету.

Этикалық нормалар – ЖИ-дің бағалау жүйелерінде әділдікті сақтау.

Мұғалімдер мен оқушылардың өзара әрекеттесуі – ЖИ технологияларын адам факторын алмастыруға емес, оны толықтыруға бағыттау.

Қорытынды

Жасанды интеллект білім беру саласын жаңғыртуға үлкен мүмкіндік береді. Алайда, оны тиімді пайдалану үшін педагогикалық әдістерді жетілдіріп, технологиялық құралдарды дұрыс таңдау қажет. ЖИ-ді білім беру жүйесіне енгізу арқылы оқыту сапасын жақсартып, білім алушыларға жаңа мүмкіндіктер ұсынуға болады. Сонымен қатар, дербес деректерді қорғау және этикалық мәселелерді назардан тыс қалдырмау маңызды.

Әдебиеттер тізімі:

1. Ахмад, М.Ф.; Гапар, WRGWA Эра искусственного интеллекта в

высшем образовании Малайзии: влияние и проблемы в материальной системе

обучения смешанной реальности для обучения самоисследованию (SEE).Процедиа Компьютер. науч. 2019, 163, 2–10.

1. Тұрсынова, Л.Б. "Жасанды интеллект арқылы білім бағалау жүйелері".Қазақстандағы инновациялық білім беру, 2022.

2. Жасанды интеллекттің білім беру жүйесіндегі рөлі туралы ғылыми мақалалар мен зерттеулер.

3. Зеленко, С.Я. "Персонализированное обучение с использованием технологий искусственного интеллекта". Журнал образовательных технологий, 2022.