Материалдар / Жоба Ахмет Байтұрсынов
2023-2024 оқу жылына арналған

қысқа мерзімді сабақ жоспарларын

жүктеп алғыңыз келеді ма?
ҚР Білім және Ғылым министірлігінің стандартымен 2022-2023 оқу жылына арналған 472-бұйрыққа сай жасалған

Жоба Ахмет Байтұрсынов

Материал туралы қысқаша түсінік
Тәрбиеші,ата-ана,студент
Авторы:
Автор материалды ақылы түрде жариялады.
Сатылымнан түскен қаражат авторға автоматты түрде аударылады. Толығырақ
07 Наурыз 2021
263
0 рет жүктелген
Бүгін алсаңыз 25% жеңілдік
беріледі
770 тг 578 тг
Тегін турнир Мұғалімдер мен Тәрбиешілерге
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!
Бұл бетте материалдың қысқаша нұсқасы ұсынылған. Материалдың толық нұсқасын жүктеп алып, көруге болады
logo

Материалдың толық нұсқасын
жүктеп алып көруге болады

М.МӘМЕТОВА АТЫНДАҒЫ ҚЫЗЫЛОРДА ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ЖОҒАРЫ КОЛЛЕДЖІ

Жоба тақырыбы: Ұлт ұстазы-Ахмет

Мамандығы: 0101000-«Мектепке дейінгі тәрбие және оқыту»
Біліктілігі:0101033-«Ағылшынша білімі бар мектепке дейінгі ұйымдардың тәрбиешісі»
Тобы: МДБ-Т-17
Әдіскер: Сактапбергенова Меруерт
Машықтанушы:Райханова Фариза

Жоба тақырыбы:
Ұлт ұстазы-АХМЕТ

Жобаның мақсаты:
Менің таңдаған жобамның тақырыбы ұлт ұстазы-Ахмет. Бұл тақырыпты
зерттегендегі негізгі мақсатым Ахмет шығармаларын терең қарай отырып, ақынды
жан-жақ қырынан танып, білу. Балаларға Ахмет Байтұрсыновтың өмірі жайлы
түсінік беру. Балалардың ойлау қабілетін дамыту. Өз бетімен жұмыс істеуге
машықтандыру. Сұрақтарға толық жауап беріп,тілдік қорын дамыту.

«Ұлтын керек қылып, халыққа қызмет қыламын деген қазақ балалары қазақ
жұмысына қолынан келгенше қарап тұрмай кірісіп істей берсе – ұлт жұмыс
ұлғайып, толықпақшы »
Ахмет Байтұрсынұлы

Кіріспе
Ахмет Байтұрсынов – ақын, әдебиет зерттеуші ғалым, түркітанушы, педагог,
аудармашы, қоғам қайраткері. Ол 1873 жылы 18 қаңтарда қазіргі Қостанай
облысының Торғай өңіріндегі Сартүбек деген жерде дүниеге келеді. 1884 ж.
Байтұрсыновтың қазақ әдебиеттану ғылымы мен әдебиет тарихы жөніндегі
тұңғыш еңбегі « Әдебиет танытқыш». Байтұрсынов тілші ғалым ретінде қазақ
тілінің табиғаты, араб әліпбиінің жайы, терминдер, қазақ тілінің мәселелері
туралы мақалалар жазды.

Жобаның аты: Ұлт ұстазы-Ахмет
Білім саласы:Таным,Қатынас,Әлеумет,Шығармашылық
Жобаның түрі:Ақпараттық
Жобаның құрамы:Топтық
Жобаның ұзақтығы:Қысқа мерзімді
Жобаға қатысушылар:тәрбиеші,балалар,ата-аналар.
Жобаның мақсаты: Ахмет Байтұрсыновтың шығармашылығы туралы түсінік беру.
Жобаның міндеттері:
Бала үшін:
-Ахмет Байтұрсынов шығармаларын жинау,өлеңнің мәнін түсіндіру
-Ахметтің қанатты сөздеріне талдау жасау
-Ахмет өлеңдеріндегі «Оқуға шақыру» өлеңін жатқа айтып үйрету
Ата-ана үшін:
-Жобаға қызығушылығын таныту
-Балаларына Ахмет шығармашылығын қалыптастыруды дамытады
Тәрбиеші үшін
-Ахмет туралы барлық мәліметтерді жинайды
-Ахметтің шығармашылығына тоқталып,баланың жас ерекшелігіне сай мәліметтерді алу
-Балаларға өлең жолдарын жаттатып, бейнеролик көрсетеді.

Жобаның мазмұны:
I.Дайындық кезең:
-Ахмет Байтұрсыновтың өлең жолдарымен таныстыру,тақпақ
жаттату.
II.Негізгі кезең:
Шығармашылық тапсырмалар
-Ахмет шығармашылығы туралы түсіндіру
-Ахмет өлеңдерін оқу,түсіндіру
-Ахметтің шымшық пен көгершін өлеңін талдап,сурет салу
III.Қорытынды
Жоба бойынша жүргізілетін жұмыстарды қорытындылай отырып, балалардың жасаған жұмыстарын ата-анала
рға көрсету.
Жобаның өзектілігі: Ахмет Байтұрсыновтың балалармен сонымен бірге ата-аналармен жұмыс ұйымдастыру.

Зерттеудің әдіс-тәсілдері:

Жобаны зерттеуде алдын ала ойластырған зерттеу әдістері белгілі бір мақсатқа негізделіп,әр
тақырыпшаларды қарастыруда төмендегідей зерттеу әдістері көзделді:
1.Ақынның өскен ортасы туралы материалдар жинау.
2.Ақын шығармаларын жан-жақты талдау.
3.Мысалмен айтылған ойларды дәлелдеу.
Зерттеудің жаңалығы: Өз жобамда мен түйген түйінім алға басып жұрт қатарына кіру керек. Басқадан кем болмау ү
шін біз білімді, күшті болуымыз керек.
Күшті болуға бірлік керек. Ұлттар теңдігі мен халықтар жарастығын гүлдендіріп, сол арқылы жүзеге асатын экономи
калық-әлеуметтік, саяси-рухани жаңарысқа жетелеген адамгершіліктің Ахмет Байтұрсынұлы аңсаған
егемендіктің құны мен қадірін бағалауымыз, ары қарай дамытуымыз керек!
Олар бастап беріп кеткен түбегейлі жаңаруды заман талабына сай дамытуға міндеттіміз.
Алдағы құрбан болған ұрпақтардың армандарын зая кетірмеу — бізге ұлы сын деп ойлаймын.



Тақырыбы

Мақсаты

Сағат
саны

1

Ахмет Байтұрсынов
( тақпақ жаттау)

Өлеңді зейін қойып тыңдау,есте сақтау
қабілетін дамыту.

1

2

Дара тұлға- Ахмет
(Ақынның өмірі жайлы
бейнеролик көрсету)

Ахметтің өмірі жайлы түсіндірме
жұмыстарын жүргізу.Балалардың
қызығушылығын ояту.
https://youtu.be/lhh8JQAw1A4

1

3

Ақынның мұражай үйіне
виртуалды экскурсия жасау
(экскурсия жұмыс)

Балалардығ ой-өрісін,
танымдық қабілеттерін арттыру.

1

https://youtu.be/5B-vXxBLyvU

4

Ахмет өлеңдері
(АКТ қолдану )

Адамдық диханшысы
https://youtu.be/GiyiQNGgczo

1

5

Ахмет Байтұрсынов
(көрме )

Ата-аналармен қарым-қатынаста орната
отырып,балалардың жасаған
жұмыстарымен қорытындылау.

1

Мерзімі

Тақырыбы:А.Байтұрсыновтың «Оқуға шақыру» атты өлеңін жаттау.
Мақсаты:Өлеңді мәнерлеп жатқа айтқызып үйрету.
Әдіс-тәсілдері:АКТ, мнемокесте
Қолданатын көрнекі құралдар:Тақырыпқа сай суреттер,слайд, интерактивті тақта.
Мотивациялық-қозғаушы кезең:
«Досыңа тілек»
Балалар шеңберге жиналып тұрып,бір-біріне қарап жылы тілектерін білдіреді.Баралығы кезек
пен кезек айтып шығады.

Ұйымдастырушы-ізденушілік кезең:
Суретті әңгімеле әдісі
-Балалар суретте не көріп тұрсыңдар?
-Дұрыс айтасыңдар,бұл Ахмет атамыз.
-Ахмет атамыздың ескерткіші, кітап жинағы сонымен бірге мұражай үйі .
-Балалар ал енді Ахмет атамыдың Оқуға шақыру өлеңің тыңдаймыз.

Ахмет Байтұрсынов
«Оқуға шақыру »
Балалар!
Оқуға бар!
Жатпа қарап!
Жуынып, киініңдер шапшаңырақ!
Шақырды тауық мана әлдеқашан,
Қарап тұр терезеден күн жылтырап.
Адам да, ұшқан құс та, жүрген аң да,
Жұмыссыз тек тұрған жоқ ешбір жан да:
Кішкене қоңыз да жүр жүгін сүйреп,
Барады аралар да ұшып балға.
Күн ашық, тоғайлар шат, ың-жың орман,
Оянып жан-мақұлық түнде қонған,
Шығады тоқылдақтың тоқ-тоқ даусы,
Сайрағы сарғалдақтың сыңғырлаған.
Өзенде балықшылар ау қарап жүр,
Тоғайда орақ даусы шаң-шұң орған.
Аллалап, ал кітапты қолдарыңа!
Құлдарын Құдай сүймес жалқау болған.

Топтық жұмыс:
1-топ: Ақынның суретін салу
2-топ: Ахметтің өлеңдері (мәнерлеп оқу)
3-топ: Ахметтің нақыл сөзін айту

Рефлексия: БӘРІ ОЙДАҒЫДАЙ
Балалар бір-біріне қалпақты жалғастыра береді, музыка тоқтаған
кезде, кімнің қолында қалпақ қалса, сол нақыл сөз айтады. Нақыл
сөзді жақсы мүдірмей айтқан балаларды мадақтау.

Тақырыбы: Дара тұлға-Ахмет
Мақсаты:Ахметтің өмірі жайлы түсіндірме жұмыстарын жүргізу.Балалардың
қызығушылығын ояту.
Әдіс-тәсіл:АКТ,сұрақ-жауап, әңгімелесу, А,В,С әдісі

Мотивациялық қозғаушы кезең:
Шаттық шеңбер: «Ақ тілек»
Балаларға гүлдің шоғы беріледі, балалар бір-біріне беру арқылы ақ тілек айту
арқылы көңіл-күйлері көтеріледі.

“А,В,С” әдісі
-Балалар сендер тағы қандай ақындарды білесіңдер?
-Ахмет атамыз неше жасында дүниеден өтті?
-Қандай өлеңін білесіңдер?

Тәрбиеші: Жарайсыңдар,балалар!

Ахмет
Байтұрсыновтың
әліпбиі

Ұйымдастырушылық-ізденушілік:
-Балалар енді,А.Байтұрсынов жайлы бейнеролик тамашалайық.
https://youtu.be/lhh8JQAw1A4
Тәрбиеші:
-Балалар Ахмет Байтұрсыновтың қандай өлеңдері бар?
-Ахмет атамыз қай қалада дүниге келген?
-Ахмет атамыздың нақыл сөзін кім біледі, кәне кім айтады?
1.Кейбір істерді істеу керек бола тұра істеуге болмайды.
2.Көркем сөз – көңіл тілі, жалаң сөз – зейін тілі.
3. Отан - өткенімізді танып, бағалай білу, ең әуелі, өзімізді қадірлей
білу.
-Жарайсыңдар,балалар!

Ахмет Байтұрсыновтың туып өскен жері.

Тақырыбы:Ақынның мұражай үйіне саяхат (экскурсия)
Мақсаты: Ақынның мұражай үйіндегі жәдігерлермен таныстыру.Балалардың
қызығушылығын ояту. Балалардың танымдық қабілетін арттыру.
Әдіс-тәсіл: ТРИЗ технологиясы, су құбыры
Көрнекіліктер: бейнеролик, слайд, суреттер
«Екі шыбын» мысалын талдау
Екі шыбын
Бір Өгіз күні бойы тартып сабан,
Қайтты елге сабанымен кешке таман.
Мүйізінде Қара шыбын отыр еді,
Кез болды бір танысы жолда оған.
Танысы мұны көріп келе жатқан,
Астында Өгізі бар сабан тартқан.
«Көзіме күні бойы көрінбеп ең,
Келесің, сөйле, - дейді, - сен қай жақтан?»

«Су құбыры» әдісі арқылы орындату.
«Балалар, оқуға бар, жатпа қарап» деп айтқан автор туралы не білесің?
«Даналық – өшпес жарық, кетпес байлық» дегенді қалай түсінетініңді үш сөйлеммен
айт.

Ахмет Байтұрыновтың
мұражай үйінің ішкі
көрінісі.

Мотивациялық қозғаушы кезең:
Тәрбиеші:
-Балалар Ахмет атамыздың мұражай үйі ұнады ма?
(Балалар өз ойларымен бөліседі)
-Балаларға мұражай жайлы бейнеролик көрсету.
https://youtu.be/5B-vXxBLyvU
Көрініс: Өгіз бен бақа
Көрініске қатысушылар: балалар ,тәрбиеші

Ұйымдастырушы-ізденушілік кезең:
Әңгімелеу.
Мұражайдың мақсаты — болмысымыз жоғалып кетпес үшін қазақ ұлттық әдебиетінің, тіл
білімінің, мәдени тарихының негізін салған кісінің кім екендігін ұмыттырмау.
«Өткеніміз арқылы болашақ болады» дегенді.
Ахмет Байтұрсынов Алматы қаласында қызмет істеп жүргенде тұрған үш үйі болған екен.
Оның жазбалары арқылы осы үш үйдің орнын зерттеушілер анықтаған. Алайда
ол тұрған екі үй қалада жаңа құрылыстар басталғанда алынып тасталынған болып
шықты. Соның ішінде тек Ахмет Байтұрсынұлы МҰРАЖАЙ-ҮЙІ ғана қалған. Ахмет
Байтұрсынов бұл үйде 1934-1937 жылдар аралығында тұрған.
Дидактикалық ойын:
«Танып ал да, атын ата»
Ойынның мақсаты: заттың түр-түсін, пішінін, атын атауға жаттықтыру; сөздік
қорын молайту; ойлау қабілетін дамыту.
Ойынның құрал-жабдықтары: әр түрлі заттар немесе суреттер.
Ойынның мазмұны: Балаларға заттар көрсету. Ортаға бір-бір баладан шақырып,
бір ойыншықты алып, оның түр-түсін, пішінін, қасиетін анықтауды және сол зат
жайлы әңгіме құрауды немесе тақпақ айтып беруді ұсынады.

Тақырыбы: Ахмет өлеңдері
Мақсаты: Балаларға А.Байтұрсыновтың өлеңдерін таныстыру,сонымен бірге балалардың
қызығушылығын ояту.

“Адамдық диханшысы” өленің бейнеролик арқылы көрсету.

Көрме

Түсіндірме жұмыс:
Ахмет Байтұрсынұлының кеңінен зерттелмей жүрген бір қыры бар. Ол – музыкалық
өнері. Бір басына саясат, ағартушылық, ғалымдық, ақындық пен жазушылық өнерді
сыйғыза білген Ахметті қазақтың ән мен күйлерін жеткізуші ретінде білеміз бе?
Жазбамыз да осыған қатысты болмақ.Оның домбыра, скрипка және фортепиано
аспаптаптарында еркін ойнай білгені туралы замандастарының естеліктері бар.
Домбыраны өз ауылында, туған жерінде ауыл өнерпаздарынан үйренді деп айтуға
болады. Ал, скрипка мен фортепианоны Орынборда оқуда жүргенде меңгеріп алуы
әбден мүмкін.Міржақыптың қызы Гүлнар апамыз «Ахмет ағаның ән салғанын
естідім» деп есіне алғаны Александр Затаевичтің мына бір пікірмен үндеседі:
«Байтұрсынов өз арасында аса жоғары беделге ие, домбыра тартуды жақсы
меңгерген, халық әндері жайында көп мағмұлат берген адам. Өз басым оған дән
ризамын. Торғай, Қостанай, Ақтөбе, Бөкей, Семей губернияларындағы әндерді маған
айтып берді, дәптеріме жазып алдым. Жалпы қазақ тарихы мен этнографиясы
жайында білімі мен үшін көп көмек болды».Ахмет атамыз Затаевичке 25 ән және екі
күйді жаздырған. Оны зерттеушінің «Қазақ халқының 1000 әні» жинағынан
кездестіруге болады. Әрине, атамыздың білгені осымен шектелді деп айта алмаймыз.
Ғалымның екінші еңбегі «Қазақтың 500 ән-күйі» кітабына да асыл қазыналарды беруі
әбден мүмкін.Енді Байтұрсынұлы композитор да болды деген пікірлерге тоқталып
өтсек. Ел арасында жүріп, әртүрлі деректерді жинаған этнограф-ғалымдар Ахмет
атамыздың бізге жеткен алты әні, бір күйі бар дейді. Олар: «Аққұм», «Шилi өзен»,
«Екi жирен», «Қарғаш», «Қараторғай», «Қарагөз» атты әндер және «Ілме» деген
күй.Тағы да «Қазақ халқының 1000 әні» атты кітабына зер салсақ, Ахаңды тек
жеткізуші ретінде ғана береді. Басқа әндерде де «шығарған адам», яғни композитор
деген түсініктеме жоқ. Тек «әнді жеткізуші» деген жазуды ғана оқуға болады. Тіпті,
«Қарагөз» әніне мынадай түсініктеме беріпті: «Бұл ән Байтұрсыновтың айтуындағы
нұсқасы халық арасында кең таралған» дейді.

Пайдаланылған әдебиет
1.“Қазақ әдебиеті. Энциклопедиялық анықтамалық. — Алматы: «Аруна Ltd.» ЖШС, 2010.IS
BN 9965-26-096-6
2.«Маңғыстау» энциклопедиясына, Компьютерлік-баспа орталығы, 2007
3.«Батыс Қазақстан облысы» энциклопедиясы, Алматы, 2002;
4.Тарихи тұлғалар. Танымдық — көпшілік басылым. Мектеп жасындағы оқушылар мен көпш
ілікке арналған. Құрастырушы: Тоғысбаев Б. Сужикова А. – Алматы. “Алматыкітап баспасы”,
2009 ISBN 978-601-01-0268-2
5.Қазақ тілі. Энциклопедия. Алматы: Қазақстан Республикасы Білім, мәдениет және денсаул
ық сақтау министрлігі, Қазақстан даму институты, 1998 ж., 509 бет. ISBN 5-7667-2616-3
6.Қазақстан жазушылары: Анықтамалық/Құрастырушы: Қамшыгер Саят, Жұмашева Қайырн
иса — Алматы: “Аң арыс” баспасы, 2009
7.“Қазақстан”: Ұлттық энцклопедия/Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы “Қазақ энциклопед
иясы” Бас редакциясы, 1998 ISBN 5-89800-123-9
8.Қазақстанның қазіргі заман тарихы: Жалпы білім беретін мектептің 9-сыныбына арналған
окулық. 2-басылымы, өңделген. Жалпы редакциясын басқарған тарих ғылымының докторы,
профессор Б. Ғ. Аяған. Алматы: Атамұра, 2009. ISBN 9965-34-933-9

Рефлексия:

“Ғажайып баспалдақ” әдісі балалар стикерлерлерін әр сатыға іледі.
Нәтиже:
Балалардың Ахмет шығармашылығына деген сүйіспеншілігін оянады;
Балалар мәліметті меңгереді;
Ата-аналардың жобаға деген қызығушылығын арттады.
Материал жариялап тегін сертификат алыңыз!
Бұл сертификат «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық жұмысын жарияланғанын растайды. Журнал Қазақстан Республикасы Ақпарат және Қоғамдық даму министрлігінің №KZ09VPY00029937 куәлігін алған. Сондықтан аттестацияға жарамды
Ресми байқаулар тізімі
Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!