ЖОБАЛЫҚ ӘДІС АРҚЫЛЫ ЭКОЛОГИЯЛЫҚ ТӘРБИЕ НЕГІЗІНДЕ БАСТАУЫШ СЫНЫП ОҚУШЫЛАРЫНЫҢ ТАНЫМ БЕЛСЕНДІЛІГІН ДАМЫТУ

ЖОБАЛЫҚ ӘДІС АРҚЫЛЫ ЭКОЛОГИЯЛЫҚ ТӘРБИЕ НЕГІЗІНДЕ БАСТАУЫШ СЫНЫП ОҚУШЫЛАРЫНЫҢ ТАНЫМ БЕЛСЕНДІЛІГІН ДАМЫТУ

Авторлар:
Турсунбек Салтанат Өмірбекқызы
Ақмола облысы, Көкшетау қаласы
Абай Мырзахметов атындағы Көкшетау университетінің магистранты
E-mail: Umurbekovna@mail.ru

Куламбаева Камбат Казыхановна
Педагогика ғылымдарының докторы, профессор
Абай Мырзахметов атындағы Көкшетау университеті, Әлеуметтік педагогикалық пәндер кафедрасы

Аннотация

Мақалада бастауыш сынып оқушыларының таным белсенділігін арттыру мақсатында экологиялық тәрбие беруде жобалық әдісті қолданудың маңыздылығы қарастырылады. Зерттеу барысында жобалық жұмыстардың құрылымы, кезеңдері мен оларды оқу үдерісіне тиімді енгізу жолдары талданады. Экологиялық бағыттағы жобалар арқылы оқушылардың зерттеушілік, шығармашылық және коммуникативтік қабілеттерінің дамуына ықпал ететін нақты мысалдар ұсынылады.

Түйінді сөздер: жобалық әдіс, экологиялық тәрбие, таным белсенділігі, бастауыш мектеп, зерттеу.

Кіріспе

Қазіргі замандағы білім беру жүйесі оқушының тұлғалық дамуына, оның таным белсенділігі мен шығармашылық қабілеттерін дамытуға бағытталуы тиіс. Әсіресе бастауыш мектеп кезеңінде танымдық қызығушылықты арттырудың тиімді жолдарының бірі — жобалық әдісті қолдану. Бұл әдіс оқушыларды өз бетінше ізденуге, зерттеу жүргізуге, жауапкершілікпен әрекет етуге баулиды. Жобалық әдісті экологиялық тәрбие мазмұнымен ұштастыру — оқушылардың қоршаған ортаға деген көзқарасын қалыптастырып қана қоймай, олардың ой-өрісін кеңейтеді.

Негізгі бөлім

Жобалық әдістің мәні мен құрылымы

Жобалық әдіс — оқушыны нақты бір мәселе бойынша дербес немесе топпен жұмыс жасауға жетелейтін, нәтижесінде қолжетімді өнім алуға бағытталған оқыту әдісі. Оның негізгі кезеңдері:

Тақырыпты таңдау

Мақсат қою және жоспарлау

Ақпарат жинау және өңдеу

Жобаны жасау (презентация, макет, баяндама т.б.)

Қорғау және талдау

Экологиялық жобалар арқылы таным белсенділікті дамыту

Экологиялық мазмұндағы жобалар оқушының табиғатқа қызығушылығын оятып, экологиялық мәселелерге назар аударуға үйретеді. Мысалы:

«Таза мектеп – таза орта» жобасы – мектеп аумағындағы тазалық, қоқыс сұрыптау, қайта өңдеу мәселелеріне арналған.

«Бір оқушы – бір ағаш» – әр оқушы өз ағашын отырғызып, оны күтіп-баптау бойынша бақылау күнделігін жүргізеді.

«Жергілікті флора мен фаунаны зерттеу» – туған жер табиғаты туралы шағын зерттеу.

Мұндай жобаларда оқушылар:

табиғи нысандарды бақылап, күнделік жүргізеді;

фотосуреттер, бейнематериалдар жинайды;

сұрақтар қояды, жауап іздейді;

қорытынды жасап, қорғау жұмыстарын орындайды.

Мұғалімнің рөлі

Мұғалім жобалық әдісті ұйымдастырушы ғана емес, бағыт беруші, кеңесші, қолдаушы тұлға. Ол:

жоба тақырыптарын оқушылардың қызығушылығына бейімдеп ұсынады;

жұмыс жоспарын бірлесіп жасайды;

кері байланыс ұйымдастырады;

оқушылар жетістігін әділ бағалайды.

Қорытынды

Бастауыш сынып оқушыларының таным белсенділігін дамытуда жобалық әдістің әлеуеті зор. Әсіресе экологиялық бағыттағы жобалар олардың табиғатты танып-білуіне, экологиялық сана-сезімін қалыптастыруына және зерттеушілік қабілеттерінің дамуына оң әсер етеді. Мұндай тәсілдер білім беру мен тәрбиелеудің интеграцияланған нәтижесін береді.

Пайдаланылған әдебиеттер

ҚР Оқу-ағарту министрлігі. Жалпы білім берудің үлгілік оқу бағдарламасы. – Астана, 2021.

Куламбаева К.К. Оқушылардың экологиялық мәдениетін қалыптастырудың теориялық негіздері. – Көкшетау: КУ, 2020.

Қожахметова К. Жобалау әдісінің педагогикалық негіздері. – Алматы: Ұлағат, 2019.

Садыкова А.К. Таным белсенділікті дамыту әдістемесі. – Көкшетау: КУ, 2021.

Мектеп практикасынан алынған жобалық тапсырмалар жинағы. – Көкшетау, 2023.

ANNOTATION (Орыс тілінде)

В статье рассматривается эффективность проектного метода в обучении младших школьников экологическому воспитанию. Анализируются этапы организации проектов, их влияние на развитие познавательной активности, исследовательских и коммуникативных навыков учащихся. Приводятся примеры конкретных экологических проектов, реализованных в начальной школе.

Ключевые слова: проектный метод, экологическое воспитание, познавательная активность, начальная школа, исследование.