ЖОҒАРЫ ДӘРЕЖЕЛІ САНДАРДЫҢ НӘТИЖЕСІН АНЫҚТАУДА, СОҢҒЫ ЦИФРДЫҢ АТҚАРАТЫН РӨЛІ

ЖОҒАРЫ ДӘРЕЖЕЛІ САНДАРДЫҢ НӘТИЖЕСІН АНЫҚТАУДА, СОҢҒЫ ЦИФРДЫҢ АТҚАРАТЫН РӨЛІ

А. Шакарбеккызы- жаратылыстану ғылымдарының магистрі,

математика пәнінің мұғалімі

“АйСаф жеке қыздар мектебі”, Алматы қ., Қазақстан

e-mail: aman200682@gmail.com

Түйіндеме

0,1,2,3,4,5,6,7,8,9 ға дейінгі цифрларды ортақ қасиеттері бойынша топтастыру арқылы санның дәрежесінің соңғы цифрын анықтап, есепті оңай әрі жылдам шығару әдістерін қалыптастыру.

Аннотация

Формирование методов для легкого и быстрого решения задачи определения последней цифры степени числа путем группировки чисел из 0,1,2,3,4,5,6,7,8,9 по общим свойствам.

Abstract

Formationofmethodsforeasilyandquicklysolvingtheproblemofdeterminingthelastdigitofthedegreeof a numberbygroupingnumbersfrom 0,1,2,3,4,5,6,7,8,9 accordingtocommonproperties.

Кілт сөздер: дәреже, цифр, қайталанатын, жоғары, тақ

Ключевые слова:степень, цифра, повторяющийся, высокий, нечетный

Keywords:degree, digit, repeating, high, odd

Дәрежемен берілген сандардың нәтижесінің соңы қандай цифрмен аяқталатындығын анықтау үшін төмендгі ережелерді білу жеткілікті.

Аталымыш ережелерге тоқталмас бұрын, өмірде, математикада, жалпы ғылым- білім саласында қолданылып жүрген шексіз көп сандар тобының небәрі 0 мен 9 (0,1,2,3,4,5,6,7,8,9) ға дейінгі 10 цифрдан құралатындығын анықтап алуымыз қажет.

Соңғы бес жыл көлемінде ЖОО түсіушуі талапкерлердің ҰБТ тапсыру барысында, математикалық сауаттылық пәнінің міндетті пән болып қалыптасқаны көпшілікке белгілі.

Оқушының логикалық ой жүгіртуін талап ететін, бұл пәннің түп негізі математика деп айтылғанымен, мектеп оқулықтарында өтілетін тақырыптарға байланысты кездесетін сұрақтар мен есептер өте аз, көбінесе мектеп бағдарламасында қамтылмаған, оқушылардың өз бетінше мектептен тыс, оқу орталықтарында дайындалатын сұрақтары мен есептері кездеседі.

Бұл ғылыми жұмыста, жоғарыда аталған мәселелердің қатарынан орын алған тақырыпты мысалға ала отырып, оны шешу жолдарын қарастыратын боламыз.

Есептеуге жеңіл болу ұшін әуелі, 0 мен 9 (0,1,2,3,4,5,6,7,8,9) ға дейінгі 10 цифрдың дәрежелері қандай цифрмен аяқталатындығын көрсететін төмендегі кестемен берілген ережелерге назар аударайық.

Енді жоғарыдығы кестеде қарастырылған 0 мен 9 (0,1,2,3,4,5,6,7,8,9) ға дейінгі цифрларды ортақ қасиеттері бойынша топтастырайық:

1. Кез келген дәрежемен берілген көптаңбалы санның соңғы цифрлары 0,1,5,6 цифрларымен аяқталса, онда олардың дәрежелерінің де соңғы цифрлары дәл осы төрт цифрмен аяқталады.

Мысалы:

2570²⁸⁹⁴=……0

2571²⁸⁹⁴=……1

2575²⁸⁹⁴=……5

2576²⁸⁹⁴=……6

2. Кез келген дәрежемен берілген көптаңбалы санның соңғы цифрлары 4 цифрларымен аяқталса, онда олардың дәрежесі тақ болса, соңғы цифрлары 4 цифрымен, ал жұп болса 6 цифрымен аяқталады.

Мысалы:

2574²⁸⁴¹=……4

2574²⁸⁹²=……6

Дәрежелі сан	41	42	43	44	45	46	47	48	49
Соңғы цифр	4	16	64	256	1024	4096	16384	65536	1048536
Қайталанатын цифрлар	4 6
Дәрежелі 578тг - Сатып алу Материал ұнаса әріптестеріңізбен бөлісіңіз Ватсапта бөлісу Телеграммда бөлісу Фейсбукта бөлісу Сілтемені көшіру Материал жариялап тегін сертификат алыңыз! Бұл сертификат «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық жұмысын жарияланғанын растайды. Журнал Қазақстан Республикасы Ақпарат және Қоғамдық даму министрлігінің №KZ09VPY00029937 куәлігін алған. Сондықтан аттестацияға жарамды Материал жариялау Сертификатты жүктеу Ресми байқаулар тізімі Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз! Тізімді көру Материал іздеу Сіз үшін 400 000 ұстаздардың еңбегі мен тәжірибесін біріктіріп, ең үлкен материалдар базасын жасадық. Төменде пәніңізді белгілеп, керек материалды алып сабағыңызға қолдана аласыз Барлығы 663 959 материал жиналған Пән Бағыт Сынып Іздеу Ұқсас материалдар Дайын ҚМЖ. Барлық пәндерден 2022-2023 оқу жылына, жаңа бұйрыққа сай жасалған Сертификатталған тренер жасаған 01.01.2023 17 863 13 694 ҚР Білім және Ғылым министірлігінің стандарты бойынша жасалған. 2022-2023 оқу жылына арналған Барлық пәндер Барлық материалдар Барлық сыныптар Алгебра пәні бойынша барлық материалдарды көру Іс-шаралар кестесі Педагогтардың біліктілігін арттыру курстары Сайт Peaksoft веб-студиясында жасалған - Peaksoft.kz