ӘОЖ 378.121

Ултомбаев Манат Толгатович

ШҚО, Өскемен қаласы, №27 орта мектебінің көркем еңбек пәні мұғалімі

КӨРКЕМ ЕҢБЕК САБАҚТАРЫНДА ОҚУШЫЛАРДЫҢ ШЫҒАРМАШЫЛЫҚ БЕЛСЕНДІЛІКТЕРІН АРТТЫРУ ЖОЛДАРЫ

Аннотация

Бұл мақала көркем еңбек пәні арқылы оқушылардың шығармашылық белсенділігін арттырудың педагогикалық шарттарын зерттейді. Зерттеуде шығармашылық белсенділік ұғымының мәні мен оның тұлғаның жалпы дамуына әсері, көркем еңбек сабағында қолданылатын тиімді әдіс-тәсілдер қарастырылады. Оқушылардың шығармашылық қабілеттерін дамытуда жобалық әдіс, цифрлық технологиялар, топтық және жеке шығармашылық жұмыстар сияқты әдістемелердің маңызы ерекше екені анықталды. Сонымен қатар, шығармашылық белсенділікті арттыру үшін мұғалімнің кәсіби шеберлігі мен білім беру процесінің шығармашылық ортасының рөлі маңызды болып табылады.

Зерттеу нәтижелері көркем еңбек сабақтарын заманауи әдіс-тәсілдермен байытудың, оқушылардың шығармашылық дамуына жағдай жасау арқылы олардың кәсіби және тұлғалық қалыптасуын жақсартуға мүмкіндік беретінін көрсетті. Жұмыс мектеп мұғалімдеріне арналған әдістемелік ұсыныстар мен шығармашылық белсенділікті арттыруға бағытталған педагогикалық қағидаларды қамтиды.

Кіріспе

Қазіргі заманғы білім беру жүйесінде оқушылардың шығармашылық қабілеттерін дамыту – ең өзекті міндеттердің бірі. Оқушының жеке тұлғасын қалыптастыру, оның эстетикалық талғамын, өнерге деген қызығушылығын, шығармашылық ойлауын дамытуда көркем еңбек пәнінің маңызы ерекше. Бұл пән оқушыларды еңбекке баулумен қатар, олардың қиялын, елестету қабілетін, көркемдік сезімін жетілдіруге ықпал етеді.

Шығармашылық белсенділік – оқушының өз бетімен ізденуі, жаңа идея ұсынуы, көркемдік ойлау арқылы туынды жасауға деген құлшынысы. Бұл ұғым психология, педагогика, өнертану ғылымдары тұрғысынан кеңінен зерттеліп келеді.

Педагогикалық ғылымда шығармашылық белсенділік тұлғаның:

• танымдық қызығушылығын;

• ойлау дербестігін;

• көркем-эстетикалық сезімін;

• еңбекке және өнерге деген оң көзқарасын білдіреді.

Көркем еңбек сабақтары оқушылардың осы қасиеттерін ұштастырып, жүйелі түрде дамытуға қолайлы орта болып табылады.

Көркем еңбек пәні оқушылардың бейнелеу өнері, сәндік-қолданбалы өнер, мүсіндеу, дизайн, графика сияқты бағыттарда өзіндік идея ұсынуына мүмкіндік береді. Мұнда оқушы тек орындаушы емес, идея авторы ретінде қалыптасады.

Оқушы:

• көркемдік образ жасайды;

• материалдармен жұмыс істеу арқылы еңбек мәдениетін меңгереді;

• ұлттық және қазіргі заманғы өнермен танысады;

• функционалды әрі көркем өнім жасайды.

Жобалық әдіс оқушылардың шығармашылық және зерттеушілік қабілеттерін дамытады. Оқушы белгілі бір тақырып аясында жоспар құрып, ақпарат жинап, идея ұсынып, оны қолөнер немесе көркем туынды ретінде жүзеге асырады. Бұл әдіс:

• проблемалық ойлауды;

• дербестік пен жауапкершілікті;

• шығармашылық ізденісті қалыптастырады.

Оқушылардың шығармашылық белсенділігін дамыту үшін стандартты емес, көп нұсқалы, еркін шығармашылыққа негізделген тапсырмалар қолданылуы тиіс. Мысалы:

• еркін тақырыпқа сурет салу;

• қиялға негізделген коллаж немесе макет жасау;

• ұлттық сәндік бұйымдарды заманауи үлгіде жасау.

Цифрлық құралдарды қолдану оқушылардың қызығушылығын арттырып, олардың шығармашылық әлеуетін ашуға септігін тигізеді. Қолданылатын құралдарға:

• графикалық редакторлар (Adobe Illustrator, CorelDRAW, Canva);

• 3D модельдеу бағдарламалары (Tinkercad, SketchUp);

• анимациялық және цифрлық иллюстрация жасау платформалары жатады.

Оқушылардың тұлғалық ерекшеліктеріне қарай:

• жеке шығармашылық тапсырмалар оқушының дара қабілетін ашуға бағытталады;

• топтық жобалар ұжымдық шығармашылыққа, бірлесіп идея ойлап табуға баулиды.

Шығармашылық белсенділікті дамытуда мектеп ішіндегі көркем ортаның орны ерекше. Мұғалім:

• шабыттандыратын эстетикалық орта құру;

• шығармашылық жұмыстар көрмесін ұйымдастыру;

• шеберлік сағаттары мен байқаулар өткізу арқылы мотивацияны арттыра алады.

Мұғалімнің кәсіби даярлығы, педагогикалық тактісі, эстетикалық талғамы мен оқушылармен тіл табыса білу қабілеті – шығармашылық белсенділікті дамытудың басты кепілі. Мұғалім оқушыны еркін ойлауға, өз идеясын қорғауға және жетілдіруге бағыттауы тиіс.

Қорытындыдылай келе, көркем еңбек сабағы – оқушының шығармашылық әлеуетін ашуға мүмкіндік беретін ерекше пән. Бұл сабақ арқылы оқушы өз ойын көркемдік тұрғыда жеткізе алатын, өзіндік көзқарасы бар, өнерге бейім тұлға ретінде қалыптасады. Шығармашылық белсенділікті арттыру үшін оқытудың заманауи әдіс-тәсілдері мен технологияларын тиімді қолдану – қазіргі педагогтің басты міндеті болып табылады.

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:

1. Қоянбаев Ж.Б., Қоянбаев Р.М. – Педагогика: Оқулық.

2. Зеер Э.Ф. – Психология творчества и профессионального самоопределения.

3. Қазақстан Республикасының орта білім беру мемлекеттік стандарты.

4. Оқыту әдістемелік құралдары (көркем еңбек пәні бойынша).

5. Әбдіғапбарова Ұ.Б., Сарыбеков Н. – Шығармашылық тұлға қалыптастыру жолдары.