Курстық жұмыс. Қазақ әдебиетін оқыту әдістемесі

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ ЖОҒАРЫ БІЛІМ МИНИСТРЛІГІ

МАЗАМБЕТ ӨТЕМІСОВ АТЫНДАҒЫ БАТЫС ҚАЗАҚСТАН УНИВЕРСИТЕТІ

ФИЛОЛОГИЯ ФАКУЛЬТЕТІ

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС

Тақырыбы: «Көркем шығармаларды оқып-үйренудің әдіс-тәсілдері»

Пәні: Қазақ әдебиетін оқыту әдістемесі

Орындаған: Жарликасынова А.Н

Тобы:ҚТӘ -31

Білім беру бағдарламасы:

6В01701 «Қазақ тілі мен әдебиеті

пәні мұғалімдерін даярлау»

Ғылыми жетекшісі:Турганалиева Г.Г.

аға оқытушы, магистр

Орал, 2023

МАЗМҰНЫ:

КІРІСПЕ................................................................................................................3

І КӨРКЕМ ШЫҒАРМАНЫ ОҚЫТУДЫҢ ҒЫЛЫМИ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ

1. Көркем шығарманы оқытудың әдістемесі...................................................4

2. Пәнаралық байланыс негізінде оқу үрдісін ұйымдастыру..................................................................................................9

ІІ ОҚУ-ТӘРБИЕ ҮРДІСІНДЕ КӨРКЕМ ШЫҒАРМАНЫ ОҚЫТУДЫҢ ТИІМДІ ЖОЛДАРЫ

2.1.Көркем шығарманы оқыту ерекшеліктері........................................................................................................17

2.2.Көркем шығарманы оқытудағы пән аралық байланыс...............................................................................................................22

2.3.Көркем шығармалардағы кейіпкерлердің бейнелерін сомдау баланың тілін дамытуға қосатын үлесі......................................................................................................................26

ҚОРЫТЫНДЫ.....................................................................................................

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ...................................................………

КІРІСПЕ

Дүние жүзіндегі ғылыми-техникалық прогресстің ілгерілеуі – әлеуметтік-экономикалық өзгерістер білім беру жүйесінің, оқу орындарындағы оқу-тәрбие үдерісін дұрыс ұйымдастыру технологиясының жаңа сатыға көтерілуін талап етеді. Елбасымыз кезекті Жолдауында: «Ғаламдану жағдайында қазақстандықтардың интеллектуалдық қабілеттері біздің жоспарларымыздың негізгі факторлары болып табылады. Кез келген ұлттың бәсекелестік қабілеті бірінші кезекте оның білімдік деңгейімен анықталады», - деп атап көрсетеді. Расымен де, мұғалім болып, бала оқыту - оңай шаруа емес. Кез келген педагог өз сабағының қызықты, әрі тартымды өтуі үшін өз сабағымен қатар, жалпы білім беретін басқа да пәндерге байланыс жасау арқылы білім беруі тиіс. Пәнаралық байланыс ең алдымен, жалпы оқу процесін, бір мектептің барлық жұмысын бір жолға салуға, ғылымдар жүйесінің бір арнаға тоғысуына септігін тигізеді. Барлық мұғалімге біріңғай талаптар қоюға және әртүрлі пәндерде ортақ мүддені шешуге жұмылдырады. Сонымен қатар, оқушының интеллектуалдық өрісін байытумен бірге, бүкіл адамзаттық құндылықтар көзіңің де бірлігі, жалпы ақиқат дүниенің біртұтас жүйе екені туралы ғылыми көзқарастың қалыпты қалыптасуына мүмкіндік береді.

Пәнаралық байланыс - түрлі оқу пәндерінің арасындағы өзара байланысын айқындау шарты және білім беру мен оқыту талаптарының бірі. Пәнаралық байланыстың қазіргі оқыту-тәрбиелеу, білім беру жүйесінде оқушылардың дүниетанымын тереңдете отырып, оқытудың тиімділігін арттыруға көмектесуі ғылыми педагогикалық дәлелдеме ретінде танылады. Оқушылардың әртүрлі пәндер бойынша берілетін теорияларды түсініп-білуі, олардың жалпы ақылойына серпін туғызып, танымдық іс-әрекеттеріне шығармашылық сипат беріп, барлық алынған білімін жүйелейді.

Зерттеу жұмысының болжамы: егер оқушыларға, көркем шығарманы оқытуда пән аралық байланыстың тиімді жолдарын жоспарлап, әдіс-тәсілдерді тиімді қолданса, онда арнайы пәндерді байланыстыра оқыту арқылы оқушылардың білім сапасын көтеріп, кәсіби біліктілігін жетілдірер едік. Бұл өз кезегінде оқушыларды өздерінің оқуларына белсенді қатысуына ықпал ете алады.

Зерттеудің мақсаты: Жаңа әдістеменің әдіс-тәсілдері негізінде, көркем шығарманы оқытуда пәнаралық байланыстың тиімді жолдарын анықтай отырып, оқушылардың жеке тұлғалық дағдыларын дамыту.

Зерттеудің міндеттері:

1. Көркем шығарманы оқу үрдісінде тиімді ұйымдастыру;

2. Көркем шығарманы оқытуда пәнаралық байланысты орнатудың тиімді жолдарын анықтау;

3. Пәнаралық байланысты көркем шығарманы оқытуда пайдалану;

Зерттеу обьектісі: орта сынып оқушылары.

Зерттеу пәні: Қазақ әдебиетін оқыту әдістемесі.

Зерттеу жұмысының методологиялық және теориялық негізі:

Білім беру жүйесінің психологиялық-педагогикалық негіздері, қазіргі білім беру проблемалары, мұғалімдерге арналған нұсқаулық пен отандық және шетелдік ұстаздардың мақалалары мен ғылыми еңбектері құрайды.

Курстық жұмыстың зерттеу әдістері:

1. Ғылыми педагогикалық және әдістемелік әдебиеттерге шолу.

2. Баспасөз беттері, мерзімдік басылымдардан мақалаларды қарастыру.

3. Ғылыми педагогикалық зерттеу әдістерін қолдану.

Курстық жұмыстың құрылымы: курстық жұмыс кіріспеден, екі негізгі бөлімнен, қорытындыдан және пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.

І КӨРКЕМ ШЫҒАРМАНЫ ОҚЫТУДЫҢ ҒЫЛЫМИ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ

1. Көркем шығарманы оқытудың әдістемесі

Әдебиет-бұл өнер түрі, сондықтан әдеби және көркем шығарманы қабылдау және іскерлік, оқу немесе ғылыми мәтінді оқу және түсіну үшін жеткілікті интеллектуалдық және сөйлеу әрекеттерімен шектелмейді. Өнер адамның ақыл-ойына ғана емес, оның сезімдеріне де әсер етуге арналған. Көркем шығармаларды, оның ішінде көркем шығармаларды қабылдау – бұл эмоциялар, қиял, ойлау қатысатын және көркем образ қалпына келтірілетін, шығарманың көркемдік идеясы түсінілетін эстетикалық әрекет.

Әдеби көркем шығарманы тікелей қабылдау процесі:

- шығармаға эмоционалды реакцияның белсенділігі мен дәлдігімен;

- әдеби бейнелерді қиялда нақтылаумен, оларды мәтінге сәйкес қайта құрудың дәлдігі мен толықтығымен;

- мәтінді түсіну тереңдігімен: нақты мазмұнын ғана емес, сонымен қатар субтекстті, авторлық позицияны, шығарма идеясын түсінумен;

- шығарманың формасын эстетикалық тұрғыдан бағалау қабілетімен сипатталады.

Егер оқырман шығарманың кейіпкерлері мен авторына жанашырлық танытса, эмоциялардың реңктерін, олардың динамикасын нәзік сезінсе, оқыған кезде ол жұмыста сипатталған нәрсені дәл елестетеді, кейіпкерлердің іс-әрекеттері, олардың себептері мен салдары туралы ойлайды, оларды бағалайды, автордың оларға деген көзқарасын біледі және оқылғанды ойлайды, автор қойған мәселелерге жан – жақты жауап таба отырып, көркем шығарманың толық оқырмандық қабылдауы туралы айтуға болады.

Зерттеулер көрсеткендей, көркем мәтінді тікелей бейнелі және эмоционалды қабылдау қабілеті қарапайым және туа біткен емес, ол оқу және арнайы оқыту тәжірибесінде дамиды.

Балалардың көркем шығарманы қабылдауына мыналар тән:

• аңғал реализм – көркем әлем мен шындықты сәйкестендіру;

• қабылдаудың ерекше эмоционалдылығы, жауаптылығы – күшті тәжірибелер жұмыста, оның кейіпкерлерінде бейнеленген оқиғаларға жарқын эмоционалды реакцияда көрінеді (яғни, баланы түсінуге қол жетімді және ол шынайы, іс жүзінде орын алған деп қабылданады);

• ең жарқын бөлшектерге, іс-әрекеттерге назар аударумен, іс-әрекеттің мотивациясын түсіне алмауымен, кейіпкердің эмоционалды жағдайының динамикасын байқай алмауымен, жағдайды басқа көзқараспен "көрумен" байланысты фрагментация (кейіпкер, мінез-құлық, әңгімеші, автор).

Қабылдаудың аталған ерекшеліктеріне байланысты көркем мәтінді терең түсіну, көркем шығарма идеясын оның тікелей қабылдауымен дамыту бала үшін қол жетімді емес. Эстетикалық критерийлерді басшылыққа ала отырып, ауызша өнерді, оқылымды саналы түрде талдау және бағалау дағдыларын тікелей қабылдау қабілетін дамыту процесі әдеби даму деп аталады. Әдеби дамудың бір жағы-бұл балалардың өзіндік әдеби шығармашылығымен байланысты дағдыларды дамыту.

Орта сынып оқушыларының әдеби даму деңгейін бағалаудың негізгі критерийі-бұл өздігінен оқылған (тыңдалған) шығарманы тікелей қабылдау, оны әңгімелесу барысында оқылған немесе оқушылардың сұрақтарға жазбаша жауаптарының көмегімен анықтауға болады. Сұрақтарды тұжырымдау оқырманды қабылдаудың әртүрлі жақтарын (эмоциялар, қиял, ойлау) белсендіруі керек.

Сондай-ақ, оқушылардың әдеби дамуын бағалау кезінде қосымша критерийлерді ескеруге болады: әдеби білім көлемі; көркем шығарманы талдау дағдыларын қалыптастыру; әдеби шығармашылықпен байланысты дағдыларды қалыптастыру; оқу, оқу көкжиегі; оқу мотивтері, оқырман мүдделерінің бағыты.

Әдеби даму, бір жағынан, жасына байланысты процесс, өйткені ол баланың өсуіне, оның білімінің кеңеюіне, психикалық процестердің дамуына, эмоционалды-сауық саласына, өмір мен оқу тәжірибесінің жинақталуына байланысты жүзеге асырылады.

Екінші жағынан, әдеби даму Оқу процесі болып табылады, өйткені ол әдебиетті оқытуды ұйымдастыруға байланысты. Әр түрлі жағдайда (әр түрлі мұғалімдер, әртүрлі бағдарламалар мен оқулықтар бойынша) оқыған бір жастағы балалар әдеби дамудың әртүрлі деңгейімен сипатталады. Жас оқушының әдеби даму деңгейіндегі сапалы өзгерістер көркем шығармаларды эстетикалық қабылдау заңдылықтарын ескере отырып, оқу процесін құру және оқушылардың көркем мәтінді толық қабылдауы үшін қажетті дағдыларды мақсатты қалыптастыру жағдайында орын алады.

З. И. Романовская көркем әдебиетті қабылдаудың және түсінудің төрт негізгі деңгейін анықтады:

I деңгей – репродуктивті. Репродуктивті қабылдау кезінде жұмыстың сюжеттік-оқиғалық жағы игеріледі: оқиғалар қандай ретпен өткенін сипаттайды. Баланың назарын фактілерге аударады, сондықтан мәтіндегі кез-келген сұраққа жауап бергенде, бала оны қайталауға тырысады. Мазмұнды қабылдаудың толықтығына байланысты осы деңгейде екі кіші деңгей бөлінеді:

1) фрагменттік (жеке жарқын бөлшектер қабылданады, олардың барлық мазмұнымен байланысы жоқ суреттер, сөздер жарқын өмірлік әсерлерді, кейде мәтінге сәйкес келетін жалпы суретті қайта жасауға кедергі келтіретін мәтіндік емес бірлестіктерді оятады);

2) сюжеттік-логикалық (шығарманың контекстік-сюжеттік байланыстарында толық қабылдануымен сипатталады, уақыт өте келе оқиғалардың реттілігі белгіленеді).

II деңгей-эмоционалды-сюжеттік. Бұл деңгей айқын эмоционалдылықпен, баланың кейіпкерлер мен оқиғаларға деген жеке көзқарасымен, шығарма кейіпкерлеріне деген жанашырлығымен, олардың әрекеттеріне қатысумен сипатталады. Бейнелі сөздер жарқын эмоционалды түсті көріністерді тудырады, бірақ жұмыстың формасы, сурет сапасы танылмайды және бағаланбайды.

III деңгей – интуитивті-көркем. Ол шығарманы қабылдаудың толықтығы мен тәуелсіздігімен ғана емес, сонымен бірге сізге ұнайтын шығарманы таңдағанда интуитивті-көркемдік сезімнің көрінісімен де сипатталады: таңдаудың дәлелі болжамға, көркемдік жағынан жоғары шығарманың интуитивті қалауына негізделген. Бала мәтіндегі бейнелі өрнектерді өз бетінше байқайды, олардың көркемдік мағынасын ашуға тырысады. Оқылған сұрақтарға жауап беру кезінде ол мәтінді қайта жазуға емес, оған деген көзқарасын білдіруге, кейіпкерлердің іс-әрекеттерін бағалауға тырысады.

IV деңгей-қарапайым саналы және көркем. Шығармада бейнеленген шындық қана емес, сонымен бірге кескіннің өзі де қабылданады және бағаланады: автор қолданған ең қол жетімді кескін әдістерінің функциясы туралы хабардарлық көрінеді, мәтін, оның бөлшектері негізінде көркем образ қайта жасалады, бұл жұмыстың мәнін түсінуге әкеледі.

Белгіленген деңгейлер өнімді қабылдау сапалы секірулермен бірге жүруі мүмкін аздан көпке дейінгі процесс екенін көрсетеді.

Оқушылардың көркем әдебиетті толық қабылдау қабілетін дамытуға, көркем мәтінді оқу және түсіну қабілетін қалыптастыруға бағытталған оқу процесі әдеби білім деп аталады. Әдеби білім беру процесінде көркем әдебиетті толық қабылдау үшін қажетті дағдылар әдеби білім мен көркем шығармаларды, өзіндік әдеби шығармашылықты оқу және талдау тәжірибесі негізінде мақсатты түрде қалыптасады. [ П39 бастауыш әдеби білім беру теориясы мен технологиясы [Электрондық ресурс]: балалар педагогикасы мен психологиясы институтының студенттеріне арналған оқу құралы / С. В. Плотникова, А. А. Краева ; Урал. мемлекеттік пед. ун – т-Электрон. дан. - Екатеринбург: [Б. и.], 2017. – 1 электрон. опт. диск (CD-ROM).18-21бет]

Көркем шығарманы құрудың әдеби заңдылықтарына, жас оқушылардың көркем шығарманы қабылдау психологиясына, сондай-ақ орта сыныптарда көркем шығарманы оқудың нақты әдістемелік ережелеріне сүйене отырып, қазіргі оқу әдістемесі көркем мәтін бойынша жұмыстың үш кезеңін анықтайды:

• бастапқы синтез

• талдау

• екінші синтез.

Мәтінді бастапқы қабылдау, әдетте, мұғалімнің дауыстап оқуы сияқты техникамен қамтамасыз етіледі. Балаларға тыңдауға арналған шығарма беріледі оқымас бұрын, сіз балаларға бұл шығарманың көңілді немесе қайғылы екенін ойлауды ұсына аласыз. Мұғалімнің оқуы кезінде балалардың кітаптары жабық, олардың назары шығарманы тыңдауға және оқырман мұғалімге бағытталған. Шығарманы оқытуда:

арнайы дайындалған балалардың мәтінді оқуы;

балалардың мәтінді тізбекте оқуы;

аралас оқу-мұғалім мен шақырылған оқушылардың мәтінді кезекпен оқуы.

Бұл жағдайда мұғалім шығармадан оқу үшін:

• Диалогтар;

• сипаттамалық үзінділер;

• шығарма басы;

• қорытынды бөлімнен үзінділер ала алады.

Кейде бастапқы қабылдау үшін көркем сөз шебері мәтінді оқудың жазбасын қолдана алады. Алайда, осы техникаға жүгінгенде, мұғалім бірқатар жағдайларды есте ұстауы керек: егер жұмыс балаларға мүлдем беймәлім болса, жазбаны пайдаланбау керек (аппараттық құрал арқылы бейтаныс мәтінді қабылдау қиын); актердың, көркем сөз оқушының оқуын көрсету орынсыз, егер оның көркем шығарманы түсінуі мұғалімнің түсінігімен сәйкес келмесе - бұл кейінгі талдау процесінде қосымша қиындықтар тудыруы мүмкін; жазу сапасы мен техникалық құралдардың жағдайы мінсіз болуы керек. [Л. Ф. Климанова, В. Г. Горецкий, М. В. Голованова, т. б. Әдебиеттік оқу. М.: Ағарту. (ОӘК "Ресей мектебі" 24бет]

Бастапқы қабылдауды тексеру-мұғалімнің балалардың шығармаға эмоционалды реакциясын түсінуі және олардың шығарманың жалпы мағынасын түсінуі. Бұл үшін ең ыңғайлы әдіс-әңгіме. Алайда балаларға арналған сұрақтар саны аз болуы керек: 3-4, артық емес. Бұл жағдайда әңгімеге жұмыстың ішкі мәтінін анықтайтын сұрақтар енгізілмеуі керек.

Көркем шығарманы талдау қисынды аяқталған бөліктер бойынша жүргізіледі. Бұл бөліктерді мұғалім жұмыстың мазмұны мен құрылымына сүйене отырып анықтайды. Әр бөлімді оқушы дауыстап оқиды, ал басқа балалар кітап оқуды қадағалайды. Оқу аяқталғаннан кейін оқылған бөлікке талдау жасалады. Аналитикалық іс-шаралар балалар жұмыстың мағынасын түсіне алатындай етіп ұйымдастырылған, сондықтан бөлімді талдау үш деңгейде жүзеге асырылады:

• нақты

• идеялық

• оқуға деген өзіндік көзқарас деңгейі. [Рыжкова Т.В. «Әдеби білім берудің теориялық негіздері мен технологиялары» М., 2007.]

Талдаудың ең көп таралған әдісі-оқылған бөлікке сұрақтар қою. Сұрақтар балаларға жұмыстың фактілерін түсінуге, оларды жұмыстың идеялық бағыты тұрғысынан түсінуге, яғни себеп-салдарлық байланыстарды түсінуге, автордың ұстанымын түсінуге, сонымен қатар оқуға деген өзіндік көзқарасын дамытуға көмектеседі. Мұғалім алдымен бүкіл мәтін бойынша жұмыс фактілерін анықтайтын сұрақтар қойғанда, содан кейін субтекст бойынша сұрақтар қойып, соңында оқылатынға деген көзқарасын түсіну үшін сұрақтар қойғанда, мұндай жұмыс тәртібі қате деп танылуы керек. Жұмыстың әр бөлігі үшін оны оқығаннан кейін бірден барлық үш деңгейдегі сұрақтар қойылуы керек; тек содан кейін келесі бөлім оқылып, талданады.

Жұмыстың әр бөлігін талдаудың ажырамас элементі сөздік жұмыс болуы керек. Сөздердің лексикалық мағынасын нақтылау мазмұнды нақтылауға көмектеседі, балалардың қиялын қалпына келтіруді қамтиды, бейнеленген оқиғаларға автордың көзқарасын түсінуге көмектеседі. Мәтінді талдау кезіндегі сөздік жұмыс жұмыс тілінің көрнекі және экспрессивті құралдарын бақылауды да қамтиды.

Екінші синтез-бұл жұмыс бойынша жалпылауды, оны қайта оқуды және балалардың оқу ізімен шығармашылық тапсырмаларды орындауын қамтитын жұмыс кезеңі. Жалпылау жұмыс идеясын нақтылауды және балаларға олардың оқу позициясын түсінуге көмектесуді қамтиды. Әдетте бұл кезеңде келесі жұмыс әдістері қолданылады

• әңгіме

• таңдамалы оқу

• салыстыру

• Мұғалімнің қорытынды сөзі.

Қайта оқу-бұл оқырман жұмысының ерекше түрі. Егер шығарма оқырманның сезіміне әсер етіп, оның ой-пікірлерін тудырған болса, онда оқуды аяқтағаннан кейін ол қайтадан оқылғанға оралып, қиялында жеке эпизодтарды қайта құрып, сүйікті үзінділерін қайта оқып шығу керек.

1.2. Пәнаралық байланыс негізінде оқу үрдісін ұйымдастыру

Педагогикалық әдебиетте пәнаралық байланыстың тұтас алғандағы психологиялық-педагокикалық және дүниетанымдық маңызын негіздейтін материалдарды көптеп табуға болады Пәнаралық байланысты іс жүзінде орнату әдетте пән мұғалімдеріне жүктеледі.Бірақ бұл бағыттағы мүмкіндіктер толық ашылған жоқ . Пәнаралық байланыстардың екі тобы бөліп көрсетуге болады .Біріншісіне педагокикалық жоғары оқу орындарындабағдарлама бойынша оқытылатын мазмұндас пәндер ( математика мен физика , биолгия мен география және басқа) арасындағы байланыстар жатады .Мұндай байланыстар тиісті пәндердің мұғалімдері үшін түсінікті болғандықтан ондай байланыстар орнату алып бара жатқан қиыншылық туғызбайды.

Мағыналары бір-бірінен алшақ жатқан жоғары оқу орындарында әртүрлі факультеттерде оқытылатын пәндерді ( математика мен география , география мен тарих , география мен сызу) байланыстыруда мәселе басқаша. Мұндай пәндерге қатысты неегізінен , жекелеген , қарапайым эпизодтық байланыстар орнатылады .Оларды салыстарғанда бұл байланыстар көзге ұрып тұрады. Байланыстырылушы пәндер тыңғылықты , кещенді зерттеуді қажет ететін анағұрлым күрделі , терең байланыстар орнату кез келген практика мұғалімнің қолынан келе бермейді . Бірақ дәл осындай байланыстар әдебиетте барынша аз қамтылған .Ал мұндай түрдегі байланыстардың көпшілігін пайдалану пәрмепндігін , олардыңдүниетанымдық дамуын елеулі түрде арттыруға үлкен мүмкіндіктер береді.Мұндай байланыстарды орнатуда және негіздеуде практик мұғалімдерге ғалымдар , мектепте оқытылатын түрлі пәндер бойынша мамандар мен әдіскерлер көмектесуі тиіс .

Оқу пәндерінің жалпы құрылымдық элементтерді білім беру процесінде пәнаралық интерацияларды кешенді жүзеге асырудың обьективті негізін жасайды .

- Оқып үйренудің ғылыми обьектілер

- Түсініктер , заңдар , теориялар

- Дүниетанымдық идеялар

- Тарихи мәселелер және ғылыми жобалар

- Танымның жалпы қорытындылау тәсілдері

- Ерекше біліктілік пендағды

- Ғылыми тіл

- Ғылымның әдістемелік негіздері және әдістері

- Білімнің тәрбие беру аспектілері

- Политтехникалық және іс жұзінде қолданылатын білім

Сонымен пәнаралық интеграция ғылыми интеграцияның қазіргі жағдайдағы оқу пәндерінің мазмұны мен құрылымының қалыптасуындаы ерекше маңызды фактор,ал оқу пәндерінің құрылымының өзі олардың түрлері мен функцияларының әр алуан обьективті көздерінің бірі болып қызмет етеді.

Біліктілік пен білімнің пәнаралықтығы бұл олардың әртүрлі оқу пәндерінен тасымалдау және тәсілдерді жалпы қорытындылау іс әрекеті процесінде алынған функционалдық сапа.Пәнаралық ғылыми интеграция процесінде әртүрлі ғылымдардың тоғысуынан жаңа білімдер мен әдістердің пайда болуындағы білім мен дағды сапасының генезисін қамтиды.Пән аралық дағды бұл бір-бірімен шектес пәндерден білім мен біліктілікті тасымалдау және қорытындылау процесінде оқушылардың байланысты табу мен меңгеру қабілеттілігі.

Сонымен, оқу пәні мен оқыу қызметі жалпының және ерекшіліктің бірлігі болып көрінетін оқыту процесіндегі жүйеліліктің обьектілері болғандықтан пәнаралық интеграцияы анықтайтын дидактикалық негізі болып табылады.

Оқу пәні мен оқу қызметінің құрылымдық компаненттерінің ортақтығы білім беру процесінде пәнаралық интеграцияның қайнар көзі болып қызмет етеді.

Оқу пәнінің құрылымындағы білімнің негізгі түрлерін және оқушылардың оқу қызметтері құр