«Алтынбике Бертаева атындағы орта мектеп» КММ

Математика пәнінен оқу- әдістемелік құрал

Логикалық математика және ой дамыту

Бастауыш сынып мұғалімі :Махирдинова З.К

2023-2024 жыл

1. Кіріспе

1. Логикалық математика: Логикалық математика – бұл балалардың логикалық ойлау қабілетін дамытуға арналған пән. Ол сандық және логикалық тапсырмаларды шешу арқылы жүзеге асырылады. Мысалы, балаларға түрлі есептер мен логикалық жұмбақтар ұсынылады, оларды шешу барысында олар өздерінің аналитикалық қабілеттерін дамытады.

2. Ой дамыту: Ой дамыту – балалардың шығармашылық және сыни ойлау қабілеттерін жетілдіруге бағытталған. Ойындар, пазлдар, және логикалық тапсырмалар арқылы балалардың ойлау қабілеттері мен зейіндері артады. Мысалы, "Кім жылдам?" немесе "Логикалық тізбек" ойындары балалардың зейінін және логикалық ойлауын дамытуға көмектеседі.

3. Практикалық тапсырмалар:

Сандық ойындар: Балаларға сандық ойындар арқылы сандарды тану, қосу, азайту, көбейту және бөлу сияқты математикалық операцияларды үйрету.

Логикалық жұмбақтар: Логикалық жұмбақтар мен ребустарды шешу арқылы балалардың логикалық ойлауын дамыту.

Топтық ойындар: Балаларды топтарға бөліп, логикалық тапсырмаларды шешу арқылы командалық жұмыс дағдыларын дамыту.

4. Қорытынды: Логикалық математика және ой дамыту бастауыш сыныпта балалардың білім алуына, ойлау қабілеттерін дамытуға және шығармашылықтарын арттыруға үлкен әсер етеді. Бұл пәндер балалардың болашақта математикалық және логикалық тапсырмаларды жеңіл шешуіне көмектеседі.

1. Логикалық математика:

Логикалық математика – бұл математикалық ой дамытуға бағытталған пән. Бастауыш сыныптарда логикалық математика оқушылардың логикалық ойлау қабілеттерін, шығармашылықтарын және проблемаларды шешу дағдыларын дамытуға көмектеседі. Бұл пәннің негіздері балаларға сандық әлемде тиімді жұмыс істеуге, ақпаратты талдауға және дұрыс шешімдер қабылдауға мүмкіндік береді. Логикалық математика сабақтарында ойындар мен жаттығулар қолдану өте тиімді.

Мысалы:

Логикалық жұмбақтар: Оқушыларға логикалық жұмбақтар шешу ұсынылады, бұл олардың ойлау қабілетін дамытады.

Сандық ойындар: Сандық ойындар арқылы оқушылар сандық операцияларды қызықты түрде үйренеді.

Геометриялық құрастыру: Фигураларды құрастыру арқылы кеңістіктік ойлауды дамыту.

Логикалық жұмбақтар – балалардың логикалық ойлауын дамытуға арналған қызықты тапсырмалар. Оларды шешу арқылы оқушылар математикалық түсініктерді тереңірек меңгереді. Міне, бастауыш сынып оқушыларына арналған бірнеше логикалық жұмбақтар:

1. Жұмбақ:

Менде үш алма бар. Егер мен екі алманы берсем, менде неше алма қалады?

Жауап: 1 алма.

2. Жұмбақ:

Бір үйде төрт бұрыш бар. Әр бұрышта мысық отыр. Әр мысықтың алдында үш мысық бар. Үйде барлығы неше мысық бар?

Жауап: 4 мысық.

Жұмбақ:

Менің жасыма 5 жыл қоссаң, мен 10 боламын. Мен қанша жастамын?

Жауап: 5 жас.

Жұмбақ:

Егер мен 2-ні 3-ке көбейтсем, неше болады?

Жауап: 6.

Логикалық жұмбақтарды шешу

Оқушыларға логикалық жұмбақтарды шешу барысында:

1.Ойлау қабілетін дамыту.

2.Математикалық операцияларды қолдану.

3.Топта жұмыс істеп, бір-біріне көмектесу.

Логикалық жұмбақтар балалардың қызығушылығын арттырып, математикаға деген сүйіспеншілігін оятады.

Сандық ойындар: Сандық ойындар арқылы оқушылар сандық операцияларды қызықты түрде үйренеді.

Сандық ойындар – бұл балалардың математикалық дағдыларын дамытуға арналған қызықты және интерактивті тәсіл. Ойындар арқылы оқушылар сандық түсініктерді, есептеулерді және логикалық ойлауды үйренеді.

Ойындардың түрлері:

1. Сандық карточкалар:

Оқушыларға карточкалар беріледі, әр карточкада сан жазылған. Ойын барысында балалар карточкаларды жинап, оларды қосу, алу, көбейту немесе бөлу арқылы есептер шығарады.

2. Сандық жұмбақтар:

Оқушыларға логикалық жұмбақтар беріледі, оларды шешу үшін математикалық операцияларды қолдану қажет. Мысалы, "Менің жасыма 5 жыл қоссаңыз, 10 болады. Мен қанша жастамын?"

3. Сандық ойындар онлайн:

Интернетте көптеген интерактивті математикалық ойындар бар, олар балаларға сандық дағдыларды дамытуға көмектеседі. Мысалы, "Cool Math Games" немесе "Prodigy Math".

4. Сандық кроссвордтар:

Оқушыларға кроссвордтар беріледі, онда математикалық терминдер мен сандарды табу керек. Бұл ойын балалардың сөздік қорын және логикалық ойлауын дамытады.

5. Сандық жарыстар:

Оқушылар топтарға бөлініп, математикалық есептерді шешу бойынша жарысқа қатысады. Бұл командалық жұмыс пен бәсекелестікті дамытуға көмектеседі.

Ойындардың артықшылықтары:

1.Қызығушылықты арттырады: Ойындар балалардың назарын аударады, оларды белсенді қатысуға ынталандырады.

2.Тәжірибе жинақтауға мүмкіндік береді: Ойындар арқылы балалар теориялық білімдерін практикада қолдана алады.

3.Логикалық ойлауды дамытады: Жұмбақтар мен есептер балалардың логикалық ойлау қабілетін арттырады.

Сандық ойындар бастауыш сынып оқушыларына математика пәнін қызықты әрі тиімді түрде үйренуге көмектеседі.

Геометриялық құрастыру: Фигураларды құрастыру арқылы кеңістіктік ойлауды дамыту.

Геометриялық құрастыру – бұл балаларға геометриялық фигураларды таныстыру, олардың қасиеттерін түсіндіру және шығармашылық қабілеттерін дамытуға арналған маңызды әдіс.

Мақсаты:

1.Геометриялық фигураларды тану.

2.Фигуралардың қасиеттерін зерттеу.

3.Логикалық ойлауды дамыту.

4Шығармашылық қабілеттерді ынталандыру.

Геометриялық фигуралар:

1. Шаршы – төрт тең қабырғасы бар фигура.

2. Тікбұрыш – екі жұп параллель қабырғалары бар фигура.

3. Дөңгелек – ортасынан бірдей қашықтықта орналасқан нүктелер жиыны.

4. Үшбұрыш – үш қабырғасы бар фигура.

Құрастыру әдістері:

1.Қағаздан қиып алу: Балаларға түрлі геометриялық фигураларды қағаздан қиып, оларды біріктіру арқылы жаңа фигуралар жасау.

2.Конструкторлар: Геометриялық фигураларды конструкторлар арқылы құрастыру.

3.Сурет салу: Балаларға геометриялық фигураларды сызу және оларды түрлі түстермен бояу.

Ойындар:

1.Фигураларды табу: Сыныпта немесе үйде геометриялық фигураларды табу.

2.Фигураларды құрастыру: Белгілі бір фигураны құрастыру үшін қажетті элементтерді жинау

Геометриялық құрастыру бастауыш сынып оқушыларына математика пәнін қызықты әрі түсінікті етуге көмектеседі. Бұл әдіс балалардың логикалық ойлау қабілетін дамытуға, шығармашылықты ынталандыруға және геометриялық білімдерін тереңдетуге мүмкіндік береді.

2. Ой дамыту:

Мақсаты: Оқушылардың логикалық ойлау қабілетін дамыту, математикалық түсініктерді тереңдету және есептеу дағдыларын жетілдіру.

Ойындар мен жаттығулар:

1. Сандық жұмбақтар:

Оқушыларға сандық жұмбақтар ұсынып, оларды шешуге шақыру. Мысалы: "Менің саным 5-тен үлкен, бірақ 10-нан кіші. Мен қандай санмын?"

2. Геометриялық фигураларды тану:

Оқушыларға әртүрлі геометриялық фигураларды көрсету және оларды атау. Содан кейін фигураларды қағаздан қиып, оларды жинау тапсырмасын беру.

3. Сандық ойындар:

Ойын түрінде сандық есептер шығару. Мысалы, "Кім жылдам?" ойынында оқушылар берілген есептерді жылдам шешуге тырысады.

4. Логикалық тапсырмалар:

Оқушыларға логикалық тапсырмалар мен жұмбақтар беру. Мысалы, "Егер менің жасыма 5 жыл қосса, мен 10 жастамын. Мен қанша жастамын?"

5. Сандық кроссвордтар:

Оқушыларға математикалық терминдер мен сандарды қамтитын кроссвордтар жасау.

Осы ойындар мен жаттығулар арқылы оқушылардың математикалық ойлау қабілеті мен логикалық түсініктері

3. Практикалық тапсырмалар:

Сандық ойындар:

Оқушыларға 1-10 аралығындағы сандарды пайдаланып, қосу және азайту тапсырмаларын орындау.

Мысал: 5 + 3 = ?; 9 - 4 = ?

1. Геометриялық фигураларды тану:

Оқушыларға әртүрлі геометриялық фигураларды (шаршы, дөңгелек, үшбұрыш) көрсету және олардың аттарын атау.

Фигураларды қағаздан қиып, оларды топтастыру.

2. Логикалық жұмбақтар:

Оқушыларға логикалық жұмбақтар беру, мысалы: "Менің бір қолымда 5 алма, екінші қолымда 3 алма. Барлығы неше алма бар?"

Жауап: 8 алма.

3. Сандарды салыстыру:

Оқушыларға екі санды салыстыру тапсырмаларын беру. Мысал: 7 мен 5-ті салыстыр.

Жауап: 7 > 5.

5.Сызықтық есептер:

Оқушыларға қарапайым сызықтық есептерді шешу. Мысал: "Егер менде 10 теңге болса, мен 3 теңге жұмсасам, менде неше теңге қалады?"

Жауап: 7 теңге.

Осы тапсырмалар арқылы оқушылар математика пәнінен логикалық ойлау қабілеттерін дамыта алады.

4. Қорытынды

Логикалық математика бастауыш сыныпта оқушылардың ойлау қабілетін дамыту үшін маңызды. Ол балаларға тек математикалық білім беріп қана қоймай, сонымен қатар өмірде кездесетін түрлі мәселелерді шешуге дайын болуға көмектеседі. Логикалық ойлау дағдылары болашақта оқу мен жұмыста үлкен рөл атқарады.

Осылайша, логикалық математика – бұл тек пән емес, сонымен қатар балалардың жан-жақты дамуына ықпал ететін құрал.

Логикалық математика және ой дамыту бастауыш сыныпта оқушылардың аналитикалық ойлау қабілетін, шығармашылық қабілеттерін және проблемаларды шешу дағдыларын дамытуға үлкен ықпал етеді. Оқушылар логикалық жұмбақтар мен математикалық ойындар арқылы:

1. Логикалық ойлау: Оқушылар логикалық тапсырмаларды шешу барысында өздерінің ойлау қабілеттерін дамытады.

2. Шығармашылық: Жаңа шешімдер мен тәсілдерді іздеу арқылы шығармашылық қабілеттері артады.

3. Топтық жұмыс: Ойындар мен тапсырмалар топта жұмыс істеуге, бір-бірімен пікір алмасуға мүмкіндік береді.

4. Математикалық дағдылар: Негізгі математикалық операцияларды меңгеру, сандық түсініктерді қалыптастыру.

Осылайша, логикалық математика мен ой дамыту бастауыш сыныпта оқушылардың жан-жақты дамуына ықпал етеді, оларды болашақта табысты азаматтар етіп тәрбиелейді.

Қолданылған әдебиеттер

1. С. С. Сейфуллин - "Логикалық математика: теория және практика".

2. А. Б. Тұрсынов - "Ойлау қабілетін дамыту: бастауыш сыныптарға арналған әдістемелік құрал".

3. М. Ж. Әбдірахманова - "Бастауыш сыныптарда логикалық ойлауды дамыту".

4. Р. С. Сүлейменова - "Математика пәнінен ойындар мен тапсырмалар".

Бұл әдебиеттер логикалық математика мен ой дамытуға арналған бастауыш сыныптарға арналған материалдарды қамтиды.