Махамбет Өтемісұлы «Бағаналы терек» өлеңінің композициясы

Қысқа мерзімді сабақ жоспары.

Бөлім:

Тарихи шындық пен көркемдік шешім

Пәні: Қазақ әдебиеті

Мектебі: «Қызылсеңгір» ЖОМ КММ

Күні: 08.12.2022 ж.

Мұғалімі: Ж. Илесбаева

Сыныбы: 9 А,Ә

Қатысушылар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақтың тақырыбы

Махамбет Өтемісұлы «Бағаналы терек» өлеңінің композициясы

Оқу бағдарламасына сәйкес оқыту мақсаттары

9.2.1.1 эпикалық, поэтикалық, драмалық мәтіндердегі композициялық амалдарды талдау

9.1.3.1 көркем шығарманың идеясына сай кейіпкерлер жүйесін анықтау;

9.2.4.1 автор стиліне сүйене отырып, шығармашылық жұмыс жазу

9.1.4.1 көркем шығармалардан алған үзінділерді шығармашылық жұмыстарда қолдану

Сабақтың мақсаты

1. Өлеңнің тақырыбы мен идеясын айқындау

2. Өлеңдегі композициялық амалдарды талдау

3. Автор стиліне сүйене отырып, шығармашылық жұмыс жазу

Сабақтың кезеңі/ уақыт

Педагогтің әрекеті

Оқушының әрекеті

Бағалау

Ресурстар

Сабақтың басы

Ұйымдастыру кезеңі

- сынып оқушыларымен амандасып, күндеріне сәттілік тілеу

Махамбет өлеңдерінде «Мен» сөзі жиі қолданылады. Ондағы «Меннің» мәні ерекше. Бұл өлеңдегі «Меннің» астарында мол сыр бар. Мағынасы терең. Мұндағы «Мен» – Махамбеттің бүкіл болмысы, Махамбетттің күрескерлік әлемі, Махамбеттің батыр жүрегі. Осы «Мен» арқылы оның ісі, күрескерлігі, ерлігі, елге деген махаббаты, елдің тәуелсіздігіне деген жауапкершілігі, дұшпанына деген ыза-кегі көрінеді. Махамбет өзінің «МЕНІ» арқылы өзін кім екенін дәлелдесе, сендер өздерінің қандай екендеріңді ортаға салайық.

«МЕН қандаймын?» шаттық шеңбері.

Оқушылар шаттық шеңберге тұрғанда сыныпта баяу әуен ойнап тұрады. «Балалар біз қандаймыз?»-дегенде, шеңбер бойымен оқушылар қандай екенін айтып өтеді. (ұйымшылмыз, мықтымыз, білімдіміз, кішіпейілміз, т.с.с.) бұл әдіс оқушылардың сабақ бойы көңілдері көтеріңкі отыру үшін де қолданылады. Сол айтқандарына жетуге тырысады.

Топқа бөлу

«Белгілі сөз» әдісі арқылы оқушылар «Отан» дегенде көз алдына не елестейтінін түрлі-түсті қағазға жазады. Жазған сөздерін ортаға салады, сосын мағынасы жуық сөздер бойынша топтарға бөлінеді.

1-топ: «Ұлт»

2-топ: «Рух»

3-топ: «Атамекен»

-Балалар, сабағымызды бастамас бұрын тақтадағы (тақтаның әр бөлігіне кестедегі сөздерді жазып қоямын) «БББ» кестесіне назар аударайық. Алдымен осы кестенің « Білемін» деп жазылған бөлігін анықту үшін сіздермен

«Пазл әдісі» арқылы Махамбет туралы не білетіндіктеріңді анықтайық. Олай болса, интерактивті тақтаға назар аударайық.

«КІМ?» Махамбет Өтемісұлы жалынды жыршы, батыр, ақберен ақын.

«ҚАШАН?» 1836-1838 жылдары Исатай – Махамбет бастаған ұлт-азаттық көтеріліс болды.

«КІММЕН?» Баймағанмет сұлтанмен, Жәңгірханмен және Қарауыл қожамен.

«НЕЛІКТЕН?» қазақ халқының басына түскен бодандық патшалық ресей империясының қазақ даласына жүргізген отарлау саясатының қанқұйлы көрінісі, ел ішіндегі зұлымдық пен сатқындық үстем құрғаны жанына батты.

-Енді балалар, үйге берілген тапсырманы «Банкідегі сөздер» әдісі арқылы сұраймын. Ол үшін алдарыңызда тұрған банкідегі қима қағаздардағы өлең жолдарын ретімен құрастыру қажет және болған соң сол өлең шумақтарын жатқа айтамыз. ( топтық жұмыс)

Шаттық шеңберіне тұрады

Қима қағаздарға сөздер жазып, мағынас жуық сөздер бойынша үш топқа бөлінеді

Интерактивті тақтадағы сұрақтарға жауап береді

«Мен, мен мен едім» өлеңінің әр жолын қима қағаздарға жеке жеке жазып, банкіге салынады. Әр топ өлеңді құрастырады және жатқа айтады

«МЕН қандаймын?» шаттық шеңбері

Түрлі-түсті А4

Сабақтың ортасы

Топтық тапсырма:

1-топ: Өлеңнің шығу трихына шолу жасау

2-топ: Көркем шығарманың идеясына сай кейіпкерлер жүйесін анықтау үшін концептуалдық кестені толтырыңдар

3-топ: Өлеңнің құрылысына талдау жасау

ҚБ: «Бас бармақ» әдісі арқылы бағалау.

Жұптық тапсырма:

1-жұп тапсырмасы:Автор стиліне сүйене отырып, шығармашылық жұмыс жазыңыз.

Шабыттарыңызды шыңдап, автор стилін сақтай отырып,

2-3 шумақ өлең құрастырыңыз.

… алғанша,

… алсайшы,

… салсайшы,

… үйреніп,

… бастауға!

2-жұп тапсырмасы: «А-Я» әдісі арқылы орындалады.Оқушылар өлеңге қатысты тірек сөздерді төл әліпби ретімен сәйкестікте жазады,олар қанша әріп жаза алса, сонша жазады. Мысалы:

A – Асыл сөз

Ә – Әсірелеу

Б – Бағаналы терек

3-жұп тапсырмасы:

«Егер де...» деп басталатын оқиғалар тізімін жасайды.

Мысалы: Егер де Махамбет пен Исатай Еділ-Жайық үшін шайқаспағанда, бүгінгі бейбіт өмірге қол жеткізуіміз қиын болар еді

4-жұп тапсырмасы:

BAR аббервиатурасы бойынша жұмыс жасайды.

B – артық

A – қосу

R – алып тастау.

Берілген үзіндіге жаңа дизайн береді, яғни өлең мазмұнын бүгінгі күнге келтіріп өзгертеді. (Артық сөз немесе жолдарды алып тастайды, өздерінікін қосады, кейбірін мүлдем алып тастайды).

5-жұп тапсырмасы:

«Кейіпкерге хат» Махамбетке хат жазу

6-жұп тапсырмасы:

«Маған қатты ұнаған өлең жолдары» әдісі өлеңнен ұнатқан жолың «Маған қатты ұнаған өлең жолдары» деген флипчартқа жазу

Сергіту сәті: «Әуенін тап!»

(Махамбет күйлерін тыңдату арқылы, қандай күй екенін табу)

Жеке жұмыс:

«Тұлғаны танып біл» әдісі арқылы

«Егер мен Махамбеттей заңғар тұлға болсам...» тақырыбында 5-6 сөйлеммен ой қорытады.

ҚБ: «Екі жұлдыз,бір тілек» әдісі арқылы бағалау

Өлеңді аудиодан тыңдайды

Әр топ өздеріне берілген тапсырмаларды орындайды

Топтың жұмысын «Бас бармақ» әдісі арқылы бағалайды

1. жұп өлең құрастырады

2-жұп өлеңдегі сөздерді әліпби ретімен қойып шығады

3-жұп пікір жазады

4- жұп өлеңге өзгертіп жазады

5- жұп кейіпкерге хат жазады

6-жұп ұнатқан өлең жолдарын жазып, мағынасын өзгертеді

Тақырыпқа 5-6 сөйлем жазады

«Бас бармақ әдіс арқылы бағалау

« Шапалақ» әдісі

« Екі жұлдыз,бір тілек» әдісі

Аудио таспа

кестелер

Жұптар тапсырмалары жазылған қима қағаздар

Сабақтың аяғы

Plickers бағдарламасы арқылы тестілеу.

( тест арқылы оқушылардың білімін балдық жүйемен бағалау)

Рефлексия

«Плюс-минус-қызықты».

Плюс - оқушылар ең алдымен сабақтың оңтайлы шыққан тұсын айтады, неге олай деп шешкенін түсіндіреді;

Минус - одан кейін кемшін түскен жағын көрсетіп, оны қалай жетілдіруге болатындығы туралы ұсыныс білдіреді;

Қызықты – сабақта өзіне ұнаған қызықты мəселе туралы айтып, өзінің кері байланысын жағымды аяқтайды.

Кері байланыс: SMS

Үйге тапсырма: «Ханнан қырық туғанша,

Қарадан бір-ақ тусайшы» деген ақын көзқарасы қаншалықты дұрыс? Әлде бұл сол заманның тілегі ме? Әдеби эссе жазып келу.

-Бүгінгі сабағымды Фариза Оңғарсынованың өлең жолымен сабағымды аяқтағым келеді. 

Махамбет 

Махамбет... 

Білмеймін жел ме,сел ме 

Жырда онымен бір тұлға теңесер ме? 

Әділетсіз дүниенің қабырғасын 

Махамбетше сөгер жан кездесер ме? 

Кестенің соңғы бөлігін толтырады

Тест парақшаларындағы жауапты көтеру арқылы

Сұрақтарға жауап береді

Әр оқушыға таратылған кестені толтырады

Ұялы телефоннан мұғалімнің сабағына кері байланыс береді

Тест арқылы бағалау

Кесте

Таратпа материалдары

Ұялы телефон