Мақала: "С.Сейфуллиннің прозалық шығармаларын интерактивті әдістер арқылы оқыту жолдары"

Кадирова Малика Даулетовна ФБ-41 топ 4 курс студенті кафедра «Негізгі орта білім берудегі тіл мен әдебиетті оқытудың педагогикасы мен әдістемесі»

Жоламанова Тойындық Молдагалиевна Ж. Мусин атындағы Көкшетау жоғары қазақ педагогикалық колледж директорының практика жұмысы бойынша орынбасары, педагог-шебер

С.СЕЙФУЛЛИННІҢ ПРОЗАЛЫҚ ШЫҒАРМАЛАРЫН ИНТЕРАКТИВТІ ӘДІСТЕР АРҚЫЛЫ ОҚЫТУ ЖОЛДАРЫ

Аңдатпа. Бұл мақалада С.Сейфуллиннің прозалық шығармаларын бастауыш және орта буын сыныптарында оқытуда интерактивті әдістерді қолданудың тиімді жолдары қарастырылады. Интерактивті оқыту – білім алушы мен мұғалімнің, оқушы мен оқушының белсенді әрекетіне негізделетін, қызығушылық пен ынтаны арттыратын әдістер жүйесі. Мақалада Сәкен Сейфуллиннің прозалық мұраларының тәрбиелік, танымдық әлеуеті сараланып, оларды әдебиет сабағында тиімді меңгертуге мүмкіндік беретін заманауи тәсілдер ұсынылады. Сонымен қатар, нақты сабақ үлгілері негізінде оқушылардың шығармашылық ойлауын, сөйлеу мәдениетін, тарихи сана-сезімін дамытуға бағытталған жаттығу түрлері талданады.

Түйін сөздер: Ключевые слова: Сакен Сейфуллин, проза, интерактивный метод, литературное образование, личностное развитие, образовательные технологии, модель урока.

Аннотация. В статье рассматриваются эффективные пути преподавания прозы Сакена Сейфуллина с применением интерактивных методов в школьном образовательном процессе. Интерактивные технологии активизируют познавательную деятельность учащихся, способствуют развитию интереса к литературе, формированию творческого и критического мышления. В исследовании анализируются воспитательный и познавательный потенциал прозы писателя, а также приводятся практические примеры уроков.

Annotation. This article explores the methods of teaching the prose of Saken Seifullin using interactive techniques in school classrooms. Interactive learning enhances student engagement, develops interest in literature, and fosters critical and creative thinking. The article analyzes the educational value of the writer’s prose and provides lesson models focused on literary development and cultural understanding.

Keywords: Saken Seifullin, prose, interactive method, literary education, personal development, teaching technology, lesson model.

Кіріспе. Бүгінгі заманғы білім беру жүйесінде оқушының дербес дамуы мен шығармашылық әлеуетін ашуға бағытталған әдістер маңызды орын алады. Әдеби білім беру барысында тек көркем мәтінді оқу ғана емес, сол мәтінді өмірмен байланыстыра білу, кейіпкерлермен сырласу, тарихи-көркем дүниетанымды қалыптастыру басты міндетке айналды. Осы тұрғыдан алғанда, Сәкен Сейфуллиннің прозалық шығармалары – тарихи оқиғалар мен ұлттық сана, азаматтық тәрбие мен тіл шеберлігі тоғысқан құнды мұра.

Осы шығармаларды оқытуда интерактивті әдістерді қолдану – оқушылардың әдебиетті тек қабылдаушы емес, белсенді зерттеуші, талдаушы тұлға ретінде қалыптасуына ықпал етеді.

Негізгі бөлім. Сәкен Сейфуллиннің шығармашылық мұрасы қазақ әдебиетінің жаңа дәуірге аяқ басу кезеңіндегі мазмұндық және идеялық өзгерістердің айқын көрінісі болып табылады. Ол қазақ халқының қоғамдық өміріндегі аласапыран уақытты, әлеуметтік-саяси өзгерістерді көркем тілмен бейнелеп, жаңа әдеби бағыттың негізін салды. Проза жанрындағы шығармалары арқылы ол оқырманды отарлық езгінің зардаптарымен таныстырып, ұлттың бостандығы мен теңдігі жолындағы күрес шындығын нақты тарихи оқиғалармен байланыстыра суреттеді. Сәкеннің прозасы әлеуметтік өмірдің әр түрлі салаларын қамти отырып, халықтың тағдырымен, елдің мүддесімен біте қайнасып жатыр

Сәкен Сейфуллин прозасының мазмұндық өзегін оның азаматтық үні мен ұлттық мүддеге адалдығы құрайды. Жазушы әрбір көркем шығармасында тарихи шындықты көркем шындықпен ұштастыра отырып, өзінің өмірлік тәжірибесін, қоғамдық көзқарасын шынайы жеткізе білген. Оның кейіпкерлері өмірдің қақтығыстары мен қайшылықтары ортасында жүріп, өз тағдырын қоғамдық өзгерістермен сабақтастырып отырады. Бұл оның прозалық туындыларына тарихи-танымдық, тәрбиелік сипат береді. Мысалы, жазушының «Тар жол, тайғақ кешу» атты көлемді романында қазақ халқының ХХ ғасырдың басындағы күрделі кезеңдері, Алаш қозғалысы, патша үкіметінің отарлау саясаты, азамат соғысы, кеңестік дәуірдің алғашқы жылдары шынайы суреттелген. Бұл шығармада автор өзінің өмір жолын, халықпен бірге өткерген сынақтарын, саяси қызметін көркем баяндау арқылы ұлт тарихының көркем шежіресін жасайды

Сәкен Сейфуллин прозасындағы мазмұн тереңдігі оның тілдік стилімен де тығыз байланысты. Ол қазақ әдеби тіліне жаңа серпін беріп, көркем прозаның бейнелеу мүмкіндіктерін кеңейте түсті. Жазушы қазақ халқының тұрмыс-тіршілігін, салт-дәстүрін, ұлттық мінез-құлқын нақты детальдармен өрнектей отырып, оқырманды сол дәуірдің атмосферасына енгізеді. Оның шығармаларындағы кейіпкерлердің бейнесі өмірге жанасымды, әлеуметтік типке сай келетін тұлғалар ретінде көрінеді. Олар белгілі бір әлеуметтік таптың өкілі ғана емес, сонымен қатар ұлттық мінез бен дәстүрлі танымның көрінісі болып табылады. Бұл жазушының халықтың рухани дүниесін терең түсінгендігін көрсетеді

Сәкен Сейфуллиннің прозалық туындыларын мазмұндық жағынан құнды ететін тағы бір ерекшелік – олардағы тарихи оқиғалар мен саяси көзқарастардың сабақтастығы. Жазушы бір ғана көркемдік мақсатпен шектеліп қалмай, сол кезеңдегі тарихи ахуалды толық бейнелеуді көздеді. Мысалы, оның «Бақыт жолында» повесінде әйел теңсіздігі мәселесі көтеріліп, ұлттық дәстүр мен жаңа заман арасындағы күрес сипатталады. Бұл туындыда автор қазақ қоғамындағы гендерлік мәселелерді көтере отырып, әйелдердің әлеуметтік рөлін қайта қарау қажеттігін көркем түрде жеткізеді. Повестегі Айша бейнесі – ерік-жігері, арманы бар, тағдырын өзі шешуге ұмтылған жаңа буын өкілінің символы ретінде сомдалады

Жазушының прозасында халықтың ұлттық болмысын тануға мүмкіндік беретін деректер мен сипаттамалар молынан кездеседі. Ол халықтың сөйлеу тіліне, жергілікті сөздерге, мақал-мәтелдер мен тұрақты тіркестерге жиі жүгінеді. Бұл тәсіл оның шығармаларының көркемдік сапасын арттырып қана қоймай, оқырманға қазақ ұлтының дүниетанымын, тіл мәдениетін, ойлау ерекшелігін ұғынуға жол ашады. Сонымен қатар, бұл көркем тіл жазушы шығармаларының мазмұнын кеңейтіп, оларды тарихи-мәдени құндылыққа айналдырады

Сәкен Сейфуллин прозасының мазмұндық құндылығын арттыратын келесі маңызды тұс – оның кейіпкерлерінің қоғамдық белсенділігі мен азаматтық позициясы. Жазушы әр кейіпкерін белгілі бір идеяны білдіруші тұлға ретінде емес, нақты өмірден алынған, психологиялық жағынан толыққанды бейне ретінде сомдайды. Олар оқиғалар желісінде күрделі таңдау жасауға мәжбүр болады, өз көзқарасын қорғап, қоғаммен бетпе-бет келеді. Бұл олардың іс-әрекетін шынайы етіп қана қоймай, көркем мәтінді оқырман үшін тартымды, мазмұнды етеді. Жазушы кейіпкерлері арқылы оқушыны ойлануға, салыстыруға, бағалауға үйретеді. Осы арқылы оның шығармалары тәрбиелік мәнге де ие болады

Сонымен қатар, жазушы прозасының мазмұндық тереңдігі оның дүниетанымымен және гуманистік көзқарасымен астасып жатыр. Сәкен шығармаларында адамгершілік, әділеттілік, еркіндік, ұлттық тәуелсіздік идеялары алдыңғы орынға шығады. Бұл құндылықтар жас ұрпаққа рухани тәрбие берудің негізі бола алады. Мысалы, «Жер қазғандар» әңгімесінде жұмысшы табының ауыр тұрмысы, еңбек жағдайы шынайы суреттеліп, әділет іздеген қарапайым адамдардың ішкі жан дүниесі бейнеленеді. Мұндай тақырыптар оқушылардың әлеуметтік әділетке деген көзқарасын қалыптастыруға ықпал етеді

Жазушының прозалық туындылары қазақ әдебиетінде тарихи тақырыпты көркемдікпен бейнелеудің жаңа үлгісін ұсынады. Ол тарихи шындық пен кейіпкер тағдырын қатар алып отырып, көркем шығармаға деректілік сипат береді. Бұл тәсіл оның прозасын көркем публицистика деңгейіне жеткізеді. Мысалы, «Тар жол, тайғақ кешу» романы көркем шығарма болуымен қатар, деректі мемуарлық туынды ретінде де бағаланады. Оқиғалардың дәлдігі мен нақты тарихи тұлғалардың бейнеленуі бұл шығарманы мазмұндық жағынан ерекше етеді

Сәкен Сейфуллиннің прозалық мұрасының бүгінгі білім беру процесіндегі маңызы зор. Әсіресе, оқушыларға ұлттық рух пен патриоттық тәрбие беру мақсатында осы шығармаларды оқыту қажет. Жазушының туындылары тарихи сана қалыптастырып қана қоймай, әдебиетке деген қызығушылықты арттырады. Оқушы көркем мәтінді оқи отырып, белгілі бір кезеңнің болмысын түсінеді, өз елінің өткеніне құрметпен қарауды үйренеді. Бұл бағытта жазушы прозасының мазмұны тұлғаның жан-жақты дамуына ықпал ететін рухани құрал болып табылады

Жалпы алғанда, Сәкен Сейфуллиннің прозалық шығармалары мазмұн тереңдігімен, көркемдік шеберлігімен, тарихи дәлдігімен ерекшеленеді. Олар ұлттық әдебиеттің дамуына үлес қосып қана қоймай, жас ұрпақтың бойына рухани құндылықтарды сіңіруде маңызды қызмет атқарады. Осы туындыларды жүйелі әрі заманауи тәсілдермен оқыту – қазіргі заманғы әдеби білім берудің басты міндеттерінің бірі.

Интерактивті әдістердің мәні мен маңызы

Қазіргі білім беру үдерісінде оқытудың мазмұны ғана емес, оны меңгеру тәсілдері де маңызды орын алады. Соның ішінде интерактивті әдістер — оқыту ісінің тиімділігін арттыратын заманауи тәсілдер қатарына жатады. Бұл әдістер оқушы мен мұғалім арасындағы қарым-қатынасқа негізделіп, оқушыны білім алудың белсенді субъектісіне айналдырады. Интерактивті оқыту дегеніміз – оқушы мен оқытушы арасындағы белсенді кері байланысты көздейтін, тұлғаның ынтымақтастықта даму процесін қамтамасыз ететін әдістер жүйесі. Бұл әдістер оқушылардың танымдық қабілетін дамытып қана қоймай, олардың сабаққа деген қызығушылығын арттыруға, өз ойын еркін жеткізуге, сыни тұрғыдан ойлауға, бірлесе жұмыс жасауға баулиды

Интерактивті әдістерді тиімді қолдану арқылы оқушыда танымдық белсенділік, жауапкершілік, шығармашылық ізденіс секілді қасиеттер қалыптасады. Әсіресе көркем мәтінді оқыту барысында бұл әдістер өте тиімді саналады. Өйткені көркем шығарма — тек ақпарат көзі ғана емес, сол дәуірдің рухани бейнесі, авторлық ұстаным мен кейіпкер психологиясының көркем көрінісі. Мұндай материалдарды меңгертуде дәстүрлі әдістермен қатар, интерактивті тәсілдер қолдану – оқушының ішкі жан дүниесіне әсер етіп, көркемдік талғамын дамытады

Интерактивті әдістердің бірқатар артықшылықтары бар. Ең алдымен, бұл тәсілдер оқушының оқу мотивациясын арттырады. Сабақ барысында қызықты, бейформалды тапсырмалар арқылы оқушы шығармашылықпен жұмыс жасауға ұмтылады. Сонымен қатар, интерактивті тапсырмалар оқушының сөздік қорын байытып, тілдік қорын жетілдіреді. Әсіресе кейіпкер тілін меңгеру, оның психологиялық жай-күйін сезіну арқылы оқушы көркем шығарманың ішкі құрылымына терең бойлай алады. Оған қоса, бұл әдістер оқушыны сыни ойлауға, дербес пікір айтуға, өз көзқарасын дәлелдеуге үйретеді

Сәкен Сейфуллин прозасын оқыту барысында да интерактивті әдістердің алатын орны ерекше. Жазушы шығармалары тарихи негізге құрылған, мазмұндық жағынан күрделі, көркемдік деңгейі жоғары шығармалар қатарында. Бұл туындыларды тиімді меңгерту үшін, оқушыны жай ғана тыңдаушы емес, мәтінмен тікелей жұмыс істейтін белсенді тұлға ретінде қалыптастыру маңызды. Осы мақсатта қолдануға болатын бірқатар интерактивті әдістерге тоқталайық. (Кесте-1)

Кесте – 1 С.Сейфуллин прозасын оқытуда қолдануға болатын негізгі интерактивті әдістер

Осы әдістердің әрқайсысының оқыту процесіндегі өзіндік ерекшеліктері бар. Мысалы, «Кейіпкерге хат» әдісі оқушыны шығарманың ішкі дүниесіне терең үңілуге итермелейді. Бұл тәсіл арқылы оқушы кейіпкердің әрекетін түсінуге тырысады, оның көңіл-күйін сезінуге үйренеді. Сонымен қатар, бұл әдіс оқушының жазбаша тілін дамытып, эмоционалды интеллектінің қалыптасуына ықпал етеді. Оқушы кейіпкерге хат жазу барысында нақты бір эпизодқа ғана емес, шығарма идеясына, авторлық ұстанымға да мән береді

«Оқиға желісін құрастыр» әдісі көркем мәтінді құрылымдық жағынан түсінуге көмектеседі. Бұл тапсырмада оқушылар шығарманың негізгі оқиғаларын логикалық ретпен орналастырады немесе көркем картасын жасайды. Бұл арқылы олар шығармадағы себеп-салдар байланысын, уақыт пен кеңістік қатынастарын айқындай алады. Әсіресе көлемді шығармаларды талдау кезінде бұл әдіс өте тиімді

«Сахналық көрініс» әдісі шығарманы драмаландыру арқылы меңгертуді көздейді. Бұл әдіс ұжымдық жұмыс түріне жатады және оқушыларды шығармашылыққа жетелейді. Оқушы белгілі бір көріністі сахналау арқылы кейіпкерлердің мінез-құлқын, сөйлеу стилін, ішкі қайшылығын түсінеді. Сонымен қатар, бұл әдіс сөйлеу мәдениетін, өзіндік ой айту дағдыларын дамытады

«Қос шеңбер» әдісі пікір алмасуға, диалог құруға арналған. Бұл тәсілде оқушылар екі топқа бөлініп, шығарманың мазмұны немесе кейіпкерлері туралы көзқарас білдіреді. Талқылау барысында түрлі пікірлер айтылып, әрбір оқушы өз ойын қорғай білуге үйренеді. Мұндай әдіс шығарманы көп қырынан талдауға мүмкіндік береді

«Қателескен мұғалім» әдісі – оқушы зейінін арттыруға бағытталған ерекше тәсіл. Мұғалім мәтіннен әдейі қате ақпарат айтады немесе бұрмаланған сөйлемдер оқиды. Оқушы сол қателерді тауып, дұрыс нұсқасын ұсынуы тиіс. Бұл әдіс оқушыны түпнұсқамен жұмыс істеуге үйретеді, шығарманың тілдік құрылымына назар аудартуға көмектеседі

Жоғарыда аталған әдістердің барлығы Сәкен Сейфуллин прозасын терең меңгертуге, оқушының танымдық, тілдік, әлеуметтік дағдыларын қалыптастыруға бағытталған. Бұл әдістер арқылы оқушы тек мәтінді түсініп қана қоймай, оны өзінше қабылдап, бағалайды, автор ұстанымын саралай отырып, шығарманың қазіргі өмірмен байланысын табуға тырысады

Интерактивті әдістерді қолдану арқылы көркем шығарманың мазмұнын ашу оқушыларды бір-бірімен пікір алмасуға, топпен жұмыс істеуге, ортақ шешім қабылдауға үйретеді. Бұл тәсілдер оқушының шығармашылық әлеуетін оятуға, ой еркіндігін дамытуға жол ашады. Сәкен Сейфуллиннің тарихи және қоғамдық мәні зор шығармаларын осындай заманауи әдістермен оқыту – әдебиетті оқытудағы жаңа бағыттардың бірі ретінде қарастырылады

Интерактивті әдістер – қазіргі білім берудің басты талаптарына жауап беретін тиімді технология. Әсіресе ұлттық әдебиетті меңгертуде бұл әдістер оқушыны көркем туындыны терең түсініп, саралай білуге, өз көзқарасын қалыптастыруға жетелейді. Оқушы интерактивті тапсырмалар арқылы оқуға белсенді қатысып қана қоймай, өзіндік көзқарасы бар, шығармашылықпен ойлай алатын тұлға ретінде қалыптасады. Осы орайда Сәкен Сейфуллин шығармаларын осындай әдістермен оқыту – заман талабына сай, тиімді жолдардың бірі.

Сабақ үлгілері мен тапсырма нұсқалары

Сәкен Сейфуллиннің «Тар жол, тайғақ кешу» романы — қазақ әдебиетіндегі көркем-публицистикалық бағытта жазылған маңызды туындылардың бірі. Бұл шығарма тарихи оқиғалар негізінде жазылғанымен, таза естелік немесе деректі мәтін емес. Ол — автордың көркемдік танымы мен ұлт мүддесіне қатысты ұстанымын танытатын құнды еңбек. Романды мектеп бағдарламасында оқыту кезінде тек тарихи дерекке сүйеніп қана қоймай, оқушылардың шығарманы терең түсініп, авторлық идеяны сезіне білуін қалыптастыру қажет. Осы орайда сабақ құрылымын интерактивті әдістер арқылы ұйымдастыру оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттырып, оларды сын тұрғысынан ойлауға жетелейді.

Сабақтың тақырыбы ретінде «Сәкен Сейфуллин – “Тар жол, тайғақ кешу” романындағы ұлттық сана бейнесі» алынуы орынды. Бұл тақырып оқушыларды тек мәтін мазмұнымен таныстырып қоймай, автор көтерген ұлттық идеяға назар аударуға мүмкіндік береді. Сабақтың басты мақсаты – тарихи көркем мәтінді түсіне отырып, ұлттық сана ұғымын тану, кейіпкерлер әрекеті арқылы ұлттық мүддені бағамдау. Сонымен қатар, интерактивті әдістер арқылы оқушылардың шығармашылық қабілетін дамыту да көзделеді.

Сабақ бірнеше кезеңнен тұрады. Алғашқы кезең – «Ой шақыру». Бұл кезеңде оқушыларға белгілі бір кілт сөздер ұсынылады. Мысалы: алаш, күрес, отарлау, жол, тәуелсіздік сынды ұғымдар. Бұл сөздер сабақ тақырыбына қатысты оқушыда алдын ала болжам жасауға, ой шақыруға негіз болады. Мұғалім осы сөздердің мағынасы төңірегінде шағын пікірталас ұйымдастыра алады. Сондай-ақ, «Бұл сөздер сізге не туралы ой салады?» деген сұрақ қою арқылы оқушыларды тақырыпқа бағыттайды. Бұл тәсіл оқушыны эмоционалды тұрғыдан сабаққа дайындап, тарихи-көркем мазмұнға енуге мүмкіндік береді.

Сабақтың екінші кезеңі – мәтінмен жұмыс. Бұл тұста «Қар үйіндісі» әдісі қолданылады. Бұл әдістің ерекшелігі – ойды біртіндеп тереңдетіп, кеңейтуге мүмкіндік беруі. Алдымен оқушылар жеке отырып, романдағы өзіне ерекше әсер еткен тұсты белгілеп, сол үзінді жайлы қысқаша пікір жазады. Одан кейін жұппен бірігіп, өз ойларын салыстырады, ортақ идеяны құрастырады. Бұл сатыда оқушылар бір-бірінің пікірін тыңдап, келісу не келіспеу арқылы диалог құруға үйренеді. Ақырында топтық жұмыс барысында әр оқушы өз көзқарасын ортаға салып, шағын пікірталас өрбітеді. Осы әдіс арқылы оқушылар тек мәтін мазмұнын меңгеріп қана қоймай, мәтін ішіндегі ұлттық сана, тәуелсіздікке ұмтылыс, отарлық езгі сынды идеялық мәселелерді де талқылайды.

Келесі кезеңде оқушылармен «Кейіпкерге сұрақ» ойыны өткізіледі. Бұл әдіс шығарманың кейіпкерлерімен символикалық сұхбат құру арқылы оқушыны олардың жан дүниесін тануға, ішкі ойы мен іс-әрекетін бағамдауға жетелейді. Мұнда оқушылар Сәкеннің немесе романдағы басқа тарихи тұлғаның орнына өздерін қойып, оларға сұрақ қояды. Мысалы: «Сіз неге бұл жолды таңдадыңыз?», «Қандай сәт сіз үшін ең ауыр болды?», «Тәуелсіздікке сеніміңіз қандай еді?» сияқты сауалдар туындайды. Мұндай әдіс оқушының қиялын дамытып, оларды кейіпкермен эмоционалды байланыс орнатуға жетелейді. Сонымен қатар, бұл тәсіл арқылы оқушы өзіне де сауал қоюға, ішкі рефлексия жасауға үйренеді.

Сабақтың соңғы кезеңі – қорытынды жасау. Бұл тұста «Бес жолды өлең» әдісі қолданылады. Бұл әдіс оқушының шығармашылықпен жұмыс істеуін, қысқа әрі нұсқа ой айту дағдысын дамытады. Ереже бойынша, оқушы бес жолдан тұратын өлең құрастырады. Бірінші жолда – тақырыпты білдіретін бір сөз, екінші жолда – екі сипаттама, үшінші жолда – үш етістік, төртінші жолда – төрт сөзден тұратын сөйлем, соңғы жолда – тақырыпқа қатысты түйін сөз жазылады. Бұл әдісті «Тар жол, тайғақ кешу» романының тақырыбын қорытындылау, ұлттық сана ұғымын түйсіну мақсатында қолдануға болады. Оқушылар өз өлеңінде ұлттық бірлік, күрескерлік рух, тарихи әділет секілді ұғымдарды бейнелеуге тырысады.

Мысалы, бір оқушының жазған өлеңі мынадай болуы мүмкін:

• Ұлт.

• Қайсар, адал.

• Күреседі, сенеді, қорғайды.

• Алаш жолын жалғаушы ұрпақ.

• Тәуелсіздік.

Бұл өлеңде оқушы романды оқи отырып алған әсерін, негізгі идеяны қысқа түрде білдіреді. Сонымен қатар, бұл тәсіл оқушылардың тіл байлығын арттыруға, сөз таңдауда дәлдікке жетелеуге көмектеседі. Сабақты осы әдіспен аяқтау оқушылардың эмоциялық тұрғыда сабаққа қанағаттануын қамтамасыз етеді.

Жалпы алғанда, мұндай сабақ құрылымы оқушының белсенді қатысуына, тақырыпты терең түсінуіне, шығармашылықпен жұмыс істеуіне мүмкіндік береді. Интерактивті әдістерді қолданып ұйымдастырылған сабақтар оқушылардың танымдық белсенділігін арттырып қана қоймай, олардың әдеби шығарма арқылы ұлттық құндылықтарды тануына, тарихи санасын қалыптастыруға ықпал етеді. Әсіресе, Сәкен Сейфуллин шығармашылығын, соның ішінде «Тар жол, тайғақ кешу» сынды ұлттық маңызы зор шығарманы оқытуда мұндай сабақтар білім алушыға әсерлі де мазмұнды білім береді.

Сабақ соңында оқушылар өздері түсінген идеяларды топтық және жеке тапсырмалар арқылы пысықтап, сабақ тақырыбына оралып, ұлттық сана туралы өз пікірін қалыптастырады. Осы арқылы олар әдебиеттің тек көркем мәтін ғана емес, ұлттық болмысты танытатын рухани күш екенін түйсінеді. Сондықтан да интерактивті әдістерді жүйелі қолдану — көркем шығарманы терең меңгертудің, ұлттық идеяны саналы түрде қабылдатудың маңызды жолдарының бірі.

Қорытынды. С.Сейфуллин прозасын интерактивті әдістермен оқыту – оқушыны көркем мәтінге терең бойлататын, тарихи-мәдени құндылықтарды игертетін, жеке тұлғаның шығармашылық әлеуетін дамытатын тиімді жол. Бұл тәсіл әдебиетті тек пән ретінде емес, тұлға тәрбиесінің құралы ретінде қарастыруға мүмкіндік береді.

Интерактивті әдістер арқылы оқушы:

• Сәкен мұрасын заманауи таныммен меңгереді,

• өз ойын еркін жеткізеді,

• сын тұрғысынан ойланады.

Сондықтан бұл тәсіл Сәкен Сейфуллин шығармашылығын оқытудың жаңа дәуірлік жолы деуге болады.

Қолданылған әдебиеттер тізімі

1. Сейфуллин, С. Тар жол, тайғақ кешу: роман-эссе / С. Сейфуллин. -Алматы : Өлке баспасы, 2013. - 544 б.

2. Қоянбаев, Ж. Б. Педагогика : оқу құралы / Ж. Б. Қоянбаев, жоянбаев Р.М. - 2-бас. - Алматы : [б. и.], 2000. - 384 б. 

3. Қоңыратбаев Ә. Әдебиетті оқыту методикасы: оқулық. А.: Мектеп, 1985.–265 б.

4. Оқытудың жаңа технологиялары. // Хылық тәлімі арнайы басылым. №1 2002, б.3-7. 2.

5. Ж.А Қараев. Ж.У Кобдикова. Кобдикова Ж.У., Оқытудың «Үшөлшемді әдістемелік жүйесі» педагогикалық технологиясы – нәтижеге бағытталған білім берудің тиімді құралы ретінде. – Алматы, 2008. – 116.

6. Әдебиет сабағының түрлері мен үлгілері: Екінші басылым. –. Алматы: «Мектеп» баспасы. ЖАҚ, 2003. – 144 бет.