Әль-Фараби атыындағы №21 мамандандырылған гимназия

Мақала: «Бала тәрбиесі — ұлт тәрбиесі»

Естөре Маржан Данахметқызы

«Бала тәрбиесі — ұлт тәрбиесі» тақырыбына ешкімге ұқсамайтын, терең мағыналы мақала ұсынамын. Мақалада ұлттық құндылықтар, заманауи көзқарас және баланың рухани дамуы үйлестіріледі:

Бала тәрбиесі — ұлт тәрбиесі: Бүгінгі ұрпақ — ертеңгі өркениет

Қазақта: «Бала – бауыр етің» дейді. Бұл жай ғана қанатты сөз емес, бүтін бір ұлттың болашаққа деген көзқарасының, үмітінің, ділінің көрінісі. «Бала тәрбиесі — ұлт тәрбиесі» деген сөзді естігенде біз жиі бұл тіркесті жаттанды ұғым ретінде қабылдаймыз. Ал шын мәнінде, бұл – терең философиялық тұжырым, тарихи миссия және болашаққа жазылған үндеу.

Ұлттың тамыры — бесіктен басталады

Біз бала тәрбиесін тек отбасындағы міндет деп шектемеуіміз керек. Әр ана — болашақ азаматтың рухани ұстазы, әр әке — ел тірегінің іргетасын қалаушы. Бірақ баланың мінез-құлқы мен ойлау жүйесі тек ата-анадан емес, қоғамнан, мектептен, көшеден, тіпті ғаламтордан да нәр алады. Осы орта неғұрлым ұлттық болмысқа жақын болса — бала соғұрлым тамырлы, тұғырлы, тұлғалы болып өседі.

Қазіргі заман баласы смартфонмен туғандай әсер қалдырады. Олардың ақпарат ағынында еркін жүзуі қуантады. Бірақ сол ақпараттың бағыты қандай? Олар тамырын біле ме? Бесік жырын естіп өсті ме? Әлде балабақшадан бастап шет тілде сөйлейтін бала «озық» деп қабылдана ма?

Заманауи баланы тәрбиелеу — күрес емес, келісім

Кей ата-ана баланы ұлттық тәрбие мен қазіргі заманның арасында қақ жарып тартады. Бір жағы – дала мәдениеті, екінші жағы – цифрлық өркениет. Ал шын мәнінде, екеуін жарастыру – нағыз тәлімгердің ісі.

Ұлттық тәрбиені дәріптеу деген – смартфонды тартып алу емес, сол гаджет арқылы Абайды, Әл-Фарабиді таныту. Қазақтың ертегісін YouTube-тан тыңдату. Қанатты сөздерді TikTok-та трендке айналдыру. Тәрбие – тосқауыл емес, бағыт.

Рухани иммунитет: Болашаққа қарсы екпе

Әлем өзгеріп жатыр. Ақпарат көп, тәрбие аз. Әлемдік ықпалдар шекара танымайды. Сол үшін әр балаға рухани иммунитет керек. Бұл – оның тілін, дінін, дәстүрін, тарихын, болмысын білуі. Жер бетінде өзін қазақ деп сезінген әр бала – ұлттың болашағы ғана емес, рухани тірегі.

Тәрбие дегеніміз – баланың жүрегіне ұлттық кодты егу. Ол код — шыншыл болу, үлкенді сыйлау, Отанды сүю, еңбекке адал болу. Бұл — қай заманда да ескірмейтін қасиеттер.

Ұлт болам десең – алдымен балаңды таны

«Мәңгілік ел» боламыз десек, баланы мектепке емес, болмысқа тәрбиелеу керек. Әр қазақ баласының бойынан ел болашағы көрінуі тиіс. Өйткені бүгінгі баланың көзіндегі от — ертеңгі мемлекеттің шамы. Егер сол шам сөнсе, ұлт та қараңғыда қалмақ.

Қорытынды:

Бала — ұлттың кішкентай айнасы. Ол қалай сөйлесе, ұлт та солай көрінеді. Ол қалай ойласа, болашақ та солай құрылады. Ұлт тәрбиесі ұрпақпен бірге қайта жазылып, қайта жаңарып отырады. Бүгін біз қандай бала тәрбиелесек, ертең сол ұлттың келбетін көретін боламыз.

Сондықтан бала тәрбиесін бастамас бұрын айнаға қарап, өзімізді тәрбиелеуді ұмытпайық. Ұлт болмысы — ұрпақ бойындағы ізгілікпен өлшенеді.

Ақтөбе қаласы-2025 ж