Жеке тұлғаның қалыптасуындағы сынып жетекшінің рөлі.

Акерке Сартаева ,Теректі НМ бастауыш сынып мұғалімі

Қарасу ауданы

Тәрбие - халықтың ғасырлар бойы жинақталған ізгі қасиеттерін жас ұрпақтың бойына сіңіру, балалардың қоршаған ортадағы қарым-қатынасын, өмірге деген көзқарасын қалыптастыру. Ал тәрбиенің негізгі мақсаты - дені сау, ұлттық сана-сезімі, рухани ойлау дәрежесі биік, мәдениетті, ар-ожданы мол, іскер, бойында игі қасиеттер қалыптасқан адам тәрбиелеу. Мектептегі сынып жетекшісінің тәрбие жұмысындағы міндет-оқушылардың жеке басын қоғамның талабына сай тәрбиелеу.Бұл міндетті орындау, әдетте оқушылар ұжымын қалыптастырудан басталады.Сынып жетекшісі тәрбие жұмысын жоспарлағанда балалардың достығы жарасқан тату-тәтті, іскер ұжымын құру екендігін ұмытпау тиіс.Оқушылар ұжымының өмірін қызықты ұйымдастырмайынша мектеп алдында тұрған міндеттерді орындау мүмкін емес.Оқушылар ұжымын тәрбиелеудің маңыздылығы сол,мектеп қабырғасынан шыққаннан кейін олар әртүрлі ұжымға тап келед.Сондықтан да олардың сынып және мектеп ұжымдарында жеке бастарының қаншалықты үйлесіп қалыптасуына байланысты кейінгі уақыттардағы психалогиялық жағдайы нәтижелі болады.Сыныпта бала өзінің үлкендермен қарым-қатынасын тәрбиелейді. Әртүрлі әрекетке қатысты білік пен дағды қасиеттерін меңгереді,қоршаған ортаның тылсым құбылыстарын түсінеді және соған өзі де бейімделеді.Сынып жетекшісінің негізгі мақсаты оқушылар ұжымын құруда олардың сапалы білім алуы мен саналы тәртібін қамтамасыз етеді.Ол қоғамның мақсатымен ұщтасады.Оқушыларды саналы тәртіпке тәрбиелеудегі негізгі міндет-білім алу мен оқу әрекетінің сапасын үнемі арттырып отыру.жалпы оқушылардың өмірінде мектептегі тәрбиенің рөлі зор. Мектептегі басты тұлға ұстаздың міндеті тек білім беру ғана емес, сонымен қатар әрбір оқушының жүрегіне жол тауып, оларды тәлім - тәрбиемен сусындату болып табылады. Оқушыға әрдайым сын көзбен қарап, пікір айта білсек, талап қойып, болашаққа ұмтылуға сендірсек, келешекте абзал азамат шығары сөзсіз. Сондай-ақ оқушының қоршаған ортасы, дос- жарандары, құрбы құрдастары иманды, адамгершілігі мол, ізгілікті, елжанды болуы керек. Әрбір баланың бойында еліктеушілік басым келеді, сондықтан әрдайым баланың жанында жүрген жеткіншектерге назар аударуымыз керек. Жалпы мәдениетті тұлғаны қалыптастыруда адамгершілік, эстетикалық, патриоттық, экологиялық, саяси бағыттарды ұстанамыз.
Оқушының бойында осындай қасиеттерді қалыптастыруда сынып жетекшісінің ролі зор. Бүгінгі күні сынып жетекшісі оқушы мен қоғамның арасындағы рухани жалғастырушы, түрлі іс- шаралар барысында оқушылар арасында ынтымақтастық қарым- қатынасты қалыптастырушы, олардың жеке тұлға ретінде дамуын бақылаушы, оқушының күнделікті өміріне кеңес берер көмекші, сыныпта қолайлы ахуал тудырушы, үйлестіруші.
Қазіргі кезде сынып жетекшісі болу ауыртпашылығы бар, жауапкершілігі мол, қиын да қызықты жұмыс.Оқушылар ұжымын қалыптастыру, оқушының психикалық ахуалын, әлеуметтік тұрмысын жете білу, балаға сенім білдіру және оның көзқарасымен санасу, жаңашыл, ізденімпаз ұстаз - тәрбиеші бола білу сынып жетекшісінің міндеті. Оқушы тәрбиесінде әрбір сынып жетекшісі сыныпта психологиялық- педагогикалық тұрғыдан зерттеу жұмысын жүргізуі қажет. Сынып жетекшісі ата - анамен тығыз байланыста болуы керек. Оларды мектепте, сыныпта өткізілетін түрлі іс- шараларға шақырып, жан- жақты әсер етуіміз керек. Жеке, топтық, ұжымдық жұмыстар арқылы бала мен ата-ана арасындағы шынай қасиетті қалыптастыруға болады. Отбасы адамзат бесігін тербеткен ұя болса,баланы бас ұстазы –ата-ана.Отбасы –таным бесігі,үлгі өнеге бастауы.
Оқушы - қоғамның белсенді мүшесі, жарқын келешек кепілі. Оқушы мәдениетін қалыптастыру арқылы біз жеке тұлға қалыптастырамыз. Жеке тұлғаның мерейінің асқақтауына отбасы және мектептегі тәрбиенің маңызы ерекше.Осы қасиеттерді негізге ала отырып ата- аналар, мектеп, ұстаз бірігіп жас ұрпақтың ұлттық сана сезімін, қоғамдық саяси ой- өрісін байытып, тұлға бойында мәдени құндылықтарды дамытуға тиіспіз. Тәрбие кезеңдеріндегі өзіне тән заңдылықтарын сәтті пайдалану ұрпақ тәрбиесінің жемісті болуының кепілі болмақ.Қазіргі таңда әрбір баланы ең алдымен, өз ұлтына, мемлекетіне, тіліне деген құрметінің өзі де тәрбиеден басталады. Тәрбие болмаса адам өз келешегіне балта шапқандай. Себебі, сол тәрбие арқылы үлкенді құрметтеуге, кішіге ізет көрсете білу, жақсы мен жаманды, ақ пен қараны ажырата аламыз. Тәрбие бірінші отбасынан басталады.
Әкеге қарап ұл өсер,
Шешеге қарап қыз өсер – деп бекер айтылмаса керек.
Осы әке мен шешенің және ұстаздың берген тәрбиесін ой-санасына бағындырған, сол сөздерден нәтиже шығарған бала ерекше болып саналады.
Ұлттың болашағы –ұрпағында болса, ұрпақтың тәрбиесі –ұстаз қолында. Ал, ұстаз мұраты – жетілген, толыққанды азамат тәрбиелеу. Тәрбие беру – өзгермелі өмір талабына жауап беруі тиіс. Бұған қоғамдық өмірге дербес шешім қабылдап, ойды саналы түрде түсінуге қабілетті жеке тұлғаны тәрбиелемейінше қол жеткізу мүмкін емес. Ұрпақ тәрбиесі – адамзат баласының асыл мұраты. Үшінші мыңжылдықта жастар қандай болуы керек?– деген жанды сұрақ әрбір саналы адамды ойландыратыны сөзсіз. Сондықтан да Елбасымыз Н. Назарбаев халқымыздың алдында: “XXI ғасырды құрушы іскер, өмірге икемделген, жан –жақты мәдениетті жеке тұлғаны тәрбиелеу керек”– деп жауапты міндет қойып отыр. Бұл бүкіл адамзатты ойландыратыны анық жағдай.. Адамның адам болып қалыптасуында ата – аналармен қатар сынып жетекшілердің ықпалы зор. Яғни тәрбие жүйесіне жүктелер жүк те жеңіл емес. Қандай істі болсын бастау, оны өмірге ендіру оңай шаруа емес. Ұрпақ тәрбиесі– бұл болашақ тірегі, мемлекеттік маңызды іс. Тәрбие жолы қиын жол. Өмірді өрнектейтін адам ұстаз шәкірт алдындағы парызын ешуақытта ұмытпайды. Мүлт кетсе-үлкен қателік жіберіп алатынын біледі. Ал тәрбиеде кеткен қателікті түзеу оңай іс емес. Сондықтан әр ұстаз жалықпай ізденеді, білім беруді, тәрбиелеуді, шығармашылықпен еңбек етуді абыройлы міндеті, айбынды мақсаты деп біледі.

«Жаңа жылдың жарқырайды шамдары».

Жаңа жыл-әлемдегі қуанышқа толы ең керемет мерекелердің бірі.Ескі жылды артқа қалдырып,жаңа туған айдай болған жаңа жылдан әрқайсымыз жаңа бір дүниеларді күтеміз.Біздің мектепте жаңа жыл кеші өтті.

«Жаңа жылдың жарқырайды шамдары».

Жаңа жыл-әлемдегі қуанышқа толы ең керемет мерекелердің бірі.Ескі жылды артқа қалдырып,жаңа туған айдай болған жаңа жылдан әрқайсымыз жаңа бір дүниеларді күтеміз.Біздің мектепте жаңа жыл кеші өтті.Оқу ошағымызда Жаңа жыл мерекесіне дайындық жұмыстары ерте басталды.Арнайы камиссия құрылып,жоспар құрылды. Мектебіміз Жаңа жылды қуанышпен,көңіл-мен бір керемет сыймен қарсы алдық.Біз жоғарғы сыныптар флешмоб билеп,керемет әндерімізді шырқадық,Алыстан ат терлетіп,ауыл,елді мекендерді аралап,шаршап Аяз атамыз және Ақшақар келіп,бізбен би билеп,ән айтып,біздің өнерімізге куә болды.Қандай бала болмасын мейрамдарды ұнатады.Соның ішінде әсіресе ерекше толғанып күтетін мереке Жаңа жыл.Ортада тұрған шырша арнайы безендіріліп,шамдары ілініп тұрды.Бізбен бірге ата-аналар да мерекеге жиналды. Жарқыраған жасыл шырша әсем ойыншықтарымен арнайы АКТ залында орнатылды.Мектеп ғимаратының сыртын безендіру,ішкі кіреберіс және шырша орнатылатын акт залын безендіруге мектептегі барлық мұғалімдер ат салысты.Әр жылдың өзіндік ерекшелігі мен қызықты естелігі бар.Алайда,бәріміз жаңа жылда бұдан да жақсы жетістікке жеткіміз келеді.Жаңа жылдық мерекеге келген қонақтар шын жүректен тілек-терімен құттықтады.Сонымен қатар,іс шара барысында «Жапалақ қар», «Мандарин тасымалдау» ойынын келген қонақтармен ойнадық.Біз ең соңында «Ламбада» флешмобымен аяқтадық.Келген жаңа жылымыз құтты болсын,

Сартаева Ақсымбат 7 сынып оқушысы. Теректі негізгі мектебі,Қарасу ауданы.