Маңғыстау облысы,Бейнеу ауданы

«Атамекен жалпы білім беретін мектеп»КММ

Бастауыш сынып мұғалімі: Сагинова Гулназ Анварбековна

«Математика пәнінен дидактикалық ойындар және логикалық тапсырмалар»

(әдістемелік құрал)

3- сыныпқа арналған логикалық есептер

Мақсаты: Логикалық есептерді қолданудың негізгі мақсаты – оқушылардың ойлау қабілетін дамыту, математикалық білімін тереңдету және шығармашылық дағдыларын қалыптастыру

1.1. Асхат, Жарқын, Медет және Жалғас жұмысқа барды: екеуі жеңіл машинамен, екеуі автобуспен. Жарқын мен Асхат, Жарқын мен Жалғас әртүрлі көлікпен барды, ал Медет автобуста болды. Кім жеңіл машинамен жұмысқа барған?

Жауабы: Асхат

1.2. Мың саны. Сіздер 1000 санын бір түрлі сегіз цифр арқылы өрнектей аласыздар ма?

Жауабы: 888х88х8х8х8=1000

1.3. Күшіктер мен үйректербалапандарында 7 бас пен 20 аяқ бар. Қанша ит күшіктері мен үйрек балапандары бар?

Жауабы: 3 күшікжәне 4 балапан

1.4. 3728954106 санының цифрларынан 3 цифрді өшіріп және қалған цифрлардың орнын сақтап, ең кіші санды табыңыз.

Жауабы: 3, 7, 9 цифрларды алып тастасақ 2854106 шығады.

1.5. Он – оннан асығы бар үш бала өзара асық ойнады. Ойыннан соң біріншісі екіншісіне қарап: - Қанша асық ұттың? – дейді. Ол:

- Онша көп ұтқыза коймаппын, сегіз асығым қалыпты, - дейді.

– Онда сендегі барлық асық менің ұтып алған асығыма тең екен, дейді үшінші бала асықтарын түгендеп тұрып. – Ең көп асық ұтылғаны мен болдым, - дейді мұңайып бірінші бала. Ойыннан соң кімде неше асық қалды?

Жауабы: 2 бала 10 – 2 =8 асық: 3 бала 10+8=18 асық; 1 бала 30 - 8 - 18=4 асық

1.6. Үш бұрышта үш мысық отыр. Әр мысыққа қарама – қарсы екі мысықтан отыр. Мысықтар нешеу?

Жауабы: Мысықтар тең қабырғалы үшбұрыштың төбелерінде отыр. Олардың саны үшеу

1.7.Ағашты он бөлікке бөлу үшін оны неше жерінен кесу керек.

Жауабы: Тоғыз жерінен кесіледі.

1.8. Бүгін 9 – шы қаңтар болса, түнгі 12 - де нешінші қаңтар болады?

Жауабы: 10 – шы қаңтар.

1.9. Бұтақта 50 қияр бар. Бір бұтақта 5 қиярдан өсіп тұр. Екі бұтақта қанша қияр өсіп тұр.

Жауабы: Бұтақта қияр өспейді

1.10. Аулада 7 шымшық отыр еді, оғантағы да бесеуіқосылды. Бір мысық жайлап келіп 1 шымшықты ұстап алды. Сонда қанша шымшық қалды?

Жауабы: Мысық ұстап алған 1шымшық қалды. Басқа шымшықтар ұшып кетті.

1.11. Алдыңғы күні 13 жаста едім, келесі жылы 15 – ке келемін,- деді Бекзат. Бекзат дұрыс айтқан болса, оның туған күні қашан. Жауабы: Алдыңғы күн 31 желтоқсанда әлі - 13 жаста болады. 2 қаңтар күні - 14 жасқа толады. Келесі яғни, тура бір жыл өткен соң 15 жасқа толады.

1.12. 3 тиін 3 жаңғақты 3 минутта жесе, 100 тиін 100 жаңғақты неше минута жейді?

Жауабы: Әр тиін 1 жаңғақты жеуге 3 минут уақыт жұмсайды.

1.13. Ас үйде тәрелкелер мен ыдыстардың қайсысы көп?

Жауабы: Ыдыстар.

1.14. 4 үйрек 1 үйректің алдында келе жатыр. 1 үйрек 4 үйректің артында кележатыр. 1 үйрек 4 үйректің ортасында кележатыр. Барлығы неше үйрек кележатыр?

Жауабы: 5 үйрек бірінің соңынан бірі келеді.

1.15. Термометр аязболғасын - үш градус көрсетіп тұр. Осындай екі термометр неше градус көрсетеді?

Жауабы: үш.

1.16. Кірпілер алмаға таласып жатыр. Оларға көмектесуге тиін келді. Тиін әркірпіге бір алмадан берсе, бір алма артылып қалады. Ал әркірпіге екі алмадан берсе, екі алма жетпей қалады. Неше кірпі бар? Неше алма бар?

Жауабы: 3 кірпі бар. 4 алма бар.

1.17. Түлкі базарда жемістер сатып тұр. Сауда жасауға оған маймыл, кірпі, қоянкелді. Түлкі айтты: - 1 алма, 2 алмұрт, 3 банан 200 теңге тұрады. - 3 алма, 2 алмұрт, 1 банан 200 теңге тұрады.

Сонда 1 алма, 1 алмұрт, 1 банан қанша тұрады?

Жауабы: 4 алма+4 алмұрт+4 банан = 400 теңге.

400: 4=100 теңге. 1 алма+1 алмұрт+ 1 банан=100 теңге.

1.18. Біржәшікалманыңсалмағы 25 кг. Жарты жәшікалмасатылғансоң, жәшіктіөлшесе 15 кг көрсетіптұр. Ал бос жәшіктіңсалмағынеше кг болғаны?

Жауабы: 25 кг – 15 кг = 10 кг (алмасатылған)

10 кг х 2 = 20 кг (алмаболғаны)

25 кг – 20 кг = 5 кг ( бос жәшіксалмағы )

1.19. Мектеп - бақшаға 300 кг жемістерәкелінді. Алма мен алмұрт 230 кг, алма мен апельсин 200 кг. Мектеп – бақшағаәрқайсысынаннеше кг әкелінді?

Жауабы: 300 кг – 230 кг = 70 кг (апельсин).

200 кг - 70 кг = 130 кг (алма).

300 кг – 200 кг = 100 кг (алмұрт).

1.20. 20 – ныңжартысының жартысы артық па, не 80 – нің ширегінің ширегіме?

4 - сыныпқа арналған логикалық есептер

Он екі литрлік бөшкеде квас бар, соны сегіз литрлік және үш литрлік екіге тең қалай бөлуге болады?

Жауабы: 12-3=9 9-3=6 6=6
1.2. 10 литрлік бөшкеде су бар және 7 литрлік, 2 литрлік бос ыдыстар бар. Екі ыдысқа 5 литрден суды қалай тең бөлуге болады?

Жауабы: 10-7=3 7-2=5 2+3=5
1.3. Тоғыз литрлік және төрт литрлік екі ыдыс берілген. Осы ыдыстардың көмегімен бактан алты литр суды қалай алуға болады? (суды бакқа қайта құюға болады)

Жауабы: 9-4-4=1 9-4=5 5+1=6
1.4. 8 л, 5 л, 3 л ыдыстар берілсін. 8 л ыдыс суға толы. Енді осы суды екі ыдысқа 4 литрден қалай тең бөлуге болады?

Жауабы: 8-5=3 5-3=2 3+3=6 6-2=4
1.5. Ойлаған санға бірді қостым, қосындыны еіге көбейттім. Көбейтінідіні төртке бөлдім. Бөліндіден үшті азайттым. Бір шықты. Мен қандай сан ойладым?

Жауабы: (((x+1)*2)/4)-3=1 x=7

1.6. Мотоцикл жүргізушісі ауылға келе жатқанда жолдан өзіне қарсы ұш жеңіл машина және бір камазды кездестірді. Ауылға неше машина бара жатыр?

Жауабы: Бір ғана мотоцикл
1.7. Сыныпта 35 оқушы бар. Қыздар ұлдардан үшке артық. Сыныпта ұлдар қанша, қыздар қанша?

Жауабы: x+x+3=35 x=16(ұ) х+3=16+3=19(қ)
1.8. Есептеңіз. 7500*8001+8001*3500

Жауабы: 7500*8001+8001*3500=8001*(7500+3500)=8001*10 000
1.9. 30 марғұланүшкүндежүз конверт сатыпалды. Осы үшкүнніңбіріндеол кем дегендеотызтөрт конверт алғанындәләлдеңдер. Жауабы: 100=33*3+1
1.10. Мектепте төрт жүз оқушы бар. Олардың ең болмағанда екеуі бір күнде туғанын дәлелдеңіз.

Жауабы: (Дирихле принципі) 1 жылда 365, 366 күн бар. Демек, олардыңеңболмағандаекеуібіркүндетуған.
1.12.Қорапта 25 кг шеге бар. Табақты таразы мен массасы бір кг гирь тасты қолданып, екі реет өлшеу арқылы қалай 19 кг шеге алуға болады?

Жауабы: 12+1кг=13 12/2=6 6=6 13+6=19
1.13.1,2,3 цифрларының әрқайсы қайталанбайтындай етіп құрастырылған барлы қүштаңбалы сандардың қосындысын тап.  Жауабы: мүмкін нұсқаларды іріктеу 2 3 1 3 2 1 3 * 2 3 1 1 2 3 2 1
1.14. Шаршының қабырғасын үш есе үлкейтсе, оның ауданы неше есе үлкееді?

Жауабы: 9 есе
1.15. Селодан қалаға дейін велосипедші 20 км/сағ жыдамдықпен, ал қайтар жолда 10 км/сағ жылдамдықпен жүріп өтті. Велосипедшінің орта жылдамдығын тап.

Жауабы:(20+10)/2=15

№1есеп.Үлкен шаршыдан 8 шырпыны алу арқылы 4 шаршы құрастыру.
Шешуі:

№2 есеп.16 шырпының кез-келген 4-еуін ауыстыру арқылы 2 шаршыдан 3 шаршы шығару.
Шешуі:

№3есеп. 6 тең шаршыдан құрастырылған фигурадан 3 шаршыдан тұратын фигура шығатындай етіп 5 шырпыны алып тастау керек.
Шешуі:

№4 есеп.Көрсетілген фигурадағы 6 шырпының орнын ауыстыру арқылы 6 бірдей төртбұрыштан тұратын фигура құрастыру.
Шешуі:

№5есеп.Алға қарап тұрған сиыр артқа қарап тұратындай етіп кез-келген шырпының орнын ауыстыру.

Шешуі:

№6есеп. 11 шырпыдан тұратын үйдің 4 шырпысын ауыстыру арқылы 15 шаршы құрастыру. 

Шешуі: 

№7 есеп. 8+3-4=0 теңдігі тура болатындай етіп 1 шырпының орнын ауыстыру.

Шешуі: 8-дің бір шырпысын алып, 0-ге қоямыз: 9+3-4=8

Қорытынды

Бұл әдістемелік құрал математика сабақтарын қызықты әрі тиімді ұйымдастыруға арналған, сондай-ақ, оқушылардың белсенді оқу әрекетін қалыптастыруға бағытталған. Дидактикалық ойындарды жүйелі түрде қолдану балалардың сабаққа деген ынтасын жоғарылатып, логикалық ойлау қабілеттерін тереңдетеді.

Осыған орай, бастауыш сынып мұғалімдері осындай әдістерді күнделікті тәжірибеде қолданса, оқушылардың оқу үлгерімі артып, математика пәніне деген оң көзқарасы қалыптасады. Бұл әдістерді сабақта тиімді пайдалану заманауи білім беру талаптарына сәйкес, нәтижелі оқыту үдерісін ұйымдастыруға мүмкіндік береді.