Алматы облысы Қарасай ауданы "Алмалыбақ ауылындағы орта мектеп-гимназиясы" КММ
География пәнінің мұғалім
Бухарбаев Нурсултан Дайрабекович

Материктердің физикалық географиялық ерекшеліктері
Авторлық бағдарлама
8-сынып
Алматы 2024 жыл
Түсініктеме
Материк пен мұхиттар ірі табиғи-аумақтық
кешендер ретінде; олардың қалыптасуы мен дамуының географиялық
заңдылықтары; кешенді сипаттама берудің принциптері.
Физикалық-географиялық аудандастырудың принциптері. Мұхиттардың
физикалық географиясы. Дүниежүзілік мұхит және оның бөліктері.
Мұхиттарға аймақтық- географиялық сипаттама беру. Мұхит түбі жер
бедерінің негізгі ерекшеліктері. Климаты. Дүниежүзілік мұхит
суларының физикалық-химиялық қасиеттері. Су массаларының
қозғалыстары. Тіршілік дүниесі. Аралдары. Табиғат ресурстары.
Геоэкологиялық
проблемалары.
Материктердің физикалық географиясы.
Солтүстік және Оңтүстік жарты шар материктерінің ұқсастықтары
мен
айырмашылықтары. Солтүстік және Оңтүстік
материктеріне аймақтық-географиялық сипаттама беру. Табиғатының
даму кезеңдері. Жер бедері. Климаты. Сулары. Тіршілік дүниесі.
Табиғат ресурстары. Ғаламдық экологиялық проблемалардың аймақтық
аспектілері. Материктердің ірі табиғат аймақтарына жіктелуі.
Аймақтар табиғатының басты ерекшеліктері. Аймақтардағы табиғат
қорғау және табиғатты тиімді пайдалану. Табиғат пен қоғамның өзара
әрекетінің аймақтық проблемалары.
8 сыныптарға арналған бұл бағдарламада мектеп түлектерін география пәнінен қорытынды аттестаттау мен ҰБТ-ға дайындау жолдары көрсетіледі. География пәнінен өтілген тақыптар бөлімдер бойынша беріледі. Барлық білім географиялық карта мен ондағы шартты белгілерді анықтау жолында бағдарлау жұмысының сапалық орнында болып тұрғаны баршамызға белгілі. Сондықтан бала картаны шартты белгісімен дұрыс түсінбей, деректерді тиімді қолдана алмаған жағдайда географиядан білімдерінде қиындықтар туындайды. 6-11 сыныптар аралығындағы тапсырмалар негізінде осы бағдарламаны ұсынып отырмын. Бағдарламада 34 сағатқа негізделген жұмыс тақырыптары көрсетіліп, әр тақырыпта талап етілетін мақсаттар бойынша жұмыс істеу жолдарына бағыт беріледі. Негізгі тақырыптар оқу мақсаттарына бөлініп, сабақта қолдануға болатын әдістер түрлерімен көрсетілген. Географиялық зерттеулер түрлерін оқушыларға жан – жақты талдатып қана қоймай , берілген тапсырмалар негізінде саралау жұмыстары қарастырылған.
Жер ғаламшарындағы негізгі заңдылықтар жан – жақты талданады да бағдарлама біртіндеп күрделене түседі. Есептеу жұмыстары пәннің математикалық бағытын көрсетеді. Азимут, географиялық координата, атмосфералық қысымның жер бетінен биіктігі мен төмендеуіне байланысты өзгеруі, карталар масштабының түрлерін күрделендіруге қатысты есептеу жұмыстарын жүргізуге болады. Материалдарды күнделікті сабаққа қамту ауқымды іздену жұмыстарын қажет етеді. Демек, қосымша деректер ретінде төменгі сыныптардағы география пәнінен алған білімдерін тексеру мүмкіндігі туындағанын түсінуге болады. 6-11сыныптарға арналған атлас пен оқулықтардың бетін қайта парақтай отырып, ұмыт қалған бөлімдеріне қайта оралуға болады.
Күтілетін нәтиже.
Баланың білімін саралауда теориялық білімді күнделікті өмірде қолдана білу маңызды. Функционалды сауаттылық – бүгінгі өмір талабы. Жетістікке жету жолы – талмай оқу, білімді шыңдау, керек жерінде тиімді пайдалана білу. Білім балаға қызмет ету керек. Саналы ой мен жетістік критерийлерінің логикалық ойлауға бағытталуы осы тұжырымдаманы толығымен қанағаттандырады. Демек дұрыс шығармашылық жұмыстың шыңдалуы барысында:
Барлық оқушылардың өткен білімге қайта оралу арқылы қалыс қалған ілімдерін қайта қалпына келтіруіне жаңа мүмкіншіліктері туындайды.
Көпшілік оқушылар теориялық білім мен практикада түйгендерін салыстыра отырып, өз мүмкіншіліктерін нақтылайды. Қайта өрлеуге жаңа ынтасы мен еркі арқылы талаптанады.
Жекеленген оқушылар білімдерін талдай отырып, кедергілері арқылы жетістікке деген ізденістері мен шығармашылық мүмкіншіліктеріне жол ашады. Талпыныс арқылы табысты оқуға жолдама алады.
Бағдарлама мазмұнына жалпы шолу
Жер ғаламшары туралы географиялық заңдылықтарда Жердің өз білігі мен орбита бойымен қозғалысынан туындайтын заңдылықтар жан – жақты талданады. Географиялық карталар бойынша есептеу жұмыстары ара қашықтықтарды км, градус есебімен анықтау жолдары, масштаб түрлері бойынша нысанның карта бойынша мөлшерін анықтауға бағытталған. Глобус пен карта деректерінде ұқсастықтар мен айырмашылықтар, мазмұнына қарай карталардың бөлінуі, алғашқы картаны, градус торы бар картаны жасаған географтар, масштабына қарай картаның бөлінуі, географиялық картадан құрлықтың биіктігін және мұхиттың тереңдігін биіктік шкалалар көмегімен анықтау жолдарын балаға үйретуге ұсыныс беріледі.
Географиялық қабықтың әр бөлімін талдауға сағат бөлінген. Материктер мен мұхиттар географиясы бойынша жалпы қайталау жұмысында табиғат жағдайлары мен табиғат ресурстары, басты ерекшеліктерін анықтауға болады.
Экономикалық географияда шаруашылық түрлеріне жаттығу жұмыстары бар. Геоэкология мен геоэкономика салаларында шаруашылықтың дамуындағы негізгі алғы шарттар берілген..ТР мен ТЖ-мен бірге халқы, демографиялық ерекшеліктері талданады. Әр тақырыпты Қазақстанмен байланыстыра өту көзделген, жалпы тақырыптар оқушы ой – өрісін кеңейтуге бағытталған
Мұғалімге ұсынылатын әдебиеттер тізімі
1. Аймауытұлы Ж. Комплекспен оқыту жолдары (Мұғалімге, қайталама курстарға, тәрбие техникумдарына көмек) Қазақ баспасы, 1921ж.
2. Н.Назабаевтың Қазақстан халқына Жолдауы "Қазақстан жолы-2050: Бір мақсат, бір мүдде, бір болашақ", 17.01.2014ж.
3. ҚР Білім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы, Астана, 2010ж.
4. Қожаспирова Г.М., Қожаспиров А.Ю. "Педагогикалық сөздік" / М .: Академия, 2010ж.
5. Селевко Г.К. "Заманауи білім беру технологиялары" / М.: Халыққа білім беру, 2010ж.
6. Бахтиярова Г.Р. Қазақ халқының дәстүрлі педагогикалық мәдениеті: тарих, теория және практика. Монография. – Ақтөбе, 2012ж.
7. Өстеміров К., Айтбаева А. Қазіргі білім беру технологиялары. – Алматы, 2006ж.
Оқушыға ұсынылатын әдебиеттер тізімі
1. Рысбаева А.Қ. Педагогикалық ситуациялар мен тапсырмалар. – Алматы: «XX ғасыр қоры», 2004ж.
2. Қ. Әбілқайыр, Л. Шашкова, А. МырзахметЕ ңселі елордасы қазағымның: [жинақ] / - Алматы : Әдебиет, 2020ж.
3. Жұмабайұлы Б., Қазақ балаларының байырғы ойындары : [халық арасына кең тараған балалар ойындарға арналған] / - Алматы : Абзал-Ай, 2020ж.
4. Эрдоған Ф., Сиқырлы кітап : [әңгімелер] / Ф. Эрдоған; түрік тілінен ауд.: Д. Бахытбек; сурет. салған: Х. Корман. - Нұр-Сұлтан : Фолиант, 2021ж.
Тақырыптық жоспар
|
№ |
Тақырып |
Сағат саны |
Мерзімі |
|
1 |
География ғылымының салалары |
1 |
|
|
2 |
Географиялық зерттеу әдістерінің түрлері |
1 |
|
|
3 |
Географиялық деректерді өңдеу және талдау |
1 |
|
|
4 |
Географиялық модельдер. |
1 |
|
|
5 |
Зерттеу нәтижелерінің ұсыну формалары |
1 |
|
|
6 |
Тақырыптық карталар және оларды қосымша сипаттайтын элементтер |
1 |
|
|
7 |
Тақырыптық карталарды оқу |
1 |
|
|
8 |
Географиялық деректер базасын құрастыруда ақпараттық-коммуникациялық технологиялардың рөлі |
1 |
|
|
9 |
Жер бедерінің қалыптасу және таралу заңдылықтары Жер бедерінің жіктелуі |
1 |
|
|
10 |
Материктер мен мұхиттардың ірі орографиялық объектілері |
1 |
|
|
11 |
Тау жыныстары мен минералдардың жіктелуі. Тау жыныстары мен минералдардың қалыптасу заңдылықтарына байланысты пайдалы қазбалардың таралуы |
1 |
|
|
12 |
Тау жыныстары мен минералдардың қасиеттері |
1 |
|
|
13 |
Тау жыныстарының жасын анықтау Геологиялық жыл санау мен геохронологиялық кесте |
1 |
|
|
14 |
Жер бедерінің адамзат тіршілігі мен шаруашылығына тигізетін әсері |
1 |
|
|
15 |
Климат түзуші факторлар |
1 |
|
|
16 |
Атмосфераның ғаламдық циркуляциясы |
1 |
|
|
17 |
Климаттық белдеулер |
1 |
|
|
18 |
Материктердің климаттық ерекшеліктері |
1 |
|
|
19 |
Климаттың адамзат тіршілігі мен шаруашылығына тигізетін әсері.Адамзат әрекетінің атмосфераға тигізетін кері әсері |
1 |
|
|
20 |
Құрлық суларының түрлері мен қалыптасуы |
1 |
|
|
21 |
Құрлық суларының шаруашылық маңыздылығы |
1 |
|
|
22 |
Өзен аңғарының құрылысы Өзендердің гидрологиялық режимі |
1 |
|
|
23 |
Көлдер мен мұздықтар |
1 |
|
|
24 |
Құрлық суларының экологиялық проблемалары.Су апаттары |
1 |
|
|
25 |
Табиғат зоналары мен биіктік белдеулер. |
1 |
|
|
26 |
Материктердің табиғи зоналары |
1 |
|
|
27 |
Географиялық қабықтың құрамы мен құрылысы. |
1 |
|
|
28 |
Географиялық қабықтың заңдылықтары |
1 |
|
|
29 |
Халық санағы |
1 |
|
|
30 |
Ұдайы өсудің түрлері |
1 |
|
|
31 |
Табиғи ресурстарды экономикалық және экологиялық тұрғыдан бағалау |
1 |
|
|
32 |
Дүниежүзі аймақтарының табиғи-ресурстық потенциалы |
1 |
|
|
33 |
Табиғи ресурстарды өңдеу технологиясы, орталықтары және дайын өнім түрлері |
1 |
|
|
34 |
Саяси картадағы сандық және сапалық өзгерістер |
1 |
|
|
Бөлім |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Педагогтың аты-жөні |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Күні |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Сынып |
Қатысушылар саны |
Қатыспағандар саны |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Сабақтың тақырыбы |
География ғылымының салалары |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме) |
8.1.1.1- география ғылымының салаларға бөлінуін графикалық түрде көрсетіп түсіндіреді 8.1.1.2 -география ғылымы салаларындағы маңызды зерттеулерді анықтайды |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Сабақтың мақсаты |
Барлығы саяхатшылар мен зерттеушілердің география ғылымының дамуына қосқан үлесін сипаттайды. Көпшілігі ұлы географиялық ашылулар мәтінін пайдаланып, кескін картаға саяхатшылардың жүрген жолдарын түсіріп түсіндіре алады. Кейбіреуі саяхатшылар мен зерттеушілердің жүрген жолдарын жоққа шығару немесе дәлелдеу арқылы еңбектеріне баға береді. |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Бағалау критерииі |
География ғылымының дамуына саяхатшылар мен зерттеушілердің қосқан үлестерін анықтап талдай алады. Географиялық саяхатшылар мен зерттеушілердің жүрген жерлерін картадан анықтай алады. Ғалымдардың ғылыми-зерттеулеріне баға бере алады. |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Сабақтың кезеңі/ уақыты |
Мұғалімнің әрекеті |
Оқушының әрекеті |
Бағалау |
Ресурстар |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Басы |
Психологиялық ахуал туғызу. Оқушылар бір бірене мадақтау сөздерін айтады. (жұпта) Сандықтағы қиынды қағаздар арқылы 3 топқа бөлінеді.
Үй тапсырмасы: Сызба нұсқа арқылы география ғылымының салаларын және оларға мысал келтіріп түсіндіреді:
Дескриптор: - География ғылымы нені зерттейтінің анықтайды; - География ғылымының салаларына мысал келтіре алады - География ғылымының маңыздылығын айта алады. Оқушыларға дұрыс жауап үшін смайлик арқылы бағалау
өте жақсы жақсы қаңағаттанарлық Білімді тексеру кезеңі:\топпен жұмыс\ Жетістік критерийлерін болжайды; Жетістік критерийлерімен және дескрипторлармен танысады |
Оқушы өз жұбын табады Әдіс арқылы қайталау Сұрақ жауап орындайды |
Қол шапалақ |
Слайд 6-7 Дидактикалық материалдар №1 |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Ортасы |
Жаңа тақырыпты ашу үшін оқушыларға тақтадан сурет көрсетіледі
Оқушыларға топқа талқылауға арналған тақырып бойынша бейнебаян көрсетіледі. Топқа берілген тақырып бойынша дайындалып ерікті оқушыны басқа топқа сұхбаттасуға жібереді сағат тілі бойынша. Соңында жиналған мәліметтермен өз тобының мүшелерімен бөліседі. Топта жұмыс (Әр топқа жеке тапсырмалар беріледі): Сәйкестендіру Саяхатшылар: Ежелгі зерттеушілер туралы ақпаратты тыңдайды.Тапсырма: Ежелгі зерттеушілердің сынарын тауып сәйкестендіру
Бағалау Дескриптор:
Зерттеушілер: Орыс ғалымдарының зерттеулері туралы тыңдайды. Тапсырма: Берілген сурет бойынша орыс зерттеушілердің зерттеген аймақтарын жазады _______________________________
_______________________________ _______________________________ _______________________________
_______________________________ _______________________________ _______________________________ _______________________________
_______________________________ _______________________________ _______________________________ _______________________________
_______________________________ _______________________________ _______________________________ _______________________________ _______________________________ Дескриптор:
Ғалымдар: География ғылымының дамуына үлес қосқан қазақ зерттеушілері туралы тыңдайды. Тапсырма: Ш.Уәлиханов пен Қ.Сәтбаев туралы эссе жазыңыз. Дескриптор:
Тапсырма: Жеке жұмыс.
Оқушылар картадан саяхатшылар мен зерттеушілердің
жүрген жерлерін кескін картаға түсіреді. Дескриптор:
Кір жаятын жіпте сабақтағы негізгі ұғымдар ретсіз ілінген. Тапсырма: Ұғымдарды ретімен орналастырып кестені толтырады. Негізгі ұғымдар: зерттеушілер, саяхатшылар, географиялық қоғам, Қазақстан Республикасының Ұлттық Ғылым Академиясы, География институты, сел.
Дескриптор:
Жеке жұмыс: 1.«ШЫҢҒА ШЫҒУ» жердің құрлысының графикалық сызбасын талдау
Қай ғылым саласы мен ғылым тобының графикалық жұмыс нәтижесі екенін дәлелдеу
2.МҰХИТ ағыстарының графикалық сызбасын талдау Биіктігі 2000м жер бедерін қабатты бояу әдісін пайдаланып графикалық сызбасын түсіру Бағалау: Мадақтау арқылы
|
Видеороликтан тақырыпқа сай берілген түсініктерді тапсырмаларды топ арқылы зерттеу жасайды география ғылымының салаларға бөлінуін графикалық түрде көрсетіп түсіндіреді. географияда графикалық әдістерді қолдана біледі География ғылымы салаларының маңызды зерттеу бағытын анықтап сиппаттама жасайды география ғылымы салаларының зерттеу мақсатына графикалық әдістерді қолданып қортынды жасайды Орыс зерттеушілердің зерттеген аймақтарын тапсырма бойынша анықтайды. Зерттеушілердің жүріп өткен жерлерін картадан анықтайды; Саяхатшылардың ғылымға қосқан үлестерін талқылайды; Қазақ зерттеушілерінің зерттеген аймақтарын анықтайды Зерттелген аймақтарының маңыздылығын түсіндіреді
Жұптық жұмыс кезінде зертханалық жұмысты орындап, тапсырманы реттілікпен дұрыс орындаған жұптар бір – бірін «Досыңды бағала» арқылы бағалайды. Жеке жұмыс кезінде сұраққа нақты жауап берген оқушылары мадақтау арқылы бағаланады |
Смаликтер арқылы ҚБ өзін өзі бағалау ҚБ: «Баспалдақ» әдісі 1.Білімім төмен 2.Орташа 3.Орташадан жоғары 4. Жоғары ҚБ: Мұғалім тарапынан жүретін бағалау «Ауызша мадақтау |
Интернет жүйесі (бейнебаян) https://www.youtube.com/watch?v=5zi2V6mZ68U https://www.youtube.com/watch?v=vX5FjDpEtqY https://www.youtube.com/watch?v=9Wu3jNGa47U |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Сабақтыңсоңы |
Рефлексия. Оқушылар қиық қағаздарға жазып береді. Сабақта маған не пайдалы болды? |
Бүгінгі сабақтан түйген ойлары мен тұжырымдарына байланысты кері байланыс жасайды. |
|
Рефлексия парағы |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
жүктеу мүмкіндігіне ие боласыз
Бұл материал сайт қолданушысы жариялаған. Материалдың ішінде жазылған барлық ақпаратқа жауапкершілікті жариялаған қолданушы жауап береді. Ұстаз тілегі тек ақпаратты таратуға қолдау көрсетеді. Егер материал сіздің авторлық құқығыңызды бұзған болса немесе басқа да себептермен сайттан өшіру керек деп ойласаңыз осында жазыңыз
Материктердің физикалық географиялық ерекшеліктері Авторлық бағдарлама 8-сынып
Материктердің физикалық географиялық ерекшеліктері Авторлық бағдарлама 8-сынып
Алматы облысы Қарасай ауданы "Алмалыбақ ауылындағы орта мектеп-гимназиясы" КММ
География пәнінің мұғалім
Бухарбаев Нурсултан Дайрабекович

Материктердің физикалық географиялық ерекшеліктері
Авторлық бағдарлама
8-сынып
Алматы 2024 жыл
Түсініктеме
Материк пен мұхиттар ірі табиғи-аумақтық
кешендер ретінде; олардың қалыптасуы мен дамуының географиялық
заңдылықтары; кешенді сипаттама берудің принциптері.
Физикалық-географиялық аудандастырудың принциптері. Мұхиттардың
физикалық географиясы. Дүниежүзілік мұхит және оның бөліктері.
Мұхиттарға аймақтық- географиялық сипаттама беру. Мұхит түбі жер
бедерінің негізгі ерекшеліктері. Климаты. Дүниежүзілік мұхит
суларының физикалық-химиялық қасиеттері. Су массаларының
қозғалыстары. Тіршілік дүниесі. Аралдары. Табиғат ресурстары.
Геоэкологиялық
проблемалары.
Материктердің физикалық географиясы.
Солтүстік және Оңтүстік жарты шар материктерінің ұқсастықтары
мен
айырмашылықтары. Солтүстік және Оңтүстік
материктеріне аймақтық-географиялық сипаттама беру. Табиғатының
даму кезеңдері. Жер бедері. Климаты. Сулары. Тіршілік дүниесі.
Табиғат ресурстары. Ғаламдық экологиялық проблемалардың аймақтық
аспектілері. Материктердің ірі табиғат аймақтарына жіктелуі.
Аймақтар табиғатының басты ерекшеліктері. Аймақтардағы табиғат
қорғау және табиғатты тиімді пайдалану. Табиғат пен қоғамның өзара
әрекетінің аймақтық проблемалары.
8 сыныптарға арналған бұл бағдарламада мектеп түлектерін география пәнінен қорытынды аттестаттау мен ҰБТ-ға дайындау жолдары көрсетіледі. География пәнінен өтілген тақыптар бөлімдер бойынша беріледі. Барлық білім географиялық карта мен ондағы шартты белгілерді анықтау жолында бағдарлау жұмысының сапалық орнында болып тұрғаны баршамызға белгілі. Сондықтан бала картаны шартты белгісімен дұрыс түсінбей, деректерді тиімді қолдана алмаған жағдайда географиядан білімдерінде қиындықтар туындайды. 6-11 сыныптар аралығындағы тапсырмалар негізінде осы бағдарламаны ұсынып отырмын. Бағдарламада 34 сағатқа негізделген жұмыс тақырыптары көрсетіліп, әр тақырыпта талап етілетін мақсаттар бойынша жұмыс істеу жолдарына бағыт беріледі. Негізгі тақырыптар оқу мақсаттарына бөлініп, сабақта қолдануға болатын әдістер түрлерімен көрсетілген. Географиялық зерттеулер түрлерін оқушыларға жан – жақты талдатып қана қоймай , берілген тапсырмалар негізінде саралау жұмыстары қарастырылған.
Жер ғаламшарындағы негізгі заңдылықтар жан – жақты талданады да бағдарлама біртіндеп күрделене түседі. Есептеу жұмыстары пәннің математикалық бағытын көрсетеді. Азимут, географиялық координата, атмосфералық қысымның жер бетінен биіктігі мен төмендеуіне байланысты өзгеруі, карталар масштабының түрлерін күрделендіруге қатысты есептеу жұмыстарын жүргізуге болады. Материалдарды күнделікті сабаққа қамту ауқымды іздену жұмыстарын қажет етеді. Демек, қосымша деректер ретінде төменгі сыныптардағы география пәнінен алған білімдерін тексеру мүмкіндігі туындағанын түсінуге болады. 6-11сыныптарға арналған атлас пен оқулықтардың бетін қайта парақтай отырып, ұмыт қалған бөлімдеріне қайта оралуға болады.
Күтілетін нәтиже.
Баланың білімін саралауда теориялық білімді күнделікті өмірде қолдана білу маңызды. Функционалды сауаттылық – бүгінгі өмір талабы. Жетістікке жету жолы – талмай оқу, білімді шыңдау, керек жерінде тиімді пайдалана білу. Білім балаға қызмет ету керек. Саналы ой мен жетістік критерийлерінің логикалық ойлауға бағытталуы осы тұжырымдаманы толығымен қанағаттандырады. Демек дұрыс шығармашылық жұмыстың шыңдалуы барысында:
Барлық оқушылардың өткен білімге қайта оралу арқылы қалыс қалған ілімдерін қайта қалпына келтіруіне жаңа мүмкіншіліктері туындайды.
Көпшілік оқушылар теориялық білім мен практикада түйгендерін салыстыра отырып, өз мүмкіншіліктерін нақтылайды. Қайта өрлеуге жаңа ынтасы мен еркі арқылы талаптанады.
Жекеленген оқушылар білімдерін талдай отырып, кедергілері арқылы жетістікке деген ізденістері мен шығармашылық мүмкіншіліктеріне жол ашады. Талпыныс арқылы табысты оқуға жолдама алады.
Бағдарлама мазмұнына жалпы шолу
Жер ғаламшары туралы географиялық заңдылықтарда Жердің өз білігі мен орбита бойымен қозғалысынан туындайтын заңдылықтар жан – жақты талданады. Географиялық карталар бойынша есептеу жұмыстары ара қашықтықтарды км, градус есебімен анықтау жолдары, масштаб түрлері бойынша нысанның карта бойынша мөлшерін анықтауға бағытталған. Глобус пен карта деректерінде ұқсастықтар мен айырмашылықтар, мазмұнына қарай карталардың бөлінуі, алғашқы картаны, градус торы бар картаны жасаған географтар, масштабына қарай картаның бөлінуі, географиялық картадан құрлықтың биіктігін және мұхиттың тереңдігін биіктік шкалалар көмегімен анықтау жолдарын балаға үйретуге ұсыныс беріледі.
Географиялық қабықтың әр бөлімін талдауға сағат бөлінген. Материктер мен мұхиттар географиясы бойынша жалпы қайталау жұмысында табиғат жағдайлары мен табиғат ресурстары, басты ерекшеліктерін анықтауға болады.
Экономикалық географияда шаруашылық түрлеріне жаттығу жұмыстары бар. Геоэкология мен геоэкономика салаларында шаруашылықтың дамуындағы негізгі алғы шарттар берілген..ТР мен ТЖ-мен бірге халқы, демографиялық ерекшеліктері талданады. Әр тақырыпты Қазақстанмен байланыстыра өту көзделген, жалпы тақырыптар оқушы ой – өрісін кеңейтуге бағытталған
Мұғалімге ұсынылатын әдебиеттер тізімі
1. Аймауытұлы Ж. Комплекспен оқыту жолдары (Мұғалімге, қайталама курстарға, тәрбие техникумдарына көмек) Қазақ баспасы, 1921ж.
2. Н.Назабаевтың Қазақстан халқына Жолдауы "Қазақстан жолы-2050: Бір мақсат, бір мүдде, бір болашақ", 17.01.2014ж.
3. ҚР Білім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы, Астана, 2010ж.
4. Қожаспирова Г.М., Қожаспиров А.Ю. "Педагогикалық сөздік" / М .: Академия, 2010ж.
5. Селевко Г.К. "Заманауи білім беру технологиялары" / М.: Халыққа білім беру, 2010ж.
6. Бахтиярова Г.Р. Қазақ халқының дәстүрлі педагогикалық мәдениеті: тарих, теория және практика. Монография. – Ақтөбе, 2012ж.
7. Өстеміров К., Айтбаева А. Қазіргі білім беру технологиялары. – Алматы, 2006ж.
Оқушыға ұсынылатын әдебиеттер тізімі
1. Рысбаева А.Қ. Педагогикалық ситуациялар мен тапсырмалар. – Алматы: «XX ғасыр қоры», 2004ж.
2. Қ. Әбілқайыр, Л. Шашкова, А. МырзахметЕ ңселі елордасы қазағымның: [жинақ] / - Алматы : Әдебиет, 2020ж.
3. Жұмабайұлы Б., Қазақ балаларының байырғы ойындары : [халық арасына кең тараған балалар ойындарға арналған] / - Алматы : Абзал-Ай, 2020ж.
4. Эрдоған Ф., Сиқырлы кітап : [әңгімелер] / Ф. Эрдоған; түрік тілінен ауд.: Д. Бахытбек; сурет. салған: Х. Корман. - Нұр-Сұлтан : Фолиант, 2021ж.
Тақырыптық жоспар
|
№ |
Тақырып |
Сағат саны |
Мерзімі |
|
1 |
География ғылымының салалары |
1 |
|
|
2 |
Географиялық зерттеу әдістерінің түрлері |
1 |
|
|
3 |
Географиялық деректерді өңдеу және талдау |
1 |
|
|
4 |
Географиялық модельдер. |
1 |
|
|
5 |
Зерттеу нәтижелерінің ұсыну формалары |
1 |
|
|
6 |
Тақырыптық карталар және оларды қосымша сипаттайтын элементтер |
1 |
|
|
7 |
Тақырыптық карталарды оқу |
1 |
|
|
8 |
Географиялық деректер базасын құрастыруда ақпараттық-коммуникациялық технологиялардың рөлі |
1 |
|
|
9 |
Жер бедерінің қалыптасу және таралу заңдылықтары Жер бедерінің жіктелуі |
1 |
|
|
10 |
Материктер мен мұхиттардың ірі орографиялық объектілері |
1 |
|
|
11 |
Тау жыныстары мен минералдардың жіктелуі. Тау жыныстары мен минералдардың қалыптасу заңдылықтарына байланысты пайдалы қазбалардың таралуы |
1 |
|
|
12 |
Тау жыныстары мен минералдардың қасиеттері |
1 |
|
|
13 |
Тау жыныстарының жасын анықтау Геологиялық жыл санау мен геохронологиялық кесте |
1 |
|
|
14 |
Жер бедерінің адамзат тіршілігі мен шаруашылығына тигізетін әсері |
1 |
|
|
15 |
Климат түзуші факторлар |
1 |
|
|
16 |
Атмосфераның ғаламдық циркуляциясы |
1 |
|
|
17 |
Климаттық белдеулер |
1 |
|
|
18 |
Материктердің климаттық ерекшеліктері |
1 |
|
|
19 |
Климаттың адамзат тіршілігі мен шаруашылығына тигізетін әсері.Адамзат әрекетінің атмосфераға тигізетін кері әсері |
1 |
|
|
20 |
Құрлық суларының түрлері мен қалыптасуы |
1 |
|
|
21 |
Құрлық суларының шаруашылық маңыздылығы |
1 |
|
|
22 |
Өзен аңғарының құрылысы Өзендердің гидрологиялық режимі |
1 |
|
|
23 |
Көлдер мен мұздықтар |
1 |
|
|
24 |
Құрлық суларының экологиялық проблемалары.Су апаттары |
1 |
|
|
25 |
Табиғат зоналары мен биіктік белдеулер. |
1 |
|
|
26 |
Материктердің табиғи зоналары |
1 |
|
|
27 |
Географиялық қабықтың құрамы мен құрылысы. |
1 |
|
|
28 |
Географиялық қабықтың заңдылықтары |
1 |
|
|
29 |
Халық санағы |
1 |
|
|
30 |
Ұдайы өсудің түрлері |
1 |
|
|
31 |
Табиғи ресурстарды экономикалық және экологиялық тұрғыдан бағалау |
1 |
|
|
32 |
Дүниежүзі аймақтарының табиғи-ресурстық потенциалы |
1 |
|
|
33 |
Табиғи ресурстарды өңдеу технологиясы, орталықтары және дайын өнім түрлері |
1 |
|
|
34 |
Саяси картадағы сандық және сапалық өзгерістер |
1 |
|
|
Бөлім |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Педагогтың аты-жөні |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Күні |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Сынып |
Қатысушылар саны |
Қатыспағандар саны |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Сабақтың тақырыбы |
География ғылымының салалары |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме) |
8.1.1.1- география ғылымының салаларға бөлінуін графикалық түрде көрсетіп түсіндіреді 8.1.1.2 -география ғылымы салаларындағы маңызды зерттеулерді анықтайды |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Сабақтың мақсаты |
Барлығы саяхатшылар мен зерттеушілердің география ғылымының дамуына қосқан үлесін сипаттайды. Көпшілігі ұлы географиялық ашылулар мәтінін пайдаланып, кескін картаға саяхатшылардың жүрген жолдарын түсіріп түсіндіре алады. Кейбіреуі саяхатшылар мен зерттеушілердің жүрген жолдарын жоққа шығару немесе дәлелдеу арқылы еңбектеріне баға береді. |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Бағалау критерииі |
География ғылымының дамуына саяхатшылар мен зерттеушілердің қосқан үлестерін анықтап талдай алады. Географиялық саяхатшылар мен зерттеушілердің жүрген жерлерін картадан анықтай алады. Ғалымдардың ғылыми-зерттеулеріне баға бере алады. |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Сабақтың кезеңі/ уақыты |
Мұғалімнің әрекеті |
Оқушының әрекеті |
Бағалау |
Ресурстар |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Басы |
Психологиялық ахуал туғызу. Оқушылар бір бірене мадақтау сөздерін айтады. (жұпта) Сандықтағы қиынды қағаздар арқылы 3 топқа бөлінеді.
Үй тапсырмасы: Сызба нұсқа арқылы география ғылымының салаларын және оларға мысал келтіріп түсіндіреді:
Дескриптор: - География ғылымы нені зерттейтінің анықтайды; - География ғылымының салаларына мысал келтіре алады - География ғылымының маңыздылығын айта алады. Оқушыларға дұрыс жауап үшін смайлик арқылы бағалау
өте жақсы жақсы қаңағаттанарлық Білімді тексеру кезеңі:\топпен жұмыс\ Жетістік критерийлерін болжайды; Жетістік критерийлерімен және дескрипторлармен танысады |
Оқушы өз жұбын табады Әдіс арқылы қайталау Сұрақ жауап орындайды |
Қол шапалақ |
Слайд 6-7 Дидактикалық материалдар №1 |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Ортасы |
Жаңа тақырыпты ашу үшін оқушыларға тақтадан сурет көрсетіледі
Оқушыларға топқа талқылауға арналған тақырып бойынша бейнебаян көрсетіледі. Топқа берілген тақырып бойынша дайындалып ерікті оқушыны басқа топқа сұхбаттасуға жібереді сағат тілі бойынша. Соңында жиналған мәліметтермен өз тобының мүшелерімен бөліседі. Топта жұмыс (Әр топқа жеке тапсырмалар беріледі): Сәйкестендіру Саяхатшылар: Ежелгі зерттеушілер туралы ақпаратты тыңдайды.Тапсырма: Ежелгі зерттеушілердің сынарын тауып сәйкестендіру
Бағалау Дескриптор:
Зерттеушілер: Орыс ғалымдарының зерттеулері туралы тыңдайды. Тапсырма: Берілген сурет бойынша орыс зерттеушілердің зерттеген аймақтарын жазады _______________________________
_______________________________ _______________________________ _______________________________
_______________________________ _______________________________ _______________________________ _______________________________
_______________________________ _______________________________ _______________________________ _______________________________
_______________________________ _______________________________ _______________________________ _______________________________ _______________________________ Дескриптор:
Ғалымдар: География ғылымының дамуына үлес қосқан қазақ зерттеушілері туралы тыңдайды. Тапсырма: Ш.Уәлиханов пен Қ.Сәтбаев туралы эссе жазыңыз. Дескриптор:
Тапсырма: Жеке жұмыс.
Оқушылар картадан саяхатшылар мен зерттеушілердің
жүрген жерлерін кескін картаға түсіреді. Дескриптор:
Кір жаятын жіпте сабақтағы негізгі ұғымдар ретсіз ілінген. Тапсырма: Ұғымдарды ретімен орналастырып кестені толтырады. Негізгі ұғымдар: зерттеушілер, саяхатшылар, географиялық қоғам, Қазақстан Республикасының Ұлттық Ғылым Академиясы, География институты, сел.
Дескриптор:
Жеке жұмыс: 1.«ШЫҢҒА ШЫҒУ» жердің құрлысының графикалық сызбасын талдау
Қай ғылым саласы мен ғылым тобының графикалық жұмыс нәтижесі екенін дәлелдеу
2.МҰХИТ ағыстарының графикалық сызбасын талдау Биіктігі 2000м жер бедерін қабатты бояу әдісін пайдаланып графикалық сызбасын түсіру Бағалау: Мадақтау арқылы
|
Видеороликтан тақырыпқа сай берілген түсініктерді тапсырмаларды топ арқылы зерттеу жасайды география ғылымының салаларға бөлінуін графикалық түрде көрсетіп түсіндіреді. географияда графикалық әдістерді қолдана біледі География ғылымы салаларының маңызды зерттеу бағытын анықтап сиппаттама жасайды география ғылымы салаларының зерттеу мақсатына графикалық әдістерді қолданып қортынды жасайды Орыс зерттеушілердің зерттеген аймақтарын тапсырма бойынша анықтайды. Зерттеушілердің жүріп өткен жерлерін картадан анықтайды; Саяхатшылардың ғылымға қосқан үлестерін талқылайды; Қазақ зерттеушілерінің зерттеген аймақтарын анықтайды Зерттелген аймақтарының маңыздылығын түсіндіреді
Жұптық жұмыс кезінде зертханалық жұмысты орындап, тапсырманы реттілікпен дұрыс орындаған жұптар бір – бірін «Досыңды бағала» арқылы бағалайды. Жеке жұмыс кезінде сұраққа нақты жауап берген оқушылары мадақтау арқылы бағаланады |
Смаликтер арқылы ҚБ өзін өзі бағалау ҚБ: «Баспалдақ» әдісі 1.Білімім төмен 2.Орташа 3.Орташадан жоғары 4. Жоғары ҚБ: Мұғалім тарапынан жүретін бағалау «Ауызша мадақтау |
Интернет жүйесі (бейнебаян) https://www.youtube.com/watch?v=5zi2V6mZ68U https://www.youtube.com/watch?v=vX5FjDpEtqY https://www.youtube.com/watch?v=9Wu3jNGa47U |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Сабақтыңсоңы |
Рефлексия. Оқушылар қиық қағаздарға жазып береді. Сабақта маған не пайдалы болды? |
Бүгінгі сабақтан түйген ойлары мен тұжырымдарына байланысты кері байланыс жасайды. |
|
Рефлексия парағы |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
шағым қалдыра аласыз
- Саяхатшылар; 
- Зерттеушілер;
-
Ғалымдар.



.Мысырлықтар
. Фалес және Анаксимандр


















