Материалдар / Мазмұндамалар жинағы 5-11 сынып
2023-2024 оқу жылына арналған

қысқа мерзімді сабақ жоспарларын

жүктеп алғыңыз келеді ма?
ҚР Білім және Ғылым министірлігінің стандартымен 2022-2023 оқу жылына арналған 472-бұйрыққа сай жасалған

Мазмұндамалар жинағы 5-11 сынып

Материал туралы қысқаша түсінік
Бұл материалда 5-11 сынып аралығындағы мазмұндамалар бар. 5-сынып Төрт түліктің пайдасы Қазақ халқы үшін төрт түлік мал өте маңызды болған. Қой - төрт түлік малдың ішіндегі момыны. Қойдың еті, сүті, майы, терісі пайдалы. Жүнінен киіз басады, киім-кешек, алаша, кілем тоқылады. Сиырдың еті, сүті пайдалы. Сүтінен айран, қаймақ, құрт, ірімшік жасалады. Жылқының сүті қымыз денсаулыққа өте пайдалы. Түйенің еті - тамақ, шұбаты - сусын, жүні - киім. Түйе – таптырмас көлік. («Балдырған» журналынан) Жоспар: 1.Қойдың пайдасы. 2. Сиырдың сүті. 3. Қымыз. 4. Таптырмас көлік.
Авторы:
Автор материалды ақылы түрде жариялады.
Сатылымнан түскен қаражат авторға автоматты түрде аударылады. Толығырақ
27 Желтоқсан 2017
25792
102 рет жүктелген
Бүгін алсаңыз 25% жеңілдік
беріледі
770 тг 578 тг
Тегін турнир Мұғалімдер мен Тәрбиешілерге
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!
Бұл бетте материалдың қысқаша нұсқасы ұсынылған. Материалдың толық нұсқасын жүктеп алып, көруге болады
logo

Материалдың толық нұсқасын
жүктеп алып көруге болады



Мазмұндамалар 5-сынып

Төрт түліктің пайдасыҚазақ халқы үшін төрт түлік мал өте маңызды болған. Қой - төрт түлік малдың ішіндегі момыны. Қойдың еті, сүті, майы, терісі пайдалы. Жүнінен киіз басады, киім-кешек, алаша, кілем тоқылады. Сиырдың еті, сүті пайдалы. Сүтінен айран, қаймақ, құрт, ірімшік жасалады. Жылқының сүті қымыз денсаулыққа өте пайдалы. Түйенің еті - тамақ, шұбаты - сусын, жүні - киім. Түйе – таптырмас көлік.

(«Балдырған» журналынан) Жоспар: 1.Қойдың пайдасы.2. Сиырдың сүті.3. Қымыз.4. Таптырмас көлік.

Бұлақ басындағы оқиға  Біз жазда малды ауылда жайлауда болдық. Бір күні әкем,сіңілім Жанар үшеуіміз үлкен бұлаққа бардық... Кенет ешкінің бақылдағаны естілді, дыбысы аянышты шығады... Байқасақ,бір лақ батпаққа батып,тұра алмай талпынып жатыр.Әкем екеуіміз лақты ұйықтан шығарып алдық.Оны бұлақтың суымен жуып тазарттық.Біз Жанар екеуіміз лақты өлімнен құтқарғанымызға қатты қуандық.     Түсіндірілетін сөздер мен сөз тіркестері: бұлақ, аянышты, батпаққа бату, талпынып жатыр,ұйықтан шығарып алдық. (Ертегіден үзінді)

Жоспар: 1.Әкем, Жанар және мен. 2.Ешкінің бақылдаған дауысы. 4.Бақпаққа батқан ешкі. 5.Лақты құтқару.

Өрмекші, құмырсқа, қарлығаш

Әкесі он жасар баласымен келе жатты.Әкесі баласынан :– Балам, анау өрмекшiнi көресің бе, ол не iстеп жүр?- деп сұрады.– Көремiн,әке, ол өрмек тоқып жүр.– Анау құмырсқаны көресің бе, ол не істеп жүр?– Көремiн, аузында бiр тал бидай бар, жүгiрiп бара жатыр.– Жоғары қарашы, көкте нені көресің?– Жоғарыда қарлығаш ұшып жүр. Аузында шөбi бар.Сонда әкесі:–Дүниеде барлық жәндіктер еңбек етеді.Кішкентай құмырсқа да өзіне қысқа азық дайындайды.Өрмекші,шыбын ұстау үшін тұзақ,өрмек құрып жүр.Жұмыссыз ешбір жан жоқ.Бәрі жұмыс істеп жүр.Сен де жұмыс істеуге үйрен.Еңбек ет! – деді.(Ы. Алтынсарин)

Жоспар: 1. Әкесінің сұрақтары.2. Баласының жауаптары.3.Әкесінің баласына айтқан ақылы.

Арыстан мен түлкі

Арыстан қартайды. Өзі үңгірге жатты да: –Аурумын, жүруге әлім жоқ, - деп, барлық андарға хабар таратты. Аңдар бір-бірлеп арыстанның халін білуге келеді.Бәрі де арыстанға жем болды. Бір күні түлкі келді. –Халіңіз қалай, тақсыр? – деп, көңілін сұрады. –Халім нашар. Неге жақынырақ келмейсің? Бері кел, түлкіжан, біраз сөйлесейік, - деді арыстан. Түлкі: –Мен саған жақын барар едім-ау, бірақ саған кірген із бар да, шыққан із жоқ! – деп, жүріп кетіпті. (Ертегіден үзінді)

Жоспар: 1. Күші кеткен арыстан.2. Арыстанның ойлап тапқан айласы.3. Түлкінің құлығы.

Әже мен немере

Белі бүгіліп, бойындағы бар күшін тауысқан қарт әже еңкейе басып жүріп келеді. Мұны көріп, алдынан жүгіріп шыққан немересі:
  • Әже, әже, айтшы, не іздеп жүрсіз, бір нәрсе жоғалтып алдыңыз ба? – депті.
  • –Иә, балам, жастығымды жоғалтып алып, соны іздеп жүрмін, - деп әжесі жерге еңкейе түсті. Сонда немересі қарсы алдына келіп тұра қалды: Жоғалтқаныңыз алдыңызда тұр ғой, әже! –О, құлыным!... Менің жастық шағым сен екенсің ғой, - деп мейірлене бетінен сүйді әжесі.

    («Қазақ балалар әдебиеті» хрестоматиясынан) Жоспар: 1.Қарт әже.2. Немересінің сұрағы.3. Әжесінің сөзі.




    Нан қадірі

    Әжем екеуіміз көшеде келе жатып, жерде жатқан жарты күлше нанды көрдік. Әжем еңкейіп нанды алды да, оң қолының саусағын алдымен нанға бір тигізді, сонан соң маңдайына бір тигізді.
  • Қазір кейбір балалар тоқшылықтың қадірін білмейді,- деді әжем ренжіп.
  • - Нанды кез келген жерге лақтырып тастайды.
  • Сосын әжем нанды алып, қол орамалына орады.Үйге келді де,әлгі нанды қайда қоярын білмей, сәл ойланып тұрды да:
  • Таптым! Ең болмаса торғайлар жесін,- деп әжем нанды үгітіп, тақтайға салды да, терезенің сыртына қойды.
  • («Балдырған» журналынан)

      Түсіндірілетін сөздер мен сөз тіркестері: жарты күлше, еңкею, тоқшылықтың қадірі.


    Жоспар: 1.Жерде жатқан нан.2. Әжемнің реніші.3. Тапқан ақыл.





    Наурыз


    Жұрт наурыз мерекесін қарсы алуға дайындалып жатыр... Ел жылдың басын ақ жарқын көңілмен осылай қарсы алады... Қыдырып, бір – біріне жақсы тілектер айтады. Келген қонақтар наурыз көжені салт бойынша түгелдей тауысып ішуі керек. Ол күні алтыбақан құрылады. Халық ойындары ойналады. Үлкендер әңгіме айтады,жастар ән салады.(Б.Момышұлының әңгімесінен үзінді) Түсіндірілетін сөздер мен сөз тіркестері: жұрт, ақ жарқын көңіл, түгелдей. Жоспар:

  • Нурызды қарсы алған жұрт.
  • Елдің жарқын көңілі.
  • Наурыздағы тар.








  • 6 - сынып

    Жаман жолдас

    Екі дос келе жатты. Достардың бірі әлсіз, ауру еді, екіншісі мықты, сау жігіт болатын. Кенет алдарынан аю шықты.Дені сау жігіт ауру жолдасын тастап, бір үлкен ағаштың басына шығып кетті. Ауру жігіттің ағашқа шығуға күші жоқ, жерге құлады да, өлген кісі болып жатты. Естуі бар еді, аю өлген кісіге тимейді деп. Аю бұл жатқан кісінің қасына келіп, иіскелеп тұрды да, кетіп қалды. Біраздан кейін ағаштың басынан түсіп, жолдасы қасына келді.- Достым, аю құлағыңа не сыбырлап кетті? – деп сұрады.Ауру жолдасы:- Аю құлағыма ақыл сыбырлады, екінші рет тар жерде жолдасын тастап қашатын адаммен жолдас болма деді,- дейді.(Ы.Алтынсарин)Түсіндірілетін сөздер мен сөз тіркестері:әлсіз,иіскелеп тұрды,сыбырлау.

    Жоспар:

    1.Екі достың денсаулығы.2. Аюдың кездесуі.3. Жігіттердің әрекеттері.4. Аюдың қылығы.5. Жолдастардың әңгімесі.



    Жолда    Бұзауымды өріске айдап,үйге қайтып келе жаттым.Жолдың жиегінен қыбырлап кетіп бара жатқан тышқанның баласын көрдім.Ол шөптің арасына кіріп кетті.Аяғымды дыбыссыз басып қарасам, жапырақтың арасында бұғып,көзі жылт-жылт етіп жатыр.Бұл-менен жасырынған түрі. Шыбын-жанын қоярға жер таба алмай дір-дір етіп,ажалды күтіп жатқан тышқан баласының мүшкіл халі маған өте аянышты көрініп кетті.Таптап тастамақ болып көтере берген аяғымды кейін тартып алдым да,бұрылып жүре бердім.Кетіп бара жатып артыма қарасам,тышқанның баласы да жасырынған жерінен шығып,әрі қарай жорғалап барады екен.  («Балдырған» журналынан)  Түсіндірілетін сөзер мен  сөз тіркестері: жолдың жиегі,жан сауғалап,шыбын-жанын,мүшкіл халі,таптап. Жоспар: 1.Өріске бұзау айдап баруы. 2.Қайтып келе жатып,тышқанның баласын көруі. 3.Тышқанның аянышты халі. 4.Таптап тастамақ болған аяғын қайтып алуы.

    Миуалы ағаш

    Мен бұл ағашты көрмегелі он шақты жылдай болыпты.
  • Жаяу барайық. Қасиетті ағаш қой,- деді Жамбыл ата.
  • Ағашқа жақындағанда шошып қалды. Біреу балтамен ағашты ұрып жатыр.
  • - Ей, тоқта! Сен өзі дені сау адамбысың? Ағашқа неге балта шабасың?
  • Жамбыл ата екенсіз ғой! Кешіріңіз. Мен бір қу бұтағын кесіп жатырмын,- деді жігіт.
  • Жамбыл ата:
  • Ал, жігітім,жөніңді айтшы?Бұл Сүйінбай атаңның еккен ағашы екенін білемісің? – деді.
  • Білемін, ата. Біз ауылымызбен бұл ағашты қасиеттейміз.Қураған бұтағын кесіп тастаймыз. Күн ыстықта осы ағаштың көлеңкесінде демаламыз,- деді жігіт.
  • Иә, балаларым, жердің көркі – ағаш та адам сияқты. Мына бұтақ қисық мінезді, жаман адамдай.Ол тәрбиеге көнбеді, мерт болды,- деді.
  • (М.Етекбаев)Түсіндірілетін сөздер мен  сөз тіркестері:  қасиетті ағаш,шошып қалды, қу бұтақ, мерт болу.  Жоспар: 1. Жамбыл атаның сөзі.2. Жігіттің жауабы.3. Атаның мінез туралы айтқаны.

    Қыранның серігі - сұңқар

    (Мысал)

    Бір Қыран өзіне сенімді серік іздеп, әлемге жар салыпты. Құс атаулы жиылып, қыранның алдына келіпті. Қыран:
  • Кімнің бойында қандай қасиет бар? – деп сұрапты.
  • Мақтанған құстар аз болмапты. Сонда Қыран анадай жерде тұрған Сұңқарға:
  • Сен неге үндемейсің? Кәне , қасиетіңді айтшы, - депті. Сұңқар: - Менде әр алуан қасиет те жоқ. Бір ғана қасиетім бар, өзіңіз сияқты талмай самғау, -депті.
  • Қыран:
  • Өз басыңа осы қасиет те жетеді. Ендігі жерде сен ғана менің серігім боласың, - депті.
  • (Н.Қажыбаев)

    Түсіндірілетін сөздер мен  сөз тіркестері: серік, жар салыпты,сыпайылық сақтау,талмай самғау, қалықтайтын болыпты.

    Жоспар:
  • Қыранның әлемге жар салуы.
  • Құстардың қасиеттері.
  • Сұңқардың қасиеті.






  • Қасқыр қысты қалай өткізеді?

    Көлдер мен өзендерде мұз қатқан. Аяз бен боран жан- жануарлардың бәрін де үйіне, қорасына қуып тыққан. Далада тұрақсыз қаңғырып, қарны ашып,бұлардан сұр қасқыр жүр. Бір жерге жатқызбай, тоғайларды, кездіріп жүрген – аштық. Сорлыға күндіз де, түнде де дамыл жоқ, тамақ іздеп жүргені... Көптеген аңдар ұзақ ұйқыға кетеді. Жалғыз сорлы қасқырдың басына ғана қиындық орнаған, мұның бір ғана үміті –бекітусіз қора, күзетсіз жылқы.(М.Дулатов)

    Түсіндірілетін сөздер мен  сөз тіркестері: тұрақсыз қаңғырып, аштық, қайғы,шаттықта.  Жоспар:
  • Қыстың суығы.
  • Қыстағы қасқырдың жағдайы.
  • Қасқырдың үміті.








  • Ауылда

    Біздің ауылдың қыстауы Есіл өзенінің оң жақ жағалауында орналасты. Қыстау үш кішірек ауылдан тұратын және «Алыпқаш» деп аталатын.Алыпқаш ертеде жоңғарлармен болған шайқаста көзге түскен ержүрек бабаларымыздың бірі екен. Евней екеуміз «Мешітте» ауылында дүниеге келіппіз... Өзеннің келесі жағалауында орыс ауылы орналасқан. Ол ауылдан қыста мұз үстімен орыс шаруалары келіп - кетіп жүретін. Орыстар әкемізді жер өңдеуге үйретті. Евней әжесінің баласы болды. Бірақ еркелігі аз болып өсті. Оның бір қылығы аттың үстіндегі адамның алдына міну болды.

    (Қ.Бөкетов)Түсіндірілетін сөздер мен  сөз тіркестері: қыстау, шайқас,өңдеу,қылық.

    Жоспар: 1.Біздің қыстау.2. Алыпқаш бабамыз.3. «Мешітте» ауылы.4. Әжесінің баласы - Евней.





    Шығарма

    Күн жексенбі болатын. Болат ұйқыдан жай оянды. Далаға шықты. Түнде қыстың алғашқы қары түсіпті,айнала аппақ қар.Ол «Сырғанақтөбеге» келгенде, балалар да жиналып қалыпты. Болат та өз достарына барып қосылды. Қараңғылық түсе бастағанда үйіне қарай кетті... Үйге келгенде оның есіне мұғалімнің тапсырмасы түсті. Ертеңінде қыс туралы шығарма жазып, бестік баға алды. (Ғ. Мүсіреповтің әңгімесінен үзінді)

    Түсіндірілетін сөздер мен  сөз тіркестері:лақтырысу,көңілі шат,қараңғылық.

    Жоспар:
  • Қыстың алғашқы қары.
  • Сырғанақтөбедегі қызықтар.
  • Болаттың ауылға қайтуы.
  • Қыс туралы шығарма


  • 7- сынып

    Қайыңның көз жасы

    Қапан әдемі өсіп тұрған қайыңның бұтағын сындырып алды. Сосын «атына» мінді де ауыл шетіне «шаба» жөнелді. Мұны көрші қария көріп отырды. Қапан кешке бұтағы сынған қайыңнан су тамшылағанын байқады. Ол қарияға:
  • Ата, айтыңызшы. Неге су ағып тұр? – деді.
  • Су емес.Қайыңның көз жасы ол. Біреу бұтағын сындырған. Сондықтан жылап тұр.
  • Ұялған Қапан қызарып кетті. («Балдырған» журналынан үзінді)

    Түсіндірілетін сөздер мен  сөз тіркестері:көз жасы, «атына мінді», тамшылады, табиғат перзенті. Жоспар:

  • Қапанның әрекеті.
  • Қайыңның көз жасы.
  • Ұялған Қапан.


  • Бәйге Біздің тайымыз бар. Оның аты – Тұлпар, ол өте әдемі. Тайға ағам Алдияр және інім Хайдар мінеді. Бір күні мынадай оқиға болды. Ағам мініп шауып келе жатқанда, қалың қардың астынан сояудай темір тайдың тұяғының бір шетін опырып түсіпті. Аяғы қатты қанады. Ағам сырт қиімінің ішіндегі күртешесін шешіп, тайдың аяғына байлайды. Үйге келген соң мал дәрігері Елемес ағайды шақыртып, терісін тіктіртеді. Күнде ағам тайдың аяғына дәрі жағады, қайта байлайды. Тайымыздың аяғы кішкене жазылайын деді, бірақ әлі де қан ағады. Мейрам жақындады. Менің ағам тайымызды бәйгеге дайындады...Біз қатты қорықтық, себебі Тұлпардың аяғы ауырды ғой. Мейрам күні ағам жарысқа тайымен қатысты. Жарыста біздің Тұлпар бірінші болып келді,үй – ішімізбен қатты қуандық.

    («Балдырған» журналынан үзінді)Жоспар:1. Тайдың жаралануы.2. Тайды емдеу.3. Тайды бәйгеге дайындау. 4. Жеңіс.





    Жексеннің желімі

    Жексенді сыныптастары «Тәртіпсіз Жексен» деп атайды. Шынында да солай. Сабақта тыныш отырмайды. Еңбек сабағы болатын. Оқушылар қағаз қиып, гүл жасауға кірісті. Тек Жексен бостан – бос отыр. Ол тақтаға шыққан оқушының орындығына желім төгіп қойды. Күлкілі болсын деп. Сол желімге байқамай өзі отыра қалды. Шалбары орындыққа жабысып қалыпты...

    («Балдырған» журналынан. )





    Жоспар:1. Жексеннің қылықтары.2. Еңбек сабағы.3. Желім төгу.4. Жексеннің жазасы.



    Жақсы мен жаман

    Адам ауылға бір түп гүл отырғызды. Гүл күннен – күнге құлпырып өсе берді.. Бір күні қараса, төменде бір ұсқынсыз шөп басын көтерген екен. Гүлдің көңілі бұзылып, сарғайып бара жатты. Қасындағы үлкендеу гүл оны аяп:
  • Ол арамшөп , одан құтылуға болады
    Материал жариялап тегін сертификат алыңыз!
    Бұл сертификат «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық жұмысын жарияланғанын растайды. Журнал Қазақстан Республикасы Ақпарат және Қоғамдық даму министрлігінің №KZ09VPY00029937 куәлігін алған. Сондықтан аттестацияға жарамды
    Ресми байқаулар тізімі
    Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!