Мектеп кітапханасындағы іс-әрекетті зерттеу: білім беруді жақсарту стратегиясы

Иманкулова М.К. Ескараева Ж.Ж.

Физика – математика бағытындағы Назарбаев Зияткерлік мектебі, Шымкент

Аңдатпа. Біздің мақала оқушылардың оқу деңгейінің біртіндеп жоғарылауы, оқылымның жүйелі дамуы, қарапайымнан күрделіге өту, оқушылардың әдеби және мәдени білімдерін жүйелеу және одан әрі тереңдету, оқу дағдыларын дамытуға көзделген. Бұл мақалада білім беру нәтижелері мен оқушыларға қызмет көрсетуді жақсарту үшін Action Research-ті мектеп кітапханасында қалай қолдануға болатынын қарастырамыз.

Түйін сөздер: оқушы, кітапхана, зерттеу, мотивация, кітап.

Аннотация: Наша статья предусматривает постепенное повышение уровня чтения учащихся, систематическое развитие чтения, переход от простого к сложному, систематизацию и дальнейшее углубление литературных и культурных знаний учащихся, развитие навыков чтения.

Ключевые слова: ученик, библиотека, исследование, мотивация, книга.

Abstract. Our article based on the principles of gradual increase of students’ reading, systematic development of reading and gradual transition from simple to complex, systematization and further deepening of students’ literary and cultural knowledge, development of reading skills.

Keywords: student, library, researching, motivation, book.

Мектеп кітапханалары оқушылардың оқуы мен тұлғалық дамуына ресурстар мен қолдау көрсету арқылы білім беру ортасында маңызды рөл атқарады. Дегенмен, оқу үрдісінің қажеттіліктерін тиімді қанағаттандыру үшін кітапханалар өз қызметтерін үнемі бейімдеп, жетілдіріп отыруы керек. Осы мақсатта «Action Research» зерттеу әдістемесі немесе іс-әрекетті зерттеу тиімді құрал болып табылады. Мектеп кітапханасындағы іс-әрекетті зерттеу – бұл кітапханашылар мен мұғалімдерге жүйелі бақылаулар жүргізу, деректерді талдау және кітапханалық процестер мен нәтижелерді жақсарту үшін нақты әрекеттерді орындау арқылы мектеп кітапханасының тәжірибесін, нұсқаулығын және қызметтерін зерттеуге және жақсартуға мүмкіндік беретін зерттеу әдістемесі.

Action Research дегеніміз не?

Action Research - бұл белгілі бір процестің немесе қызметтің сапасы мен тиімділігін арттыру мақсатында практикалық мәселелерді жүйелі түрде зерттеуді қамтитын әдістеме. Мектеп кітапханасының контекстінде Action Research кітапхана қызметкерлеріне қызметтер мен ресурстарды жақсартуға белсенді қатысуға және өздерінің бақылаулары мен талдауларына негізделген өзгерістерді енгізуге мүмкіндік береді.

Іс-әрекетті зерттеуді мектеп кітапханасында қолдану

Мәселелер мен мақсаттарды анықтау: Мектеп кітапханасында іс-әрекетті зерттеуді қолданудың бірінші қадамы шешуді қажет ететін нақты проблемаларды немесе мақсаттарды анықтау болып табылады. Бұл оқушылардың қажеттіліктерін бағалауды, ресурстардың қолжетімділігін бағалауды немесе жаңа білім беру бағдарламаларын әзірлеуді қамтуы мүмкін.

Деректерді жинау: Кітапхана зерттеушілері сауалнамалар, бақылаулар, сұхбаттар немесе ресурстарды пайдалану статистикасын талдау сияқты әртүрлі әдістерді пайдалана отырып деректерді жинайды. Бұл деректер ағымдағы күйді түсінуге және трендтерді анықтауға көмектеседі.

Деректерді талдау: Алынған деректер негізгі проблемаларды және жақсартудың мүмкін жолдарын көрсету үшін талданады. Бұл кезең сыни тұрғыдан ойлауды және объективтілікті қажет етеді.

Іс-әрекет жоспарын әзірлеу: Мәліметтерді талдау нәтижелері бойынша мәселені шешу немесе мақсатқа жету қадамдарын қамтитын нақты іс-әрекет жоспары әзірленеді.

Өзгерістерді жүзеге асыру: Кітапхана қызметкерлері әзірленген жоспар негізінде өзгерістерді тәжірибеде енгізуге кіріседі. Бұл өзгерістер жаңа бағдарламаларды енгізуді, ресурстарды жаңартуды немесе қызмет көрсету әдістерін өзгертуді қамтуы мүмкін.

Нәтижелерді бағалау: Өзгерістер енгізілгеннен кейін нәтижелер бағаланады. Бұл өзгерістердің қаншалықты сәтті болғанын және олардың оқу процесі мен студенттердің қызметтеріне әсерін анықтауға мүмкіндік береді.

Мектеп кітапханасындағы іс-әрекетті зерттеудің артықшылықтары

Қызмет көрсету сапасын жақсарту: Action Research кітапханаларға оқушылардың қажеттіліктері мен сұраныстарына белсенді түрде жауап беруге мүмкіндік береді, нәтижесінде қызмет сапасы жақсарады.

Шешім қабылдауды қолдау: Зерттеу деректер мен дәлелдерге негізделген шешім қабылдауға көмектеседі.

Қызметкерлердің кәсіби дамуы: Action Research-ке қатысу кітапхана қызметкерлерінің кәсіби дамуына, олардың дағдылары мен құзыреттерінің дамуына ықпал етеді.

Әріптестікті нығайту: Бұл процесс тәрбиешілермен, оқушылармен және ата-аналармен қарым-қатынас орнатуға, кітапхана мен мектептің оқу үдерісі арасындағы серіктестік пен өзара әрекеттесуді нығайтуға ықпал етеді.

Қорытынды

Action Research мектептегі кітапханаларды білім мен оқушыларға қызмет көрсетуді жақсартудың қуатты құралымен қамтамасыз етеді. Өзгерістерді жүйелі түрде қарастыру, жоспарлау және енгізу арқылы кітапханалар өзгермелі қажеттіліктер мен талаптарға тиімді жауап бере отырып, білім беру нәтижелерін жақсартуға және оқушыларға толыққанды білім беру тәжірибесін ұсынуға көмектеседі. Action Research қазіргі заманғы мектеп кітапханаларын дамытудың құрамдас бөлігіне айналып, олардың мақсаттары мен миссиясына қол жеткізуде шешуші рөлін атқарып келеді.

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

1. Назарбаев Зияткерлік мектептерін дамыту департаментінің аға менеджері А.Т. Ағаділ және Зияткерлік мектеп филиалдарының кітапхана қызметкерлері «Назарбаев Зияткерлік мектептері» кітапхана жұмыстарының заманауи әдістері мен тәсілдері: әдістемелік нұсқаулық. - Астана: 2017. - 99 с.

2. А. Сағынтаева, Ә. Қамбатырова, Л. Қарабасова, Г. Қанай, А. Әлмұхамбетова Білім беру зерттеулеріне кіріспе: теория, әдістер және тәжірибелер. Монография. - Астана: Назарбаев Университеті Жоғары білім беру мектебі, 2022. - 232 с.

3. McNiff, J., & Whitehead, J. (2006). All you need to know about action research. Sage Publications.

4. O'Brien, R. (2001). An overview of the methodological approach of action research. Retrieved from http://www.web.net/~robrien/papers/arfinal.html

5. Stringer, E. T. (2013). Action research. Sage Publications.

6. Kuhlthau, C. C., Maniotes, L. K., & Caspari, A. K. (2007). Guided Inquiry: Learning in the 21st Century. Libraries Unlimited.